Polska Akademia Nauk

Dlaczego większość najlepszych profesji wymaga umiejętności matematycznych? Przedstawiamy powody, dla których warto studiować matematykę. Matematyka, tak jak jest nauczana w szkole, kojarzy się przede wszystkim z nudnymi zadaniami rachunkowymi. Tymczasem naprawdę jest to swoisty język za pomocą którego można bardzo efektywnie opisywać świat. Jednocześnie rozwój cywilizacji doprowadził do tego, iż taki sposób myślenia zaczyna być bardzo użyteczny, czyniąc matematyków wysoce ‘zatrudnialnymi’. O tym i ciekawych praktycznych zastosowaniach matematyki opowie dr. Kamil Kulesza, który stoi na czele Centrum Zastosowań Matematyki i Inżynierii Systemów PAN  (www.maths.com.pl).

Podstawy działania Enigmy oraz symulacja jej działania za pomocą oprogramowania. Przedstawimy wybrane metody złamania Enigmy i wnioski z tej historii aktualne dla współczesnych systemów ochrony informacji. Warsztaty z cyklu realizowanego przez Centrum Zastosowań Matematyki i Inżynierii Systemów Polskiej Akademii Nauk w Instytucie Matematycznym PAN, we współpracy z Wyższą Szkołą Informatyki Stosowanej i Zarządzania WIT oraz Instytutem Badań Systemowych PAN, pod egidą Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A.

Wraz z rozwojem Internetu wymiana idei staje się łatwiejsza. Coraz powszechniejsze jest pozyskiwanie wiedzy przez agregację rozproszonych informacji generowanych przez indywidualnych użytkowników (tzw. crowdsourcing).

Wykład z cyklu realizowanego przez Centrum Zastosowań Matematyki i Inżynierii Systemów Polskiej Akademii Nauk w Instytucie Matematycznym PAN, we współpracy z Wyższą Szkołą Informatyki Stosowanej i Zarządzania WIT oraz Instytutem Badań Systemowych PAN, pod egidą Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A.

Budowany przez Europę globalny system nawigacji satelitarnej Galileo jest pierwszym na świecie cywilnym systemem nawigacji satelitarnej, w przeciwieństwie do istniejących obecnie amerykańskiego systemu GPS i rosyjskiego GLONASS, które są projektami wojskowymi. Galileo ma być wykorzystywany powszechnie nie tylko do dostarczania informacji niezbędnych do pozycjonowania, ale będzie też pomagał m.in. w akcjach ratunkowych i poszukiwawczych. Na wykładzie zostaną omówione m.in. zasady działania systemu, historia jego budowy, aktualny stan prac nad systemem oraz udział CBK PAN w jego tworzeniu.

Impreza zorganizowana w ramach "Materials Weekend" z okazji E-MRS Fall Meeting i FEMS-EUROMAT, pod patronatem Europejskiego Forum Materiałowego (EMF) i Europejskiego Projektu EAgLE (FP7-REGPOT0-2012-2013-1).

Jak wykorzystać "bezużyteczne" ciepło wytwarzane przez silnik samochodowy, czyli termoelektryczność na co dzień. Pokazy przeznaczone dla młodzieży gimnazjalnej i licealnej.

Podczas warszatów opowiemy krótko o elektromagnetyzmie, a następnie wraz z uczestnikami wykorzystamy te informacje do budowy kilku rostych modeli urządzeń: silniczków elektrycznych oraz baterii. Uczestnicy warsztatów będą podzieleni na grupy. Każda z grup będzie miała za zadanie zbudowanie jednego modelu. Na koniec lekcji zaprezentujemy gotowe urządzenia w działaniu.
Modele będą wykonane z prostych, dość łatwo dostępnych elementów, tak aby każdy mógł je zbudować samodzielnie w domu.

W czasie warsztatów poznamy planety Układu Słonecznego oraz panujące na nich warunki. Wspólnie zastanowimy się, gdzie jest dla nas za gorąco lub za zimno, by następnie wybrać najlepsze miejsce do życia. Sami na chwilę staniemy się planetami i pokrążymy wokół Słońca. Rozwikłamy problem dnia i nocy, spróbujemy określić, ile czasu zajęła by podróż samochodem na Księżyc czy na Słońce. Wszystko w formie zabawy i przy wykorzystaniu „kosmicznych” materiałów. Zajęcia przeznaczone dla dzieci od 3 do 10 lat. Zapraszamy

Termin GPS wszedł do ogólnego użycia, do tego stopnia, że stał się symbolem nawigacji satelitarnej. Korzystamy z niego na co dzień, w różnych urządzeniach i w różnych sytuacjach. I nie jest to tylko nawigacja satelitarna w samochodzie. Większość ludzi nie zastanawia się jednak, jak działa GPS. A co by się stało, gdyby nagle przestał działać? O tym i o innych ciekawostkach związanych z GPS będzie można dowiedzieć się na wykładzie.

Impreza zorganizowana w ramach "Materials Weekend" z okazji E-MRS Fall Meeting i FEMS-EUROMAT, pod patronatem Europejskiego Forum Materiałowego (EMF) i Europejskiego Projektu EAgLE (FP7-REGPOT0-2012-2013-1).

Pokazy i doświadczenia z ciekłym helem. Będzie tak zimno, że zamarznie nawet powietrze! Pokazy przeznaczone dla młodzieży gimnazjalnej i licealnej.

Zajęcia dla dzieci w wieku szkolnym. Wycinanie i klejenie modeli ciał niebieskich, satelitów, zapoznanie z mapą nieba oraz gwiazdozbiorami.

W codziennym życiu lasery towarzyszą nam na każdym kroku. Wykorzystuje się je do odtwarzania i zapisywania dźwięków i obrazów. Używane są do cięcia, grawerowania, spawania i topienia metali. Wykorzystywane są w telekomunikacji, w nowoczesnej poligrafii, medycynie, geodezji, budownictwie, wojsku i w nauce. Lasery wykorzystuje się wszędzie tam, gdzie wymagana jest bardzo wysoka dokładność i precyzja. Nauka wykorzystuje lasery do iście kosmicznych zadań. W Polsce istnieje wyjątkowe miejsce, Obserwatorium Astrogeodynamiczne Borowiec, należące do Centrum Badań Kosmicznych PAN, które jako jedyna tego typu placówka w kraju za pomocą lasera mierzy odległości do satelitów obiegających Ziemię na wysokości od kilkuset do kilku tysięcy kilometrów. Kto by nie chciał postrzelać laserem do satelitów?

Podczas tegorocznego Festiwalu Nauki w Centrum Badań Kosmicznych PAN będzie można dowiedzieć się jak odbywają się takie pomiary i do jakich satelitów strzela się laserem. Poza tym planowane są ciekawe warsztaty, podczas których przy pomocy lasera będzie można m. in. zapalić zapałkę, czy też "wybuchnąć" balonik. Zapowiada się fantastyczna zabawa dla wszystkich miłośników "Gwiezdnych Wojen".

Co o bursztynie wiedzieć trzeba: jego geneza, miejsca występowania, właściwości i jego wykorzystanie. Rekonstrukcja naukowa lasu, w którym bursztyn powstał, gdzie się ten las znajdował i jakie zwierzęta w nim żyły. Gdzie znajdują się jego miejsca występowania i jak był wykorzystywany.

Wolne rodniki powstają w organizmie w wyniku reakcji metabolicznych (np. utleniania tłuszczów) oraz są dostarczane do organizmu wraz z dymem papierosowym, skażonym i/lub zjonizowanym powietrzem, lekami czy podczas spożywania przetworzonej żywności. Wolne rodniki to pobudzone (reaktywne chemicznie) atomy, cząsteczki lub jony posiadające niesparowany elektron, które mogą prowadzić do różnego rodzaju uszkodzeń w komórce, utleniając każdy związek z którym mają kontakt. Do naturalnych wrogów rodników należą przeciwutleniacze (antyoksydanty) czyli witaminy C i E, karotenoidy, niektóre pierwiastki śladowe oraz polifenole. Bogatym źródłem związków fenolowych jest herbata: czarna, zielona, czerwona i owocowa. Za pomocą rodnika DPPH i spektrofotometru sprawdzimy, który herbaciany napar ma największą moc czyli jest najzdrowsza.

Czy owady mogą pomóc w ściganiu przestępców, określaniu czasu, miejsca, przyczyny śmierci? Sprawdź i zostań na jeden dzień entomologiem sądowym!

Tematem wystąpienia będzie prezentacja roślin, które pochodzą z klimatu umiarkowanego ciepłego (śródziemnomorskiego, subtropikalnego) , tropikalnego (lasów deszczowych) oraz klimatu suchego (stepowego, pustynnego). Autor szczególną uwagę zwróci na wieloaspektową utylitarność drzew, krzewów, lian, pnączy oraz roślin zielnych. Natomiast charakterystyka opisowa gatunków obejmie morfologię, rozmieszczenie geograficzne, ekologiczne warunki występowania tudzież znaczenie roślin w życiu człowieka.

Poznamy budowę, zwyczaje i tajemnice motyli. Prześledzimy ich cykl życiowy. Obejrzymy różne ciekawe gatunki motyli, w tym najpiękniejsze, największe, najgroźniejsze. Zapoznamy się z technikami tworzenia kolekcji przyrodniczych i nowoczesnymi metodami badawczymi.

Wystawa prezentuje fotografie, które zostały wykonane przez Stanisława Roszkowskiego podczas jego siedmiu podróży do Japonii w latach 2005-2014. W tym czasie odwiedził on nie tylko wszystkie najważniejsze ogrody, w tym te wpisane na listę UNESCO, ale też wiele lokalnych, pomniejszych, które rzadko trafiają do publikacji. Wielokrotnie przemierzył Japonię wzdłuż i wszerz, od leżących na południu Kagoshima na Kiusiu, aż po Aomorii na północy. Autora zdjęć mniej interesują ujęcia pocztówkowe, typowe dla turystycznych folderów, choć i takie posiada w swojej bazie, która liczy sobie około 50000 ujęć. Od panoramicznych widoków bardziej intrygują go niuanse, szczegóły, gra świateł, nastrój. Jego zamiarem było, aby przy pomocy każdego lub grupy zdjęć opowiedzieć jakąś historię, która ma swój początek, ale nie ma swojego końca, dzięki czemu każdemu oglądającemu daje możliwość własnej interpretacji. Zachęcamy do wspólnej podróży i komentowania.

Żyjemy w świecie nieustannych i gwałtownych zmian. Przechodzenie przez nie bywa trudne, ale jest nieuniknione. Stajemy więc przed wyborem: możemy próbować za wszelką cenę wyszarpywać skrawki stałości lub zaakceptować zmienność i nauczyć się funkcjonować w jej środowisku.

AUTOkorekta to gra, która oswaja ze zmianą. Pozwala jej doświadczyć i zrozumieć jej wpływ na nasze zachowanie. Umożliwia również spojrzenie na zmiany w szerszej perspektywie oraz uświadomienie, że początkowe koszty w większości przypadków są obietnicą późniejszych zysków. Przyjdź, zagraj, i oswój się ze zmianą!

Dotyk to jeden z najpowszechniejszych, a zarazem najmniej zauważanych metod komunikacji. Często nie zdajemy sobie sprawy, jak silny wpływ może mieć lekkie muśnięcie lub przyjacielskie klepnięcie kogoś w ramię. W psychologii już od dawna próbowano badać te reakcje, jednak warunki laboratoryjne znacząco odbiegały od codziennego życia, dlatego interpretacja wyników takich eksperymentów była ograniczona. Szybki rozwój technologii środowisk wirtualnych otwiera przed psychologami nowe perspektywy. Połączenie immersyjnej rzeczywistości wirtualnej i pomiaru psychofizjologicznego zapewnia wysoki poziom realizmu sytuacji, w której znajduje się osoba badana, przy niezmiernie dokładnym zapisie jej reakcji.

W wielu badaniach wykazano, iż lekki dotyk w ramię/przedramię może bardzo wpłynąć na nasze zachowanie. Na przykład, klienci, których kelnerka delikatnie dotknęła, zostawiają wyższe napiwki. Osoby poproszone o drobną pomoc (np. pożyczenie monety do automatu), zgadzały się chętniej, gdy pytaniu towarzyszył lekki dotyk. Co ciekawe osoba dotykana nie musi być nawet świadoma tego faktu.

Te fascynujące obserwacje stoją w sprzeczności z wynikami polskimi. Prof. Doliński wykazał, że w sytuacji, gdy mężczyzna prosi o coś innego mężczyznę, szansa na uzyskanie pomocy spada, jeśli pytaniu towarzyszy lekki dotyk. Jak to wyjaśnić? Odpowiedzi poszukuje się w emocjach związanych z byciem dotkniętym przez mężczyznę. Może jest to obawa, aby nie być wziętym za homoseksualistę? A może ktoś po prostu denerwuje się, że przekroczono jego granice osobiste, co zagraża jego statusowi? Aby znaleźć odpowiedź na te pytania prowadzimy badania w rzeczywistości wirtualnej, z wykorzystaniem hełmu Oculus Rift, opaski wibracyjnej i pomiaru psychofizjologicznego (EMG).

Media są podstawowym źródłem, z którego Polacy czerpią wiedzę na temat przestępczości (70% społeczeństwa uzyskuje ją z telewizji, 15% z prasy, a ponad 7% z radia) oraz wymiaru sprawiedliwości. Niewątpliwie środki masowego przekazu bardzo chętnie informują o przestępczości. Przede wszystkim dlatego, że jest to temat atrakcyjny dla odbiorców, emocjonujący, nierzadko sensacyjny i poruszenie go w łatwy sposób przyciąga uwagę czytelników, widzów czy słuchaczy. Badacze twierdzą, że ludzie reagują pozytywnie na wiadomości o czynach zabronionych. Pozwala im to na wzmocnienie we własnych oczach swojego pozytywnego wizerunku przez opozycję do osoby, która łamie zasady współżycia społecznego.

Obraz przestępczości, który ukazują środki masowego przekazu jest zniekształcony i nigdy nie oddaje rzeczywistości. Media informują o pewnych zdarzeniach w sposób wybiórczy lub je nadmiernie nagłaśniają. Sygnalizują fakt popełnienia czynu karalnego, ale znacznie rzadziej (częściej w przypadku bardzo poważnych przestępstw) informują o dalszym postępowaniu czy wyroku sądu. Dziennikarze operują technikami, pozwalającymi przedstawić informację w taki sposób, żeby przyciągnęła uwagę słuchaczy, telewidzów i czytelników.

W wiadomościach dotyczących przestępczości obserwuje się zjawiska przeinformowania i niedoinformowania. Przeinformowanie ma miejsce wtedy, gdy jedno szokujące zdarzenie uruchamia całą lawinę informacji na podobny temat. Przeinformowanie może także kreować tzw. „fale przestępczości”. Pewien temat staje się „modny” w mediach i stale powraca. Wzrost doniesień na temat np. przestępczości nieletnich czy kobiet może powodować wzrost przekonania o „zalewie przestępczości” danego rodzaju, co nie musi być zgodne z prawdą. Niedoinformowanie polega natomiast na zaprzestaniu przekazywania przez media informacji na temat przestępczości lub niektórych ich rodzajów. Może to być świadome postępowanie (jak to miało np. miejsce w czasach komunistycznych) albo wynikać z faktu, że w danej chwili prym wiodą wiadomości dotyczące innego, bardziej atrakcyjnego tematu, bądź że pewne typy przestępczości są rzadko relacjonowane, bo nie wzbudzają żadnych emocji u odbiorców (np. drobne kradzieże sklepowe czy trudne przestępstwa gospodarcze, których istotę niełatwo jest zrozumieć czytelnikowi nastawionemu na bardzo prosty przekaz).

Nic więc dziwnego, że obraz przestępczości pokazywany w mass mediach odbiega istotnie od statystycznego obrazu zjawiska. Wpływa to także na świadomość Polaków co do obrazu przestępczości.

Mediacja, czyli poszukiwanie sposobu rozwiązywania sytuacji konfliktowych czy problemowych przy pomoc neutralnego i bezstronnego mediatora, może być stosowana w bardzo różnych sytuacjach. Dotyczy to w szczególności reagowania na problemy wynikające z przestępstwa, także gdy sprawcą jest nieletni, czyli najogólniej, w myśl obowiązującej ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, osoba, która nie ukończyła w chwili czynu 17 lat.

Pierwsze programy mediacji powstały w połowie lat siedemdziesiątych w Kanadzie, a w latach osiemdziesiątych zaczęły być stosowane w Europie. Ich pozytywne efekty sprawiły, że ich stosowanie zaczęło być – i jest do chwili obecnej - wskazywane w większości zaleceń i standardów międzynarodowych dotyczących postępowania z nieletnimi, jako efektywny środek wychowawczego oddziaływania, alternatywny dla tradycyjnych sposobów reagowania na ich czyny. Mediacja uczy brania odpowiedzialności za skutki nieakceptowanych zachowań i jednocześnie pozwala uwzględnić interesy osób nimi pokrzywdzonych. W Polsce pierwszy eksperymentalny program mediacji między nieletnim sprawcą i osobą przez niego pokrzywdzoną przeprowadzono w latach 1996-1999 w ośmiu miastach.

Choć możliwość skierowania sprawy nieletniego do mediacji wprowadzono do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich kilkanaście lat temu, bo w 2000 r, nie jest ona dobrze znana ani często stosowana (przeciętnie tylko w około 300 sprawach rocznie). Budzi to zdziwienie wobec faktu, że mediacja przynosi pozytywne efekty, jak wysoki odsetek zawieranych i wykonywanych ugód (ponad 80%, a w 2009 nawet 87,4%) oraz z kolei niski odsetek powrotności do przestępstwa nieletnich, którzy wzięli w niej udział. Wykazały to przeprowadzone w Polsce kilkanaście lat temu badania ewaluacyjne wspomnianego eksperymentalnego programu mediacji. W okresie do 2 i pół roku ponownie stanęło przed sądem tylko 14,4% nieletnich, zaś po dziesięciu latach sprawdzono, że 2/3 z byłych uczestników mediacji nie popełniło żadnego przestępstwa, a w przypadku pozostałych były to najczęściej pojedyncze i drobne czyny. Warto podkreślić, że z przebiegu i wyniku mediacji zadowolona była zdecydowana większość uczestników - 90% pokrzywdzonych i 95% nieletnich, a także to, że mediację doceniają sędziowie rodzinni, którzy zdecydowali się po nią sięgnąć.

Celem warsztatów jest zapoznanie młodych ludzi z korzyściami, jakie może jej dać mediacja (jak możliwość wpływu na własną sprawę i wypracowanie jak najbardziej satysfakcjonującego rozwiązania, przekazanie odczuć, wyrażenie emocji, zadanie pytań aby wyjaśnić przyczyny i skutki), nie tylko, gdyby mieli by znaleźć się w roli sprawcy czy ofiary przestępstwa, ale również w rozwiązywaniu konfliktowych sytuacji. Zostaną przedstawione zasady mediacji, jej przebieg oraz to, jak i kiedy można skorzystać z przysługującego każdemu nieletniemu oraz pokrzywdzonemu prawa do złożenia wniosku o skierowanie sprawy do mediacji. W toku warsztatów uczestnicy w kilkuosobowych grupach będą mieli możliwość wczucia się w rolę jednej ze stron lub mediatora i spróbować wypracować korzystną w każdym konkretnym przypadku ugodę.

Królowa Hatszepsut (1479-1458) znana jest z przede wszystkim ze swojej wspaniałej świątyni w Deir el-Bahari. Jednak działalność budowlana tej władczyni nie ograniczała się jedynie do obszaru stolicy państwa – Teb. Królowa rozkazała wybudować od nowa świątynie we wszystkich ośrodkach kultowych, a do nadzoru nad tymi pracami zatrudniła swoich najświetniejszych urzędników. Prace te zostały prawie całkowicie zapomniane i zniszczone przez projekty kolejnych władców oraz współczesną działalność rolników i zbieraczy skarbów. Historię tej ogromnej akcji budowlanej można odtwarzać dziś dzięki źródłom pisanym oraz odkrywanym wciąż nielicznym fragmentom budowli.