wykład

Lata 20. XX wieku są szczególnym okresem w historii. Rozpowszechniły się samochody i telefony, a ludzie plotkowali na temat Hollywoodzkich gwiazd. Radio zwiastowało początek mass mediów. Starsze pokolenia z przerażeniem patrzyły jak młode kobiety pokazywały nie tylko kostki, ale również kolana. Młodzi, uznając, że stare zwyczaje dotyczące związków damsko-męskich nie pasują do nowych czasów, wymyślili nową formę zalotów: randki. Wykład ten skupi się na tych, i wielu innych, zmianiach w życiu codziennym amerykanów jakie zaszły w trakcie tej dekady. Po wykładzie zapraszam uczestników do dyskusji o tym, czy można  zaryzykowac stwierdzenie, że to właśnie w tej epoce wiek ten zyskał dojrzałość.

Lwów wielokulturowy, Lwów unikalny, miasto na skrzyżowaniu kultur, miasto pamięci, nostalgii, wspomnień, wreszcie miasto wielokrotnie opisywane i kreowane w tekstach literackich. Taki mniej więcej obraz Lwowa jest wspólny dla polskiego i ukraińskiego myślenia o tym mieście, choć oczywiście szczegóły oraz wartościowania poszczególnych elementów historii czy tradycji będą odmienne.

Spróbujemy zastanowić się, jakie miejsce w tym obrazie, zarówno polskim, jak i ukraińskim, zajmuje najliczniejsza przedwojenna mniejszość etniczna – Żydzi lwowscy i jaki jest ich własny obraz miasta? Czy zwykły czytelnik, nie specjalista-judaista, ma go w ogóle szansę odnaleźć?

Z ponad 280 języków mniejszościowych starego kontynentu tylko 80 ma status oficjalny, a 100 jest poważnie zagrożonych. Wraz z globalizacją, industrializacją, nowymi mediami i zmianą stylu życia, a także w konsekwencji dyskryminacji i panujących ideologii, przekaz międzypokoleniowy języków mniejszościowych został osłabiony lub zahamowany. Jednocześnie wiele z tych języków jest obecnie nauczanych w szkołach, funkcjonuje w mediach i przestrzeni publicznej. Młode pokolenie podchodzi do nich ambiwalentnie: większość nie nauczyła się ich w domu, nieliczni po kursach szkolnych są w stanie ich używać, niewielu widzi sens ich istnienia w świecie, w którym liczy się przede wszystkim język angielski. Są jednak także tacy, których można nazwać „nowomówcami” [new-speakers]: którzy nauczyli się języków mniejszościowych, używają ich i walczą o ich przetrwanie. Kim są dziś młodzi użytkownicy języków mniejszościowych? Jakie podejmują działania na rzecz kultur i języków mniejszościowych? Jakie mają strategie identyfikacyjne? Kwestie te zostaną omówione na przykładzie czterech mniejszości językowych Europy: kaszubskiej, łużyckiej, bretońskiej i walijskiej.

W  formule edukacyjno-pokazowo-warsztatowej zostaną przedstawieni współcześni rzemieślnicy, których śmiało można określić jako mistrzów w swojej dziedzinie.

Spotkaniu towarzyszyć będzie prezentacja fotograficzna oraz fragmenty filmów o współczesnych rzemieślnikach, a na zakończenie uczestnicy zagrają w grę „Rzemieślnicze potyczki”, która powstała jako efekt „Uwolnić projekt” – projektu, w ramach którego na bazie inspiracji muzealnymi obiektami powstały nowe przedmioty, prezentujące tradycyjne wzory we współczesnej odsłonie.

Spotkanie z cyklu warsztatów praktycznej nauki języka angielskiego z elementami kultury i tradycji Wielkiej Brytanii. Warsztaty mają na celu zapoznanie młodzieży z kulturą Wielkiej Brytanii. Słuchacze zostaną wirtualnie oprowadzeni po najsłynniejszych zakątkach stolicy Wielkiej Brytanii, zwiedzając między innymi takie miejsca jak London Eye, Tower of London, Hyde Park, Buckingham Palace, Oxford Street, etc. Podczas prezentacji zostaną omówione takie postacie historyczne jak Henry VIII i Jack the Ripper. Po utrwaleniu potrzebnego słownictwa słuchacze będą mogli zaplanować pięciodniową wycieczkę do Londynu. Dysponując konkretną sumą pieniędzy słuchacze szczegółowo zaplanują swój wyjazd i wskażą miejsca, które zamierzają zwiedzić uzasadniając swoje wybory. Po prezentacji wycieczek zaplanowanych przez słuchaczy następuje dyskusja grupowa, która kończy się wskazaniem najciekawszego pomysłu.

Wśród wielu różnic pomiędzy dwoma głównymi wariantami języka angielskiego, brytyjskim i amerykańskim, najbardziej znaczące są te w wymowie. Osoby uczące się angielskiego często intuicyjnie czują, że ktoś „brzmi po amerykańsku”, jednakże zwykle nie są w stanie określić jak dokładnie różni się ta wymowa od brytyjskiej. Spotkanie ma na celu uświadomienie uczniom różnic fonologicznych pomiędzy tymi dwoma wariantami oraz zachęcić do dążenia do ujednolicenia własnej wymowy według modelu angielskiego lub amerykańskiego. Wspomniane zostaną także różnice leksykalne, semantyczne i ortograficzne.

Podczas wykładu zostanie omówiona tematyka kobiecego doświadczenia wewnętrznego na przykładzie twórczości Debory Vogel i Zuzanny Ginczanki. Awangardowa metoda montażu stosowana przez Vogel była literackim eksperymentem polegającym na próbie przedstawienia polifoniczności życia w oddzieleniu od sfery emocjonalnej. W poezji Ginczanki sensualne doświadczenie świata prowadziło do odkrycia fizyczności słów, a tym samym do poczucia mistycznej kompletności. Zarówno Vogel, jak i Ginczanka stawiały ważne pytania o kształt życia i twórczości, która miała je wyrażać.

Inspiracją do zorganizowania dyskusji jest 130 rocznica urodzin Stanisława Ignacego Witkiewicza upamiętniona uchwałą Senatu Rzeczypospolitej RP oddającą hołd twórczości  obydwu Witkiewiczów - ojca i syna. Jest to zachęta do refleksji nad ich wkładem w rozwój kultury polskiej, a wypadku Witkacego jego obecnością w Europie i na innych kontynentach. Zajęcia  poświęcone będą dyskusji na temat  recepcji twórczości polskiego dramaturga w krajach anglojęzycznych, głównie w USA oraz problemów, przed którymi staje tłumacz podejmujący wyzwanie przekładu utworów Witkacego.

            W czasie spotkania uczestnicy podejmą próbę przetłumaczenia wybranych neologizmów, nazwisk znaczących i wierszyków zawartych w dramatach Witkacego i porównają je z tłumaczeniami prof. Daniela  Geroulda, amerykańskiego teatrologa, tłumacza i wielkiego miłośnika i propagatora twórczości autora Szewców za oceanem. 

Don Kichot z powieści Cervantesa mocno wrósł w rosyjską tradycję, stąd stale podejmowane próby rozpoznania jego miejsca i znaczenia w kulturze. Postać  Rycerza Smętnego Oblicza przeniknęła do wielu dzieł literatury rosyjskiej; jego imię używane jest jako metafora w dyskusjach między reprezentantami różnych, niekiedy skrajnie odmiennych, idei filozoficznych i politycznych (jak słowianofile i okcydentaliści); wreszcie stał się on bohaterem licznych adaptacji teatralnych i filmowych, przeróbek i parafraz przeznaczonych dla czytelnika masowego i dla dzieci. Pytanie brzmi: jakim transformacjom podlega obiekt, przechodzący  z własnego kontekstu, w którym się uformował – w nowy kontekst, który go przyjął? Czy zmiany powstałe w procesie przekładu z jednej kultury na drugą należy traktować jako straty, czy też jako nowe konstrukcje? Kwestie te zostaną omówione na wybranych przykładach tekstów rosyjskiej kultury pierwszej połowy XX wieku.

Czy masz dobrą intuicję językową? Sprawdź! Zmierz się z dawną polszczyzną!

Słownikarze z pracowni leksykograficznej IBL odsłonią tajniki swego warsztatu – ujawnią jakie pułapki zastawili na nas szesnastowieczni pisarze. Każdy uczestnik spotkania będzie mógł zmierzyć się z tekstem dawnym i i odpowiedzieć sobie na pytanie, czym nasz język różni się od języka epoki Jana Kochanowskiego.

Cykl wykładów (z prezentacjami multimedialnymi) ma na celu przybliżenie słuchaczom epoki oświecenia (ramy czasowe, podstawy filozoficzne, kontekst społeczno-polityczny, osiągnięcia w zakresie kultury ze szczególnym uwzględnieniem literatury oraz sztuk pięknych) w krajach Europy Zachodniej (cz. I) i w Rosji (cz. II). Kryterium doboru materiału egzemplifikacyjnego (traktaty filozoficzne, literatura piękna, ikonografia) stanowi obecność w nim obrazu „światła” (opozycji „światło – mrok”), uznanego za fundament myślowy epoki.

Problematyka wykładu „Europa wieku świateł: fundamenty”:

1. Ramy czasowe oświecenia zachodnioeuropejskiego. Oświecenie a wiek XVIII.
2. Co to jest Oświecenie? – rozprawa Immanuela Kanta.
3. Oświecenie – rycina Daniela Chodowieckiego.
4. Nazwa epoki w różnych językach europejskich.
5. Podstawy filozoficzne oraz konteksty społeczno-polityczne i kulturowe oświecenia europejskiego.  
6. Oświecenie i my. Co zawdzięczamy epoce oświecenia?

Problematyka wykładu „Europa wieku świateł: oblicze rosyjskie”:

1. Oświecenie w Rosji – ramy czasowe, ośrodki kulturalne, zjawiska i tendencje, przedstawiciele.
2. Oświeceni Rosjanie w Europie Zachodniej. Recepcja kultury zachodnioeuropejskiej w Rosji XVIII wieku.

Obraz „światła” oraz opozycja „światło – mrok” w społecznie zaangażowanej literaturze rosyjskiej XVIII wieku (na przykładzie Podróży z Petersburga do Moskwy Aleksandra Radiszczewa). Opozycje „światło – mrok” oraz „widzenie – ślepota” w utworze Radiszczewa a twórczość F. Fénelona i J.F. Marmontela.

Lekcja będzie podsumowaniem zebranej przez pracowników PME wiedzy o pszczołach i pszczelim folklorze. Według jednego z wierzeń, owad ten powstaje ze światła.

Tematyka pszczół stała się w ostatnim czasie bardzo głośna ze względu na tzw. „zespół masowego ginięcia pszczół”. Pracownicy PME zainteresowali się tymi owadami w roku 2014, rozpoczynając systematyczne badania oraz nagrywanie materiału filmowego rejestrującego opinie na temat pszczół, pszczelarstwa i współczesnych działań propszczelich w różnych środowiskach społecznych, zaczynając od pszczelarzy, a  kończąc na działaczach Greenpeace realizujących projekt budowy „hoteli” dla owadów parkowych. Równolegle prowadzona była kwerenda nt. folkloru związanego z pszczołami.

Klub dyskusyjny w Bibliotece na Woli ma na celu przywołanie postaci literatów Powstania Warszawskiego tych znanych jak Baczyński, Trzebiński czy Gajcy, jak i tych rzadziej wspominanych: Krystynę Krahelską, Wacława Bojarskiego, Zdzisława Stroińskiego, Wojciecha Mencla, Ewę Pohoską czy Włodzimierza Pietrzaka. Przybliżymy ich twórczość oraz interpretacje utworów.

Niewystarczająco w Polsce znany i ceniony dramat Henrika Ibsena (1828 – 1906) Peer Gynt (1867) należy do ścisłej czołówki najwybitniejszych dramatów XIX wieku. Jego zadziwiający bohater tytułowy jest niezwykłą zapowiedzią i głęboką analizą człowieka szeroko pojętej nowoczesności, a także człowieka XXI wieku. Wybitny norweski antropolog społeczny Tomas Hylland Eriksen, znany w Polsce przede wszystkim jako autor książki Tyrania chwili. Szybko i wolno płynący czas w erze informacji (Warszawa 2003) w swojej książce o tożsamości nowoczesnej nazywa bohatera Ibsenowskiego dramatu „dzieckiem czasów nowoczesnych, uwielbiającym wolny wybór i wolność indywiduum” (T. H. Eriksen, Røtter og føtter. Identitet i en omskiftelig tid, Oslo 2004, s. 115).  Peer pragnie życia podporządkowanego przyjemności, mądrość życiowa, którą nabywa już jako młody człowiek sprowadza się do życia beztroskiego i obcego wszelkim zobowiązaniom i wszelkiej stałości. Jego Gyntowskie „ja”, które sobie bardzo ceni, jest czysto popędowe i poddane kaprysom jego woli i sytuacji zewnętrznej. Jedyny porządek, jaki można w owym „ja” odnaleźć to chronologia doświadczeń życiowych. Jako stary człowiek w akcie V budzi się do świadomości prawdy o swoim życiu, ale go zmienić przecież już nie może.

Wykład w ramach cyklu: CZŁOWIEK 2.0

Naukowcy twierdzą, że rodzimy się altruistami. To pozwala nam przeżyć i umożliwia ewolucyjny sukces. Człowiek to istota niezwykle rozwinięta pod względem emocjonalnym, a dzięki specjalnym strukturom mózgu jest w stanie „czytać w myślach” innych osób. Obcowanie z literaturą, twierdzą naukowcy, jest również dla nas czymś naturalnym – nieważne, czy jesteśmy autorami, czy czytelnikami opowieści.

Co biologia ma do powiedzenia na temat książek? Czy istnieje związek pomiędzy altruizmem a czytaniem? I jaką rolę literatura pełni zarówno w rozwoju osobistym, jak i w tworzeniu się społeczeństw? Spróbujemy wspólnie udzielić odpowiedzi na te pytania, korzystając z elementów wiedzy naukowej, oraz – przede wszystkim - własnych czytelniczych doświadczeń.

Obywatel w postępowaniu cywilnym - czyli jakie prawa i obowiązki ma każdy z nas w trakcie procesu cywilnego, jak napisać proste pisma procesowe, gdzie szukać pomocy. Dowiemy sięjak przebiega polskie postępowanie cywilne, jak je zainicjować, kiedy przysługuje nam prawnik z urzędu i jak możemy odwoływać się od orzeczeń sądu oraz do którego sądu skierować postępowanie. 

Media są podstawowym źródłem, z którego Polacy czerpią wiedzę na temat przestępczości (70% społeczeństwa uzyskuje ją z telewizji, 15% z prasy, a ponad 7% z radia) oraz wymiaru sprawiedliwości. Niewątpliwie środki masowego przekazu bardzo chętnie informują o przestępczości. Przede wszystkim dlatego, że jest to temat atrakcyjny dla odbiorców, emocjonujący, nierzadko sensacyjny i poruszenie go w łatwy sposób przyciąga uwagę czytelników, widzów czy słuchaczy. Badacze twierdzą, że ludzie reagują pozytywnie na wiadomości o czynach zabronionych. Pozwala im to na wzmocnienie we własnych oczach swojego pozytywnego wizerunku przez opozycję do osoby, która łamie zasady współżycia społecznego.

Obraz przestępczości, który ukazują środki masowego przekazu jest zniekształcony i nigdy nie oddaje rzeczywistości. Media informują o pewnych zdarzeniach w sposób wybiórczy lub je nadmiernie nagłaśniają. Sygnalizują fakt popełnienia czynu karalnego, ale znacznie rzadziej (częściej w przypadku bardzo poważnych przestępstw) informują o dalszym postępowaniu czy wyroku sądu. Dziennikarze operują technikami, pozwalającymi przedstawić informację w taki sposób, żeby przyciągnęła uwagę słuchaczy, telewidzów i czytelników.

W wiadomościach dotyczących przestępczości obserwuje się zjawiska przeinformowania i niedoinformowania. Przeinformowanie ma miejsce wtedy, gdy jedno szokujące zdarzenie uruchamia całą lawinę informacji na podobny temat. Przeinformowanie może także kreować tzw. „fale przestępczości”. Pewien temat staje się „modny” w mediach i stale powraca. Wzrost doniesień na temat np. przestępczości nieletnich czy kobiet może powodować wzrost przekonania o „zalewie przestępczości” danego rodzaju, co nie musi być zgodne z prawdą. Niedoinformowanie polega natomiast na zaprzestaniu przekazywania przez media informacji na temat przestępczości lub niektórych ich rodzajów. Może to być świadome postępowanie (jak to miało np. miejsce w czasach komunistycznych) albo wynikać z faktu, że w danej chwili prym wiodą wiadomości dotyczące innego, bardziej atrakcyjnego tematu, bądź że pewne typy przestępczości są rzadko relacjonowane, bo nie wzbudzają żadnych emocji u odbiorców (np. drobne kradzieże sklepowe czy trudne przestępstwa gospodarcze, których istotę niełatwo jest zrozumieć czytelnikowi nastawionemu na bardzo prosty przekaz).

Nic więc dziwnego, że obraz przestępczości pokazywany w mass mediach odbiega istotnie od statystycznego obrazu zjawiska. Wpływa to także na świadomość Polaków co do obrazu przestępczości.

W pierwszej części wykładu zostaną scharakteryzowane dysfunkcje i patologie obecne w sektorze publicznym, natomiast w drugiej prowadzący przedstawią wyzwania stojące przed administracją publiczną w związku ze zmianami zachodzącymi we współczesnym świecie ( w szczególności globalizacją i informatyzacją).

Wystąpienie poruszy prawne aspekty rosyjskiej aktywności w tzw. przestrzeni poradzieckiej, jak kwestie nałożenia sankcji na Rosje ze strony Unii Europejskiej i NATO, czy aspekty prawne wzajemnych stosunków Polski z Rosja w ciągu ostatnich lat. Zastanowimy sie nad perspektywami rozwiązania konfliktów i przyszłymi relacjami miedzy wskazanymi podmiotami prawa międzynarodowego i możliwymi konsekwencjami dla Polski. 

Przedmiotem lekcji będzie omówienie najważniejszych kierunków i podejść badawczych w prawoznawstwie. Przedstawione zostaną podstawowe cechy prawa jako systemu normatywnego funkcjonujących w społeczeństwie.

"Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne".

Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny" - art. 32 Konstytucji RP. W Polsce nie ma obecnie przepisów prawnych regulujących wprost prawa osób nieheteroseksualnych, tak jak ma to miejsce w wielu państwach Europy. Czy taki stan wynika z uniwersalności polskiego prawa, czy też raczej z braku zgody większości społeczeństwa nad regulacją tego obszaru życia? Czy brak takich regulacji narusza konstytucyjne prawo do równości? 

Wykład w ramach cyklu: PRAWO I ŻYCIE

Co wpływa na nasze bezpieczeństwo energetyczne w sektorze gazu ziemnego? Czy instrumenty i mechanizmy prawne są wystarczające? Czy musimy obawiać się działań Federacji Rosyjskiej? Czy potrzebna jest nam unia energetyczna?  Powyższe pytania dość często pojawiają się w publicznej dyskusji, zwłaszcza obecnie, gdy sytuacja geopolityczna jest niezwykle napięta. Odpowiedzi nie są proste, ale warto ich szukać…

Obywatel w postępowaniu karnym - to wykład podczas, którego uczestnicy dowiedzą się jakie prawa i obowiązki ma każdy z nas w trakcie procesu karnego, gdzie szukać nieodpłatnej pomocy w sprawach karnych i jak przebiega polskie postępowanie karne.

Wykład omawia zagadnienia związane z reakcją systemu prawa prywatnego na pojawienie się płatności za pomocą prywatnej waluty elektronicznej (Bitcoin).

Wykład w ramach cyklu: CZŁOWIEK 2.0