wykład

„Skuteczna i tania diagnostyka chorób neurodegeneracyjnych – jak daleko, jak blisko? Biomarkery dla choroby Alzheimera”

Rozpowszechnienie otępienia zaczyna osiągać rozmiary globalnej epidemii. Każdego roku rozpoznawanych jest 4,5 mln nowych przypadków, a najczęstszą przyczyną otępienia jest choroba Alzheimera (AD – Alzheimer’s disease). AD jest postępującą chorobą neurozwyrodnieniową, która powoduje przyspieszone zanikanie wielu typów neuronów z kory mózgowej. Klinicznie definiowana jest jako stopniowy zanik pamięci i pogorszenie w zakresie przynajmniej jednej z wyższych funkcji intelektualnych. Występuje ona u 5%-7% osób po 65. roku życia, a jej rozpowszechnienie podwaja się od 65. roku życia co 4,5 lat.

Najczęściej rozważaną hipotezą patogenezy AD jest hipoteza kaskady amyloidowej. Przyjmuje się w niej, że nieprawidłowy metabolizm transbłonowego białka βAPP prowadzi do odkładania się w centralnym układzie nerwowym toksycznego dla neuronów peptydu – amyloidu β (beta amyloid - Aβ). Obok bardzo licznych blaszek amyloidowych obecnych w neuropilu obserwuje się w neuronach cechy zwyrodnienia neurofibrylarnego (NFT – neurofibrillarytangles), przede wszystkim w obszarach kory śródwęchowej i hipokampa, a następnie w miarę rozwoju choroby w obszarach kory nowej poszczególnych płatów mózgowych. Głównym składnikiem NFT jest hiperfosforylowane przez kinazy białko tau. Obecność dwu patologicznych białek w mózgu, czyli peptydu Aβ i hiperfosforylowanego białka tau powoduje cały łańcuch procesów, m.in. zaburzenia neurotransmisji (głównie cholinergicznej), śmierć dużych populacji komórek nerwowych (jako skutek zwyrodnienia neurofibrylarnego, toksycznego oddziaływania amyloidu, wolnych rodników, cytokin, przez indukcję apoptozy). W konsekwencji dochodzi do zaburzeń procesów poznawczych i do otępienia, czyli trwałej utraty zdolności poznawczych i intelektualnych.

Obecnie wiadomo, że proces chorobowy w AD może zaczynać się kilkadziesiąt lat przed ujawnieniem się objawów klinicznych choroby w postaci otępienia. Początek klinicznej fazy AD jest zwykle trudny do uchwycenia. Rozwój choroby jest powolny ale postępujący. Dzięki szybkiemu rozwojowi metod diagnostycznych można ustalić wczesne rozpoznanie AD - jeszcze w fazie przedotępiennej. Służy temu: (1) wykazanie w rodzinie obecności mutacji genetycznych dziedziczonych autosomalnie-dominująco; (2) zastosowanie w neuroobrazowaniu czynnościowym pozytonowej tomografii emisyjnej (Positron Emission Tomography - PET) znacznika PIB (Pittsburgh Compound B) wskazującego koncentrację w mózgu depozytów amyloidowych; (3) stwierdzenie nieprawidłowego stężenia biomarkerów w płynie mózgowo-rdzeniowym (PMR). Kombinacja obniżonego poziomu Aβ42 oraz  podwyższonego poziomu całkowitego tau i fosforylowanego tau w PMR z dużą dokładnością odzwierciedla obecność alzheimerowskich, patologicznych zmian w mózgu.

Witamina D nie odpowiada  klasycznej definicji zakładającej, że witamina to substancja pochodzenia egzogennego. Początkowo działanie witaminy D wiązane było tylko z gospodarką mineralną, jednak od ponad 20 lat wiemy, że aktywna forma witaminy D bierze udział w regulacji działania układu odpornościowego, homeostazy metabolicznej, układu sercowo-naczyniowego, działania mięśni, mózgu, cyklu komórkowego. Mówimy zatem o działaniu „klasycznym” i „nieklasycznym” witaminy D.

Witamina D występuje w dwóch formach oznaczanych jako D2 i D3. Pierwsza z nich – pochodna ergosterolu  znajduje się w głównie w roślinach, drożdżach i grzybach. Druga – pochodna cholesterolu obecna jest w organizmach zwierząt. Działanie obu form w organizmie człowieka ocenia się jako równocenne, toteż gdy w tekście pojawia się nazwa „witamina D” – może to oznaczać zarówno witaminę D2jak i D3. Witamina D uzyskuje aktywność w efekcie dwustopniowej aktywacji. Jej forma aktywna działa w sposób podobny hormonów steroidowych. Po związaniu ze specyficznym receptorem aktywna forma witaminy D reguluje ekspresję kilkuset genów – generując szeroki wachlarz korzystnych odpowiedzi biologicznych, które wspólnie przyczyniają się do prawidłowego działania organizmu.

Źródła witaminy: Synteza skórna

Podczas ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe z zakresu B (UVB) zawarty w naskórku 7-dehydrocholesterol (7DHC, prowitamina D) podlega przekształceniu do prewitaminy D3. Jak stwierdzono, proces ten zachodzi z największą intensywnością przy długości fali promieniowania ultrafioletowego zbliżonej do około 290 nm. Prewitamina D3 jest z kolei przekształcana do witaminy D3 w procesie termokonwersji, po czym trafia do układu krążenia przenoszona przy pomocy białka wiążącego DBP. Nadmierna ekspozycja na światło słoneczne degraduje zarówno witaminę D3 jak i prewitaminę D3 do nieaktywnych fotoproduktów. W warunkach polskich przyjmuje się, że skórna synteza witaminy D aktywna jest w miesiącach kwiecień – wrzesień.

Absorpcja jelitowa

W przypadku drogi doustnej organizm może otrzymywać zarówno witaminę D3 jak i witaminę D2 (ergokalcyferol). Witaminę D3 zawierają głównie produkty pochodzenia zwierzęcego, a w szczególności tłuste ryby i tran z wątroby dorsza. Inne produkty takie jak mleko, jaja mięso – zawierają znacznie mniejsze ilości witaminy D co oznacza, iż ich spożycie w niewielkim stopniu wpływa na stan zaopatrzenia organizmu w witaminę D. [4, 10-13] Zawarta w pokarmach witamina D podlega absorpcji w jelicie cienkim, a następnie w chylomikronach przenoszona jest z limfą do krwi żylnej. Część puli witaminy D magazynowana jest w komórkach tkanki tłuszczowej. W Polsce z suplementacją żywności witaminą D2 spotykamy się rzadko, natomiast w USA jest ona powszechnie dodawana do niektórych produktów żywnościowych.

Metabolizm i działanie witaminy D

Witamina D przenoszona jest w układzie krążenia przez białko wiążące (DBP - a-globulina) i transportowana do wątroby, gdzie podlega przekształceniu przez 25-hydroksylazę do 25-hydroksywitaminy D (25OHD). Jest to główna ilościowo forma witaminy D w układzie krążenia, której czas półtrwania w układzie krążenia wynosi od 2 do 3 tygodni. Jej stężenie określa stan zaopatrzenia organizmu w witaminę D (aktualnie preferowany zakres 30 – 50 ng/ml). 25OHD D aktywowana jest w nerce przez 1a-hydroksylazę, dzięki czemu powstaje hormonalna forma witaminy D, 1,25-dihydroksywitamina D (1,25(OH)2D). Aktywność enzymu wytwarzającego 1,25(OH)2D zależy od szeregu czynników. Należą do nich stężenia takich efektorów jak jony wapniowe i fosforanowe, czynnik wzrostowy fibroblastów (FGF23), parathormon (PTH) oraz szeregu innych. Forma aktywna  witaminy D, w zależności od jej stężenia, wykazuje działanie plejotropowe. Hormonalna forma witaminy D w drodze sprzężenia zwrotnego hamuje aktywność wytwarzającego go enzymu w nerce, równocześnie obniżając produkcję parathormonu (PTH) w przytarczycach. Stymuluje też aktywność 24-hydroksylazy, katabolizującej 1,25(OH)2D do rozpuszczalnego w wodzie, nieaktywnego kwasu kalcitronowego wydzielanego następnie z żółcią. 1,25(OH)2D (przy współdziałaniu PTH) podwyższa absorpcję wapnia w jelicie cienkim działając zarówno jako regulator transkrypcji, jak i za pośrednictwem receptora błonowego. Odpowiednia podaż wapnia, fosforanów i witaminy D w diecie i z syntezy skórnej, są niezbędne dla zapewnienia optymalnych parametrów mineralizacji kości.

Współczesne rozumienie roli witaminy D w organizmie ludzkim koncentruje się jednak nie tylko wokół procesów zapewniających prawidłowy bilans składników mineralnych niezbędnych do budowy szkieletu. Obecnie coraz bardziej doceniana jest rola witaminy D jako regulatora szeregu ważnych procesów nie związanych bezpośrednio z ogólnoustrojową homeostazą wapniową. O znaczeniu witaminy D jako czynnika regulującego ważne funkcje fizjologiczne organizmu świadczy nieustanny rozwój badań, którego wyrazem jest ilość publikacji (w 2013 roku ukazało się ich około 3700).Stwierdzono, że aktywna forma witaminy D reguluje cykl komórkowy nie dopuszczając do stanów nadmiernej proliferacji co sprawia, że niedobór witaminy D jest czynnikiem sprzyjającym powstawaniu nowotworów. Witamina D bierze udział w regulacji działania systemu immunologicznego w zakresie zarówno odporności wrodzonej jak i adaptacyjnej, przy czym jej niedobory zwiększają prawdopodobieństwo chorób infekcyjnych, a także możliwość wystąpienia chorób o podłożu autoimmunologicznym takich jak toczeń rumieniowy czy stwardnienie rozsiane. Stwierdzono również, ze niedobory witaminy D skutkują zaburzeniami działania komórek β trzustki obniżając wydzielanie insuliny, sprzyjając w efekcie nietolerancji glukozy i powstawaniu zespołu metabolicznego. Nieprawidłowe zaopatrzenie organizmu w witaminę D kojarzone jest również ze wzrostem ciśnienia tętniczego, zwiększonymryzykiem procesów miażdżycowych i ryzykiem zawału serca. Właściwy stan zaopatrzenia organizmu w witaminę D kojarzony jest również z prawidłową siłą mięśni i obniżeniem ryzyka upadku, co jest szczególnie ważne u osób starszych. Ostatnio coraz większą wagę przywiązuje się do regulacji czynności mózgu i układu nerwowego przez witaminę D, przy czym jej niedobory zarówno w życiu płodowym jak i w późniejszym okresie życia mają niekorzystny wpływ na ich funkcjonowanie.

Słuchacz zapozna się z podstawami technologii wyrobu serów, ze szczególnym uwzględnieniem serów podpuszczkowych dojrzewających (popularnie nazywanych serami "żółtymi"), pleśniowych oraz twarogowych. Na wykładzie omówione zostaną główne typy serów najbardziej popularne w Polsce i na świecie oraz najciekawsze aspekty związane z ich wyrobem. Na wykładzie przedstawione będą ciekawostki związane z wyrobem serów tradycyjnych oraz ranking "najbrzydszych " serów świata. Słuchacz zapozna się ze znaczeniem żywieniowym produktów mlecznych, a szczególnie serów. Omówione zostaną zalety serów podpuszczkowych jako najlepszego źródła wapnia spośród produktów spożywczych, zalety tłuszczu mlecznego oraz obecności w serach innych substancji o charakterze prozdrowotnym.   

W przystępny sposób przedstawione będą także aspekty istotne dla konsumenta, takie jak, zasady poprawnego interpretowania informacji na opakowaniach serów, zasady właściwego przechowywania serów, komponowania półmiska serów, czy oceny jakości serów.

Zwierzęta, osoby skazane na śmierć, sieroty, pacjenci szpitali i klinik na przestrzeni wieków służyli za materiał wykorzystywany w badaniach eksperymentalnych. Pierwsze sekcje zwłok i wiwisekcje zaczęto przeprowadzać już w starożytności. Herofilos (ok.330 – ok. 260 r. p.n.e) oraz jego młodszy kolega Erasistratos (304 – 245 r. p.n.e), główni przedstawiciele aleksandryjskiej szkoły lekarskiej, uzyskali od króla pozwolenie na „zajrzenie” do wnętrza żywego człowieka, skazanego na karę śmierci. Badanie ciała skazańca nie przeprowadzono jednak w celach leczniczych, lecz czysto poznawczych, gdyż obaj lekarze postanowili przyjrzeć się budowie i czynnościom organów wewnętrznych człowieka. Wraz z rozwojem nauk przyrodniczych w XVII wieku wzrosło także zapotrzebowanie na użycie ciał zwierząt i ludzi w badaniach medycznych i biologicznych. Poznawanie tajemnic przyrody miało swoją cenę – śmierć ludzi i zwierząt. Nie można było jednak wydać tych istot na ból i cierpienie nie uzasadniając wpierw prawa do rozporządzania ich zdrowiem i życiem. W jaki zatem sposób próbowano uzasadniać możliwość przeprowadzania eksperymentów na żywych istotach? Jakiego typu argumentów etycznych używano, by uzasadnić prawo do użycia ludzi i zwierząt w badaniach biomedycznych? Z jakiego typu trudnościami spotykały się próby legalizacji tej praktyki badawczej i w jaki sposób starano się je przezwyciężyć? I wreszcie w jaki sposób na płaszczyźnie materialnej i symbolicznej degradowano pewne kategorie istot po to, by móc zapewnić sobie prawo do ich użycia w trakcie prowadzonych badań i eksperymentów?

John Ruskin (18 II 1819–21 I 1900), angielski (o szkockich korzeniach) filozof, teoretyk i krytyk sztuki, pisarz, wykładowca, reformator społeczny, filantrop. Niezwykle popularny w  wieku XIX i jakoś zapomniany w wieku XX, co o tyle jest niesłuszne, że Ruskinowi zawdzięczamy różne elementy naszego świata (np. podziw dla W. Turnera czy prerafaelitów). Wykład przybliży jego osobę, poglądy i działalność

O biurokracji  można powiedzieć metaforycznie, że potrzeba jej w zorganizowanym społeczeństwie tyle, ile soli w zupie. Jej nadmiar lub brak a także różne inne wady, zwłaszcza bezczynność urzędników, powodują, że najczęściej dyskurs publiczny koncentruje się na patologiach systemu biurokratycznego.
W analizie biurokratyzmu, który w świetle potocznego oglądu rzeczywistości, ale także w świetle badań socjologicznych, ma tendencję wzrostową, przydatne są prakseologiczne kryteria sprawności biurokracji. W świetle tych kryteriów paneliści  dokonują krytycznego oglądu podstawowych sfer życia społecznego: parlamentaryzmu, samorządności, administracji, gospodarki, służby zdrowia, edukacji, sądownictwa, opieki społecznej i innych.

Wykład będzie poświęcony omówieniu procesów ludnościowych zachodzących w różnych częściach świata, ze szczególnym uwzględnieniem procesów starzenia się społeczeństwa Polski i innych krajów europejskich. 

Objaśnione zostaną prawidłowości towarzyszące przemianom ludnościowym, ich przyczyny i konsekwencje.

W kontekście teorii przejścia demograficznego zaprezentowane i omówione zostaną dane obrazujące struktury demograficzne społeczeństw będących jeszcze w fazie eksplozji albo dopiero wchodzących w fazę implozji demograficznej. Uwzględniona zostanie problematyka migracji. 

Na tym tle omówiona będzie sytuacja Polski, która niebawem będzie jednym z najstarszych demograficznie krajów Europy, mimo że aktualnie jest jednym z krajów najmłodszych.

Omówione zostaną najważniejsze społeczne i ekonomiczne konsekwencje procesów starzenia.

Zaprezentowane zostaną wyniki prognoz wraz z wyjaśnieniem wątpliwości związanych z założeniami przyjmowanymi przy ich konstruowaniu.

Podczas spotkania zastanowimy się nad definicją celebrytów i postaw celebryckich. Czy kategoria celebrytów ogranicza się jedynie do ludzi z tzw. show-biznesu, czy inni (politycy, naukowcy, eksperci) również współcześnie mogą stać się celebrytami. Odpowiemy na pytanie, co to jest i z czego składa się kapitał celebryty. Zastanowimy się na ile ponowoczesny kontekst, z jego zestawem wartości nakierowanych na „medialność” i „medialną widoczność”, umożliwił celebrytyzację sfery publicznej.

Wykład w przystępny sposób analizuje czym jest energetyka obywatelska i jakie są możliwości i uwarunkowania jej rozwoju. Energetyka prosumencka rozwija się dynamicznie w całej Europie, ale w Niemczech doprowadziła  do rewolucji energetycznej. Jednak konieczna jest zmiana świadomości, postaw i zachowań dotychczasowych konsumentów energii tradycyjnej. Czy jest to możliwe także w Polsce? Jakie są główne przeszkody i bariery w upowszechnianiu wytwarzania energii przez Polaków? 

Katalonia jest jedną z siedemnastu Wspólnot Autonomicznych, które składają sie na współczesną Hiszpanię. Oprócz obowiązującego w całym kraju kastylijskiego, w Katalonii ludzie posługują się swoim językiem – katalońskim. Ma długą historię własnej odrębności, osobną literaturę i tożsamość regionu. W ostatnim czasie wielu mieszkańców coraz mocniej krytykuje przynależność tego regionu do państwa hiszpańskiego przynajmniej z dwóch ważnych powodów.

Pierwszy ma charakter ekonomiczny: Hiszpania a wraz z nią Katalonia są ofiarami globalnego kryzysu ekonomicznego. Bezrobocie w Hiszpanii rośnie od 2007, osiągnięty poziom długu publicznego i rekordowy deficyt budżetowy przedstawiają ponurą wizję.  Trudna sytuacja finansów publicznych spowodowała liczne cięcia budżetowe, które dotknęły m.in. służbę zdrowia i edukację. Katalończycy szczególnie dotkliwie odczuli konsekwencje owych cięć, będąc mieszkańcami  jednego z tych regionów Hiszpanii, które zawsze generowały dużą część dochodu i których sytuacja zachęcała liczne  grupy migrantów, także z innych Wspólnot Autonomicznych do osiedlania się. Dają temu wyraz w licznych marszach protestacyjnych wobec cięć budżetowych. Obecny kryzys finansowy sprawił, że kwestia podatków płaconych przez Katalonię władzom hiszpańskim, by następnie podlegały one redystrybucji tak, aby uboższe regiony także otrzymywały wsparcie centralne stała się przedmiotem publicznej debaty. Wyliczenia katalońskie wskazują, że Katalonia wpłaca więcej do budżetu centralnego niż z niego otrzymuje, co w sytuacji nieustających redukcji budżetu na edukację i służbę zdrowia budzi silny sprzeciw.

Drugim aktualnym powodem silniejszej refleksji nad pozostawaniem w państwie hiszpańskim jest historia paru rodzin pochodzących z innych Wspólnot, które osiedliły się w Katalonii ale zażądały prawa do edukacji swoich dzieci w języku kastylijskim, a nie obowiązującym katalońskim. Sprawa dotarła do Trybunału Konstytucyjnego Hiszpanii, który w 2010 wydał wyrok nakazujący umożliwienie nauki po kastylijsku. Od tego wyroku władze katalońskie usiłują się odwołać, ale sam precedens sprawił, że Katalończycy stanęli w obronie języka niezwykle się aktywizując, podpisując petycje, tworząc grupy wsparcia dla języka na portalu Facebook, wreszcie wychodząc na ulice, między innymi w ramach obchodów świąt.

Narodowe Święto Katalonii to 11 września, co roku z tej okazji odbywa się cały szereg imprez : koncertów, konferencji, uroczystych biesiad sąsiedzkich, wieców politycznych, festynów, podczas których można nabyć flagi, koszulki i inne pamiątki, a także otrzymać ulotki informacyjne. W ostatnich trzech latach jednak zaszła zmiana w skali uczestnictwa w publicznym celebrowaniu 11 września. O ile we wrześniu 2011 obchody zgromadziły w każdym większym mieście po kilka do kilkudziesięciu tysięcy ludzi, to w roku 2012 w samej Barcelonie ulicami przeszedł trudny do oszacowania tłum. Liczba uczestników oceniana jest na między 600.000 a 2 miliony; w ramach Święta 2013 zorganizowano Drogę Katalońską, czyli zmobilizowano ochotników do ustawienia się o godzinie 17.14 w 400km łańcuchu ludzkim po trasie dawnej rzymskiej drogi Via Augusta, władze hiszpańskie mówią o 600.000 uczestników, a władze katalońskie podają, że było ich około 1.600.000. Można zastanawiać się, która z podawanych liczb jest bardziej wiarygodna, ale nawet przyjmując najniższe szacunki, uczestnictwo w Święcie i domniemane zaangażowanie w etniczność katalońską jest zjawiskiem, które ma dużą skalę w Katalonii liczącej sobie 7,5 miliona mieszkańców.

Flagi katalońskie, które do 2012 wywieszone były na stałe tylko w instytucjach typu urzędy i siedziby władz, a na ulicach pojawiały się wyłącznie z okazji  omawianego już Święta Narodowego 11 września, po obchodach w roku 2012 stały się elementem, którym się wymachuje na co dzień wyraźnie celowo. Katalończycy trzymają wywieszone flagi na swoich balkonach, w ogródkach, sklepach na wielu ulicach. Idąc za opiniami swoich wyborców w wyborach parlamentarnych w Katalonii w listopadzie 2012 wiele partii wpisało w swój program referendum niepodległościowe.

Na wykładzie zamierzam opowiedzieć o swoich badaniach prowadzonych w Katalonii, pokazać materiał wizualny – zdjęcia i zastanowić się wspólnie ze słuchaczami, czy możliwe jest spełnienie marzenia radykalniej nastawionych Katalończyków, czyli niepodległości. 

Wykład przedstawia świat tancerzy tańca towarzyskiego od kuchni, w szczególności zaś:

- jak wygląda sportowy taniec towarzyski;

- jakie są kategorie taneczne i jak wyglądają turnieje taneczne (dlaczego na turnieju liczy się nie tylko taniec, ale również makijaż, strój, fryzura i skład sędziowski?);

- jak zachowują się tancerze na parkiecie i poza nim, w tym: jak wygląda życie codzienne tancerza, jakie istnieją rodzaje treningów;

- jakie są motywacje tancerzy (dlaczego robią to, co robią?);

- jak rozwija się ruch tancerzy seniorów w Polsce (i dlaczego ciągle nadrabiamy zaległości względem Zachodu);

- co to jest Pro-am i dlaczego staje się coraz bardziej modny.

Spisz, kraina geograficzna leżąca na wschód od Podhala, daje socjologom unikatową możliwość badania wspólnot lokalnych w działaniu. Nieistniejące na tym terenie wspólnoty leśno-gruntowe są ewenementem nie tylko ze względu na ponad dwustuletnią historię, oraz sprawność działania, ale głównie dla tego, że ich powstanie zawdzięczamy mądrze tworzonemu prawu. Stanowią one doskonały przykład na to, że tworzone „odgórnie” prawo  aktywizuje społeczeństwo obywatelskie i poprawia jakość życia wspólnot lokalnych.

We współczesnej Polsce toczy się głęboki (światopoglądowy i ideologiczny ) spór o rodzinę między obozem liberalno-lewicowym i konserwatywno-kościelnym. Jest on spowodowany przemianami społecznymi i kulturowymi, które obejmują też instytucję rodziny. W sporze tym uczestniczą środowiska naukowe, aktorzy społeczni, media i Kościół. Debata publiczna wokół rodziny jest w gruncie rzeczy debatą polityczną i służy budowaniu zbiorowych tożsamości politycznych.   

O tym jak organizacje pozarządowe prowadzą lobbing i w jakich sprawach. Warsztaty: Jak przygotować skuteczną kampanię lobbingową? Czy każdy może zostać lobbystą?  Jakie stosować narzędzia i metody oddziaływania?

Tematyka wystąpienia poświęcona będzie wpływowi procesu modernizacji Polski w latach 1989-2012 na przemiany kultury kibiców piłkarskich w Polsce. Będzie to retrospektywna opowieść o pewnym zamkniętym procesie (zwłaszcza w kontekście sportowym), ukazująca przemiany zachodzące w kraju. Symbolicznym początkiem, od którego rozpoczniemy będą częściowo demokratyczne wybory w 1989 roku (Sejm Kontraktowy), a symbolicznym zakończeniem współorganizacja Mistrzostw Europy w piłce nożnej w 2012 roku. Przyjrzymy się jak pod wpływem procesów modernizacyjnych kształtowała się polityka państwa wobec stadionowych kibiców i w jaki sposób kształtowała kulturę kibicowską w latach 1989-2012.

Jednocześnie – przy pomocy analizy zjawiska chuligaństwa sportowego – zdemaskujemy jak płynąca z zewnątrz polityczna presja sprawia, że – w kontekście polityki stadionowej – państwo posuwa się do wprowadzania fasadowych rozwiązań instytucjonalno-prawnych, bezrefleksyjnie naśladujących politykę innych krajów, maskujących i spychających na bok problemy społeczne zamiast je rozwiązywać.

Uczestnicy/czki będą próbowali odpowiedzieć na otwarte pytanie, czy możliwe jest zbudowanie społeczeństwa opartego na szeroko pojmowanej równości. Wiodący wątek rozmowy ma stanowić prezentacja głównych stanowisk socjologii na temat stratyfikacji: teorii konfliktu oraz teorii funkcjonalistycznej.

Zjawisko mobbingu w Polsce, podobnie jak w innych krajach, jest istotnym problemem społecznym, który niesie ze sobą poważne konsekwencje zarówno w wymiarze  indywidualnym, organizacyjnym jak i społecznym. W świadomości społecznej mobbing funkcjonuje, jako problem wymagający zmiany, ale jego specyfika nie jest w pełni rozpoznana ponieważ większość definicji mobbingu traktuje o jego objawach a nie uwarunkowaniach. Pomimo tego, że regulacje prawne dotyczące mobbingu pojawiły się w polskim prawodawstwie w  styczniu 2004 roku,  nadal nie bazuje się na wystarczająco jasnych i ugruntowanych powszechną praktyką kryteriach, według których możliwe byłoby bezsprzeczne rozdzielenie zjawiska mobbingu od innych działań pracodawców i współpracowników zwłaszcza przy założeniu, że działania te są nieetyczne.

Niesprawiedliwe traktowanie, deprecjonowanie kompetencji pracowników, obrażanie, publiczne poniżanie czy wykorzystywanie, jako niektóre działania stanowiące elementy mobbingu, są tymczasem najczęściej rezultatem celowego manipulowania opinią innych zatrudnionych osób.  Mobbing można więc definiować jako patologiczny mechanizm władzy i nieformalnej kontroli. Z danych CBOS z 2014 roku wynika, że 28% zatrudnionych przyznaje, że w ich miejscu pracy pracownicy byli szykanowani przez przełożonych lub innych współpracowników, w tym 8% mówi o częstym występowaniu tego typu zachowań.

Podstawą skutecznej profilaktyki jest tymczasem przede wszystkim jasna charakterystyka problemu i określenie jego uwarunkowań oraz metod działania, które należy podjąć w sytuacji , gdy mobbing już występuje.

W ciągu ostatnich kilku lat w Polsce powstało kilkanaście kolektywów hakerskich. Miłośnicy i miłośniczki programowania, druku 3D i elektroniki zaczęli tworzyć nieformalną sieć miejsc, stron internetowych i grup społecznych. Dla socjologa takie zmiany społeczne dają szansę na nowe spojrzenie na relację nauki i społeczeństwa. W trakcie mojego wykładu przedstawię podstawowe wyniki z badania środowiska hakerskiego w Polsce i powiem dlaczego potrzebujemy ich jako społeczeństwo.

Zwykle uznaje się pornografię za zjawisko marginalne, które zaspokaja dewiacyjne potrzeby. W tej perspektywie analiza pornografii ma wartość tylko jako element diagnozy patologii społecznych. Tymczasem pornografia – od swych narodzin – odzwierciedla główne trendy społeczne. Ujawniają się w niej kluczowe dla epoki przemiany. Pornografia jest w istocie zwierciadłem, które odbija społeczne wyobrażenia i fantazmaty. Badając świat przedstawiony pornografii poznajemy istotne wymiary życia społeczności, które obsceniczne teksty produkuje i konsumuje.

Dla rozwoju pornografii kluczowe znaczenie miały nowe technologie komunikacyjne – od druku po komunikację zapośredniczoną przez sieci. Dwie nakładające się rewolucje – internetowa i cyfrowa – doprowadziły do głębokich przemian w przemyśle pornograficznym, ale również otoczeniu społecznym (nowe rozwiązania prawne, zmiany postaw społecznych itd.). Szczególnie ważnym ich następstwem jest przemiana biernego konsumenta treści pornograficznych w aktywnego twórcę, który tworzy nieprofesjonalną pornografię, pisze opowiadania i uczestniczy w życiu tzw. fandomów.

Pornografia stała się jednym z ważniejszych tematów dyskursu publicznego. Jest źródłem wielu niepokojów, a nawet paniki moralnej (jak w przypadku pornografii dziecięcej). Służy do wielu walk politycznych i reprodukowania pozycji aktorów w polu politycznym. Dyskursy na temat pornografii wymagają nie tylko szczegółowej analizy, ale także pozwalają nam zgłębić charakter komunikowania masowego w dobie późnej nowoczesności.

Na wykładzie zaprezentowane zostaną dane statystyczne, omówione wybrane gatunki, scharakteryzowana oddolna twórczość pornograficzna (fandomy, fan fiction, pornografia produkowana przez amatorów) oraz ukazana reakcja systemu społecznego na rozprzestrzenienie się treści pornograficznych.

W ostatnich latach coraz większą popularność zdobywają różnego rodzaju formy ulicznej sztuki, wśród których na pierwszym miejscu plasuje się Street Art. Wykład skupiać się będzie na muralach, czyli formach przedstawień na ścianach budynków, ale również chodnikach i innych elementach małej architektury miejskiej. Przedstawiona zostanie historia street artu i graffiti, przykłady realizacji w Polsce i na świecie oraz przywołane zostaną główne dyskusje toczące się wokół tematu, m.in. o definicję graffiti i street artu, ocenę estetyczną i moralną (wandalizm & sztuka) oraz status prawny („legal” – „nielegal”). Postawione zostanie również pytanie o motywy grafficiarzy i streetartowców oraz na wpływ murali na jakość przestrzeni miejskiej.

Czym jest komunikacja niewerbalna?W jaki sposób uzupełnia ona komunikację werbalną? Jakie funkcje pełni ekspresja twarzy? Jaką wagę może mieć gestykulacja podczas rozmowy w różnych kulturach? Czy atrakcyjność fizyczna pomaga w komunikowaniu się? Na te i inne pytania odpowiemy podczas wykładu z elementami warsztatów, na które zapraszamy uczniów szkół średnich.

Wykład poprowadzi dr Lidia Czarkowska, specjalistka z dziedziny coachingu.

Powody, konsekwencje i możliwe przeciwdziałania wyludnianiu się Polski.

- zmiany rodziny - czy muszą prowadzić do niższej dzietności? 
- zahamowanie emigracji Polaków remedium na spadek urodzeń?
- coraz mniej Polaków, Polacy coraz starsi - czy to nieuchronnie ogranicza perspektywy rozwoju Polski?
- czy możemy liczyć na imigrację z innych krajów?

Jakie zagrożenia niesie ze sobą seksting i pornografia w sieci? Czy młodzi obawiają się pornografii? Zjawisko sekstingu jest stosunkowo nowe. Jego pojawienie się było możliwe dzięki rozwojowi technologii cyfrowych. Szybko stało się popularne wśród dorastającej młodzieży. Równie szybko okazało się, że wniosło do sieci nowy rodzaj zagrożenia dla młodych użytkowników internetu. Uczestnicy wykładu dowiedzą się, czym jest seksting, jak go unikać oraz jak bardzo rozpowszechnione jest to zjawisko wśród młodych w Polsce i w Europie.

Wykład w ramach cyklu: CZŁOWIEK 2.0