Polska Akademia Nauk

Typ Tytułsortuj malejąco Opis Dziedzina Termin
Lekcja festiwalowa Porowata przyroda - od atomu do kości i betonu

Lekcja festiwalowa ma charakter lekcji z przyrody i ma dwa wątki przewodnie: wątek teoretyczny obejmujący fascynujące zagadnienie ośrodków porowatych w różnych skalach w przyrodzie i technice oraz wątek praktyczny – dotyczący wyznaczania własności betonu metodami optycznymi i akustycznymi. Lekcja będzie uzupełniona elementarnym wprowadzeniem do zagadnienia.

technika i technologia
  • wt., 2015-09-22 10:30
Spotkanie festiwalowe Poznaj z nami Układ Słoneczny – interaktywna zabawa dla dzieci

W czasie warsztatów poznamy planety Układu Słonecznego oraz panujące na nich warunki. Wspólnie zastanowimy się, gdzie jest dla nas za gorąco lub za zimno, by następnie wybrać najlepsze miejsce do życia. Sami na chwilę staniemy się planetami i pokrążymy wokół Słońca. Rozwikłamy problem dnia i nocy, spróbujemy określić, ile czasu zajęła by podróż samochodem na Księżyc czy na Słońce. Wszystko w formie zabawy i przy wykorzystaniu „kosmicznych” materiałów. Zajęcia przeznaczone dla dzieci od 3 do 10 lat. Zapraszamy

astronomia, fizyka, geofizyka
  • ndz., 2015-09-20 11:00
  • ndz., 2015-09-20 12:00
Spotkanie festiwalowe Projekty budowlane na prowincji Egiptu za rządów królowej Hatszepsut

Królowa Hatszepsut (1479-1458) znana jest z przede wszystkim ze swojej wspaniałej świątyni w Deir el-Bahari. Jednak działalność budowlana tej władczyni nie ograniczała się jedynie do obszaru stolicy państwa – Teb. Królowa rozkazała wybudować od nowa świątynie we wszystkich ośrodkach kultowych, a do nadzoru nad tymi pracami zatrudniła swoich najświetniejszych urzędników. Prace te zostały prawie całkowicie zapomniane i zniszczone przez projekty kolejnych władców oraz współczesną działalność rolników i zbieraczy skarbów. Historię tej ogromnej akcji budowlanej można odtwarzać dziś dzięki źródłom pisanym oraz odkrywanym wciąż nielicznym fragmentom budowli.

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-26 13:00
Spotkanie festiwalowe Przemiana ciepła na prąd i odwrotnie

Impreza zorganizowana w ramach "Materials Weekend" z okazji E-MRS Fall Meeting i FEMS-EUROMAT, pod patronatem Europejskiego Forum Materiałowego (EMF) i Europejskiego Projektu EAgLE (FP7-REGPOT0-2012-2013-1).

Jak wykorzystać "bezużyteczne" ciepło wytwarzane przez silnik samochodowy, czyli termoelektryczność na co dzień. Pokazy przeznaczone dla młodzieży gimnazjalnej i licealnej.

astronomia, fizyka, geofizyka
  • sob., 2015-09-19 14:00
Spotkanie festiwalowe Psychoanaliza wobec tajemnicy snów proroczych. Proroczy sen Mickiewicza

Po śmierci żony, Celiny z Szymanowskich, Mickiewicz opowiedział przyjaciołom (a oni to zapisali) sen, który przyśnił mu się wiele lat wcześniej, podczas pobytu w Petersburgu, gdy bywał stałym gościem salonu Marii Szymanowskiej. Uznał teraz, że był to sen proroczy, dotyczący jego przyszłego małżeństwa z  młodziutką wówczas córką Marii Szymanowskiej. Dotychczasowi badacze literatury nie poradzili sobie z interpretacją tego snu.  Na jego zrozumienie pozwala natomiast psychoanalityczna wiedza dotycząca praw psychiki ludzkiej, budowy znaczeniowej snów i metod docierania do ich ukrytych, istotnych treści. Wiedza ta pozwala wyjaśnić, skąd bierze się charakter niektórych snów, które skłonni jesteśmy uznawać za prorocze.  I  pozwala głębiej wniknąć w   życie psychiczne Mickiewicza.

wiedza o języku i kulturze
  • czw., 2015-09-24 18:00
Spotkanie festiwalowe Rok światła

Z okazji Międzynarodowego Roku Światła, w swoim wykładzie zamierzam “oświetlić” kilka ważnych zagadnień:

  1. Co to jest światło?
  2. Jak zmierzyć prędkość światła?
  3. Chłodzenie gazu. Jak to się robi?

Postaram się ubarwić wykład kilkoma pokazami.

astronomia, fizyka, geofizyka
  • ndz., 2015-09-20 12:00
Lekcja festiwalowa Rola powierzchni w zastosowaniach inżynierskich

Warstwa wierzchnia jest wszędzie: natura wyposażyła w nią wszystkie żywe organizmy. Skóra człowieka, łuski ryby, kora drzew to tylko niektóre tego przykłady. Ze względu na nie do końca zdefiniowaną jej strukturę, nurtowała naukowców od bardzo dawna: - co to jest warstwa wierzchnia? - czy nie ma elementu bez warstwy wierzchniej? - gdzie się zaczyna i gdzie się kończy? - czy powierzchnia to warstwa wierzchnia, czy oddzielny twór? - dlaczego w różnych skalach warstwa wygląda inaczej? Na te i szereg innych pytań spróbujemy odpowiedzieć podczas spotkania o roli warstwy wierzchniej w zastosowaniach inżynierskich. Pokażemy też unikalne urządzenia do wytwarzania warstw, a także do mierzenia ich własności.

technika i technologia
  • wt., 2015-09-22 11:30
Lekcja festiwalowa Sekrety kuchni molekularnej

Wszystko, co nas otacza można rozbić na molekuły, a następnie dowolnie wykreować z nich nowe obiekty. Kuchnia molekularna jest to dział gastronomii wykorzystujący wiedzę naukową dotyczącą procesów fizycznych i chemicznych do tworzenia nowych, czasem zaskakujących formą i smakiem potraw. Substancje wykorzystywane do gotowania molekularnego to zupełnie naturalne związki chemiczne.

W naszym laboratorium stworzymy idealne warunki, aby mali kucharze molekularni mogli wykorzystując receptury rodem z akademii Pana Kleksa przygotować makaron z herbaty, owocowy kawior czy lody na bazie ciekłego azotu w 5 sekund.

chemia
  • śr., 2015-09-23 09:30
Spotkanie festiwalowe SPOTKANIE ODWOŁANE astronomia, fizyka, geofizyka
  • ndz., 2015-09-20 14:00
Spotkanie festiwalowe Strzelanie laserem do satelitów

W codziennym życiu lasery towarzyszą nam na każdym kroku. Wykorzystuje się je do odtwarzania i zapisywania dźwięków i obrazów. Używane są do cięcia, grawerowania, spawania i topienia metali. Wykorzystywane są w telekomunikacji, w nowoczesnej poligrafii, medycynie, geodezji, budownictwie, wojsku i w nauce. Lasery wykorzystuje się wszędzie tam, gdzie wymagana jest bardzo wysoka dokładność i precyzja. Nauka wykorzystuje lasery do iście kosmicznych zadań. W Polsce istnieje wyjątkowe miejsce, Obserwatorium Astrogeodynamiczne Borowiec, należące do Centrum Badań Kosmicznych PAN, które jako jedyna tego typu placówka w kraju za pomocą lasera mierzy odległości do satelitów obiegających Ziemię na wysokości od kilkuset do kilku tysięcy kilometrów. Kto by nie chciał postrzelać laserem do satelitów?

Podczas tegorocznego Festiwalu Nauki w Centrum Badań Kosmicznych PAN będzie można dowiedzieć się jak odbywają się takie pomiary i do jakich satelitów strzela się laserem. Poza tym planowane są ciekawe warsztaty, podczas których przy pomocy lasera będzie można m. in. zapalić zapałkę, czy też "wybuchnąć" balonik. Zapowiada się fantastyczna zabawa dla wszystkich miłośników "Gwiezdnych Wojen".

 

astronomia, fizyka, geofizyka
  • ndz., 2015-09-20 13:00
Lekcja festiwalowa Tajemniczy świat motyli - Zabawy z zoologią

Poznamy budowę, zwyczaje i tajemnice motyli. Prześledzimy ich cykl życiowy. Obejrzymy różne ciekawe gatunki motyli, w tym najpiękniejsze, największe, najgroźniejsze. Zapoznamy się z technikami tworzenia kolekcji przyrodniczych i nowoczesnymi metodami badawczymi.

biologia
  • pon., 2015-09-21 09:00
  • pon., 2015-09-21 11:00
Spotkanie festiwalowe Technologie „disruptive”, czyli ciężkie życie futurologa.

Czy można wyobrazić sobie życie bez komputerów lub Internetu? Na wykładzie przedstawimy technologie, bez których ciężko wyobrazić sobie dzisiejszy świat, i postaramy się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego jedne technologie mają większy wpływ na życie niż inne.

Wykład z cyklu realizowanego przez Centrum Zastosowań Matematyki i Inżynierii Systemów Polskiej Akademii Nauk w Instytucie Matematycznym PAN, we współpracy z Wyższą Szkołą Informatyki Stosowanej i Zarządzania WIT oraz Instytutem Badań Systemowych PAN, pod egidą Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A.

technika i technologia
  • śr., 2015-09-23 17:00
Spotkanie festiwalowe Teorie spiskowe w nauce socjologia
  • śr., 2015-09-23 17:00
Spotkanie festiwalowe Usprawnianie umysłu człowieka („Dr Neuronowski”) cz. I

Na wykładzie będą prezentowane możliwości usprawniania funkcjonowania umysłu człowieka w świetle najnowszych badań nad mózgiem. Przedstawione zostaną wyniki badań prowadzonych w Pracowni Neuropsychologii Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN z zastosowaniem autorskiego innowacyjnego programu komputerowego „Dr Neuronowski”, stworzonego we współpracy z firmą HARPO. Program obejmuje zestaw atrakcyjnych gier komputerowych, służących usprawnianiu działania umysłu, w tym pamięci, uwagi, mowy. Jest adresowany zarówno dzieciom jak i dorosłym wykazujących różnego typu deficyty poznawcze (m.in. zmiany związane z procesem zdrowego starzenia się).

 

.

 

biologia
  • wt., 2015-09-22 18:00
Lekcja festiwalowa W bursztynowym lesie

Co o bursztynie wiedzieć trzeba: jego geneza, miejsca występowania, właściwości i jego wykorzystanie. Rekonstrukcja naukowa lasu, w którym bursztyn powstał, gdzie się ten las znajdował i jakie zwierzęta w nim żyły. Gdzie znajdują się jego miejsca występowania i jak był wykorzystywany.

geologia
  • pon., 2015-09-21 10:30
  • pon., 2015-09-21 13:00
  • wt., 2015-09-22 10:30
  • wt., 2015-09-22 13:00
  • śr., 2015-09-23 10:30
  • śr., 2015-09-23 13:00
  • czw., 2015-09-24 10:30
  • czw., 2015-09-24 13:00
  • pt., 2015-09-25 10:30
  • pt., 2015-09-25 13:00
Spotkanie festiwalowe W drodze po nieśmiertelność czyli jak powstawała egipska mumia

Spotkanie w ramach Festiwalu Nauki będzie się składało z dwóch części: wprowadzenia w świat wierzeń pozagrobowych starożytnych Egipcjan oraz warsztatów, w trakcie których odbędą się konkursy związane z tematem mumifikacji. W czasie multimedialnej prezentacji słuchacze dowiedzą się o wędrówce duszy w zaświatach i o sposobach stosowanych w celu zapewnienia jej nieśmiertelności. Zdjęcia wykonane podczas prac wykopaliskowych, prowadzonych przez polską misję archeologiczną na zachód od najstarszej piramidy świata w Sakkarze, pozwolą poznać kolejne etapy procesu mumifikacji oraz różne formy zabezpieczania ciał zmarłych.

W trackie warsztatów słuchacze będą mogli obejrzeć miniaturowe repliki urn kanopskich, w których umieszczano wnętrzności wyjmowane z ciał zmarłych, oraz miniatury dwóch sarkofagów. By przekonać się jak niełatwym zadaniem było dla balsamierzy przygotowanie ciała do wędrówki duszy w zaświatach, przewidziane są zabawy polegające na własnoręcznym wykonaniu modelu mumii, zabandażowaniu jej, pomalowaniu maski oraz kartonażu wzorami starożytnych Egipcjan oraz sklejeniu modelu sarkofagu, w którymciało spocznie na wieczność. Pracom technicznym będą towarzyszyły różne konkursy.

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-26 11:00
Spotkanie festiwalowe Warsztaty astronomiczne

Zajęcia dla dzieci w wieku szkolnym. Wycinanie i klejenie modeli ciał niebieskich, satelitów, zapoznanie z mapą nieba oraz gwiazdozbiorami.

astronomia, fizyka, geofizyka
  • ndz., 2015-09-20 11:00
  • ndz., 2015-09-20 12:00
Spotkanie festiwalowe Wątpić jest rzeczą nauki. Część 1

Sukcesy genetyki mogą stworzyć  wrażenie, że prawie wszystko o genach już wiemy. Tymczasem rewolucja genomowa początków XXI w. dobitnie pokazuje, że do odpowiedzi na podstawowe dla genetyki pytanie - jak geny kształtują cechy organizmów - wciąż jeszcze daleko. Dużo wiemy  o działaniu pojedynczych genów, ale to, jak setki i tysiące genów współdziałają ze sobą tworząc złożone układy biologiczne wciąż pozostaje prawie niezbadanym terytorium.
Nasz mózg, a zatem i umysł, jest tworem ewolucji i powstał, aby radzić sobie z problemami codziennej rzeczywistości w czasoprzestrzeni newtonowskiej, a nie einsteinowskiej. Jak bardzo nasze biologiczne korzenie determinują, a może i ograniczają nasze poznawanie świata?
Gdyby Kopernik nie zwątpił w geocentryczny model Ptolemeusza, być może do dziś tkwilibyśmy w średniowieczu. Gdyby Einstein nie zwątpił w absolutny  czas i absolutną przestrzeń Newtona, być może nie mielibyśmy elektrowni atomowych i termojądrowych bomb. Niekiedy wątpliwości prowadzą na manowce (aktualna jeszcze na początku lat 70-tych kosmologia stanu stałego;  zmodyfikowana grawitacja Milgroma, która miała być alternatywą dla ciemnej materii), ale bez nich nauka zamieniłaby się w sztywną i do niczego nieprzydaną dogmatykę).

socjologia
  • czw., 2015-09-24 18:00
Spotkanie festiwalowe Wątpić jest rzeczą nauki. Część 2

Wątpienie w fizyce powinno oznaczać jedynie brak pewności, stopniowo eliminowany przez badania i odkrycia. Jednak bywają sytuację, gdy wątpimy w prawie wszystko, co wydawało nam się ustalone. O tych sytuacjach i o tym co znaczy "prawie".

astronomia, fizyka, geofizyka
  • ndz., 2015-09-27 13:00
Spotkanie festiwalowe Wiarygodność zeznań świadków

Przesłuchanie świadków jest bardzo ważnym etapem procesu sądowego, jak również istotnym elementem postępowania dowodowego, w którym czynniki psychologiczne odgrywają ważną rolę. Nie możemy jednak mówić o niezawodności i pełnej wiarygodności tego rodzaju dowodu. Obawa przed kłamstwem stanowi nieodłączny element towarzyszący praktykom wymiaru sprawiedliwości. Czy jednak wiarygodność zeznań świadków może być podważona jedynie przez chęć czy próbę kłamstwa?

Zeznania świadków formowane są w czterech fazach: spostrzegania, zapamiętywania, przechowywania i odtwarzania. Każdy człowiek, znajdując się na miejscu zdarzenia (wypadku, przestępstwa itp.), zapamiętuje dwa rodzaje informacji, tj. oryginalne dane o zdarzeniu oraz informacje niezwiązane ze zdarzeniem, pojawiające się bezpośrednio po nim. Z upływem czasu ww. rodzaje informacji ulegają wymieszaniu w sposób uniemożliwiający jasną i precyzyjną identyfikację źródła pochodzenia konkretnych szczegółów. Poza czynnikami obiektywnymi (warunki i czas obserwacji; upływ czasu od spostrzegania do odtwarzania) oraz subiektywnymi (wiek; płeć; uwaga; motywacja; stan emocjonalny; stereotypy itp.) mogącymi wpływać na zniekształcenia zeznań świadków, znaczącą rolę odgrywa także technika przesłuchania, albowiem pytania naprowadzające mogą same przez się aktywizować pamięć świadka przy jednoczesnym podważeniu zaufania do niego oraz do wiarygodności składanych przez niego zeznań. Dodatkowo zniekształcenia zapamiętanych faktów u naocznego świadka mogą nastąpić w wyniku rozmów świadka z innymi obserwatorami zdarzenia lub uczestnikami rozprawy sądowej. Na uwadze należy mieć również fakt, iż świadek zdarzenia może rekonstruować jego przebieg poprzez uzupełnianie luk pamięciowych, np. innymi wspomnieniami czy też wyobrażeniami.

Celem organizowanych zajęć interaktywnych jest uświadomienie, jak trudny dowód stanowią zeznania świadków, a także – jak łatwo zebrane przez nas informacje mogą ulec zniekształceniu, co podważa ich wiarygodność na etapie odtwarzania.

Warsztaty zostaną przeprowadzone w warunkach normalnych, pozbawionych silnych emocji, stresu, rozproszenia uwagi towarzyszącego pobytowi na miejscu zdarzenia czy dążenia do zapewnienia sobie bezpieczeństwa. Niemniej jednak uczestnicy będą mieli okazję sprawdzenia zdolności postrzegania, zapamiętywania i odtwarzania poszczególnych sytuacji z miejsca zdarzenia.

prawo
  • pon., 2015-09-21 09:00
Spotkanie festiwalowe Wirtualny dotyk, prawdziwe emocje

Dotyk to jeden z najpowszechniejszych, a zarazem najmniej zauważanych metod komunikacji. Często nie zdajemy sobie sprawy, jak silny wpływ może mieć lekkie muśnięcie lub przyjacielskie klepnięcie kogoś w ramię. W psychologii już od dawna próbowano badać te reakcje, jednak warunki laboratoryjne znacząco odbiegały od codziennego życia, dlatego interpretacja wyników takich eksperymentów była ograniczona. Szybki rozwój technologii środowisk wirtualnych otwiera przed psychologami nowe perspektywy. Połączenie immersyjnej rzeczywistości wirtualnej i pomiaru psychofizjologicznego zapewnia wysoki poziom realizmu sytuacji, w której znajduje się osoba badana, przy niezmiernie dokładnym zapisie jej reakcji.

W wielu badaniach wykazano, iż lekki dotyk w ramię/przedramię może bardzo wpłynąć na nasze zachowanie. Na przykład, klienci, których kelnerka delikatnie dotknęła, zostawiają wyższe napiwki. Osoby poproszone o drobną pomoc (np. pożyczenie monety do automatu), zgadzały się chętniej, gdy pytaniu towarzyszył lekki dotyk. Co ciekawe osoba dotykana nie musi być nawet świadoma tego faktu.

Te fascynujące obserwacje stoją w sprzeczności z wynikami polskimi. Prof. Doliński wykazał, że w sytuacji, gdy mężczyzna prosi o coś innego mężczyznę, szansa na uzyskanie pomocy spada, jeśli pytaniu towarzyszy lekki dotyk. Jak to wyjaśnić? Odpowiedzi poszukuje się w emocjach związanych z byciem dotkniętym przez mężczyznę. Może jest to obawa, aby nie być wziętym za homoseksualistę? A może ktoś po prostu denerwuje się, że przekroczono jego granice osobiste, co zagraża jego statusowi? Aby znaleźć odpowiedź na te pytania prowadzimy badania w rzeczywistości wirtualnej, z wykorzystaniem hełmu Oculus Rift, opaski wibracyjnej i pomiaru psychofizjologicznego (EMG).

psychologia
  • sob., 2015-09-26 12:00
Lekcja festiwalowa Wszyscy jesteśmy nano. Czy technologia może leczyć?

Naturalne nanowłókna są elementem konstrukcyjnym tkanek wszystkich żywych organizmów. Sztucznie otrzymane nanowłókna są z powodzeniem używane w inżynierii tkankowej i medycynie regeneracyjnej – umożliwiają odbudowę uszkodzonych tkanek, w przyszłości również organów. Spotkanie rozpoczyna wprowadzenie w temat nanowłókien, jest kontynuowane w laboratorium pokazem elektroprzędzenia i materiałów używanych w medycynie regeneracyjnej. Mile widziany czynny udział widzów w spotkaniu.

technika i technologia
  • pon., 2015-09-21 10:00
Spotkanie festiwalowe Zbrodnia w stylu retro. Wiek XIX we współczesnej kulturze popularnej.

Zajęcia pokazują na wybranych przykładach, zaczerpniętych z nurtu „kryminału retro”, (literatura i film) a także ekranizacji klasycznych opowieści detektywistycznych oraz materiałów o charakterze zbeletryzowanych dokumentów – współczesne, potoczne wyobrażenia na temat pewnej specyficznej sfery wieku XIX. Oprócz mody na seriale kryminalne w klimacie retro (brytyjskie, kanadyjskie czy amerykańskie, jak np. „Ripper Street”, „Museum Eden”, „Murdoch Mysteries”, „Suspicions of Mr Whicher”, „Copper”) omówione zostaną również postaci historyczne i fikcyjne, które funkcjonują już jako swoiste, rozpoznawalne  znaki kulturowe (np. Kuba Rozpruwacz, Sherlock Holmes i jego liczne rzeczywiste pierwowzory).

Podczas zajęć zostaną poddane oglądowi zarówno rażące anachronizmy, dotyczące sfery kultury materialnej czy języka (będące wynikiem niewiedzy autorów powieści czy scenariuszy lub – w przypadku obcojęzycznych tekstów kultury – również tłumaczy, niezorientowanych w niuansach stylistycznych pewnych terminów), jak i zaskakujące elementy, które są niezgodne ze stereotypową wizją tej epoki – a jednak odzwierciedlają prawdę historyczną. Interaktywny charakter zajęć, polegający m. in. na odwoływaniu się do „wiedzy codziennej” odbiorców w formie prostego quizu (prawda czy fałsz?), ma w założeniu podważyć schematy oraz w przystępny sposób ukazać niejednoznaczność i bogactwo XIX stulecia.

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-19 14:00
Spotkanie festiwalowe Znane i nie znane rośliny egzotyczne w szklarniach PAN Ogrodu Botanicznego

Tematem wystąpienia będzie prezentacja roślin, które pochodzą z klimatu umiarkowanego ciepłego (śródziemnomorskiego, subtropikalnego) , tropikalnego (lasów deszczowych) oraz klimatu suchego (stepowego, pustynnego). Autor szczególną uwagę zwróci na wieloaspektową utylitarność drzew, krzewów, lian, pnączy oraz roślin zielnych. Natomiast charakterystyka opisowa gatunków obejmie morfologię, rozmieszczenie geograficzne, ekologiczne warunki występowania tudzież znaczenie roślin w życiu człowieka.

biologia
  • sob., 2015-09-26 10:30
Spotkanie festiwalowe Żydzi we Lwowie, Żydzi o Lwowie

Lwów wielokulturowy, Lwów unikalny, miasto na skrzyżowaniu kultur, miasto pamięci, nostalgii, wspomnień, wreszcie miasto wielokrotnie opisywane i kreowane w tekstach literackich. Taki mniej więcej obraz Lwowa jest wspólny dla polskiego i ukraińskiego myślenia o tym mieście, choć oczywiście szczegóły oraz wartościowania poszczególnych elementów historii czy tradycji będą odmienne.

Spróbujemy zastanowić się, jakie miejsce w tym obrazie, zarówno polskim, jak i ukraińskim, zajmuje najliczniejsza przedwojenna mniejszość etniczna – Żydzi lwowscy i jaki jest ich własny obraz miasta? Czy zwykły czytelnik, nie specjalista-judaista, ma go w ogóle szansę odnaleźć?

wiedza o języku i kulturze
  • śr., 2015-09-23 17:00