wykład

Życie w społeczeństwie informacyjnym niesie za sobą wiele niebezpieczeństw. Jednym z nich jest zagrożenie bańką informacyjną, tworzeniu której sprzyjają nie tylko nadawcy informacji (ludzie), ale również algorytmy i boty internetowe. O tym, jak wyjść poza obręb własnej bańki informacyjnej, jak analizować i weryfikować informacje i dać sobie czas na chwilę refleksji przed kliknięciem „udostępnij”, opowie dr Paweł Maranowski.

Jakie znaczenie ma odległość? Zależy od naszych celów. Jeśli chcemy się przemieszczać, znaczenie ma dystans fizyczny oraz środki transportu, którymi się posługujemy. Jeśli chcemy się z kimś skomunikować, znaczenie mają z kolei nasze relacje z tą osobą lub z jej znajomymi lub znajomymi-znajomych lub znajomymi-znajomych-znajomych. A które zjawiska na świecie należy uznać za bliskie lub odległe, gdy zastanawiamy się nad ich wpływem na nasz interes narodowy lub zmiany klimatyczne? Podczas spotkania dowiecie się, jak łatwo można odpowiadać na trudne pytania dotyczące skomplikowanych zjawisk dzięki wykorzystaniu teorii sieci.

Zgodnie z art. 26 ust. 2 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej Rynek Wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, w którym jest zapewniony swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału, zgodnie z postanowieniami Traktatów. Jednocześnie sam Traktat wskazuje sytuacje, w których swobodny przepływ może być ograniczony przez środki przyjmowane przez Państwa Członkowskie UE, na przykład ze względów porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego. Drugim źródłem ograniczeń swobód Rynku Wewnętrznego jest orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości, w tym w szczególności koncepcja wymogów koniecznych (zwanych też wymogami imperatywnymi lub nadrzędnymi). Przedmiotem wykładu będzie omówienie warunków - na podstawie konkretnych przykładów wynikających z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, jakie muszą spełniać środki ograniczające przyjmowane przez Państwa Członkowskie, aby mogły być dopuszczalne w świetle prawa UE. Wskaże się przy tym rolę, jakie w unijnym porządku prawnym pełnią zasady niedyskryminacji i proporcjonalności.

Co łączy lodówkę, buty sportowe i krem z filtrem UV? 

Uczestnicy lekcji dowiedzą się, co to są nanocząstki i dlaczego są tak wyjątkowe. Pozornie niepozorne, stanowią podstawę niezwykle dynamicznie rozwijającej się nanotechnologii, cieszą się zainteresowaniem zarówno nauki, jak i przemysłu. Popularne wśród naukowców, mało znane przeciętnemu człowiekowi, a przecież obecne w jego życiu.

Czemu nanocząstki zawdzięczają swoją wyjątkowość i w jakich jeszcze zaskakujących produktach codziennego użytku można je znaleźć? Na te pytania znajdziemy odpowiedzi w czasie lekcji. 

Spotkanie podzielone będzie na dwie części. Pierwsza to krótki wykład o wyjątkowych właściwościach i zastosowaniach  nanocząstek, często zaskakujących i niezwykłych. Druga część spotkania to gra, w której aby wygrać, trzeba znaleźć odpowiedź na intrygujące pytanie. Droga do odpowiedzi prowadzić będzie przez labirynt pytań i zagadkowych zadań. Przyda się odrobina sprytu i szczęścia, ale przede wszystkim wiedza, nie tylko ta zdobyta w trakcie wykładu… 

Prelekcja połączona z pokazem przezroczy. Omawiane zagadnienia:
- czym jest krajobraz?
- typy krajobrazów: krajobraz pierwotny, naturalny, kulturowy i zdewastowany,
- elementy składowe krajobrazu i zachodzące między nimi zależności,
- estetyka i piękno krajobrazu,
- skutki ingerencji człowieka w krajobraz,
- kondycja krajobrazu a jakość życia człowieka.

Na program Festiwalu składają się pokazy osiągnięć naukowych z różnych dyscyplin nauki, adresowane do szerokiej publiczności, która będzie miała okazję – w bardzo atrakcyjnej formie – poszerzyć swoją wiedzę. Szczególną uwagę zwracamy na młodzież szkolną, dla której Festiwal Nauki jest okazją do spotkania z wybitnymi osiągnięciami nauki polskiej, o których w sposób łatwy i przystępny opowiedzą ich Twórcy i Naukowcy, m. in. profesorowie z Akademii Sztuk Pięknych, Politechniki Warszawskiej, Uniwersytetu Medycznego czy Ogrodu Botanicznego.

W tegorocznej edycji weźmie udział ponad 70. partnerów.

Co ma wspólnego z minerałami ząb kaszalota, jajko, okulary przeciwodblaskowe, liść bzu? Do czego może nam się przydać zwykła rdza? Spróbujemy wyśledzić minerały w naszym najbliższym otoczeniu i sprawdzić, czy bez nich moglibyśmy żyć.

Wykład w krótki sposób opisuje formy krasu podziemnego, genezę ich powstania. Na przykładach z ogólnie dostępnych turystycznie jaskiń Polski i Europy odbywamy wspólnie wirtualną wycieczkę po jaskini, oglądając to, co z "wiecznej ciemności" wyłania się pod wpływem światła z czołówki speleologa. A w jaskini można zobaczyć nie tylko fantazyjne twory przyrody nieożywionej, ale również ślady artystycznej twórczości naszych praprzodków.

XIX-wieczna Warszawa była skupiskiem ludzkim coraz bardziej zróżnicowanym pod względem narodowym i wyznaniowym. Do rozwijającego się miasta napływali osadnicy z głębi Cesarstwa Rosyjskiego oraz wielu państw Europy. Obok dominujących liczebnie Polaków, w ogromnej większości wyznających rzymski katolicyzm, funkcjonowała duża społeczność żydowska. Znaczącą grupę tworzyli ewangelicy pochodzący głównie z Niemiec, a także ze Szwajcarii, Czech, Holandii i Francji. Natomiast liczba prawosławnych, przeważnie Rosjan, była niewielka. Podziały wyznaniowe przeplatały się w skomplikowany sposób z narodowymi. Przybysze z różnych stron świata integrowali się z polskimi mieszkańcami stolicy, przyjmowali ich język i kulturę. Wspólnoty religijne pozostawały światami równoległymi, ale ich członkowie jednocześnie tworzyli wielkomiejską społeczność, rywalizowali ze sobą lub współpracowali w wielu dziedzinach ludzkiej aktywności.

Akt unii lubelskiej z 1569 r. to wyjątkowe świadectwo ustanowienia, w początku epoki nowożytnej, wspólnoty dwu różnych państw, osiągniętego za pomocą negocjacji i argumentacji. Akt utworzenia z Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego Rzeczypospolitej Obojga Narodów cechował się trwałym charakterem, polityczną siłą i kulturową atrakcyjnością. Niezwykle nowatorskie, jak na ówczesne czasy, okazały się przyjęte rozwiązania oraz decydująca w procesie negocjowania i przyjmowania unii rola przedstawicieli społeczeństwa szlacheckiego (parlamentu). Wywodząca się z wielokulturowej i wieloetnicznej tradycji monarchii jagiellońskiej oraz z wcześniejszych unii polsko-litewskich, unia lubelska w szczególny sposób wzmacniała, w praktyce i myśli politycznej tamtego czasu, postawy obywatelskie, republikańskie i demokratyczne.

Wykład dotyczyć będzie mowy mniejszości polskiej na Bukowinie (w części rumuńskiej oraz ukraińskiej). Pokazane zostaną przyczyny utraty lub zachowania dziedzictwa kulturowego, jakim jest mowa polska,  w tym wpływ czynników pochodzących z wszystkich trzech poziomów struktury społecznej: mikro (rodzina, sąsiedztwo), mezo (zrzeszenia i organizacje) i makro (instytucje państwowe, Kościół uniwersalny). To, na ile język polski stanowi kod komunikacji w rodzinie i sąsiedztwie, przekłada się na poziom praktycznej znajomości polszczyzny mieszkańców Bukowiny. 

Wiemy, że w naszym pożywieniu są składniki mineralne. Zastanowimy się, z jakich minerałów one pochodzą. Sprawdzimy, jaką rolę pełnią w naszych organizmach, co im zawdzięczamy, jakie dolegliwości powoduje ich brak.

Cofnijmy się w czasie o ponad dwa stulecia. Zobaczmy jak i czym wówczas leczono, jakimi środkami dysponował lekarz, a także dlaczego, – o czym tak często piszą historycy – wykonywano tak wiele amputacji. Początek XIX wieku to również powstanie w Warszawie Szkoły Medycznej. Poznajmy jej wykładowców. Spadkobiercą tej tradycji jest Warszawski Uniwersytet Medyczny.

Mózg (i układ nerwowy w ogóle) daje zwierzętom wiele korzyści - dzięki niemu mogą dokładnie poznawać swoje otoczenie, szukać pokarmu, unikać zagrożeń, a także uczyć się na swoich błędach i wchodzić w złożone interakcje z innymi przedstawicielami swojego gatunku. Okazuje się jednak, że nawet organizmy pozbawione mózgu - gąbki, rośliny, grzyby czy 
nawet bakterie - potrafią zadziwiająco wiele. Dlaczego zatem mózg wyewoluował? Jaką przewagę dał zwierzętom? W czasie zajęć przyjrzymy się ewolucji mózgu od samego początku i zastanowimy się, jak powstał ten najbardziej fascynujący układ we wszechświecie.
 

Każdy z nas bawił się w labirynt, czy to na kartce papieru, czy w dużym mieście. Labirynty są także interesujące dla matematyków i informatyków.

Popatrzymy, jak można tworzyć labirynty za pomocą komputera i jak komputer radzi sobie z ich rozwiązywaniem.

Ciekawe będzie też zobaczyć, jak zmieniając „zasady” labiryntu, można zmieniać jego wygląd oraz poziom trudności.

A może są jakieś proste zasady wychodzenia z każdego labiryntu!? Hmmm, to zależy, pokażemy możliwe strategie i ich skuteczność.

Zapraszamy! Każdy dostanie swój własny labirynt!

Przestrzeń jest ograniczona, więc kosztuje: ta na dysku komputera, ale też ta w paśmie transmisji satelitarnej, w kablach podmorskich czy w łączności komórkowej. Dlatego matematycy od lat pracują nad coraz to lepszymi metodami pakowania informacji. To szczególnie ważne w czasach, gdy w globalnej komunikacji na pierwszy plan wysuwają się treści wideo, których apetyt na gigabajty wciąż rośnie. Podczas krótkiej podróży po algorytmach udowodnimy, że YouTube płynie matematyczną rzeką z wieloma niezbadanymi rozgałęzieniami, które warto odwiedzić.

Wszyscy wiedzą, że nietoperze potrafią latać i polować w zupełnych ciemnościach, posługując się echolokacją. Ale echolokacja pozwala "widzieć" otoczenie na odległość  kilkudziesięciu metrów, a im się zdarza co noc pokonywać w drodze na obiad całe kilometry!  Jak to wobec tego jest możliwe, że te zwierzaki potrafią po ciemku wrócić tam, gdzie mieszkają? Czy po prostu mają dużo szczęścia, czy też jakiś zmysł podpowiada im, którędy do domu? Łatwo się mówi: wrócić przed świtem do kolonii. A co zrobić, jeśli nasz gatunek ma zwyczaj kryć się na dzień w rozwijających się liściach, które jutro już będą zbyt rozwinięte, by w nich spać i trzeba znaleźć nowe? Czy da się wtedy odszukać "swoich", czy trzeba się kryć gdzie popadnie, bo za chwilę zrobi się jasno? No i skąd nietoperze strefy umiarkowanej wiedzą, gdzie należy się schować na zimę - szczególnie te najmłodsze, które jeszcze żadnej zimy nie spędzały? Przecież wybór właściwego miejsca to w tej sytuacji może być kwestia życia i śmierci... Na te i podobne pytania spróbujemy odpowiedzieć podczas lekcji poświęconej latającym ssakom i ich niezwykłym umiejętnościom.

Prezentacja i wykład--pogadanka:

• przyczyny powstawania wiatrów, prądy wstępujące i zstępujące,
• huragan, tajfun czy cyklon?
• powstawanie trąb powietrznych (tornad),
• klęski huraganów – czy można ich uniknąć?
• wiatrowały i wiatrołomy – czym się różnią i kiedy powstają?
• regulacyjne funkcje lasu, wpływ okrajka na kształtowanie się mikroklimatu w lesie i stworzenie osłony przeciwwietrznej lasu,
• obrona drzew przed wiatrem: tworzenie się drewna reakcyjnego - twardzicy u drzew gatunków iglastych i drewna napięciowego u gatunków drzew liściastych.

Warsztaty: konkurs plastyczny  - wykonanie plakatu „Wiatr największym zagrożeniem dla lasu”, eksperymenty sprawdzające wytrzymałość drewna.

Jakiej najmniejszej wielkości obiekty jest w stanie rozróżnić ludzkie oko? Co jest mniejsze od tej granicy i czego nie jesteśmy w stanie dostrzec nieuzbrojonym okiem? Czy poznanie niewidzialnego świata może pomóc nam zrozumieć  zjawiska, które obserwujemy na co dzień? Urządzenie takie jak skaningowy mikroskop elektronowy (SEM), dzięki wiązce elektronów o bardzo małej długości fali (nawet 0,05 nm), umożliwia nam obserwację fascynującego świata w skali nano. W czasie zajęć zostanie wyjaśnione, jakie przedmioty możemy obrazować przy pomocy SEM. Wędrówkę od makro- do nanoświata zaczniemy od przyjrzenia się małym organizmom, a skończymy na rozwijającej się hodowli komórek na  nanowłóknach.

Zdolność do ruchu jest intuicyjnie odbierana jako atrybut życia. Wykład podsumuje naszą wiedzę na temat zdolności do ruchu w systemach ożywionych. Omówione zostaną fundamentalne różnice między ruchem na poziomie pojedynczych cząsteczek a ruchem na poziomie komórek i całych organizmów. Wskazane zostaną molekularne systemy ruchliwe i omówiona zostanie ich powszechność w strukturze istot żywych. Wyjaśnione zostaną ewolucyjne aspekty powstawania zdolności do ruchu całych komórek i rola, jaką w nich odgrywa regulacja i synchronizacja ruchliwości molekularnej. Po krótce omówione zostanie też, jak ruchliwość komórek przekłada się na ruchliwość organizmów.

W trakcje lekcji zostanie omówiony Model Standardowy - teoria opisująca oddziaływania cząstek elementarnych. Przedstawiony zostanie także eksperyment LHCb działający na Wielkim Zderzaczu Hadronów w CERN, który zajmuje się zagadką, co stało się z antymaterią we Wszechświecie.

Podczas tej lekcji uczestnicy zapoznają się z podstawowymi informacjami na temat zmian ciśnienia barometrycznego wraz ze wzrostem wysokości n.p.m. oraz z towarzyszącymi zmianami innych parametrów (temperatura, wilgotnośc powietrza). Omówiony zostanie także wpływ tych zmian na organizm człowieka. W dalszej części wycieczki nastąpi prezentacja symulatorów obniżonego cisnienia barometrycznego, nagłej dekompresji wraz z wyjaśnieniem, jakie badania i szkolenia wykonywane są dla pilotów. Zostanie także omówiony sposób zabezpieczenia pilotów i pasażerów przed skutkami obniżonego ciśnienia barometrycznego wraz z prezentacją wyskościowego ubioru kompensacyjnego.

Każdy z nas bawił się w labirynt, czy to na kartce papieru, czy w dużym mieście. Labirynty są także interesujące dla matematyków i informatyków.

Popatrzymy, jak można tworzyć labirynty za pomocą komputera i jak komputer radzi sobie z ich rozwiązywaniem.

Ciekawe będzie też zobaczyć, jak zmieniając „zasady” labiryntu, można zmieniać jego wygląd oraz poziom trudności.

A może są jakieś proste zasady wychodzenia z każdego labiryntu!? Hmmm, to zależy, pokażemy możliwe strategie i ich skuteczność.

Zapraszamy! Każdy dostanie swój własny labirynt!

Impreza przybliży dzieciom cudowny świat białek - molekuł, które laikom kojarzą się z jednym białkiem - jaja kurzego. Tymczasem każdy żywy organizm zawiera ich tysiące. Białka mają unikalną strukturę przestrzenną, która umożliwia im pełnienie różnorodnych funkcji (np. transportu innych molekuł, budowania naszego ciała,  przyspieszania reakcji chemicznych).  Wyznaczenie struktury białek stało się możliwe dzięki rozwojowi nowoczesnych technik biofizycznych.  Podczas warsztatów dzieci dowiedzą się, czym są białka dla biofizyków - czego chcieliby, a czego mogą dowiedzieć się o ich strukturze, jak wrażliwa na czynniki fizyczne (np. temperaturę, pH) jest struktura białek. Poznają także świecące na zielono białko, które umożliwia biologom oświetlenie wnętrza komórek.