historia

Rola darczyńców we wzbogacaniu zasobów archiwalnych, na przykładzie PAN Archiwum w Warszawie. Zaufanie, szacunek i empatia, drogą do pozyskiwania bezcennych materiałow z prywatnych spuścizn i kolekcji. Uroczyste spotkanie z darczyńcami wyrazem wdzięczności dyrekcji i archiwistów, a także  dowodem na docenianie wartości pamiatek po przedstawicielach  polskiego  środowiska naukowego.

Zapraszamy na warsztaty oparte na schemacie gry decyzyjnej. Uczniowie cofną się w czasie, by zmierzyć się z dylematami, przed którymi stawał Józef Piłsudski. Gra, przygotowana przez Fundację Polska Debatuje i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, nauczy uczestników podstaw debatowania oraz argumentowania. W trakcie zajęć grupa pozna jedne z najtrudniejszych momentów w życiu Józefa Piłsudskiego – decyzje dotyczące zarówno kwestii politycznych, militarnych, jak i życia prywatnego.

Emanuel Ringelblum urodził się w Buczaczu, a dzieciństwo i młodość spędził w Galicji, jednak miastem, z którym związał się na resztę życia została Warszawa. Krakowskie Przedmieście, Długa, Tłomackie, Leszno, Grójecka, Dzielna i Nowolipki to tylko kilka ulic, z którymi wiąże się warszawska część biografii Ringelbluma i jego rodziny. Podczas spaceru opowiemy o warszawskich adresach twórcy Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego, jego poglądach politycznych, działalności społecznej, pracy historyka i nauczyciela.

 

Podróż, wypoczynek, wczasy, urlop, letnisko, zimowisko, kąpielisko ... Do wód, po zdrowie, słońce południa, dziką przyrodę i folklor nieskażony cywilizacją. Polacy podziwiają swój kraj i korzystają z szerokiej oferty turystycznej. Lekcja zilustrowana pokazem oryginalnych obiektów ze zbiorów Gabinetu Dokumentów Życia Społecznego Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.

Prezentacja przechowywanych  w AGAD oryginalnych dokumentów związanych z życiem, działalnością i czasami Tadeusza Kościuszki.

Co łączy szlachcica Piekarskiego z królem Zygmuntem i jaką rolę odgrywa tu Pałac Dziekana (obecna siedziba MAW). Czemu Piekarski nie lubił króla, gdzie byli „Borowcy” w kluczowym momencie wydarzenia, i czemu Piekarski zginął mimo, że Król okazał mu swą łaskę?

Historia wyjątkowa w dziejach Polski. Tylko raz i to na szczęście nieskutecznie dokonano w naszym kraju zamachu na życie króla. A jak wiadomo – król z woli Bożej – więc podniesienie ręki na króla, było najwyższą formą przestępstwa. A zatem i kara służna się należała.

Jak to wydarzenie z historii trwale wpisuje się w naszą kulturę?

Zapraszamy na opowieść wplecioną w miejsce prawdziwych wydarzeń sprzed niespełna 400 laty. Uczestnicy spotkania mają możliwość zwiedzania odtworzonych łączników między Zamkiem Królewskim a Katedrą, znajdujących się na pierwszym piętrze Muzeum.

Kto nigdy nie słyszał „plecie jak Piekarski na mękach” – niech potraktuje przedpołudniową wizytę w MAW jako zadanie obowiązkowe!

Kto nigdy nie był na mostkach nad Dziekanią i Kanonią – musi w końcu być tam gdzie i król bywał!

Obiecujemy - nie będziemy pleść jak Piekarski!  Nasza historia jest prawdziwa, bo udokumentowana!

Wystaw Główna "Rzeczy warszawskie" w Muzeum Warszawy składa się trzy części: "Rzeczy warszawskie", "Dane warszawskie" i "Dzieje kamienic". W gabinetach tematycznych znaleźć można rzeczy – świadków i uczestników historii miasta, które są punktem wyjścia do opowiedzenia historii swoich właścicieli i twórców oraz wydarzeń i procesów, które ukształtowały współczesną Warszawę.

Wystaw Główna "Rzeczy warszawskie" w Muzeum Warszawy składa się trzy części: "Rzeczy warszawskie", "Dane warszawskie" i "Dzieje kamienic". W gabinetach tematycznych znaleźć można rzeczy – świadków i uczestników historii miasta, które są punktem wyjścia do opowiedzenia historii swoich właścicieli i twórców oraz wydarzeń i procesów, które ukształtowały współczesną Warszawę.

Część I Rewolucja rosyjska (od I wojny światowej do października 1917 roku)

Rewolucja rosyjska to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii świata. W wyniku wydarzeń z 1917 roku przestało istnieć jedno z najpotężniejszych państw – Cesarstwo Rosyjskie i powstało inne Związek Sowiecki. W czasie wykładu zostanie podjęta próba odpowiedzi na kluczowe pytania: czy przejęcie władzy przez bolszewików to rewolucja, przewrót, a może powstanie zbrojne? Czemu rewolucja wybuchła w Cesarstwie Rosyjskim, które było państwem słabo uprzemysłowionym? Kto był liderem rewolucji? Czy można było uniknąć rewolucji i wojny domowej? Jak długo trwała rewolucja: do października 1917 roku, do 1921 roku czy też jeszcze dłużej? W czasie wykładu będę starał się przedstawić dokonania historiografii rosyjskiej, polskiej i zachodniej. Jak bardzo różnią się opinie sowietologów amerykańskich (Richard Pipes) od rosyjskich (Rudolf Pichoja, Aleksandr Szubin)? Oddzielnym wątkiem będzie tzw. „sprawa polska”, czyli udział Polaków w rewolucji rosyjskiej (Feliks Dzierżyński, Józef Unszlicht, Feliks Kon, Jakub Hanecki i inni) oraz jak wydarzenia z 1917 roku wpłynęły na odzyskanie niepodległości przez Polaków.

Wybory to święto demokracji, ale i sprawa nadzwyczaj praktyczna. Niezależnie od tego, czy wybieramy przewodniczącego stowarzyszenia, szefa partii politycznej, czy głowę państwa wola suwerena powinna być świętością, a droga od przekonań większości wyborców do ostatecznego wyniku wyborów – i ich konsekwencji – niezakłócona. Wybory to w związku z tym również sprawa praktyczna: muszą być przygotowane ich reguły, muszą być sprawnie zorganizowane i przeprowadzone. Tyle teoria. W praktyce jednak, od kiedy zaczęto wykorzystywać wybory do podejmowania najważniejszych decyzji personalnych w państwie, zainteresowane strony zaczęły szukać takich sposobów wpływania na ostateczny wynik głosowania, by wola wyborców miała jak najmniejsze znaczenie. Fałszerstwa wyborcze mają w związku z tym długą tradycję, ale we współczesnych państwach demokratycznych niezwykle trudno jest od tak po prostu sfałszować wynik wyborów poprzez np. dosypanie do urn odpowiednio spreparowanych kart do głosowania. W efekcie zainteresowani wpływaniem na wynik wyborów w sposób inny niż przez przekonywanie wyborców do swoich postulatów muszą wykazać się większą pomysłowością. Borys Bażanow, prywatny sekretarz Stalina, który pod konie lat 20. XX w. zbiegł na Zachód, w swoich wspomnieniach przypisał swojemu byłemu szefowi następujące słowa: „Uważam, że nie ma najmniejszego znaczenia kto i jak spośród członków partii będzie głosował. Natomiast sprawą o nadzwyczajnej wadze jest "kto i jak będzie liczył głosy”. I właśnie to kto i jak liczy głosy w wyborach, jak są one zorganizowane i przygotowane, i jak wpływa to na ich ostateczny wynik, będzie tematem tego spotkania.

Muzeum Drukarstwa w ramach obchodów Festiwalu Nauki w nawiązaniu do Roku Wisły- "Wisła w grafice" będzie prezentować ze swoich zbiorów XIX wieczne grafiki znanych twórców, przedstawiające architekturę , roślinność i rzekę Wisłę, wykonane w różnych technikach stalorytu, miedziorytu i litografii. Prezentacji towarzyszyć będą warsztaty podczas których można będzie zaprojektować niewielkiego formatu plakat, którego tematem będzie Wisła.

Tegoroczna debata w Muzeum Polin ma być głosem w dyskusji na temat sposobów radzenia sobie z plagą fałszywych informacji, w tym zwłaszcza fałszów, przeinaczeń i tendencyjnych interpretacji faktów historycznych. Celem debaty jest przybliżenie słuchaczom perspektyw i doświadczeń różnych osób zajmujących się zawodowo prawdą o przeszłości: historyka, socjologa i autora reportaży historycznych. Spytamy ich jak rozumieją prawdę w swoich badaniach, w jaki sposób oceniają wiarygodność różnych publikacji, danych i źródeł informacji, jak radzą sobie z nadmiarem informacji i informacjami wątpliwymi, i co w tych sprawach mogą doradzić zwykłym czytelnikom.

Wystawa "Polscy badacze Syberii, na kórej celowo pominięte zostały wątki  patriotyczne i martyrologiczne, prezentuje odkrycia i osiągnięcia naszych rodaków w dalekiej Azji w różnych dziedzinach nauki, kultury i sztuki. Zaprezentowane na niej unikatowe materiały dostarczają zwiedzającym nie tylko ciekawych informacji, lecz także wielu niezapomnianych wrażeń i szczerych wzruszeń.

Tadeusz Kościuszko ostatnie lata spędził w Solurze, w Szwajcarii. Swoje serce zapisał najmłodszej z córek Franza Zeltnera, w którego domu mieszkał. Jego ciało spoczęło na Wawelu. Emilia Zeltner opiekowała się sercem Kościuszki budując dla urny specjalne mauzolea.W 1895 r. urna z sercem trafiła na Zamek w Rapperswilu, po wyzwoleniu Polski - na Zamek Królewski. Po II wojnie tułała się w różnych miejscach aż wreszcie wróciła do kaplicy zamkowej.

Praga to niekończący się projekt. Swój współczesny wygląd zawdzięcza wielu pomysłom, różnym planom, decyzjom i ciągłym przemianom. Niektóre z nich doceniamy, uważając, że ta część Warszawy „ma klimat”; inne znów krytykujemy, mówiąc, że „kiedyś było lepiej”.Wystawa stara się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego Praga wygląda tak, a nie inaczej. Opowiada o genezie i obecnej kondycji niektórych kamienic i fabryk, przedstawia historię zielonych alej. Opisuje charakter Parku Praskiego, mówi o znaczeniu linii kolejowej oraz o tym, czym była kiedyś i czym jest współcześnie ul. Targowa. Praga to niekończący się projekt. Zmienia się także dziś, na naszych oczach. Nad głowami mieszkańców pracują żurawie budowlane, budynki z historią są rozbierane lub remontowane. Pojawiają się inwestorzy, deweloperzy, liczne projekty są dyskutowane. Niech ta podstawowa, pokazywana na ekspozycji wiedza, okaże się przydatna w toczącej się debacie na temat kierunku zachodzących zmian.

Spacer przybliży uczestnikom historię warszawskiego getta, codzienne problemy jego mieszkańców i tragiczny finał społeczności warszawskich Żydów. Zobaczymy pozostałe jeszcze ulice, kamienice i place, a wyobrazimy sobie i obejrzymy na zdjęciach to, czego zobaczyć już nie można. Każdy punkt spaceru to opowieść o ludziach uwięzionych w dzielnicy zamkniętej, ich zmaganiach z trudnościami każdego spędzonego tu dnia, decyzjach i wyborach. Uczestnicy spaceru dowiedzą się jak w getcie szmuglowano żywność, jaką sztukę można było obejrzeć w Teatrze Femina i dlaczego w dzielnicy żydowskiej znalazły się trzy kościoły rzymsko-katolickie.

7 listopada 2017 r. mija 150. rocznica urodzin Marii Skłodowskiej-Curie, dwukrotnej laureatki Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za badania zjawiska promieniotwórczości (1903, z mężem Piotrem Curie i Henrim Becquerelem) oraz w dziedzinie chemii za odkrycie polonu i radu oraz wydzielenie metalicznego radu i zbadanie jego właściwości (1911, samodzielnie). O postaci wielkiej uczonej oraz jej osiągnięciach opowie Kustosz Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie PTChem, Małgorzata Ewa Rosen w ramach obchodów 150. rocznicy urodzin.

Uczestnicy poznają konne, siodła, rzeźbę konia. Dowiadują się o dawnych sposobach podróżowania w czasach kiedy konie i ciągnięte przez nie pojazdy były głównym środkiem transportu. Poznają zasługi koni, a także formy opieki człowieka nad końmi.

Dzielnica Północna na której zgliszczach, spalonych cegłach oraz popiele, wybudowano po wojnie socrealistyczne osiedle Muranów, jest jednym z najbardziej bogatych w historię miejsc współczesnej Warszawy. To właśnie w Dzielnicy Północnej, i to nie tylko w jej bijącym sercu na słynnych Nalewkach, w dwudziestoleciu międzywojennym kwitło życie żydowskie, zarówno handel jak i kultura. To również tutaj, w czasie okupacji niemieckiej, znajdowało się tzw. duże getto, na terenie którego trwały walki w czasie powstania w 1943 roku. W czasie spaceru zostanie przypomniana przedwojenna historia dzielnicy jak również ostatni akt istnienia jej i jej mieszkańców.

Na wystawie przedstawiono miejsca pochówku zabalsamowanego i umieszczonego w wazie wypełnionej konserwującym płynem serca Tadeusza Kościuszki w Szwajcarii, we Włoszech i ponownie w Szwajcarii, zanim uroczyście złożono tę narodową relikwię na Zamku Królewskim w Warszawie, a na szkatule wyryto pozłacany napis: „Serce Tadeusza Kościuszki”. Unikatowych fotografii do ekspozycji użyczyły Archiwum PAN: Archiwum Zamku Królewskiego, Biblioteka i Archiwum Muzeum Polskiego w Rapperswilu, Muzeum Tadeusza Kościuszki w Solurze i Narodowe Archiwum Cyfrowe. Współczesne piękne zdjęcia na potrzeby wystawy wykonali Luigi Azzinnaro i Barbara Wiktorowska.

Pokaz książek z Gabinetu Starych Druków BUW, ktore wpłynęły na wychowanie i ukształtowały późniejsze poglądy Tadeusza Kościuszki. Na podstawie czytanej prze niego literatury możemy poznać ogólne zainteresowania przyszłego Naczelnika, ale także zaobserwować kształtowanie się kanonu zasad moralnych i ideałów, którym pozostał wierny do śmierci. Wśród omawianych starych druków znajdą się zarówno dzieła uniwersalne, znane każdemu wykształconemu młodzieńcowi w epoce oświecenia, jak i pozycje, do których powstania pośrednio lub bezpośrednio Kościuszko "przyłożył swoją rękę".

Jednym z zarzutów, jakie wobec Sparty sformułował Arystoteles było to, że według niego Spartanie są gynaikoratoumenoi, czyli że są rządzeni przez kobiety. Źródła historyczne, przede wszystkich literackie, w ogóle podkreślają wyjątkowość Spartanek na tle ogólno greckim. Ich pozycja i rola w społeczeństwie miała być znacznie lepsza niż pozostałych greckich kobiet, zwłaszcza Atenek. W źródłach możemy odnaleźć wiele przykładów, z których można wywnioskować, że Spartanki faktycznie „rządzą” mężczyznami. Jednym z bardziej wyraźnych przykładów mogą być Agesistrata i Archidamia, czyli matka i babka króla Agisa IV, które odegrały dużą rolę w czasie próby powrotu do „praw Likurga”. Warto również zastanowić się, co mogło wpływać na to, że autorzy źródeł historycznych, nie-Spartanie, postrzegali Spartę w ten sposób. W swoim wykładzie chciałabym się zastanowić, czy w Sparcie mogła faktycznie istnieć gynaikokratia, a Sparta była „miastem kobiet”, czy może wręcz przeciwnie – jest to element mitu spartańskiego.

Wystawa połączona z oprowadzaniem i prezentacją oryginalnych materiałów archiwalnych zachowanych w zasobie Archiwum Państwowego w Warszawie przybliżających podróż Polaków do Ameryki, ich aklimatyzację w nowym środowisku, problemy z komunikacją i odnalezieniem się w nowych realiach.