pokaz

Wykład popularnonaukowy przedstawiający historię układu okresowego pierwiastków. Duża część prezentacji dotyczy wytwarzania pierwiastków sztucznych metodami reakcji jądrowych, w tym tzw. pierwiastków superciężkich. Wykładowi towarzyszy zabawa ilustrująca problemy związane z wytwarzaniem nowych pierwiastków.

Na zajęciach dzieci przekonają się, że magię od nauki dzieli naprawdę niewiele – widowiskowe pokazy można uzyskać czasem nawet z przedmiotów użytku codziennego.  Większość z nich będą mogły przeprowadzić samemu lub w grupach. 

Tematy prezentowanych doświadczeń.:

• Jak magicznie naprawić stłuczone probówki za pomocą oleju – wykorzystanie efektu załamania światła.
• Ping-pong z bańką mydlaną zamiast piłeczki – prezentacja napięcia powierzchniowego oraz wpływu faktury bawełny na wytrzymałość baniek.
• Czy da się pisać baterią po kartce? – demonstracja procesu elektrolizy przy użyciu roztworu jodku potasu. 
• Jak wyczarować lawę w kuchni – wykorzystanie tabletek musujących, barwników spożywczych oraz oleju do stworzenia efektu przypominającego lampę lawę. 
• Spalanie pieniędzy bez ich niszczenia – porównanie spalania papieru zamoczonego w roztworze alkoholu do zwykłego spalania. 
• Czy da się zrobić samolot z dwóch kubków? – wznoszenie się konstrukcji z kubeczków wprawianej w ruch obrotowy za pomocą gumki recepturki.
• Jak filmowcy tworzą krew – stworzenie płynu imitującego krew za pomocą soli żelaza.

Wszelkie doświadczenia będą przeprowadzane pod nadzorem członków Koła Naukowego Inżynierii Chemicznej i Procesowej oraz są całkowicie bezpieczne. 

Po każdym doświadczeniu zostaje wyjaśniona zasada jego działania w prosty i przystępny sposób. 

Wszyscy słyszeli o tym, że nietoperze potrafią sobie poradzić w całkowitych ciemnościach dzięki temu, że nasłuchują echa wydawanych przez siebie dźwięków. A jakby to było, gdybyśmy my musieli sobie poradzić, mając do dyspozycji tylko słuch? Czy w ogóle się do tego nadajemy? Czy echo może być dla nas czymś więcej niż tylko zabawnym zjawiskiem, urozmaicającym nam leśne czy górskie wędrówki? Spróbujemy doświadczyć na własnej skórze, jak to jest, gdy trzeba "widzieć uszami", dowiemy się nieco o tym, jak zwierzęta wykorzystują dźwięk do orientowania się w przestrzeni - no i przekonamy się, na ile potrafimy wziąć z nich przykład. 

Opowieści o szlaku bojowym żołnierzy i dowódców 6. pułku piechoty Legionów w walkach okresu I Wojny Światowej i bojów o granice II RP - z wykorzystaniem zdjęć z albumów pułku z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych.

Podczas pokazu zaprezentowane zostaną zamknięte źródła promieniowania jonizującego alfa, beta i gamma o małej aktywności. Prowadzący opowiedzą o rodzajach promieniowania, jego przenikliwości, zasięgu i sposobach wykrywania, a także o możliwości zastosowania radioizotopów w diagnostyce i terapii nowotworowej. Ponadto pokazane zostaną uczniom przedmioty spotykane w codziennym życiu i przy użyciu liczników promieniowania Eko-C mierzony będzie poziom ich promieniowania. Zainteresowani uzyskają również informacje nt. zjawiska promieniowania tła oraz usłyszą o zagrożeniach, dawkach pochłoniętych i poziomie naturalnego promieniowania. Na koniec osoby prowadzące zajęcia opiszą działanie i zastosowanie bramki dozymetrycznej, natomiast chętne osoby będą mogły skontrolować i wykryć powierzchniowe skażenie dłoni i obuwia radionuklidami.

Lekcja z pokazami i eksperymentami wykonywanymi [również] przez uczestników. Będziemy opowiadać o świetle, dlaczego widzimy niebieskie niebo i czerwone zachody słońca, ale również zastanowimy się jak badać coś, czego bezpośrednio nie możemy zobaczyć. Czy uzyskane w wyniku analizy rentgenowskiej obrazy cząsteczek przedstawiają rzeczywiste obiekty? Czy możemy użyć innych zmysłów np węchu żeby 'zobaczyć' budowę cząsteczki? Przyjrzymy się też prymitywnym oczom pewnego morskiego głowonoga o wdzięcznej nazwie Nautilus, a stamtąd przeniesiemy się w kosmos, do laboratoriów fizyków i do pracowni fotografów.

Lekcja, organizowana w ramach Festiwalu Naukiw IPPT PAN, ma charakter lekcji z przyrody i ma dwa wątki przewodnie. Wątek teoretyczny obejmuje fascynujące zagadnienie różnych ośrodków porowatych, z pustkami występującymi w różnych skalach. Dotyczy to zarówno ośrodków spotykanych w naturze - np. kości, jak i w technice, gdzie znakomitym i bardzo rozpowszechnionym przykładem jest beton. Pokaz praktyczny obejmuje dynamiczne badanie wytrzymałości mechanicznej materiałów – na przykładzie doświadczenia z uderzeniem wysokoenergetycznej fali mechanicznej w próbkę. Część doświadczalna będzie uzupełniona elementarnym wprowadzeniem do zagadnienia.

Problem nabywania oporności na antybiotyki przez bakterie i jej rozprzestrzeniania w środowisku jest w ostatnich latach szczególnie niepokojący. Coraz częściej antybiotyki stosowane do leczenia ludzi są nieskuteczne. Dlaczego bakterie stają się niewrażliwe na antybiotyki i co mają do tego plazmidy? Czym są plazmidy i jaką rolę odgrywają u bakterii te cząsteczki DNA? Na spotkaniu z uczniami gimnazjum odpowiemy na te pytania oraz poruszymy zagadnienie przekazywania plazmidów między komórkami bakterii. Opowiemy też o sposobach, dzięki którym plazmidy nie mogą zostać „zgubione” przez komórkę bakterii i o tym, co z tego wszystkiego wyniknąć może.

Jakiej najmniejszej wielkości obiekty jest w stanie rozróżnić ludzkie oko? Co jest mniejsze od tej granicy i czego nie jesteśmy w stanie dostrzec nieuzbrojonym okiem? Czy poznanie niewidzialnego świata może pomóc zrozumieć nam zjawiska, które obserwujemy na co dzień? Urządzenie takie jak skaningowy mikroskop elektronowy (SEM), dzięki wiązce elektronów o bardzo małej długości fali (nawet 0,05 nm), umożliwia nam obserwację fascynującego świata w skali nano. W czasie zajęć zostanie wyjaśnione, jakie przedmioty możemy obrazować przy pomocy SEM. Wędrówkę od makro do nano świata zaczniemy od przyjrzenia się małym organizmom, a skończymy na rozwijającej się hodowli komórek na  nanowłóknach.

Poznamy budowę, zwyczaje i tajemnice motyli. Prześledzimy ich cykl życiowy. Obejrzymy różne ciekawe gatunki motyli. Bohaterami spotkania będą modraszki. Zapoznamy się z technikami tworzenia kolekcji przyrodniczych.

Znaczki kwestarskie najczęściej są traktowane jako obiekty patriotyczne, gdyż udział w kwestach, z okazji których były organizowane, świadczył o patriotycznej postawie, dzisiaj powiedzielibyśmy może – obywatelskiej. W czasie pierwszej wojny światowej wielkie kwesty organizowała Rada Głowna Opiekuńcza. W zbiorach GDŻS BUW znajduje się kilka druków obrazujących ten temat. Najbardziej efektownym jest plakat zaprojektowany przez Stefana Norblina „Ratujcie Dzieci!” informujący o Wielkiej Kweście Ogólnokrajowej, organizowanej właśnie przez Radę Główną Opiekuńczą w czerwcu 1916 roku, z przepięknym aniołem ochraniającym swoimi skrzydłami dwójkę dzieci. W naszych zbiorach znajduje się także znaczek charytatywny z tym samym aniołem z plakatu Stefana Norblina, a więc najprawdopodobniej zaprojektowany przez tego autora. Tych znaczków pod hasłem „Ratujmy dzieci” pojawiło się wiele i to w różnych regionach kraju.

W czasie kwest pamiętano też o polskich żołnierzach, którzy ze względu na sytuację polityczną walczyli we wrogich sobie armiach i o legionach polskich – stąd kwesty: na internowanych legionistów, na odzież dla zwolnionych legionistów, na rodziny legionistów, dla dzieci legionistów – na dom rodzinny, gwiazdka dla legionistów, na święcone dla żołnierza, na gwiazdkę dla chorego żołnierza, z okazji kolejnych rocznic powstania styczniowego, na weteranów 1863 roku, na żołnierza w polu, na obrońców ojczyzny, pomoc rannym frontu, na rannych żołnierzy, na jeńców Polaków.

Opowieści o życiu codziennym  żołnierzy i dowódców 6. pułku piechoty Legionów z wykorzystaniem zdjęć z albumów 6. pułku piechoty Legionów z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych.

Zapraszamy dzieci do niezwykle ciekawego świata zwierząt. Warsztaty mają na celu w przystępny sposób zapoznać uczniów z podstawami anatomii zwierząt. Zajęcia będą przeprowadzone w formie pokazowo-warsztatowej połączone z żywą dyskusją. Uczestnicy pod okiem prowadzącego zajęcia będą mieli okazję poznać i opisać materiał szkieletowy znajdujący się w kolekcji Muzeum Żubra w Katedrze Nauk Morfologicznych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej. Dzieci poznają różnice gatunkowe w morfologii poszczególnych kości i morfologii szkieletów różnych gatunków zwierząt domowych i dzikich. Dowiedzą się również, jaki jest wpływ różnic gatunkowych w budowie anatomicznej na przystosowanie zwierząt do środowiska. W czasie omawiania anatomii porównawczej uczestnicy dowiedzą się, czym się różni szkielet człowieka od innych zwierząt. Podczas zajęć dzieci dowiedzą się również, co to jest kość, z czego i jak jest zbudowana i jaka jest jej rola w organizmie oraz jak działa szkielet. Odpowiemy na pytania: dlaczego niektóre ptaki latają, a inne nie, po co krowie rogi, oraz rozwiążemy wiele innych osteologicznych zagadek. Spotkanie będzie doskonałą okazją do głębszego poznania anatomii zwierząt oraz do wspólnej kreatywnej i wesołej zabawy. Zapraszamy w niezwykłą podróż w głąb zwierzęcego ciała.

Chcemy przybliżyć wiedzę o antycznym świecie poprzez warsztaty, pogadanki, prezentacje multimedialne. Integralną częścią lekcji będzie możliwość oglądania, dotykania, przymierzania i korzystania z replik przedmiotów ilustrujących zagadnienia związane z nauką np. narzędzia piśmiennicze, przyrządy pomiarowe. Uczestnicy będą pisać, uczyć się sentencji greckich i rzymskich, rozwiązywać rebusy i zagadki, tak bardzo lubiane przez starożytnych młodych Egipcjan i Rzymian. Ponadto dowiedzą się, jakie możliwości zdobywania wiedzy miały dziewczęta i chłopcy, czy ówczesne szkoły przypominały dzisiejsze - były ławki, tablice, klasy, jakimi pomocami dydaktycznymi posługiwali się ówcześni nauczyciele? Karta zadań, praca z mapą oraz dbałość o szczegóły historyczne, począwszy od treści a skończywszy na prezentowanych artefaktach i ubiorze, to istotny element spotkania.

Zdarza się, że w niektórych przypadkach siła tarcia musi zostać zwiększona ze względów bezpieczeństwa, na przykład w hamulcach samochodowych, sprzęgłach ciernych i oponach na oblodzonych jezdniach. Niemniej jednak w większości przypadków zmniejszenie tarcia i zużycia jest głównym celem inżynierów. W dzisiejszych czasach tarcie stało się jedną z głównych przyczyn awarii podstawowych komponentów i systemów inżynieryjnych stosowanych w przemyśle lotniczym, wojskowym i samochodowym. Na przykład w silnikach samochodowych 5% całkowitej wytworzonej energii zostaje utracone w wyniku tarcia.

Nauka o tarciu – trybologia – stała się zatem obiektem intensywnej pracy licznych naukowców. Niezwykle istotne jest pogłębianie naszej wiedzy na temat podstawowych mechanizmów tarcia zarówno na poziomie makro (czyli to co widzimy gołym okiem), jak i nano (czyli w skali wymiarów równych szerokości włosa podzielonej na sto tysięcy).  Szczegółowa wiedza na temat tarcia pozwala opracowywać nowe materiały i techniki wytwarzania o zmniejszonych współczynnikach tarcia i o zwiększonej odporności na zużycie. Takie nowe technologie mają istotny wpływ na poprawę efektywności energetycznej, wydajności, zrównoważonego rozwoju i lepszych osiągów mechanicznych maszyn i urządzeń na całym świecie.

W czasie lekcji zademonstrujemy działanie urządzeń umożliwiających badania właściwości mechanicznych i trybologicznych warstwy wierzchniej materiałów: mikro/nanotwardościomierz, wysokorozdzielczy profilometr skaningowy, wysokiej klasy mikroskop optyczny oraz mikroskop sił atomowych. Omówimy również i zademonstrujemy techniki umożliwiające modyfikacje warstwy wierzchniej: implantację jonową oraz elektroosadzanie warstw ochronnych.

Lekcja jest interaktywnym spotkaniem, w trakcie którego uczniowie mogą zapoznać się z podstawami Technik 3D stosowanych w trakcie projektowania oraz produkcji prototypowych części i zespołów maszyn. Podczas spotkania uczniowie będą mieli możliwość zobaczenia, na czym polega współcześnie stosowane modelowanie w środowisku trójwymiarowym oraz w jaki sposób można przenieść do świata nas otaczającego wirtualne modele bryłowe za pomocą techniki druku 3D.

Zajęcia podzielone są na dwie części: wykład i pokazy doświadczalne. W pierwszej części spotkania omówimy materiały funkcjonalne (tzw. materiały inteligentne), które zmieniają swoje właściwości pod wpływem działania czynników zewnętrznych. Kontrolowanie tych czynników sprawia, że materiały inteligentne znajdują zastosowanie w innowacyjnych rozwiązaniach technologicznych. W drugiej części zajęć przeprowadzimy pokazy doświadczalne, m.in. z wykorzystaniem wybranych materiałów inteligentnych.
Materiały inteligentne zmieniają swoje właściwości pod wpływem czynników zewnętrznych, co można wykorzystać w innowacyjnych rozwiązaniach technologicznych: wykład i pokazy.

Dzieci poznają ogólne zasady budowy ciała zwierzęcia oraz ciekawe przystosowania ewolucyjne kości związane z trybem życia. W przystępny, a niekiedy zabawny sposób przedstawione zostaną cechy anatomiczne szkieletu wybranych gatunków zwierząt domowych i dzikich.

Wieczór z nauką w Międzynorodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej będzie miał autorski charakter kawiarni naukowych dla dorosłych i dzieci. Chcemy zaproponować spotkania na te same tematy jednocześnie dorosłym i dzieciom, każdej z tych grup oddzielnie, proponując im formę specjalnie dla nich. W czasie, gdy dorośli uczestniczyć będą w pokazach, zwiedzaniu laboratorium i wykładach, dzieci wezmą udział w warsztatach/grze edukacyjnej zaproponowanej przez animatorów z BioCentrum Edukacji Naukowej.

Cały nasz organizm jest zbiorem komórek o rozmaitych kształtach i funkcjach. Dzięki różnym typom mikroskopów możemy ocenić ich położenie, kształt oraz wnętrze. Komórki składają się z błony otaczającej organella zawieszone w cytoplazmie. Przy użyciu mikroskopu świetlnego możemy powiększyć komórkę 1000 razy, zaś w mikroskopie transmisyjnym ponad 60 000 razy. Ponadto stosując różnorakie barwniki, można wykrywać różne struktury wewnątrzkomórkowe i obserwować je w tradycyjnym mikroskopie świetlnym albo dzięki barwnikom fluorescencyjnym w mikroskopie konfokalnym. Na tej podstawie wiemy, jak wygląda dana tkanka u pacjenta zdrowego. W naszej codziennej pracy diagnostycznej poszukujemy wszelkiego rodzaju zaburzeń w budowie komórki. Zmiany te mogą dotyczyć zaburzeń kształtu całej komórki (pokażemy to na przykładzie enterocyta w celiakii) albo wybranego organellum np. mitochondriów. Zaburzenia funkcji komórki mogą się objawiać pojawieniem zwiększonej ilości danego białka (np: kolagenu w trakcie włóknienia narządu) lub pojawieniem całkiem nowego/zmutowanego białka (np. niedobór alfa 1 antytrypsyny). Zwiedzający będą mogli się zapoznać z możliwościami obserwacji przy użyciu mikroskopów: świetlnego, transmisyjnego, skaningowego, konfokalnego.

Pokazy wprowadzające do metody naukowej. Uczestnicy wezmą udział w ćwiczeniach praktycznych, dotyczących warsztatu pracy przyrodnika i będą mieli okazję sami poeksperymentować.

Enzymy – biologiczne katalizatory reakcji chemicznych – są niezbędne dla istnienia życia na Ziemi. To dzięki nim, we wszystkich żywych organizmach mogą zachodzić reakcje chemiczne, bez szkody dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Enzymy odpowiadają nie tylko za trawienie pokarmu, ale przede wszystkim biorą udział w neutralizowaniu toksycznych związków czy wytwarzaniu energii. Bardzo wiele enzymów już znamy, ale jeszcze wiele oczekuje na odkrycie. Jedną z takich grup są enzymy sieroce – jedna z największych zagadek współczesnej biochemii. Od lat prowadzone są intensywne badania, których głównym celem jest charakterystyka molekularna (czyli określenie genów) nieznanych nam enzymów. Mimo pracy, jaką do tej pory włożono w rozwikłanie największych zagadek enzymów sierocych, nadal wiele z nich czeka na odkrycie i opisanie. Dopiero niedawny rozwój nowoczesnych technik biologii molekularnej, bioinformatyki i proteomiki (nauki o białkach) przyśpieszył badania nad tymi niezwykłymi enzymami. Dzięki metodom sekwencjonowania białek z wykorzystaniem spektrometrii mas, możliwe stało się dokładne określanie genów kodujących enzymy sieroce. Wszystko to pozwala na badanie enzymów sierocych pod kątem nowoczesnych terapii skierowanych przeciwko chorobom cywilizacyjnym, nowotworom czy – dużo słabiej opisanym – chorobom sierocym. W trakcie wykładu przedstawię Państwu aktualny stan wiedzy w dziedzinie enzymów sierocych, a także przybliżę to, w jaki sposób poszukuje się i rozwiązuje ich zagadki. Co więcej, w trakcie wykładu przewidziany jest pokaz, który pomoże przybliżyć Publiczności, w jaki sposób działają enzymy i dlaczego są one tak istotne dla naszego życia. Wszystko to przedstawię Państwu ja – Biochemiczny Detektyw. Zapraszam każdego, kto jest głodny wiedzy biochemicznej!

Zapraszamy na odczyt poświęcony roślinom użytkowym klimatu ciepłego np.: cytrusy, kamelia japońska, wawrzyn szlachetny, rozmaryn lekarski.