Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN
Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
---|---|---|---|---|
Lekcja festiwalowa | Odkrywamy tajemnice mózgu |
Uczestnicy dowiedzą się, z jakich komórek zbudowany jest mózg, jak wyglądają pod mikroskopem, jakie są ich rodzaje i za co odpowiadają. Prowadzący zaprezentują, jak przygotowuje się preparat mikroskopowy i wyjaśnią, po co robi się takie preparaty. Podczas zajęć uczestnicy będą mieli okazję zapoznać się z budową komórek nerwowych oraz budową mózgu na podstawie jego modelu, a zdobytą wiedzę będą mogli utrwalić poprzez składanie modeli komórek oraz malowanie przygotowanych wcześniej odlewów mózgu.
|
|
|
Spotkanie festiwalowe | Czy mamy broń przeciwko starzeniu? |
Starzenie dotyczy każdego z nas i stanowi problem nie tylko ekonomiczno-społeczny, ale przede wszystkim medyczny. Istnieje coraz większa potrzeba zrozumienia mechanizmów leżących u podstaw tego wciąż nie w pełni poznanego, bardzo złożonego procesu. Każdy z nas marzy o tabletce, która mogłaby spowolnić ten nieunikniony proces. Czy jest jednak szansa, że doczekamy się takiej magicznej substancji? Naukowcy na całym świecie intensywnie badają różne mechanizmy komórkowe zaangażowane w starzenie, a także poszukują związków mogących potencjalnie te mechanizmy blokować, a tym samym spowalniać negatywne skutki tego procesu. W trakcie mojego wykładu przedstawię Państwu czynniki genetyczne, epigenetyczne i środowiskowe wpływające na proces starzenia się człowieka, a także przybliżę obecny stan wiedzy na temat substancji czynnych, które potencjalnie mogą znaleźć zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym oraz na rynku suplementów diety. Opowiem także, w co inwestuje NASA i nad czym pracują obecnie nobliści, żeby wydłużyć nasze życie. Będziemy także mówić o „komórkach zombie”, fabrykach energetycznych w naszych komórkach, enzymach długowieczności, diecie wydłużającej życie, a nawet o medytacji. A wszystko po to, żeby samemu sobie stworzyć magiczny eliksir młodości. Serdecznie zapraszam. |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Czy kawa z wieczora chroni od doktora? Suplementy i nutraceutyki w zapobieganiu otępienia |
Działania protekcyjne w przypadku otępień, poza zwiększeniem aktywności poznawczej, społecznej, fizycznej oraz dbałość o stan somatyczny i emocjonalny, powinny również uwzględniać interwencje żywieniowe – zmiana stylu odżywania na bardziej przyjazny sercu i wprowadzenie specjalistycznych nutraceutyków. Diety: norweska, śródziemnomorska oraz DASH od dawna zostały uznane za przyjazne prewencji otępienia. Badacze coraz większą rolę przypisują suplementom. Obok licznej grupy witamin (głównie B i D), antyoksydantów, nienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3 (ALA, EPA i DHA), flawonoidów, kurkuminoidów, resweratrolu szczególną rolę pełni żywność funkcjonalna w postaci specjalnych, złożonych substancji, oferujących możliwości opóźnienia następstw procesów neurozwyrodnieniowych. |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Dlaczego funkcjonowanie poznawcze jest tak ważne w schizofrenii? |
Współcześnie schizofrenia jest traktowana jako zaburzenie psychiczne o charakterze neurorozwojowym, w którym występują zaburzenia czynności mózgu. Obok objawów wytwórczych i negatywnych wyodrębniono w schizofrenii także dysfunkcje poznawcze. Dotyczą one wielu obszarów poznawczych, takich jak funkcje wykonawcze, pamięć operacyjna, słowna, procesy uczenia się. Zaburzenia poznawcze mają istotne znaczenie dla przebiegu choroby, procesu zdrowienia i funkcjonowania psychospołecznego. Przez wiele lat te objawy były niedoceniane w procesie leczenia. Tymczasem, nieleczone długo się utrzymują, obniżają efektywność psychoterapii i rehabilitacji oraz utrudniają powrót do różnych ról społecznych, w tym kontynuowania nauki, podjęcia pracy zawodowej.
Do niedawna uważano, że występują istotne różnice w nasileniu zaburzeń poznawczych u osób z różnym początkiem zachorowania: w okresie adolescencji i w okresie dorosłości. Wczesny wiek zachorowania (poniżej 18 roku życia) łączono z deterioracją funkcji poznawczych wraz z czasem trwania choroby, a tym samym z gorszym rokowaniem. Wyniki najnowszych badań wskazują, że takich różnic nie ma, ale, co ważniejsze, także na możliwość osiągnięcia, niezależnie od okresu zachorowania, poziomu funkcjonowania takiego, jak u osób zdrowych.
W ostatnich latach dysfunkcje poznawcze stały się celem diagnozy i oddziaływań terapeutycznych. Mamy dowody, że możemy skutecznie poprawiać funkcjonowanie poznawcze u osób chorujących na schizofrenię, a tym samym ich całościowe funkcjonowanie. Sprzyja temu nowoczesna farmakoterapia, zintegrowane interwencje terapeutyczne wraz z treningami funkcji poznawczych. Takie wielopłaszczyznowe oddziaływania wzmacniają proces zdrowienia we wszystkich obszarach: poznawczym, emocjonalnym, społecznym |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Na tapczanie siedzi leń! Nic nie robi cały dzień! |
Czyż nie marzy nam się długie życie w dobrej kondycji fizycznej i umysłowej? Czy nie zrobilibyśmy wszystkiego, co możliwe, aby zachować swój mózg w dobrej sprawności do późnej starości? Jest na to sposób i do tego lepszy, niż wszystkie możliwie suplementy. Otóż niewiele osób zdaje sobie sprawę, że biegając, jeżdżąc na rowerze, pływając, spacerując, oprócz mięśni ćwiczy również mózg. Badania z ostatnich lat wskazują, że już niewielka dawka aktywności fizycznej może znacznie poprawić koncentrację, pamięć, kreatywność oraz zahamować, a nawet odwrócić, starzenie mózgu. Jak to działa? Jak dawkować? W jakim wieku zacząć? Na te i inne pytania odpowiem na wspólnym spotkaniu i postaram się Państwa przekonać, że ruch to często znacznie lepszy pomysł na odpoczynek, niż tradycyjne leżenie na kanapie. Serdecznie zapraszam! |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Naprawa DNA dla początkujących – bajka o tym, jak organizm broni się przed nowotworami i starzeniem |
Szacuje się, że w każdej komórce ludzkiego organizmu może dochodzić do około 10 000 uszkodzeń DNA w ciągu doby. Głównym źródłem uszkodzeń materiału genetycznego są: produkty uboczne fizjologicznych procesów metabolicznych, związki mutagenne, promieniowanie UV oraz promieniowanie. Najistotniejszym źródłem uszkodzeń są reaktywne formy tlenu, w tym wolne rodniki, oraz pochodne utleniania białek i kwasów tłuszczowych. Czynniki te mogą upośledzać tak kluczowe dla komórek procesy, jak parowanie zasad azotowych, replikację i transkrypcję. Ponieważ materiał genetyczny jest narażony na tak wiele zróżnicowanych czynników mogących go uszkodzić, w toku ewolucji komórki wytworzyły odpowiednie mechanizmy naprawcze. W sytuacji, gdy uszkodzenia DNA nie zostaną naprawione, a komórka nie zostanie odpowiednio „spacyfikowana” przez mechanizmy obronne organizmu np. samobójczą śmierć (apoptozę), może dojść do poważnych dla całego organizmu konsekwencji w postaci np. choroby nowotworowej. Jednakże nowotwory to najczarniejszy scenariusz, który może nigdy nie nastąpić. Mimo to stabilność genomu (zapewniana przez mechanizmy naprawy DNA) jest kluczowa przez całe życie człowieka i jest ona wypadkową tempa powstawania uszkodzeń oraz efektywności systemów naprawy. Z wiekiem stają się one coraz mniej wydajne, co skutkuje tym, że genom jest gorzej chroniony i staje się coraz mniej stabilny. Prawdopodobnie jest to jedną z przyczyn starzenia oraz częstszego występowania nowotworów u osób starszych. Podczas spotkania opowiem Państwu, dlaczego naprawa DNA jest kluczowa dla naszego organizmu, co dzieje się z komórkami, w których doszło do uszkodzenia DNA, oraz w jaki sposób wiąże się to z nowotworami i starzeniem. |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | ODWOŁANE_Badania kliniczne – jak sprawdzamy bezpieczeństwo i skuteczność nowych leków |
Jeśli zastanawiałeś się, gdzie badane są nowe leki, czy są bezpieczne i skuteczne, zapraszamy na warsztaty, podczas których pokażemy, jak funkcjonuje doświadczony ośrodek badań klinicznych faz wczesnych. Badania kliniczne są jedyną drogą do uzyskania rzetelnych danych związanych z rozwojem leku, sprawdzeniem jego działania w organizmie ludzkim. Nasze spotkanie podzielone będzie na dwie części. Pierwsza część poświęcona będzie omówieniu podstawowych zagadnień dotyczących badań klinicznych. Wspólnie zastanowimy się, jakie są cele realizowania badania klinicznego, zastanowimy się, jakie elementy są najistotniejsze. Podczas tych warsztatów uczestnicy spotkania będą mogli wziąć udział w grach i quizach związanych z omawianą tematyką. Ważnym elementem dotyczącym bezpieczeństwa stosowania nowych – badanych leków jest laboratorium analiz medycznych. To tu sprawdzamy, czy i jak lek wpływa na podstawowe parametry krwi. Podczas tej części będzie możliwość zobaczenia pracy w laboratorium, a chętni będą mogli sobie wykonać podstawowe badania laboratoryjne. Drugą częścią będzie wycieczka po renomowanym Ośrodku Badań Klinicznych, specjalizującym się w badaniach faz wczesnych. Serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w naszym spotkaniu. |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Czy mózg można odmłodzić? |
Wraz z biegiem lat dostrzegamy, że nasze ciało starzeje się, my stajemy się nieco wolniejsi, a sprawność i zwinność coraz trudniej utrzymać pomimo licznych zabiegów i ćwiczeń. Podobne zmiany, choć niechętnie, zauważamy w funkcjonowaniu naszej pamięci, w zdolności do nabywania nowych umiejętności, w reakcjach na zaskakujące sytuacje. Czasem te zmiany nie są związane z wiekiem, lecz z narzucanym tempem życia. Co zrobić, gdy dostrzegamy gorszą koncentrację i mniejszą podzielność uwagi? Jest jednak dobra wiadomość. Pomimo stresu i upływu lat nasz mózg zachowuje umiejętność rejestrowania i uczenia się, co związane jest m.in. z jego plastycznością, u podstawy której leży tworzenie się nowych połączeń pomiędzy neuronami. Aby utrzymać lepszą sprawność umysłową zalecana jest zmiana stylu życia czy utrzymanie aktywności intelektualnej. Proponowane są terapie konwencjonalne, ale i te niekonwencjonalne. Obok informacji o dostępnych lekach mających wspomagać procesy pamięci, znajdujemy również reklamy suplementów diety, preparatów dietetycznych lub terapii eksperymentalnych. Po pomoc sięgają nie tylko ludzie dorośli, ale również młodzież, gdyż każdy chce w jak największym stopniu wykorzystać zasoby, które tkwią w jego mózgu. W trakcie naszego spotkania postaramy się odpowiedzieć na pytania: czy i jak możemy wpłynąć na stan naszego umysłu, zdolności percepcji lub koncentrację? |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Wiedzy garść, szczęścia szczypta… i dolarów miliard, czyli o przepisie na odkrycie nowego leku |
Podstawowym narzędziem medycyny są leki. Najczęściej leki to substancje chemiczne, które wywołują w organizmach żywych pewne działanie: „zbijają” gorączkę, uśmierzają ból, obniżają ciśnienie, zabijają chorobotwórcze bakterie itp. Bez leków nasze życie byłoby z pewnością krótsze i bardziej uciążliwe z powodu nieleczonych chorób. Ale mimo bujnego rozwoju farmakologii w XX wieku, wielu chorób wciąż nie da się ani wyleczyć, ani dobrze kontrolować. Ciągle potrzeba nowych leków: skuteczniejszych i bezpieczniejszych. Jak je zatem odkryć? Historycznie rzecz biorąc, wiele ważnych substancji czynnych zawdzięczamy obcowaniu ludzi ze związkami chemicznymi i szczęśliwej obserwacji. W dawnych czasach było to przede wszystkim obcowanie ze związkami chemicznymi pochodzenia naturalnego (roślinnego i zwierzęcego). Od końca XIX wieku człowiek sam próbuje wytwarzać nowe substancje czynne o określonym działaniu, ale nadal wiele z ważnych odkryć to kwestia rzadkiego zbiegu okoliczności. Podobno przypadek sprzyja przygotowanym. Wraz z postępem nauk o życiu, wiemy coraz więcej o budowie i działaniu organizmów. Znacznie lepiej rozumiemy przyczyny i przebieg wielu chorób. Czy jesteśmy przez to lepiej przygotowani do odkrywania nowych leków? Współczesny proces poszukiwania nowych leków jest wieloetapowy i angażuje badaczy z bardzo różnych dziedzin nauki: chemików, biologów, (bio)informatyków, lekarzy, technologów itd. Badania trwają wiele lat, kosztują miliardy dolarów i … nierzadko kończą się porażką. Podczas wykładu przyjrzymy się poszczególnym etapom odkrywania leków. Zastanowimy się także nad bardziej podstawowymi pytaniami: dlaczego leki w ogóle działają i dlaczego nie działają tak, jak byśmy tego chcieli, czyli szybko, skutecznie i bez efektów ubocznych? |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Obesogeny – czym są i w jaki sposób przyczyniają się do rozwoju otyłości? |
Rosnąca częstość występowania otyłości we współczesnym świecie stanowi istotny problem społeczny i ekonomiczny. Szukając przyczyn tego stanu rzeczy, zwrócono uwagę na korelację pomiędzy zwiększającą się liczbą osób otyłych a rosnącym zanieczyszczeniem środowiska. Tak powstała koncepcja obesogenów, czyli związków chemicznych, które wpływając na metabolizm tkanki tłuszczowej, mogą sprzyjać rozwojowi otyłości u ludzi. Obecnie zidentyfikowano szereg substancji, które hamując enzymatyczny rozkład tłuszczów lub pobudzając ich syntezę, a także stymulując powstawanie nowych komórek tłuszczowych (adipocytów), sprzyjają odkładaniu się tkanki tłuszczowej. Substancje te są obecne w produktach codziennego użytku, np.: w opakowaniach żywności czy w środkach ochrony roślin. Szczególnie wrażliwe na wpływ obesogenów są młode organizmy, u których długotrwała ekspozycja na te substancje może trwale zaburzyć szlaki metaboliczne. To właśnie obesogenom zawartym w różnych produktach codziennego użytku przypisuje się znaczącą rolę w rozwoju otyłości u dzieci i młodzieży. Dlatego istotna jest identyfikacja potencjalnych źródeł obesogenów, a także prowadzenie badań mających na celu przeciwdziałanie ich szkodliwemu wpływowi na metabolizm tkanki tłuszczowej. |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Autyzm a zaburzenia bioenergetyczne; wspieranie funkcji mitochondriów szansą na skuteczną terapię |
Autyzm to zaburzenie neurorozwojowe objawiające się: problemami z nawiązywaniem kontaktów społecznych, zaburzeniami w komunikacji werbalnej i niewerbalnej oraz przywiązaniem do schematów. Zaburzenie to dotyka ponad 0,8 % światowej populacji, a z roku na rok liczba ta wzrasta. Do chwili obecnej nie wykryto przyczyny występowania autyzmu, brak również skutecznych metod terapii. Badania poczynione w ciągu ostatnich dwóch dekad wskazują na nieprawidłowości w funkcjonowaniu mitochondriów u wielu dzieci z autyzmem. Wykazano również związek między autyzmem a mutacjami w mitochondrialnym DNA. Pojawia się zatem pytanie, czy nieprawidłowości w funkcjonowaniu mitochondriów - komórkowych „elektrowni” odpowiedzialnych za wytwarzanie energii mogą być przyczyną zaburzeń obserwowanych w autyzmie. Czy precyzyjne modulowanie funkcji mitochondriów jest szansą na opracowanie nowych, skutecznych metod leczenia autyzmu? Na te i inne pytania postaram się odpowiedzieć podczas wykładu. |
Nauki medyczne |
|