Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie

Jednym z najważniejszych zagadnień w powieściach historycznych Sienkiewicza jest kreacja postaci powieściowej. „Twórcą bohaterów” nazywa pisarza Kazimierz Wyka, bohaterów których cechy oparte są zwykle na „kilku zasadniczych i powtarzających się rysach”. Odnoszą się one do tradycji literackiej i kulturowej. Są w dużym stopniu epopeiczne-homerckie, dramatyczne-Szekspirowskie i romantyczne. Odniesienia do prototypów, nie zaprzeczają oryginalności kreacji oraz ich osadzeniu w świecie historycznym. Przykładem może być postać Zagłoby. W Trylogii postaci są „wtopione” w tło historyczne XVII-wiecznych wojen. Nie tylko uczestniczą w wydarzeniach dziejowych, ale także współtworzą „wizję” świata przeszłości z jego strukturą społeczną, obyczajową i kulturową. Odtwarzają sposoby myślenia i postepowania ludzi sarmacko-barokowej epoki. Ponieważ Trylogia ma cechy tzw. „historycznej powieści przygody”, bohaterowie są w ciągłym ruchu oraz w stałych związkach z innymi postaciami. W świecie powieści obowiązuje hierarchia. Zarówno fabularna, jak i  ściśle historyczna. Podział na postaci fikcyjne i historyczne ulega „wymieszaniu”. Postaci fikcyjne, z reguły częścią swej powieściowej biografii wiażą się z udokumentowanym historycznie zdarzeniem (np. przedarcie się Skrzetuskiego z oblężonego Zbaraża). Bohaterowie fikcyjni z reguły uczestniczą w zdarzeniach realnych; niemniej dla pisarza ważniejsza niż wierność faktom jest prawdopodobna „wizja” przeszłości. Szczególną cechą bohatertów jest stylizacja ich wypowiedzi na różne odmiany języka epoki. Postaci charakteryzują się bowiem przez język oraz sposoby jego używania. Bohaterowie Trylogii to jeden z najważniejszych składników Sienkieewiczowskiej wizji przeszłości. 

W 100-lecie śmierci Henryka Sienkiewicza proponujemy spojrzeć na jego osobę i twórczość oczyma współczesnych. Popatrzmy na poczytnego dziennikarza, twórcę reportaży z podróży, korespondencji z Ameryki i Afryki, felietonistę zainteresowanego bieżącymi problemami społecznymi i politycznymi (np. emigracja zarobkowa, różnice kulturowe), autora popularnych opowieści historycznych, przygodowych i obyczajowych, czytanych z wypiekami na twarzy w odcinkach w prasie oraz w licznych, często tanich wydaniach książkowych. Zaobserwujmy przejawy bieżącego zainteresowania jego pracami, sukcesami (z największym – nagrodą Nobla), a także życiem osobistym, krytyczne oceny jego postawy i twórczości oraz uwielbienie fanów. Pozwolą nam na to oryginalne obiekty ze zbiorów specjalnych Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie: stuletnie książki, czasopisma i dokumenty życia społecznego.