Polityka oczami filozofa

Filozofia to ta dziedzina wiedzy, która nie ma ”dobrej prasy”. Zdarza się że poprzez filozofowanie rozumie się ogólne rozważania nad życiem czy nawet mędrkowanie. Bywa ono męczące dla otoczenia, zwłaszcza gdy wiąże się ze skłonnością do narzucania przekonań innym.

Naukową interpretacją polityki zajmują się natomiast politolodzy, socjolodzy lub ekonomiści. Każdy z tych naukowców ma wiedzę, która odwołuje się bezpośrednio do faktów: wyników wyborów, sondaży opinii czy wskaźników rynkowych. Filozof nie ma takich narzędzi, ale nadaje namysłowi nad polityką właściwy jedynie dla filozofii dystans.

Pierwszy wymiar tego dystansu to wymiar czasowy. Filozofia ma długą tradycję. Od czasów starożytnej Grecji filozofowie byli świadkami wielu rządów, typów władzy, przewrotów, wojen i zakulisowych rozgrywek.  Filozof może w związku z tym popatrzeć na współczesną politykę jako jedną z możliwych form organizacji wspólnoty, wskazać, że wszelkie instytucje wcale nie muszą być takie, jak są.

Drugi wymiar dystansu nadaje metoda – racjonalny namysł. Jeśli polityk angażuje emocje – wypowiada się po tej lub innej stronie sporu, obywatel również, filozof zaś stara się spojrzeć na sam spór nieco z zewnątrz. Jest ekspertem w zakresie pojęć i argumentacji. Zna logikę, potrafi więc wskazać chwyty retoryczne, oddzielić prawdę od opinii, uporządkować opinie, poddać je krytycznej analizie.

Trzecim wymiarem dystansu jest dystans wobec faktów oraz uwzględnienie elementu decyzji. Truizm głosi, że z tego co było rzadko wynika to, co będzie. Jednak to właśnie na tego typu analizę skazani są przedstawiciele nauk o polityce, politologowie, socjologowie, ekonomiści. Filozof zaś ukazuje niesprowadzalną do faktów różnicę celów i zadaje pytanie o to, kto i w jakim zakresie podejmuje decyzje.