zdrowie i medycyna

Człowiek 2.0, czyli bionika i robotyka medyczna. Technologia, która nie tylko przywraca utracone zdolności, ale również poprawia osiągnięcia ludzkiego organizmu. Podczas zajęć przedstawione zostaną w formie prezentacji multimedialnej osiągnięcia współczesnej inżynierii biomedycznej i jej zastosowanie w rehabilitacji amerykańskich weteranów powracających z misji poza granicami państwa. Omówiona zostanie istota egzoszkieletu wspomaganego, bionicznych protez, a także zagadnienie rewolucji biotechnologicznej. Zaprezentowane zostaną koszty związane z wprowadzeniem wymienionych technologii oraz kierunki rozwoju robotyki medycznej.

Pokaz praktycznych procedur mikromanipulacji gamet i zarodków, ICSI i IMSI, LAZH, biopsji blastomerów i klatkowego monitorowania rozwoju zarodka (TLMED). Analiza nasienia zwierząt wspomagana komputerowo, witryfikacja i zamrażania gamet i zarodków.   W czasie pokazu prowadzący omówią między innymi procedury klonowania, transgenezy, zastosowanie komórek macierzystych zarodkowych i somatycznych w biotechnologii rozrodu. Oddzielne zagadnienie stanowić będzie omówienie znaczenia najnowszych testów funkcjonalnych plemników w technikach wspomaganego rozrodu oraz w diagnostyce zaburzeń układu rozrodczego męskiego.

Podczas spotkania opowiemy o bezpieczeństwie pracy w laboratorium mikrobiologicznym, poznamy "dobre" i "złe" bakterie, zobaczymy jak można je hodować w laboratorium oraz jak wyglądają pod mikroskopem. Wykonamy także preparaty z jogurtu oraz wody z ogórków kiszonych, poznając naszych sprzymierzeńców.

W czasie warsztatów uczniowie dowiedzą się na czym polega żywienie zgodne z piramidą żywieniową, dlaczego nie powinno stosować się produktów wysoko przetworzonych, np. wysokooczyszczonych, rafinowanych, z dodatkiem substancji chemicznych jak barwniki, wzmacniacze smaku oraz konserwanty.

Uczestnicy pokazu będą mieli możliwość przy pomocy prostych reakcji chemicznych zbadać właściwości fizyko-chemiczne kwasu askorbowego (witaminy C) oraz ocenić i porównać jego zawartość w różnorodnych produktach spożywczych oraz we własnym organizmie. Dowiedzą się także, jakie funkcje pełni ona w naszym organizmie oraz jakie produkty spożywcze stanowią jej dobre źródło.

Witamina C (kwas L-askorbowy, lakton kwasu 2,3-dehydro-L-gulonowego) jest jedną z najmniej trwałych spośród witamin rozpuszczalnych w wodzie. Wykazuje silne właściwości redukcyjne i z tego faktu wynikają jej wszystkie funkcje biologiczne. Układ kwas L-askorbowy/kwas dehydroaskorbowy bierze udział w zachowaniu potencjału oksydoredukcyjnego w komórce i w transporcie elektronów. Jest stymulatorem licznych enzymów, biorących udział w procesach kluczowych dla funkcjonowania organizmu, np., w syntezie kolagenu, syntezie karnityny, katabolizmie tyroksyny, syntezie noradrenaliny. Zaburzenia w syntezie kolagenu są przyczyną szkorbutu (gnilca), który jest najbardziej znaną konsekwencją awitaminozy witaminy C. Witamina C poprzez udział w metabolizmie tkanki łącznej ma istotne znaczenie w procesie gojenia ran. Poprzez wpływ na biosyntezę karnityny kwas askorbowy ma pośrednio istotny wpływ na transport kwasów tłuszczowych do mitochondriów, a w konsekwencji na uzyskiwanie z nich energii. Ważne znaczenie ma również witamina C w procesach syntezy niektórych hormonów peptydowych (np. wazopresyny, oksytocyny czy melanotropiny) a także w detoksykacji organizmu, gdyż bierze udział w enzymatycznych przemianach ksenobiotyków w mikrosomach a także w wydalaniu jonów niektórych metali (kadmu, ołowiu, wanadu). Podkreśla się także znaczącą rolę kwasu askorbowego w profilaktyce choroby niedokrwiennej serca (poprzez zmniejszanie odkładania cholesterolu w ścianach naczyń krwionośnych) oraz jego zdolność do inaktywacji wielu reaktywnych form tlenu (rodnika tlenowego, rodnika hydroksylowego, tlenu singletowego). Witamina C ułatwia także wchłanianie żelaza (zwłaszcza niehemowego) z pożywienia.

            Głównym źródłem kwasu askorbowego dla człowieka są świeże i właściwie przetworzone owoce i warzywa. Ze względu na małą jej trwałość procesy technologiczne, takie jak np.: suszenie, solenie, parzenie, a także niektóre środki konserwujące (np. benzoesan sodu), powodują rozkład tej witaminy. Także enzymy z grupy oksydaz, obecne naturalnie w produktach spożywczych, a które ulegają uwolnieniu i aktywacji po uszkodzeniu lub zniszczeniu struktury tkankowej, np. podczas krojenia czy obierania, powodują rozkład witaminy C. Straty tej witaminy podczas przygotowywania potrawy mogą dochodzić nawet do 50%. Zawartość witaminy C w produktach spożywczych jest bardzo zróżnicowana.

Podczas pokazu uczestnicy będą mieli możliwość przy pomocy reakcji chemicznych zbadać właściwości fizyko-chemiczne witaminy C oraz ocenić i porównać jego zawartość w różnorodnych produktach spożywczych oraz we własnym organizmie.

W trakcie pokazu omówiona będzie budowa anatomiczna gałki ocznej oraz narządów dodatkowych oka  ssaków połączona z preparacją wyżej wymienionych struktur. Przedstawione zostaną zagadnienia dotyczące drogi wzrokowej oraz związku narządu wzroku z innymi modalnościami. Uczestnicy będą mieli możliwość czynnego uczestnictwa w preparacji anatomicznej.

Omówimy zastosowanie przeciwutleniaczy w przemyśle spożywczym. Wskażemy różnice pomiędzy antyoksydantami naturalnymi oraz syntetycznymi. Przekonamy o pozytywnym wpływie przeciwutleniaczy na organizm człowieka. W eksperymencie wykażemy różnice w aktywności przeciwutleniającej wybranych produktów spożywczych. Pokażemy metodę oznaczania polifenoli. Wyprodukujemy lody o obniżonej kaloryczności
i zwiększonej zawartości przeciwutleniaczy.

Uogólniona forma naszego organizmu związana jest ściśle z zadaniami przed jakimi regularnie stawiamy nasze ciało. Jeśli, na przykład, lubimy koszykówkę, wykonujemy dużo wyskoków i lądowań to nasz organizm będzie sukcesywnie wzmacniał wszystkie tkanki obciążane podczas wyskoku i lądowania (kości, mięśnie, ścięgna) . Jeśli z drugiej strony patrząc nasz dzień oparty będzie głównie na zadaniach statycznych: siedzeniu w samochodzie, przy biurku, w fotelu, to każda inna, trudniejsza aktywność może być dla nas potencjalnym zagrożeniem. Podczas wykładu postaram się przybliżyć mechanizmy i czynniki, dzięki którym nasz organizm może być stymulowany do regeneracji i wzmocnienia, lub dzięki którym wyzwalane są procesy degeneracyjne.

Seksualność, integralna część życia człowieka, przez wiele lat traktowana była jako wstydliwa część ludzkiej natury i wypierana na obrzeża zainteresowań poważnej nauki. Obecnie seksuologia jest prężnie rozwijającą się dziedziną wiedzy a zdrowie seksualne jest zagadnieniem o coraz większym znaczeniu w kontekście jakości życia. Seks przestał być tematem tabu a o zagadnieniach mających związek z seksualnością dyskutuje się dziś publicznie. Również wielkie debaty społeczne i obyczajowe dotykają tej tematyki i za każdym razem rozpalają opinię publiczną. Świadczy to nie tylko o ogromnym zainteresowaniu zagadnieniem, ale także o tym, że jest to temat społecznie wrażliwy, o którym warto dyskutować. Właśnie dlatego merytoryczny głos przedstawicieli nauki jest cenny w tej dyskusji.

Szybki postęp w medycynie i w naukach społecznych umożliwia coraz lepsze poznanie mechanizmów sterujących i wpływających na seksualność. Pozwala również zrozumieć złożoność i barwność ludzkiej seksualności. By przybliżyć Państwu tę ciekawą tematykę zapraszamy na spotkanie - dyskusję, podczas której zachęcamy do zadawania pytań jednemu z najbardziej znanych i cenionych polskich seksuologów - profesorowi Zbigniewowi Lew-Starowiczowi. Nie będzie tematów zakazanych!

Wyjaśnimy fizjologiczne przyczyny preferowania słodkiego smaku i wyboru słodyczy. Omówimy słodycze pod względem zawartości składników odżywczych i innych substancji bioaktywnych oraz ich wpływ na zdrowie i nastrój człowieka. Zaproponujemy samodzielne wykonanie badań poziomu glukozy we krwi przed i po spożyciu ulubionych słodyczy (przy użyciu glukometru), a także udział w testach sensorycznych na odczuwanie i różnicowanie smaku słodkiego pochodzącego z kilku wybranych substanicji. Przeprowadzimy testy wysiłkowe (na ergometrze rowerowym lub bieżni), aby ocenić wydatki energetyczne i porównać je z porcjami energii spożytymi wraz ze słodyczami.

Dlaczego nie reagujemy jednakowo na zastosowane leczenie? Co sprawia że losy leków w naszych organizmach mogą się różnić? Czym może grozić nieuwzględnienie specyfiki naszego organizmu w toku leczenia? Czy terapia personalizowana stanie się codziennością „medycyny jutra”? Wykład połączony z dyskusją panelową pozwoli na zrozumienie genetycznych i pozagenetycznych uwarunkowań osobniczego zróżnicowania mechanizmów reakcji naszego organizmu na leczenie oraz konsekwencji tego zjawiska dla skuteczności i bezpieczeństwa terapii. Wprowadzeni w podstawy tego interesującego zagadnienia zastanowimy się dlaczego zalecana standardowo dawka określonego leku u pacjentów o tej samej płci, wieku, masie ciała, kondycji ogólnej może niekiedy okazać się dawką zbyt niską, w innych przypadkach natomiast dawką zbyt wysoką, i co może z tego wynikać dla zdrowia pacjenta. Przeanalizujemy konsekwencje społeczne a także ekonomiczne nieuwzględniania osobniczej specyfiki reakcji na leki. Rozszyfrujemy tajemnicze symbole genów, enzymów, nośników i receptorów charakteryzujące indywidualny profil naszego organizmu, którego poznanie pozwala określić czy jesteśmy np. „szybkim”, czy też „wolnym metabolizerem” określonego leku i co to dla nas w praktyce oznacza.

Wirus - w dosłownym tłumaczeniu z łaciny virus - jad, oznacza, że wirusy są czynnikami wyłącznie patogennymi. Jednak warto dodać, że są to nie tylko niebezpieczni wrogowie, lecz również współtowarzysze, najdyskretniejsi współpracownicy. Są wszędzie, wewnątrz nas i na zewnątrz, zadziwiają skutecznością działania do tego stopnia, iż można ich uznać za doskonałą formę życia. Ale, czy można powiedzieć, że wirusy żyją? Wirusy określa się przecież jako pogranicze materii żywej i nieożywionej.

Celem warsztatów „Wirusy – nieproszeni goście” będzie wprowadzenie młodych uczestników w ważny i ekscytujący świat wirusów. Pierwszym etapem będzie zapoznanie słuchaczy z budową wirusów oraz procesem zakażenia komórek ludzkich, zwierzęcych i bakteryjnych. Pokazane zostaną sposoby namnażania wirusów in vitro oraz metody ich wykrywania – praca z mikroskopem. Następnie, zaprezentowane zostanie ich działanie chorobotwórcze na przykładach chorób ludzi i zwierząt. W kolejnym etapie wspólnie z uczestnikami opisane zostaną sposoby radzenia sobie z wirusami. Pokazana zostanie, walka z inwazją wirusów jaką toczy każdego dnia układ odpornościowy człowieka, i w jakim stopniu organizm skutecznie odrzuca atak niechcianych gości. Analizując rodzaje odpowiedzi przeciwwirusowej uczestnicy zobaczą, że kiedy wirus przeniknie przez pierwsze bariery ochronne i wniknie do komórek, to jedną z ostatnich desek ratunku jest niszczenie samego siebie - własnych komórek.

Młodzi uczestnicy warsztatów dowiadując się o „sile” wirusów i o trudnościach jakie sprawia walka z nimi, być może docenią banalne przestrogi dorosłych i zrozumieją wysiłek jaki, w różnych aspektach codziennego życia, wkłada się w ochronę przed zakażeniem organizmu.

Witamina D nie odpowiada  klasycznej definicji zakładającej, że witamina to substancja pochodzenia egzogennego. Początkowo działanie witaminy D wiązane było tylko z gospodarką mineralną, jednak od ponad 20 lat wiemy, że aktywna forma witaminy D bierze udział w regulacji działania układu odpornościowego, homeostazy metabolicznej, układu sercowo-naczyniowego, działania mięśni, mózgu, cyklu komórkowego. Mówimy zatem o działaniu „klasycznym” i „nieklasycznym” witaminy D.

Witamina D występuje w dwóch formach oznaczanych jako D2 i D3. Pierwsza z nich – pochodna ergosterolu  znajduje się w głównie w roślinach, drożdżach i grzybach. Druga – pochodna cholesterolu obecna jest w organizmach zwierząt. Działanie obu form w organizmie człowieka ocenia się jako równocenne, toteż gdy w tekście pojawia się nazwa „witamina D” – może to oznaczać zarówno witaminę D2jak i D3. Witamina D uzyskuje aktywność w efekcie dwustopniowej aktywacji. Jej forma aktywna działa w sposób podobny hormonów steroidowych. Po związaniu ze specyficznym receptorem aktywna forma witaminy D reguluje ekspresję kilkuset genów – generując szeroki wachlarz korzystnych odpowiedzi biologicznych, które wspólnie przyczyniają się do prawidłowego działania organizmu.

Źródła witaminy: Synteza skórna

Podczas ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe z zakresu B (UVB) zawarty w naskórku 7-dehydrocholesterol (7DHC, prowitamina D) podlega przekształceniu do prewitaminy D3. Jak stwierdzono, proces ten zachodzi z największą intensywnością przy długości fali promieniowania ultrafioletowego zbliżonej do około 290 nm. Prewitamina D3 jest z kolei przekształcana do witaminy D3 w procesie termokonwersji, po czym trafia do układu krążenia przenoszona przy pomocy białka wiążącego DBP. Nadmierna ekspozycja na światło słoneczne degraduje zarówno witaminę D3 jak i prewitaminę D3 do nieaktywnych fotoproduktów. W warunkach polskich przyjmuje się, że skórna synteza witaminy D aktywna jest w miesiącach kwiecień – wrzesień.

Absorpcja jelitowa

W przypadku drogi doustnej organizm może otrzymywać zarówno witaminę D3 jak i witaminę D2 (ergokalcyferol). Witaminę D3 zawierają głównie produkty pochodzenia zwierzęcego, a w szczególności tłuste ryby i tran z wątroby dorsza. Inne produkty takie jak mleko, jaja mięso – zawierają znacznie mniejsze ilości witaminy D co oznacza, iż ich spożycie w niewielkim stopniu wpływa na stan zaopatrzenia organizmu w witaminę D. [4, 10-13] Zawarta w pokarmach witamina D podlega absorpcji w jelicie cienkim, a następnie w chylomikronach przenoszona jest z limfą do krwi żylnej. Część puli witaminy D magazynowana jest w komórkach tkanki tłuszczowej. W Polsce z suplementacją żywności witaminą D2 spotykamy się rzadko, natomiast w USA jest ona powszechnie dodawana do niektórych produktów żywnościowych.

Metabolizm i działanie witaminy D

Witamina D przenoszona jest w układzie krążenia przez białko wiążące (DBP - a-globulina) i transportowana do wątroby, gdzie podlega przekształceniu przez 25-hydroksylazę do 25-hydroksywitaminy D (25OHD). Jest to główna ilościowo forma witaminy D w układzie krążenia, której czas półtrwania w układzie krążenia wynosi od 2 do 3 tygodni. Jej stężenie określa stan zaopatrzenia organizmu w witaminę D (aktualnie preferowany zakres 30 – 50 ng/ml). 25OHD D aktywowana jest w nerce przez 1a-hydroksylazę, dzięki czemu powstaje hormonalna forma witaminy D, 1,25-dihydroksywitamina D (1,25(OH)2D). Aktywność enzymu wytwarzającego 1,25(OH)2D zależy od szeregu czynników. Należą do nich stężenia takich efektorów jak jony wapniowe i fosforanowe, czynnik wzrostowy fibroblastów (FGF23), parathormon (PTH) oraz szeregu innych. Forma aktywna  witaminy D, w zależności od jej stężenia, wykazuje działanie plejotropowe. Hormonalna forma witaminy D w drodze sprzężenia zwrotnego hamuje aktywność wytwarzającego go enzymu w nerce, równocześnie obniżając produkcję parathormonu (PTH) w przytarczycach. Stymuluje też aktywność 24-hydroksylazy, katabolizującej 1,25(OH)2D do rozpuszczalnego w wodzie, nieaktywnego kwasu kalcitronowego wydzielanego następnie z żółcią. 1,25(OH)2D (przy współdziałaniu PTH) podwyższa absorpcję wapnia w jelicie cienkim działając zarówno jako regulator transkrypcji, jak i za pośrednictwem receptora błonowego. Odpowiednia podaż wapnia, fosforanów i witaminy D w diecie i z syntezy skórnej, są niezbędne dla zapewnienia optymalnych parametrów mineralizacji kości.

Współczesne rozumienie roli witaminy D w organizmie ludzkim koncentruje się jednak nie tylko wokół procesów zapewniających prawidłowy bilans składników mineralnych niezbędnych do budowy szkieletu. Obecnie coraz bardziej doceniana jest rola witaminy D jako regulatora szeregu ważnych procesów nie związanych bezpośrednio z ogólnoustrojową homeostazą wapniową. O znaczeniu witaminy D jako czynnika regulującego ważne funkcje fizjologiczne organizmu świadczy nieustanny rozwój badań, którego wyrazem jest ilość publikacji (w 2013 roku ukazało się ich około 3700).Stwierdzono, że aktywna forma witaminy D reguluje cykl komórkowy nie dopuszczając do stanów nadmiernej proliferacji co sprawia, że niedobór witaminy D jest czynnikiem sprzyjającym powstawaniu nowotworów. Witamina D bierze udział w regulacji działania systemu immunologicznego w zakresie zarówno odporności wrodzonej jak i adaptacyjnej, przy czym jej niedobory zwiększają prawdopodobieństwo chorób infekcyjnych, a także możliwość wystąpienia chorób o podłożu autoimmunologicznym takich jak toczeń rumieniowy czy stwardnienie rozsiane. Stwierdzono również, ze niedobory witaminy D skutkują zaburzeniami działania komórek β trzustki obniżając wydzielanie insuliny, sprzyjając w efekcie nietolerancji glukozy i powstawaniu zespołu metabolicznego. Nieprawidłowe zaopatrzenie organizmu w witaminę D kojarzone jest również ze wzrostem ciśnienia tętniczego, zwiększonymryzykiem procesów miażdżycowych i ryzykiem zawału serca. Właściwy stan zaopatrzenia organizmu w witaminę D kojarzony jest również z prawidłową siłą mięśni i obniżeniem ryzyka upadku, co jest szczególnie ważne u osób starszych. Ostatnio coraz większą wagę przywiązuje się do regulacji czynności mózgu i układu nerwowego przez witaminę D, przy czym jej niedobory zarówno w życiu płodowym jak i w późniejszym okresie życia mają niekorzystny wpływ na ich funkcjonowanie.

Obecnie popularną formą leku są kapsułki. Wykonywane są one przemysłowo i coraz częściej w aptekach dla indywidualnego pacjenta. Uczestnicy zapoznają się z rodzajami i budową kapsułek oraz działaniem kapsułkarki ręcznej. Samodzielnie wykonają kapsułki z naturalną witaminą C dla dzieci i dla dorosłych.

Wiemy, że w czasie lata należy chronić skórę przed słońcem. Często zapominajmy jednak o odpowiedniej pielęgnacji włosów. Stara prawda mówi, że lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego o właściwej ochronie włosów warto pomyśleć jeszcze przed nadejściem lata. Co jednak zrobić po wakacjach aby ponownie cieszyć się zdrowymi, wypielęgnowanymi włosami?

Wiek szkolny to czas intensywnego rozwoju umysłowo-fizycznego, gdy dzieciom potrzebne jest odpowiednio zbilansowane i urozmaicone pożywienie. Posiłki powinny być zaplanowane na bazie produktów naturalnych. W diecie dziecka nie powinno stosować się produktów wysoko przetworzonych.

W trakcie warsztatów uczniowie poprzez własne działania poznają zasady prawidłowego odżywiania.