wiedza o języku i kulturze

Z ponad 280 języków mniejszościowych starego kontynentu tylko 80 ma status oficjalny, a 100 jest poważnie zagrożonych. Wraz z globalizacją, industrializacją, nowymi mediami i zmianą stylu życia, a także w konsekwencji dyskryminacji i panujących ideologii, przekaz międzypokoleniowy języków mniejszościowych został osłabiony lub zahamowany. Jednocześnie wiele z tych języków jest obecnie nauczanych w szkołach, funkcjonuje w mediach i przestrzeni publicznej. Młode pokolenie podchodzi do nich ambiwalentnie: większość nie nauczyła się ich w domu, nieliczni po kursach szkolnych są w stanie ich używać, niewielu widzi sens ich istnienia w świecie, w którym liczy się przede wszystkim język angielski. Są jednak także tacy, których można nazwać „nowomówcami” [new-speakers]: którzy nauczyli się języków mniejszościowych, używają ich i walczą o ich przetrwanie. Kim są dziś młodzi użytkownicy języków mniejszościowych? Jakie podejmują działania na rzecz kultur i języków mniejszościowych? Jakie mają strategie identyfikacyjne? Kwestie te zostaną omówione na przykładzie czterech mniejszości językowych Europy: kaszubskiej, łużyckiej, bretońskiej i walijskiej.

Polska scena kabaretowa nie ma najlepszej prasy. Wciąż powtarza się, że twórcy schlebiają najniższym gustom, że przekleństwa to najłatwiejszy sposób na wzbudzenie wesołości licznego audytorium itp., itd. O ile schematyczność i doraźność żartów wciąż dominują, o tyle coraz częściej można zaobserwować, często udane, próby sięgnięcia po tematy dotąd nieobecne, np. homofobię i przemoc domową wobec mężczyzn. Również zagadnienie śmierci – zarówno proces umierania, jak i sam pochówek – znalazły dla siebie miejsce. Czego tu nie ma: od silnie zakorzenionej w kulturze postaci Mrocznego Żniwiarza, poprzez coraz ostrzejszą konkurencję w branży pogrzebowej, na wątkach samobójczych kończąc. Zapraszam w podróż po mroczniejszych rewirach rodzimej sceny kabaretowej – wszak jednym z najlepszych sposobów na oswojenie lęku przed końcem jest śmiech.

Wykład w ramach cyklu:TABU

Kultura fizyczna staje się jedną z form świadomości społecznej. Towarzyszy emancypacji kobiet, jest rodzajem manifestacji przynależności narodowej, niejednokrotnie też uczestniczenie w „sportowo-towarzyskim” życiu miasta świadczy o statusie materialnym i społecznym (wyścigi konne). Pojawiają się wynalazki, które przyczyniają się do ulepszenia narzędzi sportowych: dętka zapewniająca elastyczność i sprężystość piłkom oraz oponom pneumatycznym, łańcuch rowerowy, szprychy; najważniejszy okres dla rozwoju poszczególnych dyscyplin przypada właśnie na koniec XIX wieku – od tamtego czasu zmieniają się one jedynie nieznacznie (pojazd zwany bicyklem, zaprojektowany w ciągu ostatnich 30 lat XIX wieku jest używany do dziś).

1. Wprowadzenie – krótkie przedstawienie biografii i dorobku naukowego Paula Grice’a

2. Wyjaśnienie, czym są Zasada Współpracy i maksymy:

a. maksymy ilości (informować w ilości stosownej do celu konwersacji)

b. maksyma jakości (podawać informacje prawdziwe)

c. maksyma odniesienia (mówić to co istotne dla tematu rozmowy)

d. maksyma sposobu (mówić jasno i zrozumiale)

3. Podzielenie uczniów na cztery grupy i wręczenie każdej z grup kartki z zapisaną maksymą.

Każda z grup ma za zadanie przedstawić w wymyślonej przez siebie scence rodzajowej

przykład konwersacji, w której jedna osoba przestrzega danej maksymy, a inna tę maksymę

łamie.

4. Po prezentacji wszystkich grup uczniowie decydują, która maksyma według nich została

złamana w kolejnych scenkach.

5. Burza mózgów: „jakie są skutki łamania maksym?”

6. Dyskusja, czy warto trzymać się stosowania maksym, gdy drugi rozmówca jawnie je łamie?

The lesson will include an introduction to Norwegian pronunciation, basic meet-and-greet phrases/how to introduce oneself, a short presentation on Norwegian society and culture.

Na warsztatach zastanowimy się na podstawie konkretnych przykładów nad różnicami między oralnym i piśmiennym sposobem porozumiewania się. Czy tekst pisany jest tylko utrwaleniem mowy? Okazuje się, że wybór środka przekazu narzuca sposób myślenia, a nawet kompleksową wizję świata. Postaramy się scharakteryzować, na czym polega umysł piśmienny, a następnie spróbujemy zrekonstruować światopogląd przedstawiciela kultury oralnej. Jeśli starczy czasu, uzyskane wnioski zastosujemy do interpretacji języka mediów elektronicznych, które, jak zauważył już Marshall McLuhan, umożliwiły renesans oralności.

Zespół Nowej Panoramy Literatury Polskiej opowie o tworzeniu dwóch premierowych kolekcji cyfrowych: PrusPlus (dotyczącej Bolesława Prusa oraz "Lalki") oraz Atlasu Romantyzmu Polskiego (przedstawiającej polski Romantyzm w ujęciu przestrzennym). Przedstawione zostaną założenia, które przyświecały twórcom, a także szczegółowe rozwiązania, które zastosowano, by zaprezentować treści naukowe w nowoczesnej, multimedialnej formie.

Osoby niewidome spotyka się na co dzień. Często jednak, ze względu na bariery po obu stronach, komunikacja między światem widzących i niewidzących jest zaburzona. Jedną z prób przełamania tych barier jest rozwijająca się dynamicznie technika tłumaczenia słowem obrazu, tzw. audiodeskrypcja, dzięki której osoby niewidome mogą –jako odbiorcy – szerzej uczestniczyć w życiu kulturalnym, np. samodzielnie oglądając filmy czy sztuki teatralne. Nowe technologie zaś otwierają nowe możliwości zawodowe i społeczne dla osób niewidomych. Podczas wykładu zaprezentowane zostanie – na przykładzie zawodu tłumacza – jak osoba niewidoma może z powodzeniem nie tylko funkcjonować w społeczeństwie, lecz także być pośrednikiem między kulturami. Pokażemy również, jak na co dzień można pokonywać bariery w komunikacji z osobami niewidomymi, w jaki sposób każda osoba widząca może być skutecznym tłumaczem świata wizualnego. Opowiemy także, dzięki jakim narzędziom niewidomy może sam obejrzeć film, obraz, rzeźbę, przedstawienie teatralne czy operę. Podczas wykładu zaprezentowane zostaną również pomoce ułatwiające życie niewidomym: GPS, mówiący smartfon i tablet, lupa, monookular itd. O wszystkim opowie osoba naukowo i prywatnie zainteresowana tą tematyką: niewidomy tłumacz i badacz przekładu. Będzie także szansa na zadawanie pytań, bez obawy o ich niestosowność.

Spotkanie przybliży słuchaczom problematykę współczesnych imion chińskich. Jakie imiona nadają dzieciom Chińczycy? Jakie jest znaczenie tych nazw? Czym charakteryzuje się „dobre” imię? Gdzie go szukać? Czy imiona kobiet i mężczyzn się różnią? Jaki obraz świata wyłania się z chińskich nazw? Czy imię może wpływać na przyszłość i losy człowieka? Jak liczne są chińskie imiona? Czy podlegają modom? Czy polityka może wpływać na wybór imienia? Ile imion noszą Chińczycy? Wykład odpowie na te i wiele innych pytań dotyczących nazewnictwa chińskiego.

Wykład z elementami dyskusji w ramach cyklu: SPOTKANIA AZJATYCKIE

W jednym ze swoich esejów z lat 80. Josif Brodski pisał: „(…) istnieje podejrzenie, że Rosja może opuścić XX stulecie, nie pozostawiając za sobą wielkiej prozy”. W pierwszej części wykładu i dyskusji zastanowimy się czy to podejrzenie się sprawdziło, czy też rosyjska literatura XX wieku wciąż zasługuje na miano „wielkiej”, a jeśli tak, to dlaczego. W drugiej części skupimy się na najnowszej literaturze rosyjskiej, a więc tej pisanej i wydawanej od 2000 roku aż do dziś. Postaramy się odnaleźć dominujące w niej tendencje, opowiemy o tematach poruszanych przez najmłodsze pokolenie pisarzy. W ostatniej części skupimy się na nurcie nowego rosyjskiego realizmu, a więc na nowym nurcie literackim, który podejmuje szeroko zakrojoną próbę zmarginalizowania dotychczas dominującego postmodernizmu oraz ponownego włączenia rosyjskiej literatury w polityczny dialog ze społeczeństwem. Postaramy się także opowiedzieć o samej relacji estetyki i polityki w kontekście literatury.

        Cykl wykładów (z prezentacjami multimedialnymi) ma na celu przybliżenie słuchaczom najważniejszych polsko-rosyjskich stereotypów  (przyczyny i mechanizmy ich powstawania, ich siła i wydźwięk, próba ich przezwyciężenia). Wykład będzie się opierał na materiałach z lat 1795-1918 (cz. I) i 1918-2015 (cz. II).

Problematyka wykładu „Polsko-rosyjskie stereotypy w XIX wieku”:

1. W świecie imagologii
2. Jak powstają stereotypy.
3. Najpopularniejsze stereotypy Polaka w Rosji w XIX w.
4. Najpopularniejsze stereotypy Rosjanina wśród Polaków w XIX w.

Problematyka wykładu „Polsko-rosyjskie stereotypy w XX-XXI wieku”:

1. Stereotyp i autostereotyp.
2. Czy polsko-rosyjskie stereotypy z XIX w. funkcjonowały w wieku XX i XXI
3. Stereotyp Polaka w Związku Sowieckim
4. Stereotyp Rosjanina i człowieka sowieckiego w PRL
5. Stereotypy w XXI wieku.

Każda z części cyklu stanowi zamkniętą całość. Istnieje możliwość wysłuchania obu części lub jednej z nich. Przewidziana jest dyskusja. Wykłady w sposób pośredni (metaforyczny) wpisują się w obchody „Roku Światła”

Jak wyglądają i znaczenie mają porwania kobiet w Kirgistanie? Czy jest to pewna forma obrzędu weselnego czy też dramat kobiety?

Porywanie kobiet (alla kachuu) w Kirgistanie służy zdobyciu żony. Zwyczaj ten opisywany jest

przez niektórych jako pewna formy obrzędu weselnego czy gry, przez innych jako dramat

kobiety, przejaw przemocy łamiącej prawa człowieka.  Kirgizi mówią o nim jako o „tradycji” czy „obyczaju”. Współczesne kirgiskie media

niejednokrotnie opisują porwania, które są skądinąd, przynajmniej oficjalnie, potępiane i

penalizowane przez państwo. Podczas spotkania omówione zostaną pewne aspekty tego kontrowersyjnego zwyczaju – jego

przebieg, znaczenie, rozmaite interpretacje i przemoc. Praktyka ta jest niezwykła ze względu

na częstość występowania; ponadto, choć oceniana negatywnie przez dużą część kobiet, w

skali społecznej należy do akceptowalnych zachowań prowadzących do zawarcia małżeństwa.

Według danych niektórych badaczy regionu, około połowa wszystkich kirgiskich małżeństw

zawierana jest poprzez porwanie. Z tych porwań około dwie trzecie następuje bez zgody

dziewczyny.

Królowa Hatszepsut (1479-1458) znana jest z przede wszystkim ze swojej wspaniałej świątyni w Deir el-Bahari. Jednak działalność budowlana tej władczyni nie ograniczała się jedynie do obszaru stolicy państwa – Teb. Królowa rozkazała wybudować od nowa świątynie we wszystkich ośrodkach kultowych, a do nadzoru nad tymi pracami zatrudniła swoich najświetniejszych urzędników. Prace te zostały prawie całkowicie zapomniane i zniszczone przez projekty kolejnych władców oraz współczesną działalność rolników i zbieraczy skarbów. Historię tej ogromnej akcji budowlanej można odtwarzać dziś dzięki źródłom pisanym oraz odkrywanym wciąż nielicznym fragmentom budowli.

Celem wykładu jest ukazanie przemian społecznych w brytyjskiej modzie damskiej XX wieku. Na przykładzie takich zjawisk jak pojawienie się stylu “Flappers” w latach 20-tych, wprowadzenie i upowszechnienie Utility Clothing Scheme w latach 40-tych, wyodrębnienie się mody subkultur młodzieżowych Modsów w latach 60-tych  i Punków w latach 80-tych, wykład prezentuje do jakiego stopnia moda damska w Wielkiej Brytanii odzwierciedlała stopniową emacypację kobiet w wyżej wymienionych dekadach.

Wiele firm z Państwa Środka rozpoczęło ostatnio działalność w Europie, w tym także w Polsce. Co więcej, coraz częściej delegacje chińskie przybywają do Polski z wizytą roboczą i nadzieją na nawiązanie współpracy partnerskiej. Warsztat Przyjmowanie  chińskich delegacji w Polsce  zapozna uczestników z typowymi dla Chińczyków sposobami zachowania w sytuacjach oficjalnych i właściwą formą przyjmowania oficjalnych delegacji z ChRL.  W czasie warsztatu przećwiczymy tego rodzaju sytuacje poprzez omawianie case studies w języku chińskim.

Warsztat w ramach cyklu: SPOTKANIA AZJATYCKIE

Lekcja będzie podsumowaniem zebranej przez pracowników PME wiedzy o pszczołach i pszczelim folklorze. Według jednego z wierzeń, owad ten powstaje ze światła.

Tematyka pszczół stała się w ostatnim czasie bardzo głośna ze względu na tzw. „zespół masowego ginięcia pszczół”. Pracownicy PME zainteresowali się tymi owadami w roku 2014, rozpoczynając systematyczne badania oraz nagrywanie materiału filmowego rejestrującego opinie na temat pszczół, pszczelarstwa i współczesnych działań propszczelich w różnych środowiskach społecznych, zaczynając od pszczelarzy, a  kończąc na działaczach Greenpeace realizujących projekt budowy „hoteli” dla owadów parkowych. Równolegle prowadzona była kwerenda nt. folkloru związanego z pszczołami.

Blok tematyczny poświęcony prezentacji najpopularniejszych dzieł sztuki z różnych epok przedstawiających sferę sacrum, fotografii artystycznej, poszerzony o projekcję i analizę teledysków znanego rapera ks. Jakuba Bartczaka

Historia Stanów Zjednoczonych pełna jest teorii spiskowych. Obywatele tego kraju z lubością wydają się wyszukiwać zmowy oraz rzekome działania sekretnych sił. Niniejszy wykład pokrótce przedstawi nie tylko najbardziej wpływowe teorie, jakie pojawiły się przez prawie dwa i pół wieku istnienia USA, ale i zademonstruje, jak odzwierciedlały one ewolucję tego kraju, obawy i nadzieje jego obywateli. Od Wojny o Niepodległość po Zamachy z 11 września 2001 roku teorie spiskowe dzieliły, ale też jednoczyły Amerykanów, stając się narzędziem zarówno ekstremistów, jak i Białego Domu. Wiara w teorie spiskowe, choć często wyśmiewana i ignorowana, nierzadko ma silny wpływ na bieg historii. e amerykańskiej. 

Warsztaty z wymowy szkockiej odmiany języka angielskiego. Najważniejsze cechy fonetyczne akcentu przedstawione zostaną  poprzez porównanie ze standardowym brytyjskim akcentem (RP). Prezentowane nagrania przedstawiać będą głównie akcent z Glasgow lub jego okolic. Po zajęciach uczestnik powinien być w stanie rozpoznać akcent szkocki na tle innych odmian języka angielskiego oraz wymawiać słowa, frazy i zdania w akcencie szkockim. 

Na pierwszych zajęciach z języka szwedzkiego poznamy podstawowe jego zasady i cechy charakterystyczne, dzięki czemu każdy uczestnik będzie w stanie wstępnie ocenić własne możliwości względem jego nauki, a także stopień trudności poszczególnych elementów. Przez większość zajęć skupimy się jednak na praktyce i przećwiczymy najbardziej podstawowe zwroty komunikacyjne, związane z przywitaniem się oraz przedstawieniem, a także umiejętności zadania prostych pytań w celu poznania drugiej osoby. 

Tajwan jest egzotyczną wyspą, którą charakteryzują piękne krajobrazy, burzliwa historia i niezwykła różnorodność kulturowa. Jak powstała wyspa? Dlaczego jej przyroda jest tak zróżnicowana? Kim są Tajwańczycy? Podczas lekcji znajdziemy odpowiedź na te i inne pytania. Poznamy najciekawsze formy ukształtowania terenu i obiekty przyrodnicze powstałe na wyspie, najważniejsze wydarzenia z jej historii oraz dowiemy się więcej na temat kultury i obyczajów zamieszkujących ją aborygenów i ludności chińskiej.

W trakcie swojego „życia”, słowa należące do języka angielskiego przechodzą zaskakujące zmiany zarówno w formie jak i znaczeniu. Jest to często związane ze zmieniającą się rzeczywistością, kulturą czy wpływami innych języków, ale istnieje także grupa słów, które przeszły przez zmiany wyglądające na zupełnie nielogiczne i nieprzewidywalne. Na spotkaniu zostaną zaprezentowane wybrane przykłady ilustrujące najciekawsze zmiany jakim podlegało słownictwo języka angielskiego, celem pokazania jak bogate jest owo „życie” słów angielskich.