Pomiędzy obrazem a afektem. Fenomenologiczna koncepcja wyobraźni cielesnej

Czym jest wyobraźnia? Jakie miejsce pełni w ogólnej „architektonice” ludzkich władz poznawczych? Czy pełni jakąś pozytywną rolę w odsłanianiu naszej codziennej rzeczywistości, czy raczej wprowadza nas jedynie w sferę tego, co nierealne, fikcyjne, fantazmatyczne? Czy pomiędzy tymi dwoma wymiarami istnieje nieprzekraczalna przepaść, czy raczej relacja wzajmnego przenikania się? Pytania tego rodzaju towarszyszą filozofii co najmniej od czasów Platona. Szczególnego znaczenia nabrały jednak w fenomenologii, dla której problematyka wyobraźni stanowiła od początku jeden z tematów przewodnich. Z jednej bowiem strony przedstawiana była jako „królewska droga” do odsłonięcia istoty rzeczy, z drugiej jako przynależna świadomości funkcja „odrzeczywistniania” stanowiąca zarazem konieczny warunek wolności, jak i cokolwiek dwuznaczną dyspozycję etyczną. Celem wykładu jest prezentacja zarysu fenomenologicznej koncepcji wyobraźni, która kłaść będzie akcent na jej cielesno-afektywny charakter. W tej perspektywie – to, co wyobrażeniowe nie stoi w opozycji wobec tego, co realne, ale raczej wskazuje na ich nierozerwalny splot. Powiązanie wyobraźni z cielesnością pozwoli na wyszczególnienie trzech podstawowych znaczeń czy funkcji, jakie można jej przypisać: po pierwsze jest ona projekcją przestrzeni egzystencjalnej. Po drugie, wpisanym w ludzką cielesność nastawieniem na to, co w doświadczeniu nie jest dane bezpośrednio, ale jedynie założone, na ukryte w rzeczywistości możliwości. Po trzecie, stanowi projekcję uczuciową, która nadaje otaczającej nas rzeczywistości  afektywną aurę, a więc tym samym znaczący charakter. W ten sposób – mimo iż z zasady pozostaje domeną nieobecności – okazuje się koniecznym warunkiem możliwości rzeczywistości, w jakiej na co dzień żyjemy i działamy.