Instytut Anglistyki UW

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe Tłumaczenie terminów prawnych i politycznych w literaturze

Analiza fragmentów z książek z serii Kain i Abel Jeffrey Archera i ich polskich przekładów umożliwi zrozumienie specyfiki tłumaczenia terminów z zakresu prawa i polityki w literaturze. Zajęcia będą miały charakter praktyczny. Zanim zaczniemy porównywanie anglojęzycznego oryginału z polskim tłumaczeniem, uczestnicy będą mieli okazję zaproponować swoją wersję tłumaczenia fragmentów z książek Archera. Ze względu na tematykę wybranych do analizy powieści, zwrócimy szczególną uwagę na terminologię prawną i polityczną, która charakteryzuje się tym, że jest specyficzna dla danej kultury. Wiąże się to z różnicami dotyczącymi systemów prawnych i politycznych w różnych krajach. To zakorzenienie kulturowe ma wpływ na funkcjonowanie danego terminu w języku. Zwrócimy szczególną uwagę na słowa, które wydają się być swoimi odpowiednikami w języku polskim i angielskim, jednak po dokładniejszej analizie okazuje się, że w umysłach odbiorcy (rodzimego użytkownika danego języka) wywołują inne skojarzenia lub/i występują jako koncept o bardziej lub mniej różniącym się znaczeniu.

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2016-09-24 13:00
Spotkanie festiwalowe Dwujęzyczność: zaleta czy wada? Trochę prawdy o dwujęzyczności

Dwujęzyczni są inteligentniejsi, bardziej empatyczni i bardziej odporni na hałas - to tylko niektóre z doniesień jakie można znaleźć w prasie i Internecie. Portale internetowe pełne są sensacyjnych informacji o korzyściach płynących z dwujęzyczności, a żłobki, przedszkola i szkoły w Polsce prześcigają się w tworzeniu programów  wychowania dwujęzycznego, najlepiej z językiem angielskim.

Które z tych doniesień prasowych są prawdziwe, a które powstały jako dziennikarska fantazja będąca skrótem naukowego myślenia? Gdzie można znaleźć rzetelne informacje o różnych aspektach dwujęzyczności?

Wykład naukowców z Instytutu Anglistyki i Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego ma na celu obalić mity i skróty myślowe powtarzane przez media i wyjawić naukowe prawdy o psychologicznych i językowych następstwach dwujęzyczności. Zmierzymy się z dawnymi i współczesnymi definicjami dwujęzyczności, czyli określimy kogo można uznać za dwujęzycznego. Odpowiemy na pytanie, w czym dziecko dwujęzyczne różni się od dziecka jednojęzycznego. Powiemy też, dlaczego do lat 60-tych ubiegłego wieku uważano, że dwujęzyczni są mniej inteligentni, a dwujęzyczność jest szkodliwa. Omówimy zarówno koszty językowe związane z dwujęzycznością, jak i wyniki eksperymentów, które wskazują korzyści poznawcze wynikające z dwujęzyczności. Zdradzimy też kilka tajników gier i zabaw, które pozwalają naukowcom badać rozwój językowy dziecka dwujęzycznego. Na końcu przedstawimy projekty badające rozwój polskich dzieci dwujęzycznych w Wielkiej Brytanii prowadzone na Uniwersytecie Warszawskim we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim i Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu. 

wiedza o języku i kulturze
  • ndz., 2016-09-25 15:30
Spotkanie festiwalowe Obraz monarchy i monarchii w portretach brytyjskich władców

Wizerunki brytyjskich królów i królowych świadczą o zmieniających się na przestrzeni wieków poglądach na temat samej instytucji monarchii. Portret mógł służyć zarówno wychwalaniu, mniej lub bardziej faktycznych, zalet władcy, jak i ostrej satyrze politycznej; mógł wzmacniać pozytywny społeczny odbiór osoby króla, bądź też go krytykować i podważać jego autorytet. Wykład przybliża sylwetki wybranych monarchów (od Henryka VIII do Elżbiety II), których związki z artystami często bywały niełatwe, a nawet niebezpieczne.

wiedza o języku i kulturze
  • pon., 2016-09-26 15:00
Spotkanie festiwalowe Motyle nocne: entomologia a kultura

W wielu kulturach ćmy były symbolami śmierci bądź życia w zaświatach. Często traktowano je jako zły omen, przypisywano im również właściwości nadprzyrodzone – wierzono, że ćmy to czarownice przemienione w owada. Motyle nocne wciąż fascynują i inspirują twórców kultury: wystarczy wspomnieć Milczenie owiec bądź powieści Suzanne Collins z serii Igrzyska śmierci. Przedstawienie tych owadów często odbiega od biologicznej prawdy - niemniej zdarza się, że ćmy posiadają dla twórców kultury nie tylko wartość symboliczną, lecz stają się również przedmiotem wnikliwej obserwacji biologicznej i dyskusji o relacjach pomiędzy człowiekiem a światem przyrody.

Podczas spotkania porozmawiamy o obecności motyli nocnych w kulturze, a następnie wykorzystamy wiedzę z dziedziny entomologii, by wymienić się spostrzeżeniami o fragmentach wybranych dzieł literackich. Przy okazji dowiemy się, między innymi, dlaczego ćmy tak naprawdę lecą do światła, oraz co się stanie, gdy ktoś po zmroku - na początku sierpnia – popłacze się w ogrodzie. Na koniec zastanowimy się, czy warto wykorzystywać wiedzę biologiczną, rozmawiając o dziełach kultury.

wiedza o języku i kulturze
  • wt., 2016-09-27 15:00
Spotkanie festiwalowe Nie tylko Sherlock Holmes: w kręgu wiktoriańskich detektywów

Sherlocka Holmesa w Polsce przedstawiać nie trzeba, ale sierżanta Cuffa czy inspektora Bucketa raczej tak; Lestrade jest znany, ale Gregson już mniej; nazwisko Abberline kojarzy się nam z konkretną sprawą, ale Whicher brzmi obco, choć to on odwiedził nasz kraj ok. 150 lat temu. I nie jest prawdą, że w XIX-wiecznej Anglii rola detektywa przypadała wyłącznie mężczyznom.

Zapraszam na spotkanie, podczas którego opowiem o kilku ciekawych postaciach, historycznych i fikcyjnych, które pozostają w cieniu wielkiego detektywa – czy słusznie, zdecydują Państwo sami.

wiedza o języku i kulturze
  • wt., 2016-09-27 17:00
Spotkanie festiwalowe Nie każda wife jest żoną. Zmienność znaczenia a rozumienie i tłumaczenie

Język jest zjawiskiem żywym, nieprzerwanie ewoluującym, podlegającym przemianom między innymi w swojej warstwie leksykalnej. Słowa, które służą nam do porozumiewania się nigdy nie oznaczają pojęć czy rzeczy w stosunku jeden do jednego – to, co wyrażają zależy od tego kto, dlaczego i w jakiej sytuacji decyduje się ich użyć. Znaczenie słów zmienia się też wraz z upływem czasu – niektóre znaczenia zanikają, pojawiają się nowe, czasem związane z już istniejącymi, a czasem zupełnie inne. Ta zmienna natura znaczenia słów może sprawiać trudności wszystkim, którzy mają z nimi do czynienia, a w szczególny sposób odczuwać ją mogą uczący się języka obcego oraz tłumacze. Dlatego ważna jest umiejętność dostrzeżenia słowa w kontekście, w którym występuje i dopuszczenie możliwości, iż nie zawsze oznacza ono to, z czym kojarzymy je na pierwszy rzut oka.

            Proponowane przez nas zajęcia mają na celu zwrócenie uwagi słuchaczy na tę właśnie umiejętność, niezbędną dla właściwego rozszyfrowywania znaczenia wyrazów. Uczestnicy zapoznają się z przykładami słów występujących w języku angielskim, które dziś nie znaczą dokładnie tego samego, co określały kilkanaście, kilkadziesiąt, czy kilkaset lat temu oraz z fragmentami tekstów, w których można je napotkać w ich niewspółczesnych odsłonach. Następnie zastanowimy się nad sposobami przetłumaczenia wybranych partii tekstu na język polski i zdecydujemy w jakim stopniu niestałość znaczenia może stanowić pułapkę dla tłumacza oraz czy i w jaki sposób pomocą okazać się może słownik. Uczestnicy zajęć będą mieli okazję wypróbować swoje umiejętności tłumaczenia z języka angielskiego na polski i będą zachęcani do wyrażania swoich opinii w dyskusji.

wiedza o języku i kulturze
  • śr., 2016-09-28 15:00
Spotkanie festiwalowe Terminologia, kontekst kulturowy gry słów: największe wyzwania dla tłumacza

Przekład tekstów stawia przed tłumaczem różne wyzwania. Niektóre polegają na trudności w znalezieniu odpowiedników terminów użytych w oryginale, inne zaś na tym, że tekst jest silnie zakorzeniony w danej kulturze i nie da się go wprost przekazać odbiorcom niezaznajomionym z tą kulturą. W jeszcze innych przypadkach twórca oryginału kreatywnie czerpie z możliwości, które daje mu język: używa gier słownych, wykorzystuje dosłowne i konwencjonalne znaczenie idiomów, stosuje rymy lub inne środki poetyckie (niekoniecznie w poezji). Warto zastanowić się, czy wszystkim wyzwaniom tego rodzaju tłumacz może sprostać i na ile możliwe jest znalezienie satysfakcjonującego rozwiązania problemu. Będę chciała Państwa zachęcić, abyśmy nad tym zastanowili się wspólnie, śledząc wybrane przykłady problemów translatorycznych w języku polskim i angielskim.

wiedza o języku i kulturze
  • śr., 2016-09-28 18:00
Spotkanie festiwalowe Kultura jest enigmą - łamiemy jej kody!

Krótkie i dynamiczne zajęcia z semiotyki dla każdego. Będziemy łamać ukryte komunikaty dźwiękowe, wizualne i kulturowe - dołącz do nas i czytaj w kulturze jak w otwartej księdze.

wiedza o języku i kulturze
  • czw., 2016-09-29 14:30
Spotkanie festiwalowe Translators' Adventures in Aliceland

Dlaczego Alice’s Adventures in Wonderland Lewisa Carrolla,  znane w Polsce jako Przygody Alicji w krainie czarów, fascynują tłumaczy w różnych kulturach nieprzerwanie od 150 lat? Uczestnicy warsztatu dowiedzą się tego, poznają historię polskich przekładów, będą mieli możliwość przeanalizować i porównać kilka wersji polskich tłumaczeń tej najsławniejszej książki ze światowego kanonu literatury dziecięcej i spróbować swoich sił w przekładzie wybranych fragmentów. Przyjrzymy się niezwykłym wyzwaniom jakie stawia Alicja przed tłumaczem, zastanowimy się też nad tym jak tłumacze w różnych epokach widzą dziecięcego czytelnika, dlaczego wybierają różne strategie przekładu, po co właściwie  istnieje wiele tłumaczeń tego samego tekstu na jeden język i jak/czy Alicja przemawia do współczesnego odbiorcy.

wiedza o języku i kulturze
  • czw., 2016-09-29 15:00
Spotkanie festiwalowe Upiorny Baron Corvo

Baron Corvo to jeden z wielu pseudonimów literackich Frederick Rolfe'a, ekscentrycznego brytyjskiego pisarza, niedoszłego księdza i skandalisty żyjącego w latach 1860-1913. Swoja karierę literacką zaczął późno, bo dopiero w wieku 36 lat. Od początku wzbudzał mieszane uczucia. Jedni widzieli w nim swoistego geniusza, a drudzy uważali go za intelektualnego szarlatana. Jego reputacji nie pomógł fakt, że Rolfe, choć charyzmatyczny, był również kłótliwy, wyniosły i nieuczciwy w kwestiach finansowych, który raz żył w skrajnej biedzie, a raz wystawnie niczym arystokrata, chociaż zawsze za pieniądze innych. Ten pełen sprzeczności pisarz był również zatwardziałym konserwatystą popierającym monarchię absolutną, katolikiem i homoseksualistą, przez co dystansowali się od niego zarówno Anglicy jak i jego współwyznawcy.

Chociaż ma opinię pisarza, znanego z tego, że jest nieznany', to jego książki były przetłumaczone na wiele języków, i po dziś dzień są wznawiane. Jego twórczością inspirowali się m.in. James Joyce, Graham Greene, Saki, czy też włoski twórca komiksu "Corto Maltese", Hugo Pratt, i po dziś dzień fascynuje czytelników i badaczy literatury.

W naszym kraju nie jest szerzej znany: jedyny raz kiedy publiczność mogła się zetknąć z jego twórczością było podczas teatralnej adaptacji jego powieści "Hadrian Siódmy", wystawianej w warszawskim Teatrze Powszechnym w 1969 roku, kiedy to w rolę tytułową wcielił się Gustaw Holoubek. Spotkanie ma na celu przybliżenie sylwetki i twórczości Rolfe'a, oraz roli jaką w jego odbiorze odegrali jego biografowie. Będzie poruszony też wątek polski: Rolfe opowiadał się za przywróceniem naszemu kraju niepodległości.

wiedza o języku i kulturze
  • czw., 2016-09-29 17:30
Spotkanie festiwalowe The secret life of English words

W trakcie swojego „życia”, słowa należące do języka angielskiego przechodzą zaskakujące zmiany zarówno w formie jak i znaczeniu. Jest to często związane ze zmieniającą się rzeczywistością, kulturą czy wpływami innych języków, ale istnieje także grupa słów, które przeszły przez zmiany wyglądające na zupełnie nielogiczne i nieprzewidywalne. Na spotkaniu zostaną zaprezentowane wybrane przykłady ilustrujące najciekawsze zmiany jakim podlegało słownictwo języka angielskiego, celem pokazania jak bogate jest owo „życie” słów angielskich.

wiedza o języku i kulturze
  • pt., 2016-09-30 17:00
Spotkanie festiwalowe Religious Black Nationalism and Food Justice in the Contemporary US

Celem wykładu jest omówienie współczesnych praktyk czarnego nacjonalizmu w Stanach Zjednoczonych w kontekście walki o sprawiedliwość żywieniową. Farmy produkujące żywność dla członków religijnych organizacji wywodzących się korzeniami z XX-w Detroit, takich jak Nation of Islam i The Black Madonna Shrine, są przykładem na to, jak Afroamerykanie łączą postulaty odrębności terytorialnej i niezależności ekonomicznej ze zdrowymi praktykami żywieniowymi.

wiedza o języku i kulturze
  • pt., 2016-09-30 18:00
Spotkanie festiwalowe Fizyka w literaturze/literatura w fizyce

Spektakularne osiągnięcia fizyki wpłynęły na literaturę wieku XX.  Nie tylko inspirowana technologią fantastyka naukowa, ale także powieści współczesne - od tradycyjnie pisanych powieści obyczajowych przez thrillery po eksperymentalne formy, takie jak fikcja kwantowa  /quantum fiction/ -  odzwierciedlają fascynację pisarzy osiągnięciami naukowców oraz strach przed konsekwencjami odkryć naukowych. O wiele mniej mówi się o procesie odwrotnym, który zachodził przez całe ubiegłe stulecie -  literatura wpływała na fizykę i to w rozmaity sposób. Szukając słów, by opisać całkiem nowe zjawiska, takie jak wybuch atomowy czy fenomeny mikroświata, fizycy uciekali się do mitów i klasyki literackiej. Robert Oppenheimer cytował Johna Donne'a oraz Mahabharatę, Leo Szilard czytywał Wellsa, Niels Bohr inspirował sie myślą buddyjską. Spotkanie Fizyka w literaturze/literatura w fizyce poświęcone będzie tym zagadnieniom, a jego forma (wykład oraz dyskusja) w dużej mierze zależeć będzie od  słuchaczy - to oni zdecydują w jakim języku będziemy rozmawiać (polski lub angielski - wszystkie przykłady pochodzą z literatur anglojęzycznych) i jakie będą proporcje czasowe wykładu i dyskusji. 

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2016-10-01 12:00
Spotkanie festiwalowe Tajemnice nauki języków obcych. Jak się uczyć skutecznie w zgodzie ze sobą

„Poznaj samego siebie” -  głosi starożytne powiedzenie, które jest kluczem do spełnienia się nie tylko w życiu prywatnym i zawodowym, ale również w nauce jezyków obcych. Często z niecierpliwością czekamy na kolejny wynalazek na najszybszy, najłatwiejszy i najskuteczniejszy sposób na opanowanie języka obcego. Probujemy nową metodę, obiecującą cuda, i ponownie narażamy się na porażke i rozczarowanie. Dlaczego tak się dzieje? Otóż smutna rzeczywistość jest taka, że nie ma ogólnej najlepszej metody na nauke jezyków obcych i najprawdopodobniej nigdy nie będzie, bo jesteśmy różni i mamy różne potrzeby. Dlatego jest tak ważne poznanie siebie i uczenie się w zgodzie ze swoją osobowością, procesami mentalnymi i własnymi potrzebami, aby odnieść sukces i osiągnąć najlepsze wyniki w nauce języka. Podczas warsztatu słuchacze poznają fundamenty skutecznej nauki języka obcego oraz sposoby optymalnego wykorzystania możliwości mózgu, dowiedzą się jak ułożyć plan samodzielnej nauki, uwzględniając swoją osobowość i procesy umysłowe. Poprzez testy osobowosci uczestnicy bedą mogli poznać swoje mocne strony i style uczenia się. Różnorodne ćwiczenia pomogą ustalić jasne cele i okreslić motywacje do nauki. Skuteczne techniki uczenia się, w szczególności słownictwa, uświadomią słuchaczy, że każdy potrafi efektywnie zapamiętywać niezależnie od poziomu intelektu. Oprócz tego, przedstawione będą strategie rozwoju umiejetności słuchania, czytania, mowienia i pisania. Na zakonczenie omówiona będzie rola dyscypliny i systematyczności, ważność wiary w siebie i pozytywnej wizji. 

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2016-10-01 13:00
Spotkanie festiwalowe Szekspir a kino

Pierwsza ekranizacja dzieła Szekspira wyprodukowana została w 1900 roku, i po dziś dzień jego sztuki inspirują filmowców. Na spotkaniu omówimy wpływ Szekspira na kinematografię i przyjrzymy się rozmaitym ekranizacjom dzieł barda z Avon.

wiedza o języku i kulturze
  • ndz., 2016-10-02 13:00
Spotkanie festiwalowe Pieniądze w Ameryce

Jak to sie stało, że walutą USA został dolar? Skąd wziął się znak '$"? Czym Amerykanie płacili w sklepach w przeszłości? Dlaczego pogoń za dobrami doczesnymi jest tak ważna w ideologii Stanów Zjednoczonych? Na te i inne pytania odpowiem w trakcie tego spotkania, które skupi się na historii pieniądza i rozwoju gospodarki w USA w kontekście kultury tego kraju.

wiedza o języku i kulturze
  • ndz., 2016-10-02 14:00
Spotkanie festiwalowe Suffragettes and Fashion in the Daily Mail Political Cartoons

Wykład prezentuje wizerunek brytyjskich sufrażystek i chłopczyc (Flappers) w satyrze politycznej w latach 1907-1927. Na przykładzie satyry politycznej publikowanej w Daily Mail, oraz w oparciu o teorię metafory konceptualnej Charlesa Forceville'a, wykład omawia wykorzystanie ubioru  w celu zdyskredytowania kobiet domagających się równouprawnienia i walczących o prawa wyborcze. Punkt wyjścia stanowi teza, że ubiór stanowił istotny wizualny element kampanii The Women's Social and Political Union (WSPU), jak również stał się wyznacznikiem kobiety wyzwolonej w okresie przed tzw. Flapper Election w 1929 roku. 

wiedza o języku i kulturze
  • ndz., 2016-10-02 14:30