Spotkanie weekendowe

Warsztat o tym czym jest “typowo męska praca”. Na podstawie badań nad strażakami, kurierami, kierowcami autobusów i makijażystami zastanowimy się jak tworzy się podział na męskie i kobiece prace i co może go zmieniać. 
Przyjrzymy się jak splatają się społeczne wyobrażenia o płci i o pracy „odpowiedniej” dla mężczyzn, jak płeć przenika sposób myślenia o umiejętnościach, kwalifikacjach i zainteresowaniach, oraz które męskie umiejętności uznaje się za „naturalne”. Jak socjologia może pomóc nam wyjaśnić i zrozumieć te zjawiska?
Podyskutujemy o tym dlaczego kobiety i mężczyźni wykonują inne prace? Gdzie zaczyna się podział na męskie i kobiece zajęcia? Czego wymaga się od mężczyzn w pracy i które wymagania wiążą się z ich płcią. Jakie ma to przełożenie na męskie zdrowie i na możliwości łączenia pracy i życia prywatnego?
Punkt wyjścia stanowić będą wyniki badania jakościowego zrealizowanego w Instytucie Socjologii UW w 2016/2017, w którym badaliśmy mężczyzn i kobiety pracujących w zawodach kierowców autobusów, strażaków, kurierów i makijażystek. Interesowało nas w jaki sposób powstaje, utrzymuje się bądź zmienia podział na „kobiece” i „męskie”. Jakie czynniki sprawiają, że płeć odgrywa rolę a które wpływają na to, że płeć traci na znaczeniu.

Czy to dziwne, że szkolni prześladowcy pozwalają na nagrywanie swoich "wyczynów", a może całkiem typowe? Żeby odpowiedzieć na takie pytanie, trzeba rozumieć, na czym polega tego rodzaju przemoc. W trakcie krótkiego wykładu opowiem o problemie dręczenia szkolnego, jego skali i głównych cechach, a przede wszystkim postaram się pokazać, że w zjawisko to uwikłana jest cała grupa, a nie tylko agresorzy i ofiary.

Celem prezentacji będzie ukazanie, co oznacza macierzyństwo dla dzisiejszych młodych matek, jak negocjują one zadania i wymagania, które stawia przed nimi wejście w nową rolę społeczną – rolę matki – i w jakim stopniu Internet i media społecznościowe mogą pomóc im pogodzić obowiązki rodzinne, zawodowe i szeroko pojęte życie społeczne.

W proponowanym wystąpieniu rozpatrzone zostaną różne strategie zarządzania okresem ciąży, połogu i wczesnego macierzyństwa stosowane przez młode matki:

- zmiana wzorca przygotowań do roli macierzyńskiej – cyfryzacja poradnictwa około-macierzyńskiego, zmiana wzorca transmisji wiedzy związanej z odgrywaniem roli matki – wiedza nie jest już transmitowana w sposób tradycyjny, w obrębie rodziny, lecz jest zapośredniczona przez e-ekspertów;

- profesjonalizacja macierzyństwa – wydłużenie procesu planowania i przygotowania do roli matki, macierzyństwo jako „zadanie”, „wyzwanie”, nie – naturalny proces rozwoju rodziny;

- cyfryzacja (smartfonizacja) okresu ciąży oraz urlopu macierzyńskiego (konsultacje i porady udzielane w ramach portali tematycznych, dzielenie się doświadczeniem z innymi mamami poprzez serwisy on-line);

- aktywizacja zawodowa młodych mam, umożliwienie im pracy zdalnej (brak przestoju zawodowego spowodowanego okresem ciąży i urlopu macierzyńskiego);

- budowanie wizerunku matki i dziecka poprzez aktywne korzystanie z portali społecznościowych (typu facebook, instagram itd.);

- zjawisko „insta_mam” i „insta_dzieci”, czyli macierzyństwo jako pomysł i sposób na życie młodych kobiet;

- proces „uzewnętrznienia” wstydu poprzez dzielenie się wrażeniami i relacjami z najbardziej intymnych momentów życia młodej (przyszłej) mamy.

Współczesna kultura popularna ulega dynamicznym przemianom, związanym przede wszystkim z postępem technologicznym, ale reorganizującym w sposób radykalny stosunki pomiędzy twórcami i odbiorcami produkcji medialnych. W społeczeństwach Zachodu wyraźnie dominować zaczyna jej „prosumpcyjna” odmiana – szeregowi konsumenci są zachęcani do aktywnego uczestnictwa w kreowaniu swoich ulubionych produkcji, np. poprzez dialog z producentami lub różne formy crowdsourcingu. Dawnego pasywnego konsumenta w coraz większym stopniu zastępuje kreatywny i świadomy własnego znaczenia prosument.

Społeczności fanowskie, poprzez swoje zaangażowanie, lojalność wobec marki oraz twórcze wykorzystywanie docierających do nich przekazów medialnych, stanowią szczególnie wyrazistą egzemplifikację tych zmian. Chociaż fandomy medialne kultywowały prosumpcyjne postawy jeszcze w erze przedinternetowej, w nowej sytuacji nie tylko przeżyły wyraźny ilościowy rozwój, ale przede wszystkim uzyskały całkowicie nową pozycję. Zamiast traktowanego nieufnie przez przemysł popkulturowy marginesu, fani stali się cenioną i aktywnie wspieraną „elitą” odbiorców, od której mobilizacji często zależy powodzenie konkretnych produkcji. W swoim wykładzie będę chciał pokazać, że ze względu na swoją unikalną pozycję, fani są soczewką przez którą obserwować i wyjaśniać można szerokie przemiany kultury popularnej oraz związanego z nią przemysłu medialnego.

Czemu nie powstała i dziś już raczej nie powstanie metoda naukowa Stefana Banacha? Prawdopodobnie dlatego, iż wedle dzisiejszych standardów uprawiania nauki, należałoby powiedzieć o Banachu jak o osobie bardzo kontrowersyjnej. Znany za sprawą swoich wielkich odkryć matematycznych, był ucieleśnieniem tak swawoli jak i reżimu myślenia naukowego. Wielokrotnie zagrożony pozostawieniem na następny rok w klasie, nie będąc do końca świadomym faktu, iż właśnie obronił doktorat. Z kolei Lwowsko-Warszawska Szkoła Filozoficzna to przedsięwzięcie niemal zupełnie dziś zapomniane wśród statystycznej większości, a zarazem największe osiągnięcie polskiej myśli filozoficznej w historii. Związany ze szkołą był m.in. Alfred Tarski, wymieniany jako jeden z czterech, najwybitniejszych logików wszech czasów, obok Arystotelesa, Gottloba Frege  oraz Kurta Göbla, a także szereg innych postaci, w tym Władysław Tatarkiewicz, Kazimierz Ajdukiewicz, Stanisław i Maria Ossowscy.

W czasie otwartego wykładu, nieco przybliżymy styl pracy oraz główne idee twórców tych dwóch szkół - matematycznej i filozoficznej. Lekko ale i nieco poważnie, zastanowimy się nad tym, co nas łączy a co dystansuje od ówczesnego sposobu widzenia nauki i jej funkcji w życiu codziennym. 

Ławka miejska – powszechnie dostępny element małej architektury, nieodłączna część krajobrazu przestrzeni publicznej miasta. Atrybut wypoczynku,relaksu,chwilowego postoju, dłuższego oczekiwania. Setki milionów wersji wytworzonych, by pozwolić odpocząć nogom.Jedna z podstaw komfortowego korzystania z przestrzeni publicznej,gwarant różnorodności i intensywności korzystania z miejskich ulic i placów. Ławki wpływają na użytkowanie,odczuwanie i postrzeganie miejskiego krajobrazu.Stanowiąc podstawę do społecznych i psychicznych zjawisk,które zachodzą między mieszkańcami miasta,są jednym z elementów budujących jednostkowe poczucie identyfikacji z danym miejscem. Mogą nawiązywać do lokalnej specyfiki,tradycji miejsca lub wyróżniać się z otoczenia na zasadzie kontrastu,stanowiąc odrębne dzieło formalne niezwiązane z pozostałymi elementami budującymi daną przestrzeń.

Badacz ilościowy podda ławki parametryzacji poszukując w liczbach odpowiedzi na pytania np. ile ławek aktualnie znajduje się w poszczególnych dzielnicach Warszawy?Jaki dystans je dzieli? Badacz jakościowy zapyta natomiast:jak ilość ławek przekłada się na jakość ich użytkowania? Co powinna mieć ławka, by przyciągnąć do siebie użytkownika?Jak otoczenie wpływa na to,czy jest użytkowana intensywnie czy też stoi pusta?Czy dostawienie dwóch ławek to dużo czy mało? Jak wygląda idealna ławka miejska? Wystąpienie stanowi propozycję spojrzenia na miejską przestrzeń wraz z jej małą architekturą jak na umeblowaną przestrzeń mieszkalną. Na podstawie badań zrealizowanych w IV edycji Programu Wolontariatu Badawczego pt. ”Ławki miejskie” badacz społeczny o(d)powie,czego oczekujemy od ławek miejskich jako ich użytkownicy?

Wykład poświęcony problematyce międzypokoleniowego przekazu traumy. Dlaczego odczuwamy emocje w związku z wydarzeniami lub faktami, z którymi sami bezpośrednio nie mieliśmy do czynienia? Przedstawię definicję urazu psychicznego (traumy) oraz rozumienie zaburzenia po stresie traumatycznym (zgodnie z klasyfikacją psychiatryczną DSM-5). W oparciu o wyniki badań (między innymi Mai Lis-Turlejskiej oraz Krzysztofa Rutkowskiego) scharakteryzuję sposób funkcjonowania psychicznego osób, które w dzieciństwie doświadczyły zdarzeń traumatycznych związanych z II wojną światową. Zaprezentuję konsekwencje traumy wojennej matek i ojców dla pokolenia dzieci i wnuków. W analizie odwołam się do kilku perspektyw – przedstawię wybrane wyniki badań z obszaru epigenetyki, neuronauki oraz teorii przywiązania i teorii psychodynamicznych. Bardziej szczegółowo przedstawię zjawisko parentyfikacji czyli odwrócenia ról w rodzinie. Jest to taka sytuacja, gdy dziecko zajmuje się potrzebami rodzica, zarówno realnymi, instrumentalnymi, jak też emocjonalnymi, dystansując się od swoich własnych. W badaniach prowadzonych pod moim kierunkiem, opisanych w książce Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie, wykazano związek pomiędzy emocjonalnym odwróceniem ról ze strony matki w dzieciństwie i depresją w dorosłości. Uzyskaliśmy także wyniki wskazujące na połączenie parentyfikacji z zaburzeniami wegetatywnymi i z odczuwaniem bólu. Ujawniliśmy też związek pomiędzy odwróceniem ról w relacji z rodzicami w dzieciństwie i zaburzeniami obrazu własnego ciała w dorosłości. Dla ilustracji przedstawianych tez posłużę się przykładem klinicznym. Wystąpienie zakończą refleksje nad tym, jak pomóc osobom, których funkcjonowanie wiąże się z dziedzictwem traumy przodków.

Uczestnicy poznają praktyczne zastosowania metod naukowych w kształtowaniu przyjaznej przestrzeni publicznej. Poruszane będą problemy integracji, bezpieczeństwa, estetyki i funkcjonalności przestrzeni wokół nas.

Koncepcja uzależnienia od czynności (takich jak np. granie w gry komputerowe, objadanie się, robienie zakupów czy uprawianie hazardu) zyskała bardzo dużą popularność w świadomości społecznej i mass mediach. W języku potocznym często używa się słowa "uzależnienie" i można odnieść, wrażenie, że uzależnić można się od wszystkiego. Takie stwierdzenie rodzi jednak wiele kontrowersji w środowiskach medycznych i naukowych. Czy jest ono prawdą? Szczególnie intrygującą (i istotną społecznie) grupą problematycznych zachowań opisywanych coraz częściej w kategoriach "uzależnień" są kompulsywne zachowania seksualne. Zgłaszane przez pacjentów trudności z kontrolą czynności seksualnych (tj. wielogodzinne oglądanie pornografii, kompulsywna masturbacja, czy korzystanie z płatnych usług seksualnych) są coraz częściej spotykane w praktyce psychoterapeutycznej, psychiatrycznej i seksuologicznej.

W każdej sekundzie za pomocą zmysłów odbieramy nawet 11 milionów wrażeń. Z tego ogromu bodźców do naszej świadomości dociera tylko około 40. Za tak rygorystyczną selekcję odpowiada nasz mózg. Znając jego przyzwyczajenia można go łatwo oszukać.

Warsztat będzie okazją do tego, aby dowiedzieć się, czym jest tzw. „Reakcja relaksacyjna”. Uczestnicy poznają oraz przećwiczą klasyczne metody regulacji napięcia np. Trening Jacobsona oraz Trening autogenny Schultza.

Uczestnicy zajęć poznają typowe przekazy medialne dotyczące osób chorujących psychicznie i chorób psychicznych. Będą mieli również okazję zidentyfikować i zweryfikować nieprawdziwe przekonania dotyczące specyfiki chorób psychicznych, a także porozmawiać z zaproszonym gościem - osobą z doświadczeniem choroby psychicznej.

Zakres spotakania obejmował będzie omówienie problemów występujących w medycynie. Spotkanie koncetrować się będzie na tematyce prawnej związanej najcześciej występujacymi zagadnieniami problamtycznymi i nieścisłościami. Prawo dziś ma za zadanie ograniczanie medycyny. Z punktu widzenia nauki w medycynie możliwe jest obecnie prawie wszystko: klonowanie, tworzenie hybryd ludzkich, ingerencja w ludzki genom. Co może z tego wyniknąć w przyszłości?  Czy prawo powinno na to pozwolić? 

Warsztaty mają na celu przybliżenie słuchaczom w sposób interdyscyplinarny problematyki pojęcia „eksperymentu naukowego” i „świadomej zgody” na przykładzie procedury medycznej z wykorzystaniem fMRI.  Poprzez analizę: obecnie obowiązującego ustawodawstwa polskiego i międzynarodowego, diagnozę i propozycję modyfikacji przepisów  (wypracowanych w ramach warsztatu i dyskusji); procedur prawnych i medycznych w aspekcie wyrażania „świadomej zgody”. Punkt wyjścia stanowić będzie art. 39 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. Temat zaprezentowany zostanie wielopłaszczyznowo poprzez pryzmat prawny w aspekcie teoretycznym i praktycznym, ale również poprzez pryzmat etyczny i medyczny. Obecnie przeprowadzane eksperymenty naukowe z wykorzystaniem innowacyjnych technologii medycznych objęte są wymogiem uzyskania tzw. „świadomej zgody”.

Pytanie o odpowiedzialność myślących maszyn lub za myślące maszyny stanowi wyzwanie dla systemów prawnych i etycznych. Wykład rozważa główne problemy odpowiedzialności sztucznej inteligencji lub za sztuczną inteligencję. 

Warsztaty, lekcje i zajęcia ruchowe w jednym, aktywny wykład, pełen ruchu, muzyki, zabawy i rozmowy. Wspólne rozwiązywanie zagadki - dlaczego i jak się kłócimy, czy można kłócić się w pojedynkę, czy kłótnie są nam potrzebne, a jeśli tak, to do czego? Czy mamy coś dzięki kłótniom? Co?

Szukając odpowiedzi będziemy poznawać kłótnię, jej przebieg, oraz to co nas w jej stronę kieruje.

Być może uznamy, że można kłócić się mądrze.. Można?

„Poganka” Narcyzy Żmichowskiej to niezwykła, tajemnicza powieść o namiętności i zbrodni. Opowieść o losach Beniamina, który wpada w sidła miłości i zostaje w zamku pogańskiej Aspazji, zapominając o całym świecie mówi o problemach nieostrego podziału między dobrem i złem, o możliwościach ludzkiego poznania i o złożoności świata i człowieka. Powieść po jej opublikowaniu stała się z miejsca sensacją w warszawskich kręgach i przysporzyła autorce sławy. Używając obecnej „nomenklatury” można powiedzieć, iż „Poganka” zyskała status powieści kultowej. Stanowiła niezwykłe, oryginalne zjawisko w literaturze polskiej. A to za sprawą głównej bohaterki powieści, Aspazji. Do dziś jest ona zagadką dla badaczy literatury. Podczas wykładu zastanowimy się, jakie postacie fantastyczne, charakterystyczne dla Słowian, ale nie tylko, mogły stać się podstawą do jej stworzenia. 

Zajęcia pokazują na wybranych przykładach, zaczerpniętych z nurtu „kryminału retro”, (literatura i film) oraz zbeletryzowanych dokumentów (np. K. Summerscale, „Podejrzenia pana Whichera”, E. Larson, „Diabeł w Białym Mieście”) – współczesne, potoczne wyobrażenia na temat pewnej specyficznej sfery wieku XIX. Oprócz mody na seriale kryminalne w klimacie retro (brytyjskie, amerykańskie, kanadyjskie czy polskie, jak np. „Ripper Street”, „Suspicions of Mr Whicher”, „Copper”, „Murdoch Mysteries”, „Belle Epoque”) omówione zostaną również postaci historyczne i fikcyjne, które funkcjonują już jako swoiste, rozpoznawalne  znaki kulturowe (np. Kuba Rozpruwacz, Sherlock Holmes i jego liczne rzeczywiste pierwowzory).

Podczas zajęć zostaną poddane oglądowi zarówno rażące anachronizmy, dotyczące sfery kultury materialnej czy języka (będące wynikiem niewiedzy autorów powieści czy scenariuszy), jak i zaskakujące elementy, które są niezgodne ze stereotypową wizją tej epoki – a jednak odzwierciedlają prawdę historyczną. Interaktywny charakter zajęć, polegający m. in. na odwoływaniu się do „wiedzy codziennej” odbiorców w formie prostego quizu (prawda czy fałsz?), ma w założeniu podważyć schematy oraz w przystępny sposób ukazać niejednoznaczność i bogactwo kultury XIX stulecia.

Czy zastanawiasz się czasem, dlaczego musimy uczyć się języków obcych? Czy nie byłoby dużo wygodniej i oszczędniej, gdyby cały świat posługiwał się jednym, wspólnym językiem? W ramach naszego wykładu przyjrzymy się tym pytaniom i zastanowimy się:

• jak powstał język
• czy historia wieży Babel ma coś wspólnego z aktualnym stanem wiedzy naukowej
• jak to się dzieje, że języki należące do jednej rodziny tak się od siebie różnią
• jak powstają słowa
• jaka jest przyszłość języków świata
• dlaczego sztuczne języki cieszą się tylko umiarkowanym sukcesem

Czy zdarza się, że good morning można przetłumaczyć na polski jako do widzenia? Czy słowo good zawsze znaczy to samo co dobry i czy second floor to na pewno drugie piętro? Celem proponowanych przez nas warsztatów tłumaczeniowych jest zaprezentowanie przypadków, w których zastosowanie najbardziej oczywistego „ekwiwalentu” może okazać się złym pomysłem, a otrzymane zdanie, nawet jeśli dobrze brzmi, może mieć zupełnie inne znaczenie niż oryginał. Przyjrzymy się również sytuacjom, w których trudno zdecydować co oznacza zawarte w tekście słowo, mimo że bez kontekstu jego znaczenie wydaje się nie budzić wątpliwości. Zajęcia kładą nacisk na fakt, że, po pierwsze, słowa rzadko są jednoznaczne; po drugie, ich sens zawsze zależy od kontekstu, w którego rozszyfrowaniu nie zawsze pomagają słowa towarzyszące; po trzecie, od dwóch różnych języków nigdy nie należy oczekiwać, że będą do siebie podobne; a po czwarte, słowniki tylko czasem są w stanie pomóc tłumaczowi w znalezieniu ostatecznego rozwiązania. Uczestnicy warsztatów będą tłumaczyć krótkie fragmenty tekstów z języka angielskiego na polski, po czym wspólnie omówimy napotkane problemy oraz porównamy propozycje wersji polskich. Przewidujemy pracę indywidualną, w parach i grupach, w zależności od preferencji uczestników. 

W czasie spotkania zostaną przedstawione kolejne etapy przygotowania edycji listów XIX-wiecznych:

- Przeprowadzenie kwerendy

- Digitalizacja materiałów

- Kolacjonowanie: zasady modernizacji pisowni, lapsusy, oznaczenia tekstów nieczytelnych

- Ustalenie chronologii materiałów

- Rodzaje przypisów
- Przykłady śledztw edytorskich

W dobie wszechobecnego internetu i nowych technologii, gdzie słowo drukowane coraz częściej wypierane jest przez obraz badaczowi literatury ciężko jest dotrzeć do szerokiego odbiorcy i zainteresować go problematyką z pogranicza teorii i historii literatury. Konsekwencją tego są dwie możliwe postawy: odrzucenia „nowinek” technologicznych jako w najlepszym razie nieadekwatnego medium bądź zachłyśnięcie się możliwościami, jakie daje epoka cyfrowa, co z kolei często odbija się na naukowej jakości. Istnieje jeszcze trzecia droga, gdzie możliwości nowych technologii są wykorzystywane w taki sposób, by treści ściśle naukowe – nie tracąc na ich wyjątkowości – udostępnić odbiorcom, dla których środowisko cyfrowe jest nie tyle nawet codziennością, co sposobem bycia i myślenia. Inicjatywą spełniającą te postulaty jest platforma cyfrowa Nowej Panoramy Literatury Polskiej stworzonej przez Zespół działający przy Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. W trakcie wykładu zaprezentowane zostaną dotychczasowe osiągnięcia i zrealizowane projekty jak również plany na przyszłość. Słuchacz będzie miał możliwość zapoznania się z procesem tworzenia kolekcji cyfrowej, istotą pracy zespołowej a wreszcie z problemami, na które natrafiają badacze i twórcy próbując pogodzić często sprzeczne ze sobą wymagania oraz oczekiwania potencjalnego odbiorcy. Na zakończenie przewidziana jest dyskusja z uczestnikami o zaletach i wadach takiego rozwiązania, a także inspiracjach do dalszej pracy.

W latach 1923-1924 Oktawia Głowacka, wdowa przekazała do bibliotek i archiwów spuściznę oraz materiały po swoim mężu znanym jako Bolesław Prus.

Wśród rękopisów i maszynopisów były nie tylko pierwsze wersje utworów czy notatki pisarza (między innymi notatki twórcze do powieści, a także notesy uważane za jego warsztat pisarski), ale również zapiski jego żony, która porządkowała materiały zgromadzone w domowym archiwum. Znalazł się tam Spis pamiątek śp. Aleksandra Głowackiego „Bolesława Prusa” sporządzony ręką Oktawii (obecnie w Zbiorach Ikonograficznych i Fotograficznych Muzeum Narodowego w Warszawie, sygn. 3879/1). Jego częścią jest wykaz Drobiazgów, które [pisarz] nosił przy sobie. Zapiski te zawierają cenne informacje o zwyczajach i pasjach pisarza, o jego codzienności. Przede wszystkim jednak świadczą o jego fascynacji aparatem fotograficznym i fotografią.
Wiele mówią również o autorze Lalki i jego ostatnim etapie życia i twórczości pierwsze próby maszynopisania, które są przechowywane w Bibliotece Publicznej m. st. Warszawy opatrzone tytułem Nauka Prusa pisania na maszynie (sygn. 128 IV). Jak ważne było to dla pisarza narzędzie pracy świadczy choćby sam fakt odnotowania go w testamencie.