Uniwersytet Warszawski

Grzyby zazwyczaj kojarzą się nam z owocnikami zbieranymi jesienią. Dużo rzadziej zdajemy sobie sprawę z ich powszechności i wszechobecności w otaczającym nas środowisku. Jeszcze rzadziej zastanawiamy się nad tym jak wiele rzeczy, których na co dzień używamy, zawdzięczamy grzybom. Podczas warsztatów będziemy prowadzić obserwacje mikroskopowe grzybów, wykorzystywanych przez człowieka do różnych celów.  

Wiele atrakcji geologicznych - będziemy odkrywać świat sprzed milionów lat, oglądać całe mikroświaty zaklęte w kamieniach, poznawać różnego rodzaju surowce mineralne i ich wykorzystanie, dowiemy się wiele o ropie, gazie i bursztynie.

W programie:

• Laboratorium Młodego Geologa
• Energetyczna geologia
  – Ropa naftowa niezbędny surowiec
  – Co nam zostało po wielkich lasach czyli wszystko o węglu
  – Czysta energia czyli alternatywne źródła energii w praktyce
• Wewnątrz i na zewnątrz czyli skały i kamienie
  – Skalny świat
  – Kamień w architekturze Warszawy
• Czas geologiczny czyli historia życia na Ziemi
  – Lina życia
  – Świat sprzed milionów lat – czyli życie na Ziemi
• Gdy Ziemi się gniewa czyli wielkie kataklizmy
  – Czy wulkany zmienią klimat
  – Bliźniacy czyli trzęsienia ziemi i tsunami
• Polski jantar cenniejszy niż złoto
• Użyteczna geologia, czyli zwykła codzienności
• Dzieci dzieciom, czyli kącik małego geologa
• Pokaz wybuchów wulkanu

Dlaczego niebo jest niebieskie, a słońce o zachodzie czerwone?
Dlaczego niedźwiedzie polarne są białe?
Jak powstaje fatamorgana?
Dlaczego w szklarni bywa gorąco?
Na te i inne pytania odpowiedzą dziekani Wydziału Fizyki UW wykonując szereg efektownych doświadczeń.

Pojęcie nieskończoności prowadzi do wielu zaskakujących konsekwencji, które często wydają nam się paradoksalne. Przyjrzymy się kilku interesującym przykładom.

Osoby niewidome spotyka się na co dzień. Często jednak, ze względu na bariery po obu stronach, komunikacja między światem widzących i niewidzących jest zaburzona. Jedną z prób przełamania tych barier jest rozwijająca się dynamicznie technika tłumaczenia słowem obrazu, tzw. audiodeskrypcja, dzięki której osoby niewidome mogą –jako odbiorcy – szerzej uczestniczyć w życiu kulturalnym, np. samodzielnie oglądając filmy czy sztuki teatralne. Nowe technologie zaś otwierają nowe możliwości zawodowe i społeczne dla osób niewidomych. Podczas wykładu zaprezentowane zostanie – na przykładzie zawodu tłumacza – jak osoba niewidoma może z powodzeniem nie tylko funkcjonować w społeczeństwie, lecz także być pośrednikiem między kulturami. Pokażemy również, jak na co dzień można pokonywać bariery w komunikacji z osobami niewidomymi, w jaki sposób każda osoba widząca może być skutecznym tłumaczem świata wizualnego. Opowiemy także, dzięki jakim narzędziom niewidomy może sam obejrzeć film, obraz, rzeźbę, przedstawienie teatralne czy operę. Podczas wykładu zaprezentowane zostaną również pomoce ułatwiające życie niewidomym: GPS, mówiący smartfon i tablet, lupa, monookular itd. O wszystkim opowie osoba naukowo i prywatnie zainteresowana tą tematyką: niewidomy tłumacz i badacz przekładu. Będzie także szansa na zadawanie pytań, bez obawy o ich niestosowność.

Regeneracja to niezwykły proces prowadzący do odbudowy prawidłowej struktury mięśni szkieletowych, po uszkodzeniu mechanicznym lub wynikającym z miopatii. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane najnowsze doniesienia naukowe dotyczące regeneracji mięśni i badań nad wspomaganiem tego procesu oraz mobilizacji komórek macierzystych do uszkodzonej tkanki.

Spotkanie w ramach cyklu "Antymonopolowe five o'clock"

Spotkanie dotyczy interakcji prawa konkurencji i regulacji w sektorze farmaceutycznym. Obejmuje społeczny wymiar zapewniania interesów wszystkich uczestników dystrybucji lekami w tym pacjentów. Obowiązek dostaw leków, a import równoległy. Czy potrzebna jest interwencja ustawodawcy?

Ludzkość od zawsze interesowała się Ziemią – najpierw kształtem i powierzchnią, potem ewolucją i strukturą wewnętrzną. Na przestrzeni wieków ewoluowały metody, którymi można badać naszą planetę - od prostych obserwacji, przez metody analogowe, po współczesne metody cyfrowe. Rozwój aparatury pomiarowej i wzrost mocy obliczeniowej superkomputerów dał naukowcom nowe możliwości szczegółowego badania struktury powierzchni i wnętrza Ziemi. Na wykładzie pokazane będę współczesne metody, eksperymenty i wyniki badania powierzchni i wnętrza Ziemi.

Uczestnicy/czki będą próbowali odpowiedzieć na otwarte pytanie, czy możliwe jest zbudowanie społeczeństwa opartego na szeroko pojmowanej równości. Wiodący wątek rozmowy ma stanowić prezentacja głównych stanowisk socjologii na temat stratyfikacji: teorii konfliktu oraz teorii funkcjonalistycznej.

1. Wprowadzenie – krótkie przedstawienie biografii i dorobku naukowego Paula Grice’a

2. Wyjaśnienie, czym są Zasada Współpracy i maksymy:

a. maksymy ilości (informować w ilości stosownej do celu konwersacji)

b. maksyma jakości (podawać informacje prawdziwe)

c. maksyma odniesienia (mówić to co istotne dla tematu rozmowy)

d. maksyma sposobu (mówić jasno i zrozumiale)

3. Podzielenie uczniów na cztery grupy i wręczenie każdej z grup kartki z zapisaną maksymą.

Każda z grup ma za zadanie przedstawić w wymyślonej przez siebie scence rodzajowej

przykład konwersacji, w której jedna osoba przestrzega danej maksymy, a inna tę maksymę

łamie.

4. Po prezentacji wszystkich grup uczniowie decydują, która maksyma według nich została

złamana w kolejnych scenkach.

5. Burza mózgów: „jakie są skutki łamania maksym?”

6. Dyskusja, czy warto trzymać się stosowania maksym, gdy drugi rozmówca jawnie je łamie?

Nanosrebro, czyli srebro rozdrobnione do rozmiarów nanometrycznych (10-9 m)  stało się w ostatnich latach jednym z najintensywniej badanych materiałów. Posiada unikalne właściwości optyczne, katalityczne i biologiczne, często inne niż srebro w skali makro. Jest obecnie najlepiej sprzedającym się produktem nanotechnologii. W środkach masowego przekazu, czy w opisach produktów zawierających nanosrebro możemy znaleźć wiele informacji o niezwykłych właściwościach tego materiału. Które z nich są prawdziwe, a które stanowią tylko chwyt reklamowy? W trakcie wykładu słuszność niektórych z nich, tych najczęściej się pojawiających, poddana zostanie weryfikacji w oparciu o najnowsze wyniki badań naukowych. Omówione zostaną najważniejsze właściwości fizyczne i chemiczne nanosrebra, najczęściej stosowane metody jego wytwarzania, proponowane w literaturze mechanizmy działania bakteriobójczego oraz najnowsze doniesienia dotyczące toksyczności tego wyjątkowego nanomateriału. 

Bierzemy do ręki słowniki, surfujemy po sieci i, podążając tropem
słów-zagadek, próbujemy zobaczyć, jak z biegiem czasu zmieniają się
znaczenia i opisy wyrazów, słowniki i ich użytkownicy.
Czego możemy dowiedzieć się ze słownika papierowego, a czego z
elektronicznego? Czy korzystamy z nich w taki sam, czy w inny sposób? Które
są lepsze? Czy może w dobie Internetu i nowych technologii powinniśmy oddać
stare słowniki do archiwum lub muzeum? Na te i inne pytania poszukamy
odpowiedzi w czasie warsztatów Na tropie słów – na papierze i w sieci.
W trakcie spotkania prześledzimy historie kilku słów i zapoznamy się z
niektórymi słownikami w formie drukowanej oraz z kilkoma dostępnymi w
Internecie. Zastanowimy się także, jakie są ich wady i zalety oraz w jaki
sposób najefektywniej szukać w nich informacji o interesujących nas
wyrazach.

Sprawdzimy, czy naprawdę Mazowsze ma krajobrazy pośrednie między Antarktydą a Saharą, poznamy tego przyczyny, wytropimy rozmaite ślady zlodowaceń. Zobaczymy wybór najładniejszych pejzaży, także w najbliższych okolicach Warszawy.

Wykład w przystępny sposób analizuje czym jest energetyka obywatelska i jakie są możliwości i uwarunkowania jej rozwoju. Energetyka prosumencka rozwija się dynamicznie w całej Europie, ale w Niemczech doprowadziła  do rewolucji energetycznej. Jednak konieczna jest zmiana świadomości, postaw i zachowań dotychczasowych konsumentów energii tradycyjnej. Czy jest to możliwe także w Polsce? Jakie są główne przeszkody i bariery w upowszechnianiu wytwarzania energii przez Polaków? 

Kultura fizyczna staje się jedną z form świadomości społecznej. Towarzyszy emancypacji kobiet, jest rodzajem manifestacji przynależności narodowej, niejednokrotnie też uczestniczenie w „sportowo-towarzyskim” życiu miasta świadczy o statusie materialnym i społecznym (wyścigi konne). Pojawiają się wynalazki, które przyczyniają się do ulepszenia narzędzi sportowych: dętka zapewniająca elastyczność i sprężystość piłkom oraz oponom pneumatycznym, łańcuch rowerowy, szprychy; najważniejszy okres dla rozwoju poszczególnych dyscyplin przypada właśnie na koniec XIX wieku – od tamtego czasu zmieniają się one jedynie nieznacznie (pojazd zwany bicyklem, zaprojektowany w ciągu ostatnich 30 lat XIX wieku jest używany do dziś).

Antropologowie kultury w ostatnich latach opisali muzykę nie tylko jako świadectwo talentu wykonawców, ale również nośnik kulturowych znaczeń i środek budowania hierarchii społecznych. Dr Piotr Cichocki podczas wykładu opowie o odkryciach antropologii kulturowej w tym zakresie i omówi podejścia do muzyki: romantyczne, konstruktywistyczne i post-konstruktywistyczne. Pierwsze wiąże się z pojęciem "ducha" i "geniuszu", drugie koncentruje się na klasowym aspekcie estetyki, wreszcie trzecie spostrzega muzykę jako potężny obiekt. Wszystkie trzy perspektywy dr Cichocki omówi na przykładach praktycznych.

W ramach lekcji młodzież zapozna się z informacjami na temat zmian jakie zachodzą w organizmie podczas adolescencji jak również poruszona zostanie problematyka kompleksów związanych z własnym wyglądem oraz zagadnienie zrównoważonego obrazu własnego ciała. Ponadto, zajęcia będą służyły refleksji nad prezentowanymi w mediach wizerunkami ciał mężczyzn i kobiet.

Wykład spróbuje odpowiedzieć na pytania: czy poprzez to co jemy, zmieniamy skład naszej mikroflory jelitowej i z przyjaciela robimy wroga przyczyniającego się do rozwoju chorób ? oraz jaki wpływ na skład mikroflory ma stosowanie pro- lub prebiotyków, antybiotyków oraz syntetycznych słodzików ? 

Jest bardzo wiele powodów, dla których nie warto reagować na agresję, której jest się świadkiem: strach przed agresorem, ciekawość, co stanie się dalej, czy też niechęć do wyróżniania się z grupy innych biernych obserwatorów. I tylko jeden powód, dla którego powinno się reagować: moralna słuszność. Ale czy ten powód wystarczy? Niestety, wbrew moralnemu nakazowi reakcji, sama sytuacja społeczna, w jakiej znajdują się świadkowie przemocy, może taką reakcję hamować. W prezentacji pokażę przykład pułapki, w jakiej mogą znajdować się świadkowie przemocy szkolnej.

Celem prezentacji będzie analiza grupowych uwarunkowań dręczenia szkolnego (ang. bullying) w perspektywie teorii gier. Z dręczeniem mamy do czynienia wówczas, gdy ofiara jest w sposób powtarzalny obiektem ataków ze strony agresora lub grupy agresorów. Ten rodzaj agresji charakteryzuje się przy tym wysokim stopniem kalkulacji, planowania, oceny konsekwencji działania przez napastnika oraz niskim natężeniem emocji odczuwanych przez napastnika. Jest to agresja „na zimno”, inicjowana przez napastnika, świadomego konsekwencji swoich działań.
 
Warto podkreślić, że w przypadku tego szczególnego rodzaju przemocy bardzo istotna jest reakcja uczniów będących świadkami przemocy, którzy mogą zachęcić lub zniechęcić dręczycieli do dalszych działań. Problem reakcji świadków przenalizuję przy użyciu teorii gier, która służy do analizy decyzji podejmowanych w sytuacjach interakcyjnych, czyli takich, gdzie na wynik interakcji wpływ ma wielu jej uczestników. Teoria gier to matematyczna teoria, wykorzystywana np. przez politologów i ekonomistów.

Na spotkaniu przedstawię model gry ilustrujący zachowanie świadków dręczenia, którzy z jednej strony odczuwają moralny przymus reakcji (zinternalizowana norma nakazująca bronić słabszych), a z drugiej starają się zachowywać podobnie do swoich koleżanek i kolegów (konformizm). Zachowanie świadków ilustrować będzie wieloosobowa sekwencyjna gra koordynacji rozgrywana w populacji ustrukturyzowanej, czyli takiej, gdzie relacje między graczami mają znaczenie. Opowiem o samej grze i pokażę wyniki symulacji przebiegu gry dla wybranego zakresu warunków początkowych gry i sieci relacji tworzonych losowo.

Wyniki pokazują, że kwestia zależności między cechami grupy a tym, jak ona reaguje na agresję, nie jest wcale oczywista. Szerszemu zakresowi reakcji sprzyjają nie tylko silniejsza norma nakazująca reagowanie i niższy stopień konformizmu, ale też czynniki strukturalne, czyli to, jak wyglądają relacje w grupie. Zależność między gęstością sieci a zakresem reakcji świadków na przemoc jest nieliniowa. Zarówno zbyt niska, jak i zbyt wysoka gęstość sieci nie sprzyjają interwencji świadków. Występują przy tym interakcje między strukturalnymi i niestrukturalnymi cechami grupy, co oznacza, że różne cechy sieci mogą być mniej lub bardziej korzystne w zależności od tego, jak silna jest w grupie norma reagowania na przemoc oraz poziom konformizmu.

Co ważne, wyniki analiz można odnieść również do innych sytuacji o podobnej strukturze interakcji, na przykład do analizy problemu zmowy milczenia dotyczącej podejrzeń stosowania przemocy lub popełnienia przestępstwa przez kogoś z małej społeczności.

Socjologia, to nie tylko robienie ankiet i przewidywanie wyników wyborów. Tak naprawdę te dwa działania mają niewiele wspólnego z socjologią. A zatem czym jest socjologia? W czasie warsztatu przekonamy się o tym w praktyce.

Socjologia jest nauką w której bada się świat, który nas otacza: świat społeczny. Aby jednak móc to zrobić i wyciągnąć wnioski na temat tego, co zaobserwowaliśmy musimy dopasować odpowiednią metodę do pytania na które chcemy odpowiedzieć oraz zdecydować, czy chcemy poznać ogólne trendy panujące w całym społeczeństwie, czy dogłębnie zbadać jakiś jego wycinek. Oznacza to, że musimy dobrać odpowiednią metodę badawczą. Socjologowie najwięcej czasu poświęcali na kłótnie o to, która z wielu takich metod jest najlepsza do  poszukiwania odpowiedzi na konkretne pytania. A największe spory toczą się pomiędzy tak zwanymi socjologami ilościowymi (zajmującymi się statystyką, badającymi próby z całej populacji przy pomocy ankiet – zobaczcie np. dostępne w Internecie wyniki badan CBOS) i jakościowymi. Na zajęciach zajmiemy metodami tych drugich. Jest ich bardzo wiele, my skupimy się na jednej z nich wywiadzie jakościowym. W czasie wywiadu rozmawiamy z ludźmi i analizujemy opowieści, które powstają specjalnie dla nas.

W pierwszej części  warsztatów wybierzemy temat i poznamy metody, których możemy użyć w badaniu, oraz przygotujemy scenariusz badania. Żeby lepiej zrozumieć i „poczuć” daną metodę zerkniemy na opisy badań, w których je wykorzystano. Dowiemy się czego można się dzięki nim dowiedzieć oraz jakie niebezpieczeństwa czyhają na badacza-praktyka. Na koniec tej części warsztatów wybierzemy wspólnie temat badania oraz metodę, którą się posłużymy i przygotujemy plan badania (istnieje kilka rodzajów wywiadów).

W drugiej części wcielimy się w role badaczy-praktyków, zobaczymy jak wygląda wywiad. Następnie zajmiemy się analizą materiałów. Jak socjologowie interpretują wypowiedzi osób badanych?  A czy spisany wywiad  to materiał, który można badać tak jak dokument albo tekst literacki?

Odpowiedzi na te pytania poszukamy w czasie warsztatów, na których uczestnicy i uczestniczki będą mogli sprawdzić się w roli socjologów-badaczy jakościowych.

Plan warsztatów:

Część I: teoria, czyli przygotowujemy się do badań

1. Co to jest socjologia jakościowa? Kilka słów o podziale na ilościowców i jakościowców.
2. Wywiad, analiza dokumentów, a może fotografia? Czyli różne metody i techniki badań jakościowych
3. Wywiad: co, jak, z kim?
4. Wybieramy temat
5. Przygotowujemy plan badania: o co i jak zapytam badanych?/gdzie będę szukać osóbz którymi chcę rozmawiać, jakie wypowiedzi rozmówców są ważne w kontekście interesującego mnie tematu? (to, na które z tych pytań odpowiemy zależy od metody, którą wybiorą uczestnicy i uczestniczki)

Część II: analiza

1. Zbieramy materiał: poćwiczymy prowadzenie wywiadu
2. Przystępujemy do analizy: czytamy, kodujemy, interpretujemy (praca w grupach)
3. Podsumowanie: co nam wyszło z analizy, czy udało nam się znaleźć odpowiedź na pytanie badawcze, co było najłatwiejsze a co najtrudniejsze?

Nie wszystkie nieskończoności są takie same: jedne są "wieksze", a inne "mniejsze". Zobaczymy, jak je porównywać i poznamy kilka podstawowych przykładów.

Co roku powstaje ponad milion artykułów naukowych. Nawet ograniczając się do swojej wąskiej specjalizacji, uczony nie jest w stanie samodzielnie ogarnąć wszystkich nowych publikacji, tematów czy grup badawczych. W trakcie wykładu pokażemy jak przy pomocy dużych komputerów można śledzić rozwój światowej nauki.

Już dzieci można zapoznawać z prawami człowieka i warto to zacząć od prawa tak podstawowego jak to, że ludzie rodzą się wolni. Drogą do tego będzie praca nad narodzinami każdego z dzieci. Przydatne będą zdjęcia dzieci i ich bliskich z czasów po urodzeniu (prośba o ich przyniesienie na spotkanie). Porozmawiamy o tym, jak się ludzie rodzą, jak świętują swoje urodziny, zrobimy kalendarz z datami urodzin. Możliwa rozmowa z rodzicami o tym, jakie są dobre książki na przyszłość, by poznawać na własną rękę prawa człowieka. Każdy warsztat przewiduje czas na indywidualne pytania.

CIA Ministerstwem Kultury? Tak właśnie, cokolwiek cynicznie, określił rolę jaką amerykańska agencja wywiadowcza odgrywała w propagandowej walce między Wschodem a Zachodem, George Kennan, „ojciec chrzestny” sponsorowanego przez CIA Komitetu Wolnej Europy (The National Committee for a Free Europe/Free Europe Committee), zimnowojennej organizacji nadzorującej m.in. działalność Radia Wolna Europa (Free Europe Radio) oraz Wydawnictwa Wolna Europa (Free Europe Press). CIA, jak i finansowane przez nią quasi pozarządowe fundacje i wydawnictwa, miała niejawny, lecz istotny wpływ na to, jaką literaturę tłumaczono z języka polskiego i wydawano w angielskim i innych językach zachodnich w latach 1945-1989. W „ostoi wolnego słowa”, jaką oficjalnie mianowała się Ameryka, tajne finansowanie przekładów antykomunistycznej polskiej literatury często szło w parze z niejawną cenzurą, polegającą na usuwaniu „niewygodnych” fragmentów z przekładanych dzieł w ich nowej, zachodniojęzycznej wersji, lub na zawężaniu antytotalitarnej wymowy utworów do ich jednoznacznej, antykomunistycznej interpretacji.