Nauki fizyczne

Pokaz filmu popularnonaukowego "Tajemniczy Świat Jąder Atomowych"

- reż. J. Grębosz -  Film w prosty sposób wprowadza podstawowe pojęcia z dziedziny fizyki jądrowej oraz opowiada o metodach prowadzenia badań w tej dziedzinie, zabiera widza w podróż od skali galaktycznej do skali mikroświata. Dzięki animacjom komputerowym, na tle muzyki, pokazuje w przystępny sposób, jak odkryto istnienie jądra atomowego i jak badamy jego strukturę za pomocą tak zwanej spektroskopii jądrowej. Film stara się pokazać fascynacje naukowców w odkrywaniu tajemnic wszechświata.

Film został nagrodzony Grand Prix ("Srebrna Sowa") na III Krakowskim Przeglądzie Filmu Naukowego, Kraków 2001.

scenariusz i realizacja: Jerzy Grębosz, muzyka: Carl Orff, Adrian Konarski, konsultacja naukowa: prof. Witold Męczyński, dźwięk: Mirosław Ziębliński, produkcja: Instytut Fizyki Jądrowej im H. Niewodniczańskiego, Polska Akademia Nauk, Kraków, Polska

Zwiedzanie Środowiskowego Laboratorium Ciężkich Jonów UW

Zwiedzanie jedynego w Polsce laboratorium dysponującego akceleratorem ciężkich jonów. Wycieczka obejmuje krótkie wprowadzenie do fizyki akceleracji cząstek naładowanych, zapoznanie z zasadą działania cyklotronu, zwiedzenie pomieszczenia akceleratora oraz hali eksperymentalnej wraz z krótkim omówieniem układów pomiarowych do badań z dziedziny fizyki jądrowej. Podczas wędrówki zwiedzający dowiadują się także, jakie badania prowadzi Laboratorium oraz jakie są zastosowania tych badań w energetyce jądrowej i w medycynie. Zostaną omówione zasady działania i zastosowania Pozytonowej Tomografii Emisyjnej (ang. PET).

Pokaz filmu popularnonaukowego "Tajemniczy Świat Jąder Atomowych"

- reż. J. Grębosz -  Film w prosty sposób wprowadza podstawowe pojęcia z dziedziny fizyki jądrowej oraz opowiada o metodach prowadzenia badań w tej dziedzinie, zabiera widza w podróż od skali galaktycznej do skali mikroświata. Dzięki animacjom komputerowym, na tle muzyki, pokazuje w przystępny sposób, jak odkryto istnienie jądra atomowego i jak badamy jego strukturę za pomocą tak zwanej spektroskopii jądrowej. Film stara się pokazać fascynacje naukowców w odkrywaniu tajemnic wszechświata.

Film został nagrodzony Grand Prix ("Srebrna Sowa") na III Krakowskim Przeglądzie Filmu Naukowego, Kraków 2001.

scenariusz i realizacja: Jerzy Grębosz, muzyka: Carl Orff, Adrian Konarski, konsultacja naukowa: prof. Witold Męczyński, dźwięk: Mirosław Ziębliński, produkcja: Instytut Fizyki Jądrowej im H. Niewodniczańskiego, Polska Akademia Nauk, Kraków, Polska

Zwiedzanie Środowiskowego Laboratorium Ciężkich Jonów UW

Zwiedzanie jedynego w Polsce laboratorium dysponującego akceleratorem ciężkich jonów. Wycieczka obejmuje krótkie wprowadzenie do fizyki akceleracji cząstek naładowanych, zapoznanie z zasadą działania cyklotronu, zwiedzenie pomieszczenia akceleratora oraz hali eksperymentalnej wraz z krótkim omówieniem układów pomiarowych do badań z dziedziny fizyki jądrowej. Podczas wędrówki zwiedzający dowiadują się także, jakie badania prowadzi Laboratorium oraz jakie są zastosowania tych badań w energetyce jądrowej i w medycynie. Zostaną omówione zasady działania i zastosowania Pozytonowej Tomografii Emisyjnej (ang. PET).

Pokaz filmu popularnonaukowego "Tajemniczy Świat Jąder Atomowych"

- reż. J. Grębosz -  Film w prosty sposób wprowadza podstawowe pojęcia z dziedziny fizyki jądrowej oraz opowiada o metodach prowadzenia badań w tej dziedzinie, zabiera widza w podróż od skali galaktycznej do skali mikroświata. Dzięki animacjom komputerowym, na tle muzyki, pokazuje w przystępny sposób, jak odkryto istnienie jądra atomowego i jak badamy jego strukturę za pomocą tak zwanej spektroskopii jądrowej. Film stara się pokazać fascynacje naukowców w odkrywaniu tajemnic wszechświata.

Film został nagrodzony Grand Prix ("Srebrna Sowa") na III Krakowskim Przeglądzie Filmu Naukowego, Kraków 2001.

scenariusz i realizacja: Jerzy Grębosz, muzyka: Carl Orff, Adrian Konarski, konsultacja naukowa: prof. Witold Męczyński, dźwięk: Mirosław Ziębliński, produkcja: Instytut Fizyki Jądrowej im H. Niewodniczańskiego, Polska Akademia Nauk, Kraków, Polska

Zwiedzanie Środowiskowego Laboratorium Ciężkich Jonów UW

Zwiedzanie jedynego w Polsce laboratorium dysponującego akceleratorem ciężkich jonów. Wycieczka obejmuje krótkie wprowadzenie do fizyki akceleracji cząstek naładowanych, zapoznanie z zasadą działania cyklotronu, zwiedzenie pomieszczenia akceleratora oraz hali eksperymentalnej wraz z krótkim omówieniem układów pomiarowych do badań z dziedziny fizyki jądrowej. Podczas wędrówki zwiedzający dowiadują się także, jakie badania prowadzi Laboratorium oraz jakie są zastosowania tych badań w energetyce jądrowej i w medycynie. Zostaną omówione zasady działania i zastosowania Pozytonowej Tomografii Emisyjnej (ang. PET).

W czasie Dnia Otwartego w CBK PAN zapraszamy na warsztaty ukazujące, jak formuje się jądro komety oraz jak powstają kratery uderzeniowe. Przewidujemy gry i zabawy edukacyjne dla dzieci, a dla starszych pogadanki i prezentacje, m.in. wyjaśnimy, dlaczego satelity nie spadają na Ziemię, jakie są następstwa ruchu obiegowego i obrotowego naszej planety. Poza tym będzie możliwość zobaczenia i porozmawiania na temat instrumentów naukowych opracowanych w CBK i pracujących obecnie w przestrzeni kosmicznej na różnych satelitach oraz na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS.

Celem pokazu jest zapoznanie uczniów z budową podstawowych układów optycznych: lupy, lunety Keplera i Galileusza oraz mikroskopu. Uczniowie poznają proste sposoby projektowania i samodzielnej budowy powyższych układów optycznych. Na koniec (doświadczenia) pokazu zajmiemy się charakteryzacją wybranego, własnoręcznie zbudowanego przyrządu w celu określenia jego podstawowych parametrów pracy.

W trakcie warsztatów uczestnicy zaprojektują, a następnie wytworzą swoje własne nanostruktury. Choć będą one miały grubość 1000 razy mniejszą od średnicy ludzkiego włosa, będzie można je zobaczyć gołym okiem. Posłużą nam do tego technologie, które na co dzień są wykorzystywane w laboratoriach fizycznych na świecie.

Elektronika to wspaniały świat, w którym nie ma rzeczy niemożliwych, a droga do ich realizacji jest niezwykle ciekawa i daje wiele satysfakcji. Na zajęciach postawimy pierwsze kroki, które, jak wiadomo, bywają najtrudniejsze. Pokażemy, że tak naprawdę nie jest to nic trudnego i każdy z nas ma możliwość zajęcia się zabawą z elektroniką na własną rękę. Zaczniemy od najprostszych praw jak prawo Ohma i podłączanie diodek i brzęczków, aby przejść do pracy z czujnikami (światła, nacisku, odległości, dźwięku). Praca odbywa się w parach na przygotowanych zestawach.

Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak widzi osoba z wadą wzroku? A może sam nosisz okulary i chcesz wiedzieć, jak działają? Przyjdź i sprawdź to sam na naszych warsztatach. Podczas warsztatów będziemy budować modele oka na ławie optycznej oraz modelować wady wzroku (krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm, prezbiopię) i korygować je soczewkami z kasety okulistycznej. Uczestnicy będą mieli możliwość zobaczenia, jak widzi oko z wadą wzroku i jak działają okulary korekcyjne. Uczestnicy powinni znać podstawy optyki geometrycznej (soczewki skupiające i rozpraszające, moc optyczna, ogniskowa soczewki, powstawanie obrazu w soczewce).

Celem pokazu jest zapoznanie uczniów z budową podstawowych układów optycznych: lupy, lunety Keplera i Galileusza oraz mikroskopu. Uczniowie poznają proste sposoby projektowania i samodzielnej budowy powyższych układów optycznych. Na koniec (doświadczenia) pokazu zajmiemy się charakteryzacją wybranego, własnoręcznie zbudowanego przyrządu w celu określenia jego podstawowych parametrów pracy.

Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak widzi osoba z wadą wzroku? A może sam nosisz okulary i chcesz wiedzieć, jak działają? Przyjdź i sprawdź to sam na naszych warsztatach. Podczas warsztatów będziemy budować modele oka na ławie optycznej oraz modelować wady wzroku (krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm, prezbiopię) i korygować je soczewkami z kasety okulistycznej. Uczestnicy będą mieli możliwość zobaczenia, jak widzi oko z wadą wzroku i jak działają okulary korekcyjne. Uczestnicy powinni znać podstawy optyki geometrycznej (soczewki skupiające i rozpraszające, moc optyczna, ogniskowa soczewki, powstawanie obrazu w soczewce).

Pozytonowa Tomografia Emisyjna (PET, ang. Positron Emission Tomography) to technika obrazowania medycznego procesów zachodzących wewnątrz ciała pacjenta z wykorzystaniem specjalnych radiofarmaceutyków podawanych pacjentowi przed badaniem. Substancja taka gromadzona jest głównie w komórkach nowotworu, gdzie ulega rozpadowi radioaktywnemu na cząstki antymaterii - pozytony. Pozytony (czyli antyelektrony) po napotkaniu elektronów z ciała człowieka ulegają anihilacji, a powstała energia jest emitowana w postaci promieniowania, które jest rejestrowane przez skaner PET.

Obecnie prowadzone są na świecie badania na szeroką skalę nad coraz to bardziej zaawansowanymi technologiami PET, także w Polsce. Jednym z wyzwań czekających na rozwiązanie są ogromne koszty budowy urządzenia PET, które powodują, że ich dostępność różni się znacznie w zależności od zamożności kraju.

Celem projektu J-PET jest stworzenie innowacyjnego, modularnego tomografu cyfrowego do obrazowania całego ciała pacjenta, opartego na detektorach plastikowych, znacznie tańszych od obecnie używanych materiałów. Unikalne własności skanera J-PET pozwalają także na rozwijanie nowatorskich technik obrazowania opartych na tzw. tomografii wielofotonowej.

Podczas wykładu opowiemy, jak funkcjonuje tomograf J-PET oraz zademonstrujemy działanie jego uproszczonego modelu. Opowiemy także o perspektywach użycia nowych wskaźników nowotworowych opartych na zjawiskach kwantowych.

Impreza portalu popularno-naukowego naukaoklimacie.pl, którego działalność wspierają i nadzorują naukowcy między innymi z Instytutu Geofizyki UW. Będzie można wziąć udział w quizie dotyczącym klimatu, zapytać o sprawy związane ze zmianami klimatu, globalnym ociepleniem, rolą ludzi w procesach klimatycznych, obejrzeć najnowsze animacje przedstawiające wyniki pomiarów i obserwacji systemu klimatycznego z całego świata

W gablocie wystawowej znajdują się opisane wybrane próbki: efektownych minerałów, skał z warstwy osadowej, z granitowej części skorupy, głębokiej skorupy bazaltowej i ze skały płaszcza Ziemi oraz fragmenty meteorytów i imitacja gruntu marsjańskiego.

Ponadto w gablocie znajdują się nieopisane próbki, które są przedmiotem quizów. Quizy dotyczą zarówno eksponatów z gabloty, jak i ogólnej wiedzy o Ziemi i innych ciałach Układu Słonecznego. Quizy dedykowane są różnym grupom wiekowym a za ich poprawne rozwiązanie przewidziane są drobne nagrody.

Na zwiedzających czeka zestaw fascynujących ciekawostek naukowych w postaci zagadek sprawdzających ich wiedzę o promieniowaniu. Za udział w zgadywaniu przewidziano nagrody rzeczowe!

Każdy z nas ma swój udział w emisji dwutlenku węgla – gazu, którego emisja powoduje zmiany klimatu. Siedząc w ciepłym pokoju, biorąc kąpiel, podróżując samochodem, pociągiem lub samolotem, robiąc zakupy – korzystamy z energii spalanych paliw kopalnych i przyczyniamy się do emisji dwutlenku węgla. Komputerowy kalkulator osobistych emisji CO2 pozwala określić, ile gazu dostaje się do atmosfery w wyniku nie tylko używania transportu czy mieszkania, ale również konsumpcji towarów przemysłowych, żywności, a także z wszystkich pozostałych sfer życia. Po wprowadzeniu, na przykładzie sposobu życia (niezupełnie statystycznie reprezentatywnego) Pana Kowalskiego, każdy będzie mógł obliczyć swój własny "odcisk węglowy".

Doświadczony pracownik NCBJ, za pomocą radiometrów, pokaże zjawisko pochłaniania promieniowania alfa, beta i gamma przez różne przesłony. Zwiedzający dowiedzą się także, jak i kiedy chronić się przed promieniowaniem jonizującym.

Intensywne badania grafenu w ostatnich latach dały impuls do odkrycia wielkiej liczby podobnych materiałów dwuwymiarowych i powstania nowej wręcz dziedziny zainteresowań fizyków i inżynierów materiałowych. Znaleziono w nich wiele zjawisk fizycznych i właściwości rokujących nadzieję na zastosowania głównie w elektronice. Występują tam tak zwane elektrony Diraca, osobliwości van Hove'a, tworzone są tak zwane heterostruktury van der Waalsa, własności energetyczne i spin nośników ładunku poddają się łatwo kontroli zewnętrznym napięciem elektrycznym albo mechanicznymi naprężeniami, istnieją oznaki występowania nadprzewodnictwa. Wykład będzie omówieniem owych egzotycznych zjawisk i prezentacją ich przykładowych zastosowań.

Doświadczony pracownik NCBJ w fascynujący sposób opowie o promieniotwórczości obecnej w naszym codziennym życiu. Wykorzystując licznik Geigera-Müllera, dokona pomiarów promieniowania różnych przedmiotów znanych z codziennego otoczenia, np. soli kuchennej, płyty granitowej, kafelka, elektrody spawalniczej, zegarka. Pokaże również mapę naturalnego promieniowania tła w Polsce i w woj. mazowieckim, a także zmierzy skażenie piasku na butach zwiedzających.

Inżynieria nanostruktur to połączenie fizyki z chemią, dlatego chcielibyśmy zaprezentować Wam kilka ciekawych pokazów ilustrujących zjawiska właśnie z tych dziedzin. Wśród tego znajdzie się kolorowa chemia, kilka rzadko obserwowanych zjawisk fizycznych. Odpowiemy też na pytania: dlaczego mniejsze to czasem lepsze? Czy lewitacja to tylko magiczna sztuczka? Czy można rozpalić ognisko bez ognia? Czy piorunujące jest tylko wrażenie? To wszystko i jeszcze więcej sprawdzisz tylko u nas!

Za pomocą kolorowych pokazów wyjaśnimy, w jaki sposób impulsy światła umożliwiają przesyłanie informacji - od czasów starożytnych sygnałów świetlnych do współczesnych superszybkich łączy światłowodowych. Dowiemy się o rozdzielaniu i łączeniu barw światła, o tym jak zagiąć promienie świetlne i jak działają światłowody. Zbudujemy także małą sieć światłowodową. A wszystko to w prawdziwym laboratorium optycznym - Laboratorium Fotoniki Kwantowej.

Na udostępnionym stanowisku komputerowym zwiedzający będą mogli skorzystać z aplikacji symulującej sterownię reaktora jądrowego. Symulacji tej używano do szkolenia zawodowych operatorów. Pod opieką doświadczonych pracowników NCBJ zwiedzający przeprowadzą rozruch reaktora i poznają podstawowe zasady jego działania, zobaczą także makiety elementów paliwowych reaktora i innych jego części.

Zwiedzający zobaczą rozmaite przedmioty, które wprawione w ruch zachowują się w zadziwiający sposób, a jednocześnie prezentują ważne zjawiska fizyczne. Zaprezentowane zostaną:
- bączek tippe-top,
- kamień celtycki,
- podwójny stożek na V-szynach (pozornie samodzielnie wjeżdżający pod górę),
- gumowa półkula wyrzucająca piłeczki,
- miedziana rura spowalniająca przelatującą przez nią magnetyczną kulkę,
- żyroskop,
- dysk Eulera,
- młynek Crookesa,
- elektromagnes
- nurek Kartezjusza i inne.

Prezentacje opatrzone zostaną naukowymi komentarzami pracownika NCBJ.

Trudno sobie wyobrazić współczesną cywilizację bez wykorzystania prądu elektrycznego. Uporządkowany ruch ładunków elektrycznych odgrywa krytyczną rolę w licznych zjawiskach zachodzących w różnych skalach. Począwszy od sterowania przepływem pojedynczych elektronów, poprzez aktywność elektryczną organizmów, aż do ogromnych prądów zasilających instalacje przemysłowe i płynących podczas wyładowań atmosferycznych - jesteśmy otoczeni płynącymi prądami elektrycznymi.

Na naszym wykładzie przedstawimy kilka przykładów, które są być może mniej znane. Pokażemy, jak prąd elektryczny płynie w różnych ośrodkach, czasem tak nieoczekiwanych jak drewniany kij czy szklana rurka. Przedstawimy różne aspekty związane z prądem elektrycznym i opowiemy do czego można go wykorzystać.

Jak zwykle nasza opowieść będzie ilustrowana licznymi pokazami, które nie goszczą codziennie na salach wykładowych.

Za pomocą kolorowych pokazów wyjaśnimy, w jaki sposób impulsy światła umożliwiają przesyłanie informacji - od czasów starożytnych sygnałów świetlnych do współczesnych superszybkich łączy światłowodowych. Dowiemy się o rozdzielaniu i łączeniu barw światła, o tym jak zagiąć promienie świetlne i jak działają światłowody. Zbudujemy także małą sieć światłowodową. A wszystko to w prawdziwym laboratorium optycznym - Laboratorium Fotoniki Kwantowej.