wycieczka naukowa

Widoczną cechą lasu jest jego budowa, składa się on bowiem z kilku warstw. Najważniejszą rolę w występowaniu warstw lasu pełnią drzewa. Decydują one o warunkach życia pozostałych organizmów występujących w lesie.

W lesie występują następujące warstwy: ściółka leśna, runo leśne, podszyt, podrost, warstwa pni i koron drzew. Żeby las mógł funkcjonować bez zarzutu, organizmy z różnych pięter, połączone systemem wzajemnych zależności, muszą współżyć ze sobą.

Co to jest archiwum? Z czym nam się kojarzy? Jak wygląda? Co można w nim znaleźć?  Komu potrzebne jest archiwum i do czego? Czy można znaleźć w archiwum śmieci? Co mają ze sobą współnego pracownik archiwum i detektywi? Czy zastanawialiście się kiedyś, jakie skarby można znaleźć w archiwum? Skąd one tam się wzięły? Dlaczego się je gromadzi i przechowuje? A czy w swoich domach macie archiwa?

Na warsztatach w pracowni naukowej Archiwum Państwowego w Warszawie spróbujemy znaleźć odpowiedzi na powyższe pytania. Odkryjemy, czym jest archiwum, jak ono się tworzy i jak wygląda praca w archiwum. Odkryjemy magazyny archiwalne, przyjrzymy się zgromadzonym w nich materiałom i spróbujemy wysłuchać opowieści zachowanych w starych szpargałach.

Czy w mieście z jego hałasem, nocnym oświetleniem i ruchem drogowym jest miejsce dla nietoperzy? Czy stworzenia, których strategia łowiecka polega na nasłuchiwaniu
echa własnych dźwięków mogą w wielkomiejskich warunkach znaleźć wystarczająco spokojne i wystarczająco zasobne żerowiska? Postaramy się o tym przy odrobinie
szczęścia przekonać podczas wieczornej wycieczki, wyposażeni w chytre elektroniczne urządzenia, które pozwalają usłyszeć to, co normalnie dla naszych, ludzkich uszu niesłyszalne (i zapewne zwrócimy prowadzącemu spotkanie uwagę, że nie dla wszystkich ludzkich uszu tak do końca niesłyszalne...). Spróbujemy odróżniać niektóre gatunki nietoperzy na podstawie wydawanych przez nie dźwięków i zauważymy, że w wielu wypadkach równie ważną rolę odgrywa to, gdzie tego czy owego nietoperza spotkaliśmy, jaka była pora dnia i co on wtedy robił. Dowiemy się przy okazji nieco o tym, jakie techniki i metody mają obecnie do dyspozycji badacze latających ssaków oraz o tym, czego jeszcze ciągle - pomimo dynamicznego rozwoju warsztatu naukowego w ostatnich czasach - nie wiemy o zamieszkujących nasz kraj nietoperzach.

Ponieważ las najlepiej poznaje się w lesie, zabierzemy was na wędrówkę, podczas której zobaczymy jeden z atrakcyjnych przyrodniczo fragmentów zachodniej części Kampinoskiego Parku Narodowego.

Długość trasy: ok 8 km, czas trwania: ok. 4 godziny, liczba uczestników: maks. 30 os. Wymagania kondycyjne - średnie.
Trasa wycieczki prowadzi z Granicy zielonym szlakiem do Dębu Powstańców 1863 r., powrót przez wieś Bieliny do Granicy.
Trasa, urozmaicona pod względem krajobrazowym, wiedzie przez piękne bory sosnowe na południowym pasie wydmowym oraz rozległe tereny nieleśne.

Podczas warsztatów omawiane są zagadnienia:
- ochrona przyrody w KPN,
- martwe drewno i jego rola w przyrodzie,
- znaczenie terenów otwartych dla zachowania bioróżnorodności oraz walorów krajobrazowych Puszczy Kampinoskiej,
- drzewa i krzewy Puszczy Kampinoskiej,
- ślady i tropy zwierząt,
- pamiątki historii na trasie wycieczki.

Parki są ważną częścią struktury miast – ich walory przyrodnicze mają znaczący wpływ na jakość środowiska miejskiego. Bez wątpienia ład, piękno i harmonia przestrzeni parków pozytywnie oddziałują na kształtowanie się postaw społecznych. Mając to na uwadze, architekci krajobrazu – naukowcy i praktycy z Katedry Architektury Krajobrazu z warszawskiej SGGW – w ramach tegorocznego Festiwalu Nauki zamierzają podzielić się z uczestnikami wycieczki swoją wiedzą i doświadczeniami z zakresu kształtowania przestrzeni parkowych w miastach. Podczas spaceru po Parku Ujazdowskim w Warszawie prowadzący postarają się wyjaśnić, na czym polega istota parku miejskiego oraz jakie są jego funkcje – te tradycyjne oraz współczesne. Spotkanie terenowe sprzyjać będzie zaprezentowaniu podstawowych elementów programu parku, a na widocznych przykładach omówione zostaną zasady kompozycji przestrzennej. Poruszone będą zagadnienia z zakresu kształtowania scenerii i widoków, wnętrz parkowych i układów roślinnych, uzyskiwania określonych nastrojów, co sprzyja tworzeniu lokalnej tożsamości miejsca. Bez wątpienia głównym tworzywem kompozycyjnym parku jest roślinność, a zwłaszcza dorodny drzewostan. Piękne drzewa decydują w dużym stopniu o atrakcyjności miejskich parków i ogrodów, które umożliwiają efektywny wypoczynek mieszkańców miast. Ponieważ każde dzieło ogrodowe uzyskuje pełne efekty plastyczne i użytkowe dopiero po upływie wielu lat (specyfika rozwoju roślinności), szczególna uwaga zostanie poświęcona właśnie temu zagadnieniu, a to w celu ukazania parku – w odróżnieniu od dzieł architektury – jako delikatnego i dynamicznego organizmu zmieniającego się w czasie.

Las najlepiej poznaje się… w lesie. Dlatego chodźmy na wspólny spacer! Zabierzemy was na wędrówkę, podczas której postaramy się spojrzeć na to wyjątkowe miejsce z trochę innej perspektywy. Czy dacie się namówić na spacer z głową w chmurach? Czy odważycie się podążać w głąb lasu za dźwiękiem? Las to dużo więcej niż drzewa, a własne obserwacje jego mieszkańców mogą być niesamowitą przygodą. Spróbujemy poczuć go wszystkimi zmysłami. Przyroda ma nam mnóstwo do zaoferowania, w tym również wiele zabawy, jednak w zamian powinniśmy okazać jej szacunek i zapewnić ochronę. Zastanowimy się, co zawdzięczamy lasom, za co możemy je polubić i jak powinniśmy o nie dbać.

Przebieg trasy: Truskaw - Truskawska Droga - Zaborów Leśny - Kręta Droga - Karczmisko - Paśniki - Truskaw.
Długość trasy: 9,5 km. Czas przejścia: ok. 4 godzin, liczba uczestników 25-30 osób.
Trasa wycieczki wiedzie m. in. przez OOŚ Zaborów Leśny i skraj OOŚ Cyganka, ukazując jedne z najciekawszych obszarów leśnych wschodniej części Puszczy Kampinoskiej.

Omawiane zagadnienia:
- czym jest las? - próba odpowiedzi na pytanie,
- rozpoznawanie podstawowych gatunków drzew i krzewów,
- typy lasów rosnących na obszarze Puszczy Kampinoskiej,
- działania ochronne prowadzone w lasach (nasadzenia, przebudowa drzewostanów) - ochrona częściowa,
- znaczenie obszarów ochrony ścisłej,
- zagrożenia lasów KPN (pożary, wiatrołomy, susze, gatunki obce, gradacje owadów),
- łańcuch pokarmowy (przybliżenie pojęć: producent, konsument, destruent, piramida pokarmowa),
- piętra roślinności w lesie i ich mieszkańcy,
- rola lasów w gospodarce i życiu człowieka,
- pozaprodukcyjne funkcje lasu.

Jak to się dzieje, że z ogryzków, skorupek jajek i obierków po warzywach powstaje życiodajny kompost - czyli najwartościowsze podłoże do uprawy roślin?

Spróbujemy zajrzeć w oczy prosionkom, zapytać wija, za kim tak goni, i - choć wirtualnie - zanurzyć się w kompoście. Warto, choćby dlatego, że naukowo udowodniono, że praca przy nim pobudza nasze organizmy do produkcji endorfin, czyli tzw. hormonów szczęścia. W czasie godzinnej wycieczki dowiemy się, po co produkować kompost i jak go używać, a także co lub nawet kto mieszka wewnątrz i dlaczego to wszystko jest takie fascynujące. Zapraszamy!