wykład

Typ Tytuł Opis Dziedzinasortuj rosnąco Termin
Spotkanie festiwalowe Tajemnice myśliwego z Janisławic. Ludność zbieracko-myśliwska na Mazowszu

Najstarszy pochówek człowieka z epoki mezolitu na Mazowszu, z Janisławic k. Skierniewic. Omówienie znalezisk archeologicznych, historii odkrycia, rezultatach badań interdyscyplinarnych i o odsłanianiu kolejnych tajemnic prehistorycznego myśliwego. Przybliżenie życia codziennego społeczności zbieracko-myśliwskich środkowej epoki kamienia na Mazowszu na podstawie źródeł archeologicznych. 

historia
  • pon., 2015-09-21 18:00
Spotkanie festiwalowe Kabała i mistycyzm żydowski historia
  • ndz., 2015-09-27 15:00
Spotkanie festiwalowe Umysł przeciwko materii. Jak kryptolodzy zmieniali losy świata.

Wykład laureata zeszłorocznej Nagrody Złotej Róży za książkę "Nie tylko enigma. Ryba, która przemówiła".

Tajemnica otaczająca prace kryptologów sprawiła, że dopiero zaczynamy rozumieć ich wpływ na losy II wojny światowej.

historia
  • pt., 2015-09-25 18:00
Spotkanie festiwalowe Nowe Imperium Zła?

Z historii wiemy, że "Imperium Zła" były hitlerowskie Niemcy i stalinowski Związek Radziecki. Czy dziś też istnieje jakieś Imperium Zła, a może się rodzi? Rosja? Państwo Islamskie? Czy może zupełnie ktoś inny? Temu będzie poświęcony wykład w PISM.

historia
  • wt., 2015-09-22 18:00
Lekcja festiwalowa Prehistoryczni myśliwi i rybacy

Jak wyglądało życie codzienne ludzi w środkowej epoce kamienia (mezolicie). Jak wówczas zdobywano żywność, na jaką zwierzynę polowano, jaką posługiwano się bronią, z czego była wykonywana, jak łowiono ryby, przy pomocy jakich sprzętów, co to jest więcierz, do czego służył harpun a także co to jest magia myśliwska odpowiedzi na te i inne problemy bedzie można poznać podczas zajęć.

historia
  • śr., 2015-09-23 10:00
  • śr., 2015-09-23 12:00
Spotkanie festiwalowe Pokój czy wojna? Ku czemu zmierza Europa

Klub młodzieżowy, organizowany przez Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, kierowany jest do licealistów. Na spotkaniu będziemy się zastanawiać, ku czemu zmierza Europa: ku pokojowemu rozwojowi, czy może ku wojnie? Kto nam zagraża, a kto może nas bronić?

 

historia
  • pon., 2015-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa Dorobek historiograficzny Jana Długosza z Niedzielska

Przedstawienie dzieł i warsztatu naukowego autora m. inn.: Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae (Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego), Banderia Prutenorum (Sztandary wojsk krzyżackich z Prus), Insignia seu clenodia Regni Poloniae (Znaki i klejnoty Królestwa Polskiego) oraz Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis (Księga uposażeń diecezji krakowskiej).

Zostaną zaprezentowanie i omówione nie tylko same publikacje, ale także będą pokazanie późniejsze rękopiśmienne odpisy i przykładowe ówczesne dokumenty o których Jan Długosz się odwoływał.

historia
  • śr., 2015-09-23 11:00
  • śr., 2015-09-23 13:00
Spotkanie festiwalowe Być przyzwoitym w XXI wieku. Sesja poświęcona prof. W. Bartoszewskiemu

Celem spotkania będzie refleksja nad dorobkiem i przesłaniem prof. Władysława Bartoszewskiego, świadka i uczestnika największych wydarzeń w Europie i świecie w XX i początku XXI wieku. Głównym celem będzie spojrzenie na prof. Bartoszewskiego jako człowieka, świadka historii i dyplomatę  na tle problematyki systemów totalitarnych i autorytarnych, tematyki porozumienia, dialogu, pojednania między narodami i państwami, historycznego i humanistycznego dziedzictwa europejskiej myśli społecznej i politycznej.

historia
  • pon., 2015-09-21 18:00
Spotkanie festiwalowe Rapperswil- perła polskości na obczyźnie

W 1870 roku utworzono Muzeum Narodowe Polskie w zamku w Rapperswil, w Szwajcarii. Muzeum w czasie 145 lat istnienia przeżywało dramatyczne dzieje, które dzisiaj sa jeszcze bardziej trudne niż na poczatku. W muzeum pracował jako bibliotekarz Stefan Żeromski. Tu przechowywano serce Tadeusza Kościuszki.

historia
  • sob., 2015-09-26 11:30
Lekcja festiwalowa Jan Długosz z Niedzielska jako dyplomata

Jan Długosz (1415-1480), wybitny dziejopis polskiego średniowiecza zasłużył się również, jako dyplomata w służbie biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego oraz króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka. Misje dyplomatyczne, jakie pełnił z polecenia Oleśnickiego, wymagały zręczności i znajomości innych krajów oraz obyczajów w nich panujących, co znowu wiązało się z określonymi umiejętnościami praktycznymi, wiedzą i erudycją. Świadczy to również o zaufaniu, jakim darzył kanonika krakowskiego jego protektor i nauczyciel dyplomatycznego kunsztu, czyli biskup krakowski. Długosz był uczestnikiem wielu poselstw zagranicznych: w 1449 do Rzymu, 1467 do Czech, 1469 na Węgry. W 1471 r. towarzyszył Władysławowi Jagiellończykowi królowi Czech w drodze do Pragi i uczestniczył w jego koronacji. Jednak na szczególną uwagę zasługuję działalność dyplomatyczna Długosza w sprawach pruskich w latach 1454-1466. Brał udział m.in. w akcji spłaty zaciężnych krzyżackich i pertraktacjach pokojowych (1457-1459) oraz najintensywniej współdziałał w rokowaniach pokojowych (1464-1466) zakończonych podpisaniem II pokoju toruńskiego (1466), kończącego „Wojnę Trzynastoletnią”.

historia
  • pt., 2015-09-25 11:00
  • pt., 2015-09-25 13:30
Spotkanie festiwalowe William Heerlein Lindley. Twórca sieci kanalizacji i wodociągów w Warszawie

Sylwetka twórcy sieci kanalizacji i wodociągów warszawskich. Pierwsza woda oczyszczona w zbudowanej według jego projektu stacji filtrów popłynęła do mieszkańców Warszawy w 1886 roku.Materiały dotyczące powstania tej inwestycji zachowały się w spuściżnie inż. Adama Majewskiego, członka komitetu nadzorującego jej budowę - przechowywanej w zasobie PAN Archiwum w Warszawie

historia
  • sob., 2015-09-26 13:30
Spotkanie festiwalowe Nadzieja w głębinach - archeologia Bałtyku

Prelekcja poświęcona będzie największym podwodnym odkryciom archeologicznym na Morzu Bałtyckim. Odżyją wspomnienia tak wspaniałych odkryć wraków szwedzkich okrętów, jak  galeon "Wasa", który zatonął w rok po bitwie oliwskiej, a o przyczyny jego katastrofy do dziś spierają się badacze czy blisko pół wieku późniejszy "Kronan". Podjęty będzie także temat nowych odkryć, doskonale zachowanych wraków znajdujących się na dużych głębokościach: XVI w. "Mars" czy tajemniczy wrak Karlso. Nie zabraknie wątków polskich, w tym tajemniczego XVIII w. wraku wiozącego ładunek szwedzkich dział. Prelegent spróbuje wskazać perspektywy, jakie niosą ze sobą badania na Bałtyku.

historia
  • ndz., 2015-09-27 12:00
Spotkanie festiwalowe Polska w dziele Długosza

Jan Długosz rozpoczął pisanie monumentalnego dzieła "Roczniki, czyli kroniki słynnego Królewstwa Polskiego" w 1455 roku, a obejmują one okres od 1038 do 1480 roku. Jako duchowny, a następnie pełnomocnik króla KAzimierza Jagiellończyka miał dostęp do źródeł do których inni kronikarze nie mieli dostępu, m. in. do kancelarii królewskiej, Czy jednak Jan Długosz mógł tworzyć kroniki obiektywnie, bez odnoszenia się do aktualnej sytuacji? Jaki obraz Polski wyłania się z jego dzieła?

historia
  • wt., 2015-09-22 18:00
Lekcja festiwalowa Ujarzmić ogień

Historia ujarzmiania ognia przez człowieka, jako jedna z najważniejszych rewolucji technologicznych w dziejach ludzkości. Jak człowiekowi udało sie panować ogień - kto to był, gdzie, jak rozniecano, czym, jakimi sposobami? Rola, znaczenie oraz wierzenia związane z ogniem. Uczestnicy podejmą próbę rozniecenia ognia pradziejowymi technikami.

historia
  • czw., 2015-09-24 10:00
  • czw., 2015-09-24 12:00
Spotkanie festiwalowe W reklamie wszystko już było... O reklamowych chwytach sprzed stu lat

"Co wolno, a czego nie wypada reklamować? Jak zwrócić uwagę konsumenta na oferowany towar? Jak rozbudzić w nim żądzę posiadania? I jak przekonać go do kupna? Czy w reklamie można kłamać? - takie pytania zadawano sobie od dawna. Około stu lat temu wydrukowano pierwsze polskie podręczniki do reklamy, które zawierały kwintesencję wiedzy o sposobach promowania towarów i usług. Wiedza w nich zawarta jest ciągle aktualna, a współczesne reklamy nie szczególnie odbiegają od schematów wówczas wykorzystywanych. By kompetentnie ocenić wartość współczesnych zabiegów marketingowych i lepiej się na nie uodpornić warto przyjrzeć się kampaniom reklamowym prowadzonym za czasów naszych pradziadków."

historia
  • pt., 2015-09-25 17:30
Spotkanie festiwalowe Drogi do niepodległości Wandy Pisarkowej-Chaciewiczowej i jej rodziny

Opowieść o życiu Wandy z Bagińskich Pisarkowej- Chaciewiczowej "Tamary", żołnierza Polskiej Organizacji Wojskowej, gorącej patriotki, odznaczającej się niezwykłym bohaterstwem i poświęceniem oraz członków jej najbliższej rodziny, na tle tragicznych losów Rzeczypospolitej, Historia oparta jest na rękopiśmiennych wspomnieniach z okresu I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej oraz opowieściach rodzinnych.

historia
  • sob., 2015-09-26 14:30
Spotkanie festiwalowe Bóg żydowski, Bóg chrześcijański historia
  • ndz., 2015-09-27 13:00
Lekcja festiwalowa Wrzesień 1939

Uczestnicy zajęć poznają realia początków II wojny światowej, które zostaną przybliżone z wykorzystaniem gier edukacyjnych IPN (m. in. Pamięć 39, 111), prezentacji multimedialnej i środków audiowizualnych. Uczniowie dowiedzą się jak wyglądał początek II wojny światowej. Informacje będą przekazane z pomocą prezentacji multimedialnej. Aby utrwalić informacje, uczniowie zagrają w grę edukacyjną IPN typu memory - Pamięć '39, która w przystępny dla młodego ucznia sposób pozwala poszerzyć wiedzę o kampanii wrześniowej. Uczniowie dowiedzą się również o Brygadzie Pościgowej, która broniła nieba nad Warszawą w pierwszych dniach wojny i zagrają w grę 111, inspirowaną walkiami 111 Eskadry Pościgowej.

 

historia
  • pon., 2015-09-21 10:00
Spotkanie festiwalowe Braki, kartki, kolejki – lata 80. z Kolejką i Reglamentacją

 

 Zajęcia dotyczące ostatniej dekady PRL-u w formie przystępnej dla młodego uczestnika. Przybliżą ważne wydarzenia i postaci historyczne lat 80., uczestnicy dowiedzą się na czym polegała gospodarka socjalistyczna, jak wyglądało życie codzienne tamtego okresu. Będą mieli okazję zagrać w planszowe gry historyczne wydnae przez IPN: Kolejkę i Reglamentację. Zajęcia będa przeprowadzone z użyciem prezentacji multimedialnej i materiałów audiowizualnych.

historia
  • śr., 2015-09-23 15:30
Spotkanie festiwalowe Na czas, na miejsce, na amen - motyw śmierci w polskim kabarecie

Polska scena kabaretowa nie ma najlepszej prasy. Wciąż powtarza się, że twórcy schlebiają najniższym gustom, że przekleństwa to najłatwiejszy sposób na wzbudzenie wesołości licznego audytorium itp., itd. O ile schematyczność i doraźność żartów wciąż dominują, o tyle coraz częściej można zaobserwować, często udane, próby sięgnięcia po tematy dotąd nieobecne, np. homofobię i przemoc domową wobec mężczyzn. Również zagadnienie śmierci – zarówno proces umierania, jak i sam pochówek – znalazły dla siebie miejsce. Czego tu nie ma: od silnie zakorzenionej w kulturze postaci Mrocznego Żniwiarza, poprzez coraz ostrzejszą konkurencję w branży pogrzebowej, na wątkach samobójczych kończąc. Zapraszam w podróż po mroczniejszych rewirach rodzimej sceny kabaretowej – wszak jednym z najlepszych sposobów na oswojenie lęku przed końcem jest śmiech.

Wykład w ramach cyklu:TABU

wiedza o języku i kulturze
  • ndz., 2015-09-20 14:30
Spotkanie festiwalowe Anglosaskie inspiracje Tolkiena we Władcy Pierścieni

We Władcy pierścieni można odnaleźć wiele tradycji literackich. Niniejszy wykład poświęcony
będzie w całości motywom anglosaskim umiejętnie wplecionym w narrację, stanowiącym zarazem
rdzeń powieści. We wstępie omówiona zostanie krótka historia Anglosasów, ich język oraz poezja.

wiedza o języku i kulturze
  • pon., 2015-09-21 15:00
Spotkanie festiwalowe Chiny: kulturowa specyfika w postrzeganiu świata

Wykład będzie poświęcony różnicom między postrzeganiem świata przez ludzi Zachodu i Chińczyków. W formie popularyzatorskiej przedstawi wyniki badań antropologów kulturowych, psychologów i psychologów społecznych na temat wpływu kultury chińskiej na postrzeganie świata. Wśród  omawianych zagadnień znajdują się takie tematy jak: „ja” w kulturze chińskiej, pojęcie twarzy w kulturze chińskiej, komunikacja w Chinach, postrzeganie relacji przyczynowo-skutkowych przez Chińczyków.

 

Wykład w ramach cyklu: SPOTKANIA AZJATYCKIE

 

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-26 14:30
Spotkanie festiwalowe Fuj! czy pychota!? Tabu kulinarne w kontekście norm kulturowych i prawnych

Uznawanie czegoś za nadające się do jedzenia ma silne uwarunkowania kulturowe. Podobnie jest w przypadku kulinarnego tabu – choć istnieją w tym zakresie normy w zasadzie uniwersalne (tabu kanibalizmu), to jednak większość żywieniowych zakazów jest wyraźnie związana z kulturowym kontekstem. To, co w jednej kulturze uznane jest za niejadalne, w innej może stanowić pożądany rarytas. Co charakterystyczne, zdecydowana większość kulinarnych tabu dotyczy produktów mięsnych. Dlaczego jedne zwierzęta uznajemy za jadalne, a inne nie? Czy można wskazać jakieś generalne zasady w wyznaczanych zakazach? Dlaczego ryba to nie mięso, a niektóre zwierzęta to… owoce morza? Na takie i wiele innych pytań postaramy się odpowiedzieć w czasie wykładu.

Szczególnym przypadkiem tabu kulinarnego jest zwyczaj niezjadania zwierząt towarzyszących. W prawie norma ta jest wywodzona z przepisu zakazującego zabijania zwierząt, który oczywiście przewiduje wyjątki, ale nie ma wśród nich zwierząt domowych. Jednak na terenie Polski jeszcze do niedawna norma ta nie była powszechną, czego potwierdzeniem są liczne procesy toczące się przeciwko osobom produkującym smalec z psów. Przedstawiane kwestie prawne dotyczyć będą tych spraw oraz innych problemów związanych z różnym statusem prawnym zwierząt przeznaczonych do zjadania i zwierząt-przyjaciół człowieka.

Wykład w ramach cyklu: TABU

wiedza o języku i kulturze
  • czw., 2015-09-24 17:00
Spotkanie festiwalowe Jak pokonać glątwę? O tłumaczeniach dramatów S. I. Witkiewicza na angielski

Inspiracją do zorganizowania dyskusji jest 130 rocznica urodzin Stanisława Ignacego Witkiewicza upamiętniona uchwałą Senatu Rzeczypospolitej RP oddającą hołd twórczości  obydwu Witkiewiczów - ojca i syna. Jest to zachęta do refleksji nad ich wkładem w rozwój kultury polskiej, a wypadku Witkacego jego obecnością w Europie i na innych kontynentach. Zajęcia  poświęcone będą dyskusji na temat  recepcji twórczości polskiego dramaturga w krajach anglojęzycznych, głównie w USA oraz problemów, przed którymi staje tłumacz podejmujący wyzwanie przekładu utworów Witkacego.

            W czasie spotkania uczestnicy podejmą próbę przetłumaczenia wybranych neologizmów, nazwisk znaczących i wierszyków zawartych w dramatach Witkacego i porównają je z tłumaczeniami prof. Daniela  Geroulda, amerykańskiego teatrologa, tłumacza i wielkiego miłośnika i propagatora twórczości autora Szewców za oceanem. 

wiedza o języku i kulturze
  • pon., 2015-09-21 13:00
Spotkanie festiwalowe Don Kichot w Rosji

Don Kichot z powieści Cervantesa mocno wrósł w rosyjską tradycję, stąd stale podejmowane próby rozpoznania jego miejsca i znaczenia w kulturze. Postać  Rycerza Smętnego Oblicza przeniknęła do wielu dzieł literatury rosyjskiej; jego imię używane jest jako metafora w dyskusjach między reprezentantami różnych, niekiedy skrajnie odmiennych, idei filozoficznych i politycznych (jak słowianofile i okcydentaliści); wreszcie stał się on bohaterem licznych adaptacji teatralnych i filmowych, przeróbek i parafraz przeznaczonych dla czytelnika masowego i dla dzieci. Pytanie brzmi: jakim transformacjom podlega obiekt, przechodzący  z własnego kontekstu, w którym się uformował – w nowy kontekst, który go przyjął? Czy zmiany powstałe w procesie przekładu z jednej kultury na drugą należy traktować jako straty, czy też jako nowe konstrukcje? Kwestie te zostaną omówione na wybranych przykładach tekstów rosyjskiej kultury pierwszej połowy XX wieku.

 

wiedza o języku i kulturze
  • czw., 2015-09-24 17:00
Spotkanie festiwalowe Wyzwania i (trudne) wybory tłumacza w konferencyjnym tłumaczeniu

Spotkanie będzie miało na celu przybliżenie zainteresowanym tajników tłumaczenia ustnego, ze szczególnym uwzględnieniem tłumaczenia konsekutywnego. Będzie ono składało się z trzech głównych części.

Pierwszą częścią spotkania będzie krótki wykład (z elementami konwersatorium) wygłoszony przez prowadzącego, a dotyczący głównych punktów z historii tłumaczenia ustnego, problemów pojawiających się w trakcie takiego tłumaczenia oraz podstawowych technik i rozwiązań stosowanych przez tłumaczy konsekutywnych w trakcie ich pracy.

Kolejna część spotkania obejmie krótki pokaz/prezentację właściwie realizowanego tłumaczenia konsekutywnego przez prowadzącego spotkanie (być może również z udziałem studenta/ów kursu tłumaczenia konsekutywnego) oraz omówienie wyników tego tłumaczenia, spostrzeżeń, uwag i pytań uczestników spotkania.

W trzeciej części spotkania uczestniczy będą mieli możliwość samodzielnego wykonania konsekutywnego tłumaczenia krótkiego wystąpienia. Jeśli będzie to możliwe, to takie tłumaczenie wykonają wszyscy uczestnicy spotkania – liczba tłumaczeń będzie zależała od liczby uczestników.

wiedza o języku i kulturze
  • wt., 2015-09-22 14:00
Spotkanie festiwalowe Co to są science fiction studies? Naukowo o fantastyce naukowej

Science fiction to nie tylko ważna część kultury współczesnej, "klucz do rzeczywistości", ale i dyscyplina akademicka. Pokażę jak naukowo podchodzić do fantastyki co przyda się i na maturze, i na studiach literaturoznawczych i kulturoznawczych każdego rodzaju. Podczas spotkania opowiem o powstaniu i rozwoju science fiction studies w USA i Europie oraz o o kilku najważniejszych obszarach zainteresowania badaczy: rozróżnieniu SF/fantasy, kwestii utopii i dystopii, oraz o literaturze inspirowanej komputerami i Internetem. Słowem: SF pozwala pojmować rzeczywistość, gdyż obecnie żyjemy nie w teraźniejszości lecz w przyszłości.

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-19 12:30
Spotkanie festiwalowe Od książki do kolekcji cyfrowej. Przekazywanie poważnej wiedzy w Internecie

Zespół Nowej Panoramy Literatury Polskiej opowie o tworzeniu dwóch premierowych kolekcji cyfrowych: PrusPlus (dotyczącej Bolesława Prusa oraz "Lalki") oraz Atlasu Romantyzmu Polskiego (przedstawiającej polski Romantyzm w ujęciu przestrzennym). Przedstawione zostaną założenia, które przyświecały twórcom, a także szczegółowe rozwiązania, które zastosowano, by zaprezentować treści naukowe w nowoczesnej, multimedialnej formie.

 

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-19 15:00
Spotkanie festiwalowe Święta roślina Inków czy groźny narkotyk?Tradycja koki i biznes narkotykowy

O tym, czym się różni koka od kokainy, do czego używają jej Indianie i dlaczego jest dla nich darem bogów. Poznamy również kontrowersje wojny z narkotykami i rolę koki w światowym narkobiznesie.

wiedza o języku i kulturze
  • wt., 2015-09-22 13:00
Spotkanie festiwalowe Edukacja chłopców i dziewcząt

Literacki obraz edukacji dziewcząt i chłopców na przełomie XIX i XX wieku.

wiedza o języku i kulturze
  • pt., 2015-09-25 12:00
Spotkanie festiwalowe Wspólny posiłek na Skypie - o migracji i nowych technologiach

W czasie spotkania zastanowimy się nad powiązaniami migracji i nowych technologii i nad tym, jak migracja wpływa nad innowacje i zmiany w kraju ojczystym. W jaki sposób nowe media zmieniają doświadczenie wyjeżdżających? Jak używa się Skypa, serwisów społecznościowych i telefonów komórkowych, żeby pozostać w kontakcie z domem? Jak migracja może wpływać na innowacje?

Podczas spotkania obejrzymy film w reż. Heleny Patzer (zdj. Kacper Czubak). Film jest efektem badań terenowych w USA i na Filipinach. Obserwując codzienne rozmowy przez komunikatory internetowe, możemy zobaczyć jak w rodzinie rozdzielonej przez migrację rozumiane są miłość, troska i obowiązek. Śledząc historię wyjazdu jednej kobiety, poznajemy też innych członków rodziny, którzy pragną znaleźć  "lepsze życie" . Ich jedyne marzenie to wyjazd za granicę "tam, gdzie wszystko jest możliwe".

Spotkanie będzie miało formę prezentacji z dyskusją.

 

wiedza o języku i kulturze
  • ndz., 2015-09-27 17:00
Spotkanie festiwalowe Kto w Rosji kręci filmy? Historia w najnowszej kinematografii rosyjskiej

Twórcy filmowi często odżegnują się od jakiegokolwiek zaangażowania politycznego, utrzymując, że filmowiec-artysta zajmuje się wyłącznie sztuką, która rządzi się własnymi prawami. Wykład/Warsztat ma na celu ukazanie, często nieoczywistych, związków między filmem a polityką oraz zwrócenie uwagi na to, w jaki sposób twórcy filmowi przyczyniają się do powielania określonych wizji przeszłości danego narodu lub kraju. W trakcie zajęć postaramy się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób oficjalna rosyjska polityka pamięci wpływa na kształt niektórych obrazów filmowych. Przyjrzymy się filmom nakręconym po 2000 roku. Omówimy przykłady filmów historycznych, problematyzujących zamierzchłą przeszłość w sposób na wpół baśniowy (m.in. Kniaź Włodzimierz, Taras Bulba, 1612) oraz tych skupiających się na historii XX wieku (m.in. Twierdza brzeska, Mecz, Kandahar). Spróbujemy określić wyłaniający się z nich obraz Rosji.

wiedza o języku i kulturze
  • wt., 2015-09-22 12:00
Spotkanie festiwalowe Literatura, polityka i CIA: przekład literacki w czasach zimnej wojny

CIA Ministerstwem Kultury? Tak właśnie, cokolwiek cynicznie, określił rolę jaką amerykańska agencja wywiadowcza odgrywała w propagandowej walce między Wschodem a Zachodem, George Kennan, „ojciec chrzestny” sponsorowanego przez CIA Komitetu Wolnej Europy (The National Committee for a Free Europe/Free Europe Committee), zimnowojennej organizacji nadzorującej m.in. działalność Radia Wolna Europa (Free Europe Radio) oraz Wydawnictwa Wolna Europa (Free Europe Press). CIA, jak i finansowane przez nią quasi pozarządowe fundacje i wydawnictwa, miała niejawny, lecz istotny wpływ na to, jaką literaturę tłumaczono z języka polskiego i wydawano w angielskim i innych językach zachodnich w latach 1945-1989. W „ostoi wolnego słowa”, jaką oficjalnie mianowała się Ameryka, tajne finansowanie przekładów antykomunistycznej polskiej literatury często szło w parze z niejawną cenzurą, polegającą na usuwaniu „niewygodnych” fragmentów z przekładanych dzieł w ich nowej, zachodniojęzycznej wersji, lub na zawężaniu antytotalitarnej wymowy utworów do ich jednoznacznej, antykomunistycznej interpretacji. 

wiedza o języku i kulturze
  • ndz., 2015-09-27 17:30
Lekcja festiwalowa Pszczoły ze światła zrobione

Lekcja będzie podsumowaniem zebranej przez pracowników PME wiedzy o pszczołach i pszczelim folklorze. Według jednego z wierzeń, owad ten powstaje ze światła.

Tematyka pszczół stała się w ostatnim czasie bardzo głośna ze względu na tzw. „zespół masowego ginięcia pszczół”. Pracownicy PME zainteresowali się tymi owadami w roku 2014, rozpoczynając systematyczne badania oraz nagrywanie materiału filmowego rejestrującego opinie na temat pszczół, pszczelarstwa i współczesnych działań propszczelich w różnych środowiskach społecznych, zaczynając od pszczelarzy, a  kończąc na działaczach Greenpeace realizujących projekt budowy „hoteli” dla owadów parkowych. Równolegle prowadzona była kwerenda nt. folkloru związanego z pszczołami.

wiedza o języku i kulturze
  • śr., 2015-09-23 09:30
Spotkanie festiwalowe Od ballady do opery Benjamina Brittena – ścieżki inspiracji

Wykład poświęcony jest operze na głosy chłopięce Benjamina Brittena „The Golden Vanity” jako przykładowi utworu kultury wysokiej inspirowanego folklorem. Punktem wyjścia będzie omówienie ballady jako gatunku i jej miejsca w dziejach kultury angielskiej, ilustrowane różnorodnymi wersjami i wykonaniami ballady „The Golden Vanity”, która była źródłem inspiracji dla kompozytora. Przedstawiona zostanie analiza prawdopodobnych źródeł historycznych przedstawionych w niej wydarzeń. Omówiona zostanie sama opera, jej kompozytor i autor libretta, a także możliwe interpretacje i jej miejsce w twórczości Brittena, w tym działalność edukacyjna kompozytora. W szerszym kontekście wykład poświęcony będzie związkom kultury popularnej i wysokiej w dziejach kultury brytyjskiej. Utwór ze słyszenia jest na pewno znany wielu Polakom, niezależnie od wieku i muzycznych upodobań.

wiedza o języku i kulturze
  • wt., 2015-09-22 12:00
Spotkanie festiwalowe Literaci Powstania Warszawskiego

Klub dyskusyjny w Bibliotece na Woli ma na celu przywołanie postaci literatów Powstania Warszawskiego tych znanych jak Baczyński, Trzebiński czy Gajcy, jak i tych rzadziej wspominanych: Krystynę Krahelską, Wacława Bojarskiego, Zdzisława Stroińskiego, Wojciecha Mencla, Ewę Pohoską czy Włodzimierza Pietrzaka. Przybliżymy ich twórczość oraz interpretacje utworów.

wiedza o języku i kulturze
  • pt., 2015-09-25 18:00
Spotkanie festiwalowe Lutnie na wierzbach - harfy na topolach. Dylematy przekładu Psalmu 137

Wykład dotyczy problematyki rozumienia tekstu i czynników determinujących odwzorowanie treści wypowiedzi w przekładzie. Złożoność operacji interpretacyjnych dokonywanych przez tłumacza ukazana zostanie na materiale różnych wersji przekładowych początkowego fragmentu psalmu 137 (136). Rozważana będzie kwestia, dlaczego w różnych dawnych i współczesnych  przekładach tego psalmu, dokonywanych niewątpliwie z wielkim pietyzmem, pojawiają się różne drzewa i instrumenty. Przywołane zostaną motywacje  dotyczące  zarówno okoliczności powstania psalmu, jak i sytuacji kulturowej, w jakiej powstawały jego przekłady. M.in. brany będzie pod uwagę walor symboliczny poszczególnych motywów występujących w analizowanym fragmencie - instrumentów muzycznych i drzew.

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-19 13:00
Spotkanie festiwalowe Polskie pisarki i George Sand

Wykład poświęcony będzie lekturze George Sand przez polskie pisarki i odpowie na pytanie, czy najbardziej znana francuska pisarka XIX wieku, dziś pamiętana w Polsce tylko ze względu na swój niezwykły styl życia, a z na nowo rozbudzonym zainteresowaniem czytana współcześnie na Zachodzie była dla nich ważna właśnie jako pisarka. 

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-19 09:00
Spotkanie festiwalowe Porwania kobiet w Kirgistanie

Jak wyglądają i znaczenie mają porwania kobiet w Kirgistanie? Czy jest to pewna forma obrzędu weselnego czy też dramat kobiety?

Porywanie kobiet (alla kachuu) w Kirgistanie służy zdobyciu żony. Zwyczaj ten opisywany jest

przez niektórych jako pewna formy obrzędu weselnego czy gry, przez innych jako dramat

kobiety, przejaw przemocy łamiącej prawa człowieka.  Kirgizi mówią o nim jako o „tradycji” czy „obyczaju”. Współczesne kirgiskie media

niejednokrotnie opisują porwania, które są skądinąd, przynajmniej oficjalnie, potępiane i

penalizowane przez państwo. Podczas spotkania omówione zostaną pewne aspekty tego kontrowersyjnego zwyczaju – jego

przebieg, znaczenie, rozmaite interpretacje i przemoc. Praktyka ta jest niezwykła ze względu

na częstość występowania; ponadto, choć oceniana negatywnie przez dużą część kobiet, w

skali społecznej należy do akceptowalnych zachowań prowadzących do zawarcia małżeństwa.

Według danych niektórych badaczy regionu, około połowa wszystkich kirgiskich małżeństw

zawierana jest poprzez porwanie. Z tych porwań około dwie trzecie następuje bez zgody

dziewczyny.

wiedza o języku i kulturze
  • pon., 2015-09-21 18:00
Spotkanie festiwalowe Szpaki, puchacze i śledzie: Zwierzęta jako omen w kulturze wieków XVI-XVIII

Wykład poświęcony omenom, niezwykłym zjawiskom obserwowanym na niebie i ziemi, którym w dawnej kulturze przypisywano pochodzenie nadprzyrodzone i w których doszukiwano się ukrytych znaczeń. Ich rolę często odgrywały najróżniejsze zwierzęta z racji ich związków ze światem niewidzialnym.

wiedza o języku i kulturze
  • pt., 2015-09-25 17:00
Spotkanie festiwalowe Psychoanaliza wobec tajemnicy snów proroczych. Proroczy sen Mickiewicza

Po śmierci żony, Celiny z Szymanowskich, Mickiewicz opowiedział przyjaciołom (a oni to zapisali) sen, który przyśnił mu się wiele lat wcześniej, podczas pobytu w Petersburgu, gdy bywał stałym gościem salonu Marii Szymanowskiej. Uznał teraz, że był to sen proroczy, dotyczący jego przyszłego małżeństwa z  młodziutką wówczas córką Marii Szymanowskiej. Dotychczasowi badacze literatury nie poradzili sobie z interpretacją tego snu.  Na jego zrozumienie pozwala natomiast psychoanalityczna wiedza dotycząca praw psychiki ludzkiej, budowy znaczeniowej snów i metod docierania do ich ukrytych, istotnych treści. Wiedza ta pozwala wyjaśnić, skąd bierze się charakter niektórych snów, które skłonni jesteśmy uznawać za prorocze.  I  pozwala głębiej wniknąć w   życie psychiczne Mickiewicza.

wiedza o języku i kulturze
  • czw., 2015-09-24 18:00
Spotkanie festiwalowe SPOTKANIE ODWOŁANE wiedza o języku i kulturze
  • wt., 2015-09-22 14:00
Spotkanie festiwalowe Filipiny - kraj legend i cudów, jedyny kraj katolicki w Azji

Fascynujące  legendy i dramatyczne wydarzenia w pięknych i egzotycznych krajobrazach - tym charakteryzuje się historia i rzeczywistość Filipin. Od czasu odkrycia archipelagu przez Hiszpanów, losy kraju i jego mieszkańców to ciąg wydarzeń i procesów, z których każde miało swoją niepowtarzalną dramaturgię i dynamikę i mogłoby dostarczyć scenariusza do wspaniałego filmu przygodowego. Dzisiejsze Filipiny wchodzą na ścieżkę  dynamicznego rozwoju, goniąc swoich sąsiadów i stwarzając możliwości dla handlu i inwestycji. Otwierają się na rozwój współpracy międzynarodowej i turystyki. Muszą jednak równocześnie stawiać czoła różnicom w dochodach, wielkiej biedzie części ludności, terroryzmowi islamskiemu i katastrofom naturalnym. Pomimo odległości geograficznej wiele jest elementów podobnych między Polską a Filipinami - żarliwa wiara katolicka większości narodu, wielkie nadzieje obudzone potężnymi ruchami społecznymi - dziś gasnące, potężni, asertywni  i trudno przewidywalni sąsiedzi, i na koniec ci sami  wszechpotężni Wielcy Bracia zza oceanu, ingerujący wszędzie i we wszystko. Nie ma ciekawszego  kraju azjatyckiego dla nas Polaków.

 

Wyład w ramach cyklu: SPOTKANIA AZJATYCKIE

 

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-26 12:30
Spotkanie festiwalowe Czarno na białym? Rasa w Ameryce

Spotkanie będzie miało formę interaktywnej prezentacji i dyskusji o tożsamości rasowej w społeczeństwie amerykańskim. Na podstawie zdjęć, fragmentów filmów i książek porozmawiamy o bardzo paradoksalnych sytuacjach wynikających ze specyficznego podejścia do rasy w Stanach Zjednoczonych, które często jest szokujące dla osób z innych krajów. Głównym tematem będzie kwestia tożsamości afroamerykańskiej. Osoby biorące w spotkaniu udział dowiedzą się na przykład, dlaczego osoby o blond włosach i niebieskich oczach mogły być klasyfikowane, jako  Afroamerykanie oraz co tak fascynowało czytelników w sentymentalnych powieściach o mulatkach. Omawiane przykłady zilustrują kulturową i historyczną zmienność pojęcia rasy.

wiedza o języku i kulturze
  • wt., 2015-09-22 17:00
Spotkanie festiwalowe Teksty i podteksty w komunikacji sterowanej

Motywem przewodnim będzie rozszerzone porównanie kilku wystąpień, m.in. W. Szymborskiej podczas wręczenia Nagrody Nobla i L. Wałęsy w Kongresie USA. Pierwsza część poświęcona będzie retoryce jako narzędziu tworzenia i analizowania wystąpień publicznych. Druga - przygotowaniu i sposobie wygłaszania mowy, natomiast trzecia część wykładu zawierać będzie omówienie analizy tekstów wykonywanej przez program, czyli służyć będzie pokazaniu, co komputer może „zobaczyć” w tekście.

wiedza o języku i kulturze
  • wt., 2015-09-22 10:00
Spotkanie festiwalowe Peuwiański boom kulinarny i co z niego wynika

W ostatniej dekadzie peruwiańska kuchnia przebojem wdarła się na światowe stoły i trafiła pod najmodniejsze adresy. Dziejący się wokół niej ferment okrzyknięto nawet "boomem kulinarnym". Otwarto setki nowych restauracji, szkoły gastronomiczne pękają w szwach, a kuchnię wyniesiono do poziomu sztuki. Gastronomia stała się przystawką do wielkiej polityki, składnkiem narodowej tożsamości i przyprawą, która nadała nowy smak procesom ekonomicznych i społecznych transformacji. Zastanowimy się, czy możliwa jest "modernizacja od kuchni" i jak dalece "boom kulinarny" zmienił Peru.

wiedza o języku i kulturze
  • pt., 2015-09-25 17:00
Spotkanie festiwalowe Western filmowy po 2000 roku jako gatunek transnarodowy

Przegląd najnowszych produkcji z gatunku westernu zrealizowanych w Azji, Australii i Europie. Dlaczego gatunek, którego śmierć wielokrotnie ogłaszano, robi globalną karierę w nowym milenium?

wiedza o języku i kulturze
  • pt., 2015-09-25 18:00
Spotkanie festiwalowe Klisze szklane światłem zapisane. Co nam mogą powiedzieć stare fotografie

Spotkanie dotyczyć będzie fotografii utrwalonej na szklanych negatywach. Zaprezentowane zostaną najstarsze zbiory fotograficzne z kolekcji PME, na ich przykładzie zostanie omówiona historia fotografii. Wspólnie z uczestnikami będziemy zastanawiać się nad możliwościami dokumentacyjnymi fotografii (dawniej i dziś), rozważać, jakim rodzajem dokumentu, źródłem są fotografie o tematyce etnograficznej. Poruszymy także problematykę fotografii jako warsztatu badawczego etnografa. Spotkanie będzie zachęcać uczestników do prowadzenia własnych notatek wizualnych, tworzenia dokumentów fotograficznych.

wiedza o języku i kulturze
  • wt., 2015-09-22 15:00
Spotkanie festiwalowe Czy pamięć jest w głowach czy pomiędzy ludźmi?

Pamięć to jedna z najważniejszych cech naszego intelektu. Zdolność do zapamiętywania osób, informacji, sytuacji i zdarzeń  decyduje o  sukcesie w szkole, w pracy, w kontaktach z ludźmi. Zawartość naszej pamięci – nasze wspomnienia – są najważniejszą cechą, która identyfikujeczłowieka, mnie – jako – mnie.

Każde wspomnienie zostawia w mózgu ślad. Coraz skuteczniej potrafimy go odnajdywać. Potrafimy nawet  zrobić w laboratorium  sztuczny ślad pamięciowy; wspomnienie o zdarzeniu, którego nie było. Czy, w  normalnym życiu,  wspominamy zdarzenia, których nie było?  Jakie procesy neuronalne leżą u podłoża takich zjawisk?

Czy zniekształcenia tego typu dotyczą tylko jednostek, czy może także grup? Kulturoznawcy, socjolodzy, historycy potwierdzają dziś, że społeczeństwa również mają zdolność zapamiętywania, a co za tym idzie mogą pamiętać „dobrze” i „źle”, mogą też zapominać.  Co więcej, specjaliści ci twierdzą, że nasza własna, prywatna pamięć jest w znacznej mierze społecznie kształtowana.

O istocie pamięci i zapominania także w kontekście polsko-żydowskiej historii dyskutować będą: neurobiolog dr hab. Katarzyna Radwańska, biochemik prof. Jerzy Vetulani, historyk prof. Marcin Kula i kulturoznawca prof. Katarzyna Kaniowska.

wiedza o języku i kulturze
  • czw., 2015-09-24 18:00
Spotkanie festiwalowe 'Nasz człowiek' w Londynie: Polskie wątki w sprawie Kuby Rozpruwacz

Polacy czytali o zbrodniach Rozpruwacza w 1888 r. i nadal się nimi interesują – w ub. roku ukazały się „Pozdrowienia z Londynu”, poznaliśmy też nową teorię o Kubie-naszym rodaku. Nie wiem, kto był zabójcą, ale znam kilka faktów i mitów.

wiedza o języku i kulturze
  • pon., 2015-09-21 17:00