Instytut Psychologii PAN

Technologia wirtualnej rzeczywistości (VR) rozwija się w zawrotnym tempie, znajdując szerokie zastosowanie nie tylko w rozrywce, ale także w wielu innych dziedzinach. To nowoczesne narzędzie pozwala na tworzenie symulacji złożonych wirtualnych środowisk, które do złudzenia mogą przypominać rzeczywistość. W ostatnich latach obserwuje się ciągły wzrost zainteresowania tą techniką również na polu badań naukowych. Połączenie technologii VR i dostępnych metod pomiaru aktywności układu nerwowego oraz reakcji psychofizjologicznych otwiera całkiem nowe perspektywy dla neuronauki klinicznej i społecznej. Podczas spotkania porozmawiamy o możliwościach, które niesie ze sobą mariaż VR i nauki, jak również o ograniczeniach, które temu towarzyszą. Poszukamy odpowiedzi na pojawiające się pytania: po co badamy stres społeczny? Czy VR jest odpowiednią do tego techniką? Czy poziom stresu społecznego da się obiektywnie zmierzyć? Co się dzieje z ciałem, gdy odczuwamy stres? Czy awatar zestresuje nas tak samo jak człowiek?

Treningi i szkolenia VR są efektywne i znacznie tańsze niż ich tradycyjne formy. Szkolenie VR umożliwia przećwiczenie konkretnych czynności potrzebnych w pracy. W odróżnieniu od tradycyjnych instrukcji czy materiałów wideo, w VR uczestnik zdobywa nie tylko wiedzę, ale też elementarne doświadczenie. Dzięki digitalizacji zachowania może otrzymać precyzyjną informację zwrotną i ćwiczyć różne scenariusze, tworzone na bazie uprzednich doświadczeń. VR umożliwia przeniesienie uczestników w miejsca trudno dostępne lub niebezpieczne  (np. w przypadku strażaków lub górników), a także ćwiczenie umiejętności „miękkich”.

Symulacje VRLab IPPAN pozwalają na ćwiczenie np. publicznych wystąpień, gdzie ważne jest utrzymywanie kontaktu wzrokowego ze słuchaczami. Innym przykładem może być kierowana do nauczycieli symulacja, w której mogą się oni wcielić w rolę ucznia z dysleksją.  Wyniki badań dowodzą, że przyjmowanie perspektywy innej osoby prowadzi do zmiany zwyczajowego sposobu myślenia o problemach, a przez to, zmiany postaw i zachowania.

Pierwsze udokumentowane próby stosowania VR w terapii leczenia akrofobii (czyli lęku wysokości). Rozwój technologii bardzo ułatwił tworzenie tego rodzaju środowisk. Obecnie można znaleźć bardzo wiele aplikacji wspomagających leczenie fobii.

Dzięki zjawisku ucieleśnienia poprawić można nastrój i ogólny dobrostan psychiczny. Uczestnik wciela się w awatara, czyli swoją cyfrową reprezentację, a to, czego doświadcza awatar, staje się realne dla niego realne. Awatar może przyjąć dowolną formę, a uczestnicy mogą się przenosić między wirtualnymi „ciałami”. Wykorzystali to naukowcy z Barcelony tworząc symulację, w której uczestnik wchodzi w rolę terapeuty i może sam sobie udzielić porady.