biologia

Inwazje biologiczne obcych gatunków stanowią jeden z najbardziej złożonych problemów w ekologii i ochronie przyrody. Wykład będzie dotyczył bardzo aktualnego i głośnego ostatnio tematu inwazji barszczu Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) i barszczu olbrzymiego (Heracleum mantegazzianum) na terenie Polski. Oba gatunki są szkodliwe dla człowieka, zwierząt a nawet innych roślin. Słuchacze dowiedzą się, jak odróżnić te groźne rośliny od innych, podobnych a nieszkodliwych, poznają historię i uwarunkowania szybkiego rozprzestrzenienia się barszczy kaukaskich w Polsce oraz metody walki z tymi niebezpiecznymi gatunkami. Nakreślony zostanie również ogólny problem inwazji roślinnych.

Ogromnym zaskoczeniem dla świata nauki było odkrycie na początku XX wieku u niektórych gatunków z rodziny obrazkowatych (Araceae) istnienia osobliwego oddychania związanego z podgrzewaniem kwiatostanów. Badania wykazały, że termogeneza jest możliwa dzięki wysokiej aktywności małego białka łańcucha oddechowego - oksydazy alternatywnej. Badając obrazkowate zaobserwowano, że podanie cyjanku, w przeciwieństwie do zwierząt, nie powoduje hamowania oddychania. Obecnie wiadomo, że oddychanie cyjanoodporne jest typowe i powszechne w świecie roślin. Wykład będzie poświęcony odpowiedzi na następujące pytania: Czy oksydaza alternatywna bierze udział w oddychaniu jedynie w kwiatach czy też w innych organach? Jaką funkcję oksydaza alternatywna pełni u gatunków innych niż Araceae? Czy energia w postaci ciepła rozpraszana przy udziale oksydazy alternatywnej może mieć znaczenie w zwiększaniu temperatury roślin kiedy jest zimno?

UWAGA KLESZCZE! Hasło to, niczym zdarta płyta, powraca co roku strasząc nas przed konsekwencjami pogryzienia przez te niewielkie pajęczaki. Czy naprawdę mamy się czego bać? Otóż jesteśmy gatunkiem, u którego wszystko co nieznane, wywołuje nie tylko strach, ale też rozbudza niesamowitą wyobraźnię. Z tego też względu, wokół kleszczy narosło wiele mitów i niedomówień.

Serdecznie zapraszam na wspólne spotkanie, podczas którego razem rozprawimy się z tymi mitami. W przystępny sposób opowiem o biologii kleszczy, jak to się dzieje, że są przyczyną wielu chorób oraz o obecnie dostępnych metodach diagnozowania chorób odkleszczowych. Zostaną wyjaśnione poszczególne metody diagnostyczne takie jak ELISA, western blot czy PCR oraz przedstawione ich dobre jak i złe strony. Odpowiemy na pytania: co znaczy wynik fałszywie dodatni i fałszywie ujemny, co to jest czułość testu diagnostycznego, co sprawia, że otrzymany wynik jest wiarygodny.

Las to miejsce, gdzie żyje obok siebie wiele gatunków roślin i zwierząt. Roślinność układa się w mniej lub bardzie wyróżnione warstwy, a każda z nich zamieszkiwana jest przez określoną grupę zwierząt, roślin i zwierząt, które znajdują tu odpowiednie warunki do życia.

Zdobyte wiadomości i nabyte umiejętności przez uczniów:

• znają pojęcia: las, rodzaje lasu (iglasty, liściasty i mieszany),
• potrafią wymienić poszczególne warstwy roślinności w lesie,
• wymieniają i potrafią określić warstwy lasu (pnie i korony drzew, podrost, podszyt, runo i ściółka leśna),
• rozpoznają charakterystyczne gatunki żyjących tam roślin i zwierząt, potrafią przyporządkować je do poszczególnych warstw,
• rozpoznają drzewa po liściach i owocach,
• potrafią ułożyć łańcuch pokarmowy z organizmów występujących w lesie,
• znają zasady prawidłowego zachowania się w lesie.

Uczestnicy poznają świat bakterii, drożdży i pleśni, dzięki którym otrzymujemy fermentowaną żywność (m.in. sery, jogurty, ogórki kiszone, kapustę kiszoną). Będą mogli samodzielnie wykonać preparat mikroskopowy lub obejrzeć pod mikroskopem gotowe preparaty, przedstawiające bakterie, które wywołują zatrucia pokarmowe, m.in. Salmonella sp., Staphylococcus sp.

Jeden z najstarszych i najmniejszy w Polsce, obchodzący w 2018 roku 200-lecie Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego jest namiastką dzikiej przyrody w centrum wielkiego

miasta. Spacer z przewodnikiem pozwoli zobaczyć i poznać wiele ciekawych gatunków rodzimych roślin oraz przybyszów z różnych stron świata.

Zaburzenia rozwoju układu nerwowego, czyli choroby neurorozwojowe dotykają już ponad 1% populacji dzieci na świecie. Mimo licznych badań naukowcom wciąż nie udało się wyjaśnić dokładnych przyczyn ich występowania. Nie udało się również opracować skutecznych metod leczenia. Wydaje się, że brak jest pojedynczej przyczyny, a choroby te są wynikiem kombinacji czynników środowiskowych, genetycznych, neurologicznych oraz immunologicznych.

Najczęściej występującą chorobą neurorozwojową są zaburzenia ze spektrum autyzmu (Autism Spectrum Disorder, ASD). ASD charakteryzuje się zaburzeniami poznawczymi, które dotyczą głównie percepcji i przetwarzania informacji. W konsekwencji zmiany te prowadzą do zaburzeń w komunikacji, interakcjach społecznych i powstania stereotypowych wzorców zachowań – łącznie nazywanych „triadą autystyczną”. Sugeruje się, że u podstaw ASD leżą zaburzenia struktury i funkcji synaps czyli połączeń między komórkami nerwowymi. Synapsy przekazują (i modyfikują) informację. Za zaburzenia funkcji synaps mogą odpowiadać zarówno czynniki genetyczne (mutacje, polimorfizm) jak i środowiskowe (np. toksyny i infekcje w życiu płodowym).

W niniejszym wykładzie przedstawiony będzie stan obecnej wiedzy neurobiologicznej dotyczącej ASD. Omówione zostaną badania podstawowe, w tym zwierzęce modele ASD. Opisane zostaną prawdopodobne przyczyny i mechanizmy przebiegu tych chorób oraz przedstawione będą potencjalne sposoby leczenia tego zaburzenia.