astronomia, fizyka, geofizyka

Zjawiska magnetyczne fascynowały ludzi od zarania dziejów. O cudownych właściwościach pewnych kamieni wiedzieli już starożytni Grecy. Około III w. w Chinach i XIII w. w Europie zauważono, że igła magnetyczna ustawia się w dobrze określonym kierunku, na osi północ- południe. W 1820 roku pokazano związek magnetyzmu z prądem elektrycznym, a dziś już wiemy, że elektryczność i magnetyzm to w istocie dwa oblicza tego samego oddziaływania. 

W trakcie wykładu opowiemy o zjawiskach magnetycznych zachodzących w otaczającym nas świecie i o tym w jaki sposób ludzie wykorzystują je w codziennym życiu.

Spróbujemy pokazać na czym polega magnetyczny czar magnetyzmu. 

Omówione zostaną w ujeciu historycznym obserwacje powierzchni Marsa z Ziemi, a następnie z kosmosu. Jaki jest udział CBK PAN w misjach ExoMars oraz Insight. Więcej czasu zostanie poświęcone Misji ExoMars, w tym metanowi na Marsie.

Codziennie słyszymy o energooszczędnych domach, samochodach, sprzęcie gospodarstwa domowego, ale czy programy komputerowe też mogą być energooszczędne ? Czy można zmniejszyć emisję CO2 związaną z obliczeniami prognozy pogody oraz ... komputerowym modelowaniem klimatu ? Podczas tego wykładu dowiemy się, dlaczego niektóre programy komputerowe są bardziej energooszczędne niż inne, ile energii elektrycznej zużywają superkomputery wykorzystywane do prognozowania pogody oraz jak możemy przyspieszyć obliczenia do prędkości światła.

W czasie lekcji dyskutowane są szanse bramkarza na obronę rzutu karnego w przypadku dwóch dyscyplin: piłki ręcznej i piłki nożnej. W czasie lekcji korzystając z prostych zjawisk fizycznych, mierzy się czas reakcji oraz skoczność uczestników zajęć. W czasie zajęć wykorzystuje się podstawowe wiadomości z kinematyki (ruch jednostajnie przyśpieszony) i dynamiki (energia kinetyczna i potencjalna). Lekcja jest pomyślana jako powtórzenie materiału z I klasy gimnazjum oraz zachęta do praktycznego wykorzystania zdobytej wiedzy.

Jeśli będziemy obserwować w mikroskopie optycznym cząstki materii o rozmiarach nie większych niż 1 mikrometr, zawieszone w wodzie, to bez trudu zauważymy, że wykonują one nieustanne chaotyczne ruchy. Nazwano je ruchami Browna od nazwiska szkockiego botanika, który opisał je w 1827 roku, a stanowią one fizyczny mechanizm leżący u podstaw zjawiska dyfuzji.

Molekuły biologiczne wykorzystują dyfuzję w poszukiwaniach partnerów oddziaływań. Ciekawym przykładem takiego procesu jest ruch cząsteczki białka na DNA, którego celem jest odnalezienie charakterystycznej sekwencji zasad nukleinowych, stanowiącej miejsce wiązania. Ten ruch, obserwowany przez biologów w mikroskopie fluorescencyjnym, wydaje się zachodzić w jednym wymiarze. Opowiemy jak fizycy wykazali, że dyfuzja białek na DNA odbywa się w rzeczywistości po spirali, a białko cały czas jest zwrócone do DNA tą samą stroną.

Podczas pokazu dowiemy się, jak wygląda powstanie krateru uderzeniowego na powierzchni planet. Wrzenie wody w strzykawce w niskim ciśnieniu pomoże zrozumieć nam warunki na Marsie. A najmłodsi "polecą na Marsa" balonową rakietą.

Zwiedzający zobaczą kilkanaście zabawek, które zachowują się w zadziwiający sposób, a jednocześnie prezentują ważne zjawiska fizyczne. Prezentowane zabawki to:
- dwustożek na V-szynach (pozornie samodzielnie wjeżdżający pod górę),
- gumowa półkula wyrzucająca piłeczki,
- bączki ,,tippe top",
- miedziana rura spowalniająca przelatującą przez nią magnetyczną kulkę,
- klepsydra z magnesem i opiłkami żelaza,
- kula plazmowa,
- żyroskop,
- dysk Eulera,
- wiatrak solarny,
- świeczka zaświecana pilotem,
- wahadło Newtona,
- mydlane figury,
- wahadło chaotyczne,
- radiometr Crookesa.
  Prezentacje zabawek opatrzone zostaną naukowymi komentarzami pracownika NCBJ.

W ramach pokazu zaprezentujemy niektóre z metod syntezy grafenu, również przy użyciu metod
i materiałów dostępnych w każdym domu. Pokażemy jak można grafen znaleźć i zidentyfikować
za pomocą nowoczesnych technologii - spektroskopii ramanowskiej.