wiedza o języku i kulturze

W czasie spotkania zastanowimy się nad powiązaniami migracji i nowych technologii i nad tym, jak migracja wpływa nad innowacje i zmiany w kraju ojczystym. W jaki sposób nowe media zmieniają doświadczenie wyjeżdżających? Jak używa się Skypa, serwisów społecznościowych i telefonów komórkowych, żeby pozostać w kontakcie z domem? Jak migracja może wpływać na innowacje?

Podczas spotkania obejrzymy film w reż. Heleny Patzer (zdj. Kacper Czubak). Film jest efektem badań terenowych w USA i na Filipinach. Obserwując codzienne rozmowy przez komunikatory internetowe, możemy zobaczyć jak w rodzinie rozdzielonej przez migrację rozumiane są miłość, troska i obowiązek. Śledząc historię wyjazdu jednej kobiety, poznajemy też innych członków rodziny, którzy pragną znaleźć  "lepsze życie" . Ich jedyne marzenie to wyjazd za granicę "tam, gdzie wszystko jest możliwe".

Spotkanie będzie miało formę prezentacji z dyskusją.

Podczas wykładu zostanie omówiona tematyka kobiecego doświadczenia wewnętrznego na przykładzie twórczości Debory Vogel i Zuzanny Ginczanki. Awangardowa metoda montażu stosowana przez Vogel była literackim eksperymentem polegającym na próbie przedstawienia polifoniczności życia w oddzieleniu od sfery emocjonalnej. W poezji Ginczanki sensualne doświadczenie świata prowadziło do odkrycia fizyczności słów, a tym samym do poczucia mistycznej kompletności. Zarówno Vogel, jak i Ginczanka stawiały ważne pytania o kształt życia i twórczości, która miała je wyrażać.

Każdy zdaje sobie sprawę, że aby zostać tłumaczem trzeba na wysokim poziomie opanować (przynajmniej jeden) język obcy i swój język rodzimy. Prawie każdy zdaje sobie rownież sprawę, że trzeba nauczyć się czegoś jeszcze. Na spotkaniu chciałabym krótko opowiedzieć i zilustrować przykładami, czego oprócz języka należy się nauczyć, aby z powodzeniem zajmować się zawodowo różnymi rodzajami przekładu – pisemnym i ustnym, użytkowym i literackim, naukowym i prawniczym. 

Warsztaty składają się z trzech 45 – minutowych  jednostek metodycznych poświęconych redagowaniu skondensowanych form tekstu pisemnego, głównie redagowaniu abstraktów, streszczeń oryginalnych tekstów z dziedziny języków specjalistycznych. Konieczność pracy nad kształtowaniem i doskonaleniem sprawności redagowania tego typu tekstów wynika z dezorientacji przy wykonaniu postawionego zadania, trudności przy wyborze adekwatnych środków językowych, braku stosownej wiedzy lingwistycznej i znajomości podstawowych strategii formułowania własnych jednostek tekstowych, co w efekcie prowadzi do stosowania technik plagiatu.

Druga połowa dwudziestego wieku to czas intensywnego namysłu nad kategorią płci. Do dziś gender jest jednym z podstawowych punktów odniesienia kulturoznawczych debat. Debaty te (często budzące ogromne kontrowersje i wywołujące dużo emocji) znalazły również odzwierciedlenie w sztuce wizualnej. Zapoczątkowała je druga fala feminizmu, a obecnie odniesienia do gender coraz szerzej wykorzystywane są przez artystów kroczących różnymi ścieżkami twórczymi. Festiwalowe spotkanie ma na celu przybliżenie obecności gender w sztuce wizualnej na przykładzie twórczości Cindy Sherman, jednej z najbardziej uznanych współczesnych artystek amerykańskich. Podczas spotkania prezentowane będą liczne prace artystki wraz z ich omówieniem oraz krótkim przedstawieniem zaplecza teoretycznego. Uczestnicy będą mieli możliwość zapoznania się między innymi z jedną z przełomowych prac drugiej fali feminizmu Complete Untitled Film Stills (1977-80) oraz późniejszymi słynnymi pracami Sherman. W końcowej części spotkania uczestnicy będą zaproszeni do wspólnej dyskusji z odniesieniem do wysłuchanej prezentacji, otrzymanych materiałów oraz własnych przemyśleń, spostrzeżeń i wrażeń.  

W codziennych kontaktach z ludźmi używamy nie tylko słów, lecz także gestów. Dzięki nim możemy okazać drugiej osobie szacunek, możemy też ją obrazić. Które gesty służą nam do podtrzymywania dobrych relacji z ludźmi, a które nam w tym nie pomagają? Co znane w Polsce gesty znaczą poza naszym krajem? Dzięki którym z nich zjednamy sobie życzliwość obcokrajowców, a których lepiej unikać na wycieczce zagranicznej?

Proponujemy wprowadzenie do warsztatu tłumacza konsekutywnego, obejmujące tłumaczenie pokazowe w wykonaniu instruktorek oraz szereg ćwiczeń i zabaw, które stymulują umiejętność zapamiętywania dłuższych tekstów mówionych, podzielność uwagi, wykorzystywanie własnych zasobów poznawczych, rozwijają umiejętności retoryczne. Warsztat jest pomyślany jako prezentacja tego, co się dzieje podczas tłumaczenia konsekutywnego. Jest zarazem swoistym testem predyspozycji, stąd konieczny jest aktywny udział uczestników w warsztacie. Postaramy się przybliżyć słuchaczom szczególną sytuację tłumacza jako widocznego pośrednika w tym rodzaju tłumaczenia, odpowiemy na pytania, podzielimy się własnymi doświadczeniami. Jeśli chodzi o przygotowanie uczestników - właściwie nie jest wymagana biegła znajomość żadnego języka obcego – zaprezentujemy ćwiczenia wyłącznie na przykładzie języka polskiego.

Aby zajęcia miały sprawny przebieg, zapraszamy jednorazowo nie więcej niż 10 osób.

Twórcy filmowi często odżegnują się od jakiegokolwiek zaangażowania politycznego, utrzymując, że filmowiec-artysta zajmuje się wyłącznie sztuką, która rządzi się własnymi prawami. Wykład/Warsztat ma na celu ukazanie, często nieoczywistych, związków między filmem a polityką oraz zwrócenie uwagi na to, w jaki sposób twórcy filmowi przyczyniają się do powielania określonych wizji przeszłości danego narodu lub kraju. W trakcie zajęć postaramy się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób oficjalna rosyjska polityka pamięci wpływa na kształt niektórych obrazów filmowych. Przyjrzymy się filmom nakręconym po 2000 roku. Omówimy przykłady filmów historycznych, problematyzujących zamierzchłą przeszłość w sposób na wpół baśniowy (m.in. Kniaź Włodzimierz, Taras Bulba, 1612) oraz tych skupiających się na historii XX wieku (m.in. Twierdza brzeska, Mecz, Kandahar). Spróbujemy określić wyłaniający się z nich obraz Rosji.

Wiele firm z Państwa Środka rozpoczęło ostatnio działalność w Europie, w tym także w Polsce. Co więcej, coraz częściej delegacje chińskie przybywają do Polski z wizytą roboczą i nadzieją na nawiązanie współpracy partnerskiej. Warsztat Przyjmowanie  chińskich delegacji w Polsce  zapozna uczestników z typowymi dla Chińczyków sposobami zachowania w sytuacjach oficjalnych i właściwą formą przyjmowania oficjalnych delegacji z ChRL.  W czasie warsztatu przećwiczymy tego rodzaju sytuacje poprzez omawianie case studies w języku chińskim.

Warsztat w ramach cyklu: SPOTKANIA AZJATYCKIE

CIA Ministerstwem Kultury? Tak właśnie, cokolwiek cynicznie, określił rolę jaką amerykańska agencja wywiadowcza odgrywała w propagandowej walce między Wschodem a Zachodem, George Kennan, „ojciec chrzestny” sponsorowanego przez CIA Komitetu Wolnej Europy (The National Committee for a Free Europe/Free Europe Committee), zimnowojennej organizacji nadzorującej m.in. działalność Radia Wolna Europa (Free Europe Radio) oraz Wydawnictwa Wolna Europa (Free Europe Press). CIA, jak i finansowane przez nią quasi pozarządowe fundacje i wydawnictwa, miała niejawny, lecz istotny wpływ na to, jaką literaturę tłumaczono z języka polskiego i wydawano w angielskim i innych językach zachodnich w latach 1945-1989. W „ostoi wolnego słowa”, jaką oficjalnie mianowała się Ameryka, tajne finansowanie przekładów antykomunistycznej polskiej literatury często szło w parze z niejawną cenzurą, polegającą na usuwaniu „niewygodnych” fragmentów z przekładanych dzieł w ich nowej, zachodniojęzycznej wersji, lub na zawężaniu antytotalitarnej wymowy utworów do ich jednoznacznej, antykomunistycznej interpretacji. 

Celem spotkania jest próba zidentyfikowania najczęstszych błędów w komunikowaniu wynikających ze specyfiki funkcjonowania ludzkiego umysłu a także z tzw. „szumów komunikacyjnych”. Zajęcia będą składały się z części teoretycznej, w której przytoczone zostaną przykłady najciekawszych eksperymentów badających przebieg procesów zapamiętywania i przypominania, a także z części warsztatowej, w której przećwiczymy komunikowanie się w praktyce i zastanowimy nad tym, jak można uniknąć błędów w komunikowaniu.

We Władcy pierścieni można odnaleźć wiele tradycji literackich. Niniejszy wykład poświęcony
będzie w całości motywom anglosaskim umiejętnie wplecionym w narrację, stanowiącym zarazem
rdzeń powieści. We wstępie omówiona zostanie krótka historia Anglosasów, ich język oraz poezja.

Jak zapisywali informacje Majowie i Aztekowie? Co kryje inkaskie kipu? Czy mieszkańcy Ameryki Północnej posługiwali się jedynie alfabetem? Dlaczego pismo rongo-rongo z Wyspy Wielkanocnej nie zostało do dziś odczytane? Poznaj odpowiedzi na te pytania, rozwiąż zagadki językowe i odczytaj ukryte informacje.

Don Kichot z powieści Cervantesa mocno wrósł w rosyjską tradycję, stąd stale podejmowane próby rozpoznania jego miejsca i znaczenia w kulturze. Postać  Rycerza Smętnego Oblicza przeniknęła do wielu dzieł literatury rosyjskiej; jego imię używane jest jako metafora w dyskusjach między reprezentantami różnych, niekiedy skrajnie odmiennych, idei filozoficznych i politycznych (jak słowianofile i okcydentaliści); wreszcie stał się on bohaterem licznych adaptacji teatralnych i filmowych, przeróbek i parafraz przeznaczonych dla czytelnika masowego i dla dzieci. Pytanie brzmi: jakim transformacjom podlega obiekt, przechodzący  z własnego kontekstu, w którym się uformował – w nowy kontekst, który go przyjął? Czy zmiany powstałe w procesie przekładu z jednej kultury na drugą należy traktować jako straty, czy też jako nowe konstrukcje? Kwestie te zostaną omówione na wybranych przykładach tekstów rosyjskiej kultury pierwszej połowy XX wieku.

Cykl wykładów (z prezentacjami multimedialnymi) ma na celu przybliżenie słuchaczom epoki oświecenia (ramy czasowe, podstawy filozoficzne, kontekst społeczno-polityczny, osiągnięcia w zakresie kultury ze szczególnym uwzględnieniem literatury oraz sztuk pięknych) w krajach Europy Zachodniej (cz. I) i w Rosji (cz. II). Kryterium doboru materiału egzemplifikacyjnego (traktaty filozoficzne, literatura piękna, ikonografia) stanowi obecność w nim obrazu „światła” (opozycji „światło – mrok”), uznanego za fundament myślowy epoki.

Problematyka wykładu „Europa wieku świateł: fundamenty”:

1. Ramy czasowe oświecenia zachodnioeuropejskiego. Oświecenie a wiek XVIII.
2. Co to jest Oświecenie? – rozprawa Immanuela Kanta.
3. Oświecenie – rycina Daniela Chodowieckiego.
4. Nazwa epoki w różnych językach europejskich.
5. Podstawy filozoficzne oraz konteksty społeczno-polityczne i kulturowe oświecenia europejskiego.  
6. Oświecenie i my. Co zawdzięczamy epoce oświecenia?

Problematyka wykładu „Europa wieku świateł: oblicze rosyjskie”:

1. Oświecenie w Rosji – ramy czasowe, ośrodki kulturalne, zjawiska i tendencje, przedstawiciele.
2. Oświeceni Rosjanie w Europie Zachodniej. Recepcja kultury zachodnioeuropejskiej w Rosji XVIII wieku.

Obraz „światła” oraz opozycja „światło – mrok” w społecznie zaangażowanej literaturze rosyjskiej XVIII wieku (na przykładzie Podróży z Petersburga do Moskwy Aleksandra Radiszczewa). Opozycje „światło – mrok” oraz „widzenie – ślepota” w utworze Radiszczewa a twórczość F. Fénelona i J.F. Marmontela.

Fascynujące  legendy i dramatyczne wydarzenia w pięknych i egzotycznych krajobrazach - tym charakteryzuje się historia i rzeczywistość Filipin. Od czasu odkrycia archipelagu przez Hiszpanów, losy kraju i jego mieszkańców to ciąg wydarzeń i procesów, z których każde miało swoją niepowtarzalną dramaturgię i dynamikę i mogłoby dostarczyć scenariusza do wspaniałego filmu przygodowego. Dzisiejsze Filipiny wchodzą na ścieżkę  dynamicznego rozwoju, goniąc swoich sąsiadów i stwarzając możliwości dla handlu i inwestycji. Otwierają się na rozwój współpracy międzynarodowej i turystyki. Muszą jednak równocześnie stawiać czoła różnicom w dochodach, wielkiej biedzie części ludności, terroryzmowi islamskiemu i katastrofom naturalnym. Pomimo odległości geograficznej wiele jest elementów podobnych między Polską a Filipinami - żarliwa wiara katolicka większości narodu, wielkie nadzieje obudzone potężnymi ruchami społecznymi - dziś gasnące, potężni, asertywni  i trudno przewidywalni sąsiedzi, i na koniec ci sami  wszechpotężni Wielcy Bracia zza oceanu, ingerujący wszędzie i we wszystko. Nie ma ciekawszego  kraju azjatyckiego dla nas Polaków.

Wyład w ramach cyklu: SPOTKANIA AZJATYCKIE

Celem wykładu jest ukazanie przemian społecznych w brytyjskiej modzie damskiej XX wieku. Na przykładzie takich zjawisk jak pojawienie się stylu “Flappers” w latach 20-tych, wprowadzenie i upowszechnienie Utility Clothing Scheme w latach 40-tych, wyodrębnienie się mody subkultur młodzieżowych Modsów w latach 60-tych  i Punków w latach 80-tych, wykład prezentuje do jakiego stopnia moda damska w Wielkiej Brytanii odzwierciedlała stopniową emacypację kobiet w wyżej wymienionych dekadach.

Spotkanie z cyklu warsztatów praktycznej nauki języka angielskiego z elementami kultury i tradycji Wielkiej Brytanii. Warsztaty mają na celu zapoznanie młodzieży z kulturą Wielkiej Brytanii. Słuchacze zostaną wirtualnie oprowadzeni po najsłynniejszych zakątkach stolicy Wielkiej Brytanii, zwiedzając między innymi takie miejsca jak London Eye, Tower of London, Hyde Park, Buckingham Palace, Oxford Street, etc. Podczas prezentacji zostaną omówione takie postacie historyczne jak Henry VIII i Jack the Ripper. Po utrwaleniu potrzebnego słownictwa słuchacze będą mogli zaplanować pięciodniową wycieczkę do Londynu. Dysponując konkretną sumą pieniędzy słuchacze szczegółowo zaplanują swój wyjazd i wskażą miejsca, które zamierzają zwiedzić uzasadniając swoje wybory. Po prezentacji wycieczek zaplanowanych przez słuchaczy następuje dyskusja grupowa, która kończy się wskazaniem najciekawszego pomysłu.

W czasie wykładu przedstawimy JASNOPIS, czyli program komputerowy, który pomaga ocenić, czy tekst poddany analizie jest trudny pod względem językowym. Pokażemy działanie Jasnopisu na przykładzie różnorodnych tekstów. Zaprezentujemy też działanie dodatkowych funkcji, dostępnych w wersji dla zaawansowanych użytkowników. Przedstawimy zasadę działania programu i wyniki badań oraz eksperymentów, które doprowadziły do powstania Jasnopisu. Omówimy cechy językowe tekstu, które utrudniają jego rozumienie. Pokażemy, co należy w tekście zmieniać, by stawał się on łatwiejszy w odbiorze, nie tracąc przy tym nic ze swego znaczenia.  Po wykładzie zaproponujemy chętnym warsztaty, w czasie których można będzie samodzielnie pracować z Jasnopisem.

Wykład w ramach cyklu: CZŁOWIEK 2.0

Wielu komentatorów twierdzi, że poprawność polityczna w Szwecji sięga granic absurdu. Podczas wykładu spróbujemy wskazać obszary, w których zjawisko to jest szczególnie widoczne u naszych północnych sąsiadów. Podejmiemy również próbę zrozumienia źródeł tego rodzaju neocenzury w dyskursie politycznym i społecznym w Szwecji.

Wykład z elementami dyskusji w ramach cyklu: HOMO POLITICUS

Od kilku lat organizatorzy Olimpiady Literatury i Języka Polskiego spotykają się z coraz większą liczbą pytań ze strony nauczycieli. Obok pytań dotyczących szczegółów pracy z uczniem nad wybranym tematem coraz częściej pojawiają się pytania bardziej ogólnej natury, dotyczące wymagań stawianych pracom w formie rozprawki, reguł analizy i interpretacji dzieła literackiego czy w ogólności sposobu prowadzenia szczególnie zdolnego ucznia podczas Olimpiady. Chcąc wyjść naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom nauczycieli, Komitet Główny OLiJP zaprasza wszystkich zainteresowanych na spotkanie konsultacyjne podczas Festiwalu Nauki. Będzie składać się ono z czterech części: trzech krótkich (ok. 30 min.) prelekcji dotyczących analizy dzieła literackiego, zagadnień językoznawczych i pracy nauczyciela z uczniem szczególnie zdolnym, prezentowanych przez doświadczonych jurorów Olimpiady oraz nauczycieli, którzy dochowali się licznej grupy laureatów oraz części otwartej, polegającej na konsultacjach indywidualnych z prelegentami. 

Wykład poświęcony omenom, niezwykłym zjawiskom obserwowanym na niebie i ziemi, którym w dawnej kulturze przypisywano pochodzenie nadprzyrodzone i w których doszukiwano się ukrytych znaczeń. Ich rolę często odgrywały najróżniejsze zwierzęta z racji ich związków ze światem niewidzialnym.

Celem zajęć jest przekazanie słuchaczom wstępnej wiedzy na temat amerykańskiego musicalu. W trakcie lekcji słuchacze dowiedzą się m.in. jak rozwijał się ten gatunek, dlaczego uznawany jest za rdzennie amerykańską formę rozrywki, kim byli Fred Astaire i Gene Kelly, czym była tzw. Złota Era Musicalu. Dla zobrazowania tego o czym będzie mowa w trakcie lekcji pokazane zostaną krótkie fragmenty popularnych musicali filmowych.