pokaz

Dzięki siłom elektrycznym istnieją atomy.  Impulsy elektryczne przenoszą informację w naszym organizmie. Wyładowania elektryczne widzimy  w czasie burzy.  O pewnych przejawach tych oddziaływań opowiedzą Dziekani Wydziału Fizyki UW.

Zaprezentowane zostaną dwa urządzenia. Pierwsze z nich to detektor promieniowania kosmicznego wykrywający i sygnalizujący przelot cząstek wspomnianego promieniowania, głównie mionów. Wyświetlacz detektora będzie wyświetlał trajektorie lotu rejestrowanych cząstek. Drugie z prezentowanych urządzeń to komora mgłowa. Pozwala ona na obserwację śladów, jakie w sztucznie wytworzonej mgle pozostawiają cząstki emitowane przez materiał promieniotwórczy.

Podczas wykładu zostaną przedstawione i omówione doświadczenia ilustrujące podstawowe prawa kinematyki i dynamiki . Pokazy dla wszystkich (dzieci poniżej 10 lat pod opieką dorosłych).

Nawet mechanika może być ciekawa, pod warunkiem, że przeprowadza się doświadczenia, a nie tylko czyta w podręcznikach „o klockach zsuwających się po równi pochyłej”, „piłkach rzucanych z wieży” lub „samochodach jadących z miasta A do miasta B”. W trakcie wykładu będziemy mogli przekonać się sami, że wiedza książkowa jednak opisuje  rzeczywistość. W szczególności dowiemy się:

Jak sprawdzić, że Ziemia obraca się wokół własnej osi?

Czy można podlać cały trawnik nawet mając zbyt krótki wąż?

Czy ciało może „staczać się do góry” po równi pochyłej?

Co to są i skąd się biorą siły odśrodkowa i Coriolisa?

Jak zabezpieczyć statek przed kołysaniem przez fale?

Z jaką siłą działa powietrze na wszystkie przedmioty?

Zwiedzający zobaczą kilkanaście zabawek, ozdób i przedmiotów codziennego użytku które zachowują się w zadziwiający sposób, a jednocześnie prezentują ważne zjawiska fizyczne. Prezentowane zabawki to:

- dwustożek na V-szynach (pozornie samodzielnie wjeżdżający pod górę),

- gumowa półkula wyrzucająca piłeczki,

- bączek „tippe top”,

- kamień cektycki,

- miedziana rura spowalniająca przelatującą przez nią magnetyczną kulkę,

- elektromagnes,

- klepsydra z magnesem i opiłkami żelaza,

- kula plazmowa,

- model żyroskopu,

- dysk Eulera,

- mydlane figury,

- wahadło chaotyczne,

- radiometr Crookesa

i inne.

  Prezentacje zabawek opatrzone zostaną naukowymi komentarzami pracownika NCBJ.

Podczas pokazów doświadczeń będzie można się dowiedzieć z czego chmury się składają, jak zrobić sobie chmurę i czy można ją postawić na półce, jak się ma gotowanie do pogody, co ciekawego można wymalować sobie w szklance wody i wiele innych.

W ramach pokazu zaprezentowany i omówiony zostanie plakat z różnymi rodzajami chmur. Zadaniem słuchaczy będzie samodzielne wykonanie obrazka z chmurami za pomocą dostępnych materiałów (waty, farb, papieru) i opisanie go.

W programie Dnia Otwartego będzie seria 6 wykładów, pokazy tellurium (model układu Ziemia-Słońce-Księżyc), zajęcia z komputerowymi programami astronomicznymi, obserwacje plam na Słońcu, warsztaty dla dzieci (w wieku 5-12 lat), kiermasz wydawnictw popularnonaukowych i amatorskiego sprzetu astronomicznego, stoisko Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, pokazy zdjęć i filmów o tematyce astronomicznej, sesja pytań ze strony publiczności i odpowiedzi astronomów.

"Ciepło - zimno" - wybuchowe zajęcia o temperaturze i ciśnieniu. Na lekcji omówione zostaną podstawowe zagadnienia związane z szeroko pojętą termodynamiką. Uczniowie będą mieli okazję zapoznać się ze "wściekłym" ciekłym azotem i zobaczyć prawdziwą "płonącą dłoń". Każdy z uczestników będzie mógł z bliska obejrzeć przeprowadzane eksperymenty a wybrani śmiałkowie dołączą do eksperymentatorów i przeprowadzą część doświadczeń samodzielnie.

"Ciepło - zimno" - wybuchowe zajęcia o temperaturze i ciśnieniu. Na lekcji omówione zostaną podstawowe zagadnienia związane z szeroko pojętą termodynamiką. Uczniowie będą mieli okazję zapoznać się ze "wściekłym" ciekłym azotem i zobaczyć prawdziwą "płonącą dłoń". Każdy z uczestników będzie mógł z bliska obejrzeć przeprowadzane eksperymenty a wybrani śmiałkowie dołączą do eksperymentatorów i przeprowadzą część doświadczeń samodzielnie.

Lekcja z pokazami i eksperymentami wykonywanymi [również] przez uczestników. Będziemy opowiadać o świetle, dlaczego widzimy niebieskie niebo i czerwone zachody słońca, ale również zastanowimy się jak badać coś czego bezpośrednio nie możemy zobaczyć. Czy uzyskane w wyniku analizy rentgenowskiej obrazy cząsteczek przedstawiają rzeczywiste obiekty? Czy możemy użyć innych zmysłów np. węchu żeby 'zobaczyć' budowę cząsteczki? Przyjrzymy się też prymitywnym oczom pewnego morskiego głowonoga o wdzięcznej nazwie Nautilus a stamtąd przeniesiemy się w kosmos, do laboratoriów fizyków i do pracowni fotografów.

Seria 30-minutowych pokazów dla dzieci i dorosłych ilustrujących różnorodne procesy atmosferyczne z wykorzystaniem przyrządów pomiarowych Zakładu Fizyki Atmosfery.

Neolityczne kopalnie krzemienia w dzisiejszych Krzemionkach Opatowskich przez ponad 2000 lat były dostawcą i eksporterem krzemienia. Poznamy sposób występowania tego wówczas ważnego surowca, metody wydobycia, obróbki i jego użytkowanie.

Co ma wspólnego z minerałami ząb kaszalota, jajko, okulary przeciwodblaskowe, liść bzu? Spróbujemy wyśledzić minerały w naszym najbliższym otoczeniu. Wiele z nich będzie można zobaczyć w czasie pokazu i zwiedzania muzeum Wydziału Geologii UW.

Prześledzimy rzekę – od źródła przez jej bieg aż do ujścia, przyjrzymy się jej dolinie, przepływowi wody. Zastanowimy się nad pożytkami z wodospadów i nad rolą krajobrazową rzek. Spróbujemy dociec, kim bylibyśmy dziś bez rzek?

Woda stanowi najważniejszy składnik materii zawierający rozpuszczalne sole, substancje organiczne i gazy. Przy określonych parametrach stanu woda wyróżnia się spośród innych substancji odmiennością właściwości fizyczno-chemicznych, co wpływa w decydujący sposób na naturę świata fizycznego i biologicznego. W każdej dziedzinie życia znajomość właściwości wody jest niezmiernie istotna. Podczas wykładu z pokazem omówione zostaną fizyczne i chemiczne właściwości wody. Przedstawione zostaną stany skupienia wody, spróbujemy określić gęstość wody względem innych substancji. Uczniowie uzyskają informację nt. zasobów wody na świecie i dowiedzą się czym różni się woda słona od słodkiej. Spróbujemy uświadomić dzieciom, jakie jest znaczenie wody dla życia i zdrowia ludzi oraz przypomnimy o konieczności jej oszczędzania. Zajmiemy się także zanieczyszczeniami wody i sposobami ich usuwania.

Podczas pokazu zaprezentowane zostaną zamknięte źródła promieniowania jonizującego alfa, beta i gamma o małej aktywności. Prowadzący opowiedzą o rodzajach promieniowania, jego przenikliwości, zasięgu i sposobach wykrywania, a także o możliwości zastosowania radioizotopów w diagnostyce i terapii nowotworowej. Ponadto pokazane zostaną uczniom przedmioty spotykane w codziennym życiu i przy użyciu liczników promieniowania Eko-C mierzony będzie poziom ich promieniowania. Zainteresowani uzyskają również informacje nt. zjawiska promieniowania tła oraz usłyszą o zagrożeniach, dawkach pochłoniętych i poziomie naturalnego promieniowania. Na koniec osoby prowadzące zajęcia opiszą działanie i zastosowanie bramki dozymetrycznej, natomiast chętne osoby będą mogły skontrolować i wykryć powierzchniowe skażenie dłoni i obuwia radionuklidami.

Woda stanowi najważniejszy składnik materii zawierający rozpuszczalne sole, substancje organiczne i gazy. Przy określonych parametrach stanu woda wyróżnia się spośród innych substancji odmiennością właściwości fizyczno-chemicznych, co wpływa w decydujący sposób na naturę świata fizycznego i biologicznego. W każdej dziedzinie życia znajomość właściwości wody jest niezmiernie istotna. Podczas wykładu z pokazem omówione zostaną fizyczne i chemiczne właściwości wody. Przedstawione zostaną stany skupienia wody, spróbujemy określić gęstość wody względem innych substancji. Uczniowie uzyskają informację nt. zasobów wody na świecie i dowiedzą się czym różni się woda słona od słodkiej. Spróbujemy uświadomić dzieciom, jakie jest znaczenie wody dla życia i zdrowia ludzi oraz przypomnimy o konieczności jej oszczędzania. Zajmiemy się także zanieczyszczeniami wody i sposobami ich usuwania.

Podczas pokazu zaprezentowane zostaną proste doświadczenia chemiczne, które będą skupiały się na efektownych barwnych reakcjach. W pokazie wykorzystana zostanie także instalacja - boks rękawicowy, czyli stanowisko, w którym pracuje się z izotopami promieniotwórczymi. Prowadzący opowiedzą o pracach w nim prowadzonych. Dzieci będą mogły samodzielnie wypróbować instalację. Wewnątrz boksu znajdować się będą różne elementy: klocki, naczynia z wodą, małe przedmioty, a dzieci będą miały za zadania wykonać z nimi nieskomplikowane czynności. Dodatkowo prowadzący opiszą działanie i zastosowanie bramki dozymetrycznej, natomiast chętne osoby będą mogły skontrolować i wykryć powierzchniowe skażenie dłoni i obuwia radionuklidami.

Uczestnicy:

- dowiedzą się jak opracowuje się szczepionki nowej generacji;

- dowiedzą się czy możliwe jest uzyskanie uniwersalnej szczepionki przeciw grypie, która chroniłaby nas przez całe życie;

- prześledzą etapy odkrywania eksperymentalnych szczepionek w laboratorium.

Polska Akademia Nauk Ogród Botaniczny w Powsinie proponuje wykład połączony z pokazem roślin mięsożernych, czasami określanych jako rośliny owadożerne, które  należą do osobliwości przyrodniczych. Egzystują w bardzo ubogich środowiskach w składniki mineralne (głównie w związki azotu) rozwinęły cechy morfologiczne (wykształcenie liści pułapkowych) w celu schwytania żywej zdobyczy. Celem prezentacji będzie zatem omówienie najpopularniejszych roślin mięsożernych oraz ich pokaz.

Bakterie to maleńkie organizmy, których nie widzimy gołym okiem, tzw. mikroorganizmy. O ich obecności często możemy się przekonać; mogą być naszymi wrogami, gdyż są przyczyną wielu chorób (angina, borelioza, próchnica, tężec), ale także sprzymierzeńcami, ponieważ pomagają np. w produkcji szczepionek i leków, kiszonych ogórków, produktów mlecznych, kosmetyków czy w oczyszczaniu ścieków.

Bakterie wykorzystuje się również w nauce, jako organizmy modelowe w badaniach, a także w przemyśle, jako narzędzia do wytwarzania pożądanych substancji. Takie zastosowanie bakterii jest możliwe dzięki poznaniu ich fizjologii i materiału genetycznego oraz rozwojowi biologii molekularnej.

Na warsztatach uczestnicy zapoznają się z pracą w laboratorium, w którym przedmiotem badań są bakterie. Dowiedzą się, że są one najliczniejszą i wszędobylską grupą organizmów żywych na Ziemi, że mogą się poruszać, produkować pożyteczne enzymy i inne związki chemiczne, tworzyć kolonie oraz porozumiewać się ze sobą. Podczas warsztatów uczestnicy „pokolorują” bakterie i zobaczą je pod mikroskopem, wyhodują „własne” mikroorganizmy, a także przeprowadzą eksperyment z wykorzystaniem enzymu produkowanego przez bakterie i zobaczą skutki jego aktywności.

Uczestnicy lekcji festiwalowej zostaną zapoznani z ogólną budową serca oraz układu krążenia ssaków domowych. Początkowo na przykładzie serca wyizolowanego zostanie omówiona budowa zastawek, przedsionków, komór oraz worka osierdziowego. Następnie uczestnicy zapoznają się z przebiegiem głównych naczyń tętniczych oraz żylnych na  przykładzie konia oraz psa

Uczestnicy dowiedzą się jak wygląda laboratorium zajmujące się hodowlami komórkowymi in vitro w Instytucie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN. Prowadzący opowiedzą, co jest potrzebne przy pracy z hodowlami komórkowymi. Pokażemy, gdzie mieszkają komórki w laboratorium (praca z komorą laminarną, prezentacja naczyń hodowlanych) i opowiemy, co jedzą (wytłumaczymy co i dlaczego znajduje się w pożywce hodowlanej). Każdy będzie mógł wcielić się w rolę naukowca – założyć fartuch laboratoryjny, rękawiczki oraz samodzielnie przygotować pożywkę hodowlaną przy użyciu prawdziwych probówek laboratoryjnych, pipet, cylindrów, zlewek i mieszadeł. Sprawdzimy jakie są odczyny przygotowanych przez nas roztworów przez pomiar pH. Zastosowane płyny i substancje będą nieszkodliwą imitacją składników pożywki, np. soki, roztwory barwników spożywczych, sól, cukier.

Ponadto, zaprezentujemy jakie komórki są hodowane w Instytucie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN (szalki i szkiełka z utrwalonymi komórkami oglądane pod mikroskopem) i wyjaśnimy, do czego nam wszystkim może się to przydać.

W trakcie zajęć zaprezentujemy uczestnikom zajęć jak ważną rolę odgrywa światło i kolory w przyrodzie, zwłaszcza dla organizmów żywych.