Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN

Metody biologii molekularnej mogą się wielu z nas, tych niewtajemniczonym, wydawać się co najmniej tak obce i odległe, jak życie na Marsie. Nic bardziej mylnego! Obecne metody diagnostyczne stosowane na przykład w wykrywaniu zakażeń wirusami (HCV, HIV), bakteriami (gruźlica, borelioza) czy pasożytami (lambiozy) wykorzystują nowoczesne techniki biologii molekularnej takie jak ELISA, Western blot czy PCR.

Podczas spotkania w przystępny sposób zostaną wyjaśnione poszczególne metody, ich dobre i złe strony. Odpowiemy na pytania: co znaczy wynik fałszywie dodatni i fałszywie ujemny, co to jest czułość testu diagnostycznego, co sprawia, że otrzymany wynik jest wiarygodny.

Serdecznie zapraszam na wspólną podróż do świata metod biologii molekularnej w diagnostyce podczas, której udowodnię, że hasła typu ELISA, czy PCR nie są tylko domeną seriali science fiction.

Czy kiedykolwiek chcieliście dowiedzieć się czegoś więcej o DNA, ale baliście się zapytać? Planowane warsztaty pozwolą odpowiedzieć na pytania: Czym jest cząsteczka DNA i jaką rolę pełni? Dzieci dowiedzą się czy DNA można zobaczyć „gołym” okiem oraz czy wszystko posiada DNA?  Podczas warsztatów uczniowie zapoznają się z metodą jego izolacji,  analogiczną do procedury wykorzystywanej w laboratoriach.

Lekcje mają formę warsztatów, na których dzieci przeprowadzą samodzielnie doświadczenia. Uczniowie pracując w małych grupach, pod okiem doświadczonych naukowców, będą mieli okazję poszerzyć swoją wiedzę na temat pozornie trudnego świata „biologii molekularnej”. Warsztaty pozwolą uczestnikom wcielić się w rolę badacza. Na podstawie własnych obserwacji uczniowie przygotują Dziennik Laboratoryjny, który umożliwi powtórzenie doświadczeń w warunkach domowych. Eksperymenty przeprowadzane będą z wykorzystaniem ogólnodostępnych produktów. Dodatkowo przewidziany jest konkurs podsumowujący lekcję festiwalową! Przygotowane zajęcia w przystępny sposób łączą zabawę z nauką.

Tematyka badań związana jest z obszarami badawczymi Instytutu.

Mikroskop to jeden z najważniejszych wynalazków naszych czasów. Zanim go skonstruowano nasze wyobrażenie o świecie ograniczało się do tego, co można zobaczyć gołym okiem lub za pomocą prostych soczewek skupiających. Mikroskop otworzył przed ludzkim wzrokiem zupełnie nową rzeczywistość. Pierwsze mikroskopy powstały u schyłku XVI w., a do celów naukowych zaczęto je używać nieco później. Dzięki genialnym pomysłom, przez następne 200 lat przesuwano granice poznania. Jednak nieubłagane prawa fizyki wynikające z właściwości falowych światła zatrzymały postęp pod koniec XIX wieku.

Dziś mikroskopia świetlna przeżywa swój renesans. Wzrost popularności tej techniki wiąże się z powstaniem mikroskopii fluorescencyjnej. Nastąpił znaczący rozwój technik przygotowania preparatów w oparciu o znaczniki fluoroscencyjne. Kolejnym sukcesem był równoległy rozwój samych urządzeń optycznych do wizualizacji preparatów barwionych fluorochromami, prowadzący do powstania mikroskopu konfokalnego. Laserowa mikroskopia konfokalna jest jedną z najnowszych modyfikacji mikroskopii świetlnej, wykorzystującą elementy mikroskopii fluorescencyjnej. Obrazy otrzymane z użyciem takiego układu optycznego mają lepszą rozdzielczość i kontrast niż obrazy uzyskane w najlepszych mikroskopach klasycznych. Możliwa jest analiza cienkich warstw (przekrojów optycznych) położonych na powierzchni oraz w głębi grubych preparatów, co umożliwia rekonstrukcję trójwymiarowych obrazów badanych obiektów.

Ostatnio pokonano ograniczenia dyfrakcyjne i zbudowano przyrządy super-rozdzielcze pozwalające zobaczyć w komórkach małe struktury lub pojedyncze cząsteczki. Nowe techniki obrazowania przyspieszyły rozwój biologii medycznej w badaniach podstawowych i klinicznych, co zilustrujemy obrazami i filmami.

Dystrofie mięśniowe to grupa genetycznie uwarunkowanych chorób, które mogą prowadzić do znacznego ograniczenia sprawności ruchowej, dlatego budzą zrozumiały lęk. To sprawiło, że wokół dystrofii mięśniowych narosło wielu mitów – zarówno tych dotyczących istoty choroby, jej przebiegu, jak i dziedziczenia oraz możliwości terapeutycznych - także tych nowych, wykorzystujących najnowsze zdobycze nauki.

   Bardzo często umyka gdzieś fakt, że mięśnie szkieletowe nie chorują w sposób odosobniony: mogą dołączyć się objawy kardiologiczne, zaś gorsza sprawność ruchowa wpływa niekorzystnie na układ kostny, oddechowy i pokarmowy. Nie można tu także pominąć dobrostanu psychicznego chorego oraz jakości życia związanej z funkcjonowaniem społecznym, możliwością zdobycia wykształcenia oraz realizacji w życiu osobistym i zawodowym.