Agaty - najurodziwsze płody polskiej ziemi

Agaty - tajemnicze kolorowe wstęgowane wypełniacze pustek skalnych - towarzyszą ludzkości od zarania dziejów. Zbudowane są z różnych minerałów, dominuje skrytokrystaliczny chalcedon ( SiO2) i związki żelaza. Występują w Polsce w kilku złożach i wielu odmianach. Najbardziej agatonośne są Góry Kaczawskie na Dolnym Śląsku (okolice Nowego Kościoła - tzw. buły agatowe, zwane obecnie agatofizami, i okolice Lwówka Śląskiego w melafirach i ich zwietrzelinie). Są przedmiotem pożądania kolekcjonerskiego i jubilerskiego. Od czasów rzymskich były surowcem, z którego można wydobyć piękno i utrwalić rysy twarzy w gemmach. Z agatu zbudowany jest tzw. Kielich św. Wojciecha i ponoć święty Graal. Dzisiaj najczęściej przecinamy bułę agatową i połówki poddajemy obróbce szlifowania na proszkach korundowych i polerowaniu. Ukazuje się nam obraz jakby namalowany miliony lat temu ręką przyrody, dokumentujący wiele procesów geochemicznych. Rekonstrukcja tych procesów to niezakończony proces badawczy dla współczesnej nauki - pomimo wielu prób agatów  nie udało się wyhodować w laboratoriach.