warsztaty

Las to miejsce, gdzie żyje obok siebie wiele gatunków roślin i zwierząt. Roślinność układa się w mniej lub bardzie wyróżnione warstwy, a każda z nich zamieszkiwana jest przez określoną grupę zwierząt, roślin i zwierząt, które znajdują tu odpowiednie warunki do życia.

Zdobyte wiadomości i nabyte umiejętności przez uczniów:

• znają pojęcia: las, rodzaje lasu (iglasty, liściasty i mieszany),
• potrafią wymienić poszczególne warstwy roślinności w lesie,
• wymieniają i potrafią określić warstwy lasu (pnie i korony drzew, podrost, podszyt, runo i ściółka leśna),
• rozpoznają charakterystyczne gatunki żyjących tam roślin i zwierząt, potrafią przyporządkować je do poszczególnych warstw,
• rozpoznają drzewa po liściach i owocach,
• potrafią ułożyć łańcuch pokarmowy z organizmów występujących w lesie,
• znają zasady prawidłowego zachowania się w lesie.

Zapoznanie z różnicą pomiędzy tropem a śladem. Nauka rozpoznawania tropów oraz podstawy tropienia zwierząt. Zgłębienie wiedzy nt. zwyczajów leśnych zwierząt

Budowle i konstrukcje zwierząt z całego świata, muszle, nory i kopce ssaków, gniazda i budki lęgowe ptaków, domki i miasta owadów, pajęczyny pająków, schroniska i konstrukcje wodne, zwierzęcopodobne budynki świata.

Instytut Parazytologii PAN zaprasza dzieci klas 3-5 na zajęcia pt.: „Jakie to proste, czyli wszystko co powinieneś wiedzieć o swojej komórce”. Tematyka zajęć rozszerzy wiedzę dzieci z dziedzin takich jak: biochemia, biologia molekularna, biotechnologia i mikrobiologia. Warsztaty biologiczne pozwolą dzieciom poznać tajemnice budowy i organizacji pojedynczej komórki. Dzieci poznają mini fabryki, które kryją się w ich wnętrzu i procesy w nich zachodzące oraz zbudują kolorowy model DNA. Rozwikłają także zagadkę kodu genetycznego i wyprodukują razem białko. Wykonując samodzielnie preparat, będą mogły zobaczyć pod mikroskopem swoje komórki nabłonkowe i podejrzeć ich DNA. Zobaczą również świecące komórki bakterii i własnoręcznie zastosują techniki wykorzystywane na codzień w laboratoriach.

Mało kto zna te pierwotne, stare historycznie rośliny, które żyły przed dinozaurami, które przetrwały wszystkie kataklizmy, są z nami do dziś. 

Poznamy ich strategie życiowe, budowę ciała i same mszaki, choć tylko 10 gatunków, ale jakże ważnych w każdym lesie.

Jabłoń udomowiono około 10 tysięcy lat temu. W procesie udomawiania człowiek wytworzył liczne odmiany uprawne,któych liczbę określa się obecnie na ponad 10 tysięcy. Na terenie Polski drzewa owocowe w tym jabłonie uprawiano już w czasach pierwszych Piastów. Potem wraz z zakonnikami na teren Polski przybyły szlachetne odmiany jabłoni. Jedną z najstarszych uprawianych w Polsce odmian jabłoni jest ‘Aporta’. Mamy również swój wkład w hodowlę odmian jabłoni - ‘Kosztela’, ‘Ksawerówka’, ‘Pepinka Litewska’. W sadzie PAN Ogrodu Botanicznego zgromadzono 428 starych odmian jabłoni. Będą one ilustrowały opowieść o historii udomowienia i wykorzystywania tego gatunku przez człowieka. Dawne odmiany mają szczególną wartość jako źródło genów do wytwarzania nowych odmian, mają również ogromne znaczenie kulturowe. Poprzez przykład jabłoni chcemy zwrócić uwagę na proces postępującej erozji genetycznej i utratę różnorodności biologicznej. Coraz częściej do łask powracają stare odmiany drzew owocowych. Ogrodnicy poszukują starych odmian jabłoni i innych drzew, z ogrodów swoich dziadków. Skąd ten sentyment do owoców zapamiętanych z dzieciństwa? Dlaczego stare odmiany drzew owocowych są dziś nadal cenione? Ratuje się i kontynuuje uprawę starych drzew, które tu i ówdzie się zachowały. Ty również możesz przyczynić się do ochrony różnorodności biologicznej poprzez uprawę starych odmian jabłoni. Podzielimy się z Tobą sekretami  uprawy starych drzew owocowych!

W programie:

Historia udomowienia jabłoni 

"A jeśli chcesz jabłecznik zrobić". Przechowywanie, przetwórstwo i użycie kulinarne jabłek w dokumentacji historycznej.

Prezentacja starych odmian. Warsztaty z rozpoznawania odmian, szczepienia i pielęgnacji 

Życie na naszej planecie trwa dzięki energii słonecznej, która jest przekształcana w energię chemiczną w niezwykłym procesie zwanym fotosyntezą. Z fotosyntezą kojarzy nam się przede wszystkim zielony barwnik chlorofil. Tymczasem światło jest absorbowane także przez barwniki pomocnicze – żółte i pomarańczowe karotenoidy. Wszystkie te związki współistnieją w pozornie jednolicie zielonych liściach. Co więcej, u roślin wyższych zieleń chlorofilu też nie jest jednolita, gdyż występuje on w dwóch odmianach, jako niebieskozielony chlorofil a i żółtozielony chlorofil b. W proponowanym doświadczeniu wszystkie te barwniki można samodzielnie otrzymać i zobaczyć!

Uczestnicy zajęć wykonują całe doświadczenie całkowicie samodzielnie, zapoznając się z technikami homogenizacji i ekstrakcji materiału biologicznego oraz identyfikacji związków chemicznych. Ze świeżych liści różnych roślin uzyskują ekstrakt acetonowy zawierający mieszaninę barwników, którą rozdzielają metodą chromatografii cienkowarstwowej na chlorofile a i b, karoteny i ksantofile. Związki te identyfikują porównując otrzymane wyniki z danymi literaturowymi.

Uczestnikom zostaną przedstawione kaskady troficzne oraz relacja drapieżca-ofiara na przykładzie wilka i jelenia.

Podczas dyskusji obalimy najpowszechniejsze mity na temat wilków i jeleni oraz przeprowadzimy warsztaty sprawdzające nabycie praktycznej wiedzy niezbędnej do rozpoznawania obecności tych zwierząt w terenie.

Uczestnicy poznają świat bakterii, drożdży i pleśni, dzięki którym otrzymujemy fermentowaną żywność (m.in. sery, jogurty, ogórki kiszone, kapustę kiszoną). Będą mogli samodzielnie wykonać preparat mikroskopowy lub obejrzeć pod mikroskopem gotowe preparaty, przedstawiające bakterie, które wywołują zatrucia pokarmowe, m.in. Salmonella sp., Staphylococcus sp.

Pasje naukowe rodzą się w różnych momentach życia. W czasie Festiwalu Nauki bedziemy mieli przyjemność poznać nastoletnich naukowców, którzy już dzisiaj wiedzę co pochałani ich bez reszty. Siedmioro biotechnologów. Siedem rożnych aspektów biotchnologii. Doświadczenia i warsztaty prezentujace różnorodność tego czym biotechnologia jest, jak jest wykorzystywana i jak może rozwijać się w przyszłości. 

W czasie tego klubu przez cały czas będą dostępne stanowiska warsztatowe gdzie aktywnie zaangażujemy uczestników. Przychodzisz i eksperymentujesz. Sam wybierasz kolejność w jakiej odwiedzasz stacje doświadczalne. 

Pierwsze komórki na naszej planecie pojawiły się około 4 mld lat temu, zaś terminu „komórka” (łac. cellula) użył po raz pierwszy angielski przyrodnik Robert Hook dopiero w 1665 roku obserwując komórki roślinne. W ciągu tych lat komórki ulegały nieustannym zmianom, umożliwiającym lepszą adaptację do zmieniających się warunków środowiskowych. Komórki stanowią budulec każdego żywego organizmu. Pojedyncza komórka może również stanowić autonomiczny organizm. Komórki tworzą zespoły- tkanki, te zaś organy i ostatecznie organizm. Celem zajęć jest zapoznanie uczniów z budową komórek eukariotycznych ze szczególnym uwzględnieniem komórek ssaczych, pokazanie różnic w morfologii komórek, w zależności od pełnionych funkcji w organizmie. W części praktycznej uczniowie dowiedzą się jak prowadzi się hodowle komórkowe w warunkach laboratoryjnych. Poznają niezbędną aparaturę do obserwacji hodowli i jej analizy.

warsztaty badania symetrii ludzkiego ciała

Ptaki są najbardziej zróżnicowaną gromadą kręgowców lądowych – opisano około 10 tysięcy gatunków ptaków, które zamieszkują wszystkie ekosystemy na całym świecie. Liczba gatunków ptaków stwierdzonych w Polsce i wpisanych na listę krajowej awifauny wynosi 452 (stan na dzień 1 stycznia 2017 r.).
Ile z nich zna i potrafi rozpoznać (nazwać) przeciętny nastolatek, mieszkaniec miasta - 10? 20?
Podczas lekcji poznamy jak największą liczbę gatunków krajowych ptaków, z przynależnością do biotopów - środowisk występowania (pole, łąka, las, środowiska antropogeniczne), czym się żywią oraz podziałem na zimujące i odlatujące na zimę.

Wirus - w dosłownym tłumaczeniu z łaciny virus - jad, oznacza, że wirusy są czynnikami wyłącznie patogennymi. Jednak warto dodać, że są to nie tylko niebezpieczni wrogowie, lecz również współtowarzysze, najdyskretniejsi współpracownicy. Są wszędzie, wewnątrz nas i na zewnątrz, zadziwiają skutecznością działania do tego stopnia, iż można ich uznać za doskonałą formę życia. Ale, czy można powiedzieć, że wirusy żyją? Wirusy określa się przecież jako pogranicze materii żywej i nieożywionej.

Celem warsztatów będzie wprowadzenie młodych uczestników w ważny i ekscytujący świat wirusów. Pierwszym etapem będzie zapoznanie słuchaczy z budową wirusów oraz procesem zakażenia komórek ludzkich, zwierzęcych i bakteryjnych. Pokazane zostaną sposoby namnażania wirusów in vitro oraz metody ich wykrywania – praca z mikroskopem. Następnie, zaprezentowane zostanie ich działanie chorobotwórcze na przykładach chorób ludzi i zwierząt. W kolejnym etapie wspólnie z uczestnikami opisane zostaną sposoby radzenia sobie z wirusami. Pokazana zostanie, walka z inwazją wirusów jaką toczy każdego dnia układ odpornościowy człowieka, i w jakim stopniu organizm skutecznie odrzuca atak niechcianych gości. Analizując rodzaje odpowiedzi przeciwwirusowej uczestnicy zobaczą, że kiedy wirus przeniknie przez pierwsze bariery ochronne i wniknie do komórek, to jedną z ostatnich desek ratunku jest niszczenie samego siebie - własnych komórek.

Młodzi uczestnicy warsztatów dowiadując się o „sile” wirusów i o trudnościach jakie sprawia walka z nimi, być może docenią banalne przestrogi dorosłych i zrozumieją wysiłek jaki, w różnych aspektach codziennego życia, wkłada się w ochronę przed zakażeniem organizmu.

To już kolejna odsłona imprezy prowadzonej przez Pracowników Wydziału Medycyny Weterynaryjnej, podczas której dzieci będą mogły zapoznać się z różnymi ciekawostkami na temat zwierząt. Zaplanowano wszystkie atrakcje, które cieszyły dzieci w poprzedniach latach, ale pojawią się również nowe, ciekawe propozycje. W formie pokazów i warsztatów dzieci będą mogły obejrzeć różne preparaty pod mikroskopem, zapoznać się z ciekawymi owadami i pajęczakami, poznać przystosowania zwierząt do życia w różnych środowiskach, dowiedzieć się jak ważną pracę wykonują krwinki oraz obejrzeć i poznać niebezpieczne pasożyty zwierząt i człowieka. Zapraszamy rownież do naszego magicznego laboratorim, w ktorym każdy może poczuć się jak chemik odkrywca. Ciekawe atrakcje czekaja również na tych, którzy chcą poznać fizjologię organizmu: prowadzący wykonają wraz z dziećmi wiele ciekawych badań takich jak EKG, pomiar tętna i ciśnienia, spirometria czy saturacja krwi. W czasie imprezy będzie można również obejrzeć szkielety ptaków i ssaków, w tym najbardziej egzotycznych. Nie może również zabraknąć naszego szpitala dla pluszaków, w którym każde dziecko może poczuć się przez chwilę jak lekarz weterynarii. Orócz nauki wykonywania drobnych zabiegów jak zastrzyki czy opatrunki, zapraszamy na unikatową w skali światowej operację: przeszczep międzypluszakowy. Podczas spotkania planowane są również konkursy z drobnymi nagrodami.

Cykl zajęć poświęcony procesom trawienia oraz żywieniu zwierząt. W trakcie pierwszej lekcji dzieci dowiedzą się jak prawidłowo karmić zwierzęta domowe i gospodarskie. Podczas kolejnych zajęć uczestnicy zapoznają się z różnicami w budowie układu pokarmowego zwierząt mięsożernych i roślinożernych oraz będą mieli możliwość obserwacji pierwotniaków, które biorą udział w trawieniu włókna w żwaczu zwierząt roślinożernych. Na koniec dzieci wezmą udział w zajęciach w pracowni chemicznej, podczas których razem z prowadzącym zajęcia będą identyfikować związki organiczne w żywności i karmie dla zwierząt.

Uczestnicy warsztatów będą mieli okazję odwiedzić laboratorium, w którym hodowane są komórki, a także własnoręcznie wykonają doświadczenie z wykorzystaniem komórek macierzystych. Na zakończenie przeprowadzimy quiz.

Spotkanie festiwalowe składa się z dwóch części. Pierwszą stanowi wstęp multimedialny, na którym dowiemy się,  jak zbudowana jest gleba oraz poznamy podziemnne organy roślinne (kłącza, bulwy, cebule)  oraz organizmy, które w niej żyją.  Prezentacja będzie wzbogacona o obserwacje pod mikroskopem rożnych gatunków bezkręgowców  takich jak: roztocze, wirki, wrotki, niesporczaki i wiele, wiele innych organizmów, które zasiedlają naszą glebę. Uczestnicy przekonają się, dlaczego tak ważne jest mycie rąk. Podczas warsztatów praktycznych pt „ Stwórz swój własny preparat” –  nauczymy się jak wykonać prawidłowo preparat, z prowadzącym zajęcia będziemy obserwować, analizować własnoręcznie wykonane preparaty z bezkręgowcami oraz z roślin. W trakcie spotkania uczestnicy będą mieli okazje wzięcia udziału w konkursach.

Celem warsztatów jest zapoznanie uczestników z pracą w laboratorium badawczym oraz niektórymi metodami biologii molekularnej, wykorzystywanymi w badaniu genów. Uczestnicy dowiedzą się co to jest plazmid, enzymy restrykcyjne, klonowanie genów oraz że niepozorne drożdże piekarnicze są doskonałym obiektem eksperymentalnym. Podczas warsztatów uczestnicy przeprowadzą także eksperyment z wykorzystaniem trawienia enzymami restrykcyjnymi.

Słodkawe kwiaty funkii, pieprzne korzenie wiesiołka czy cierpkie owoce jarzębiny - wiele spośród roślin, na które na nie zwracamy uwagi przy codziennym przygotowaniu posiłków, mogłoby nas uchronić przed głodem czy brakiem witamin. Niektóre spośród nich jeszcze 100-200 lat temu były powszechnie użytkowane, inne są i dziś znane i cenione. Podczas spotkania poznamy niektóre z dzikich gatunków roślin jadanych dawniej i dziś w Polsce i krajach ościennych. Zastanowimy się dlaczego warto dbać o ich obecność w ekosystemach. Projekt edukacyjny „Ogrodowe odkrywanie, czyli jak zdobyć wiedzę o przyrodzie i z niej korzystać – ekologiczne spotkania z multimediami w tle w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego” jest współfinansowany przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.

Bakterie to maleńkie organizmy, których nie widzimy gołym okiem, tzw. mikroorganizmy. O ich obecności często możemy się przekonać; mogą być naszymi wrogami, gdyż są przyczyną wielu chorób (angina, borelioza, próchnica, tężec), ale także sprzymierzeńcami, ponieważ pomagają np. w produkcji szczepionek i leków, kiszonych ogórków, produktów mlecznych, kosmetyków czy w oczyszczaniu ścieków.

Bakterie wykorzystuje się również w nauce, jako organizmy modelowe w badaniach, a także w przemyśle, jako narzędzia do wytwarzania pożądanych substancji. Takie zastosowanie bakterii jest możliwe dzięki poznaniu ich fizjologii i materiału genetycznego oraz rozwojowi biologii molekularnej.

Na warsztatach uczestnicy zapoznają się z pracą w laboratorium, w którym przedmiotem badań są bakterie. Dowiedzą się, że są one najliczniejszą i wszędobylską grupą organizmów żywych na Ziemi, że mogą się poruszać, produkować pożyteczne enzymy i inne związki chemiczne, tworzyć kolonie oraz porozumiewać się ze sobą. Podczas warsztatów uczestnicy „pokolorują” bakterie i zobaczą je pod mikroskopem, wyhodują „własne” mikroorganizmy, a także przeprowadzą eksperyment z wykorzystaniem enzymu produkowanego przez bakterie i zobaczą skutki jego aktywności.

Krew u ssaków oraz hemolimfa u owadów, pomimo różnic w budowie pełnią bardzo podobne funkcje w organizmie. We krwi wyróżnia się trzy typy komórek: erytrocyty (krwinki czerwone), leukocyty (krwinki białe) oraz trombocyty (płytki krwi). Główną rolą erytrocytów jest transport tlenu w organizmie. Nie mają one jądra komórkowego, a charakterystycznym białkiem dla nich jest hemoglobina. Właśnie to białko sprawia, że krew ssaków ma kolor czerwony. Leukocyty biorą udział w reakcjach obronnych organizmu przed infekcją. Niektóre z nich potrafią wchłaniać chorobotwórcze bakterie, wirusy oraz grzyby, inne natomiast wytwarzają szereg substancji, które mobilizują układ immunologiczny. Trombocyty odpowiadają za krzepnięcie krwi. Wszystkie komórki krwi zawieszone są w płynie zwanym osoczem, który stanowi ok 55% objętości. Hemolimfa owadów ma kolor jasno-żółty. Zawiera w swoim składzie komórki nazywane hemocytami charakteryzujące się różnorodnością form morfologicznych. Hemolimfa pełni wiele funkcji: jest rezerwuarem wody, rozprowadza składniki pokarmu, przenosi produkty przemiany materii, transportuje hormony i enzymy, neutralizuje substancje toksyczne, bierze udział w procesach krzepnięcia i gojeniu ran, chroni organizm przed infekcjami.

Uczestnicy zajęć samodzielnie przygotują preparaty mikroskopowe z krwi ssaków oraz hemolimfy owadów. Zostaną one utrwalone oraz zabarwione przy pomocy metody Pappenheima. Uczniowie samodzielnie pobiorą hemolimfę z wybranych owadów (larw i osobników dorosłych). Barwione rozmazy będą oglądane pod mikroskopem, co pozwoli porównać komórki krwi z hemocytami. Zajęcia praktyczne będą poprzedzone krótką prelekcją obejmującą zagadnienia teoretyczne oraz instrukcję wykonania doświadczenia.

Leukocyty to obrońcy naszego organizmu. Dzięki nim możemy zwalczyć groźne dla zdrowia bakterie, wirusy i komórki nowotworowe. Na zajęciach opowiemy jak i kiedy leukocyty nas bronią i skąd wiedzą z czym mają walczyć. Pokażemy pod mikroskopem leukocyty we krwi i zaprosimy do samodzielnego wykonania preparatu.

Zapoznanie z pojęciem synantropizacji na przykładzie wybranych gatunków zwierząt. Przedstawienie czynników wpływających na przyzwyczajanie się dzikich zwierząt do obecności człowieka.