wykład

Michael Willmann, zwany Śląskim Rembrandtem, należy do najwybitniejszych niemieckich malarzy okresu baroku działających na obszarze Dolnego Śląska. Pochodził z Królewca, ale żył i tworzył w Lubiążu, gdzie znajdowało się jedno z największych i najwspanialszych opactw cysterskich w Europie. Gotycki pierwotnie klasztor, składający się z ogromnego kościoła, zabudowań konwentualnych i obiektów gospodarczych został z rozmachem przebudowany w epoce późnego baroku (pocz. XVIII w). Zyskując wygląd wielkiej rezydencji, w której bogato kształtowana architektura, malarstwo i rzeźba nierozerwalnie łączą się ze sobą w jednym dziele sztuki. Nad wystrojem pracował zespół wybitnych artystów, w tym Willmann, w którego klasztornej pracowni powstawały gigantyczne sceny figuralne ze świętymi. Zawisły one w długiej nawie opackiego kościoła, dopełniając wystroju wnętrza.

Zawirowania historyczne spowodowały, że Lubiąż od lat przechodzi powolną renowację, a monumentalne prace malarskie Michaela Willmanna można znaleźć w wielu warszawskich kościołach, w muzeach zaś wiele innych wspaniałych dzieł Śląskiego Rembrandta.

W do 4 X 2020 można oglądać prace Michaela Willmanna we Wrocławiu w Pawilonie Czterech Kopuł (Muzeum Narodowe we Wrocławiu), a na jesieni Muzeum Archidiecezji Warszawskiej we współpracy z Muzeum Narodowym we Wrocławiu planuje otwarcie wystawy poświęconej temu artyście w siedzibie MAW na Dziekanii w Warszawie.

W ostatnich latach szeroko rozpowszechniły się aplikacje mobilne. Czy można je wykorzystywać do nawigacji na lotniskach, dworcach, w dużych centrach handlowych, na parkingach podziemnych i w biurowcach?

Ciecz, która staje się twarda jak kamień?

Tak, to możliwe.

Płyny nienewtonowskie są znanymi substancjami, ale jak skutecznie wykorzystać ich właściwości? To wie zespół Politechniki Warszawskiej.

W praktyce - jeśli zanurzamy do takiej cieczy bardzo powoli jakiś przedmiot, to swobodnie się w niej zapadnie. Natomiast gdy chcielibyśmy do takiej cieczy włożyć coś bardzo gwałtownie, to ta ciecz natychmiast będzie stawiać opór.

Podczas wykładu zaprezentujemy podstawowe, jednakże interesujące, informacje o cieczach zagęszczanych ścinaniem. Pokażemy również ich potencjalne zastosowania oraz jak przygotować taką ciecz we własnej kuchni.

Jeśli chcecie aktywnie uczestniczyć w pokazie, przygotujcie szklankę wody, 3 łyżki skrobi ziemniaczanej i barwnik spożywczy w ulubionym kolorze.  

Małe rozmiary i wysoka częstotliwość ruchów skrzydeł owadów czynią je interesującym a jednocześnie trudnym obiektem badań. Podczas wykładu zostaną przedstawione podstawy aerodynamiki lotu owadów zilustrowane animacjami wyników badań numerycznych.

Bioróżnorodność. Zwierzęta dziko żyjące są ważnym, pożytecznym składnikiem przyrody otaczającej nasz dom w mieście. Architekt krajobrazu, projektując przestrzeń wokół domu, decyduje o bioróżnorodności, jaka tam występuje. Ma przy tym na uwadze szczególnie te gatunki zwierząt, które są pożyteczne np. owady zapylające rośliny, jak trzmiele, pszczoły czy też ptaki, które żywią się szkodnikami roślin. Ma na uwadze też motyle, które dopełniają uroku ogrodu. Wykład przedstawi działania architekta krajobrazu zmierzające do kształtowania bioróżnorodności.  Prezentacja adresowana jest do dzieci i ich rodziców.

SmartPhone, SmartWatch, SmartDom... Co to jest smart i co oznacza SmartCity? Czy przyszłość należy do SmartCity? Czy miasto może być inteligentne? 

Problem adaptacji miast do zmian klimatu dotyczy wszystkich mieszkańców miast. Jednym ze stosowanych rozwiązań jest zielono–błękitna infrastruktura, która podobnie jak szara infrastruktura, jest niezbędnym elementem funkcjonowania współczesnego miasta. Jakie pełni funkcje, czy ma szansę poprawić zmieniające się warunki środowiska w mieście? Czy Warszawa jest do tych zmian przygotowana? Na te pytania spróbujemy odpowiedzieć w trakcie wykładu.

Wykład dotyczy zagadnień związanych z psychologią postrzegania obrazów. Czy komputer może rozpoznać obiekty na zdjęciu tak samo jak człowiek? A może dostrzega więcej niż ludzkie oko...? 

Kamieniec Podolski – według Aleksandra Gwanina, autora szesnastowiecznej Kroniki sarmacji europejskiej  - „miasto ręką Boga zbudowane”, symbol siedemnastowiecznych walk pomiędzy Rzeczpospolitą Obojga Narodów a Imperium Osmańskim. Ze względu na swoje walory obronne miejsce gdzie obecnie znajduje się Kamieniec było zamieszkane od czasów starożytnych. Fortyfikowany przez Rusinów, Litwinów, Polaków, a na koniec przez Rosjan do 1812 r. kiedy to twierdza została ukazem carskim zlikwidowana. Zaniedbany i niszczony po rewolucji październikowej. Dzięki upadkowi ZSRR w 1991 r. Ukraina stała się niepodległym państwem. Jej władze przystąpiły do pieczołowitej restauracji zarówno miasta, jak i budowli obronnych. Obecnie Kamieniec Podolski jest jednym z najczęściej odwiedzanych przez turystów miast ukraińskich. Zachwyca on swoim pięknem, zwłaszcza dopasowaniem budowli fortyfikacyjnych do terenu.

W wykładzie zostanie omówiona historia tejże twierdzy oraz jej fotyfikacje. Słuchacze zostaną zapoznani ze zbudownym w XVI w. hydrotechnicznym system piętrzenia wody rzeki Smotrycz, służącym do zalewania kanionu tejże rzeki, stanowiącym oryginalne rozwiązanie obronne w skali całego świata, a także z innymi budowlami fortyfikacyjnymi. Oprócz aktualnych fotografii wykład będzie ilustrowany zachowanymi zabytkami kartografiicznymi, a także rysunkami architektonicznymi pochodzącycmi z końca XVIII w. 

Psychologia rozwojowa dzieli życie człowieka na kilka etapów: dzieciństwo (okres niemowlęcy; wczesne, średnie i późne dzieciństwo), dorastanie oraz dorosłość (wczesna,
średnia i późna). W 2000 roku Jeffrey J. Arnett opublikował w American Psychologist artykuł, w którym po raz pierwszy użył pojęcia wyłaniającej się dorosłości (emerging
adulthhood) dla wyróżnienia fazy życia przypadającej na pierwszy etap wczesnej dorosłości. Jego zdaniem, ten okres nie tylko jest początkiem dorosłości, ale ma swój
swoisty charakter i jest „wytworem” współczesnej kultury i można go, a nawet należy, traktować jako odrębny okres w rozwoju człowieka.

Przez ostatnie dwadzieścia lat przeprowadzono wiele badań dotyczących tej fazy życia, które opisują i wyjaśniają istotne przeobrażenia charakterystyczne dla wyłaniającej się
dorosłości, przede wszystkim w obrębie tożsamości. Zjawisko wydłużanie się wejścia młodych ludzi w „pełną” dorosłość bywa odbierane przez dorosłych jako irytujące. Proponowany wykład pomoże zrozumieć, jakie trudne wyzwania oraz zadania rozwojowe stoją przed osobą w tej fazie życia. I jak można młodych ludzi wspierać, aby ta podróż zakończyła się sukcesem, czyli osiągnięciem dojrzałej osobowości.

Słowa „Jesteś wart tyle, ile za to zapłacę” twórcy słyszą w sytuacjach, gdy podtrzymywanie iluzji niezależności artystycznej jest już niemożliwe. Wówczas silniejsi od artysty aktorzy, tacy jak właściciele galerii czy kolekcjonerzy, odwołują się wprost do posiadanej władzy – symbolicznej i ekonomicznej.

W trakcie wykładu zostanie opowiedziane, w toku jakich procesów ma miejsce selekcja młodych artystów. Postępująca komercjalizacja świata sztuki i wzrost znaczenia tego sektora dla globalnej gospodarki sprawiły, że napięcie między tym, co w twórczości artystycznej autonomiczne a tym, co ekonomiczne, jest coraz wyraźniejsze. Okazuje się, że coraz częściej stawką selekcji we współczesnym polu sztuki jest nie to, czy dzieło jest udane, a to, czy ktoś w ogóle jest w stanie wytworzyć coś, co dziełem sztuki się stanie.

Wykład dotyczy zjawiska rewitalizacji postulatów politycznych małych (wg Hrocha) albo zależnych (wg Waldenberg) narodów w Europie, np. Szkotów, Walijczyków, Flamandów, Katalończyków czy Basków.

Społeczeństwo w Europie starzeje się, a liczba Europejczyków zmniejsza się. Czy mamy do czynienia z kryzysem demograficznym? Podczas wykładu analizowane będą uwarunkowania społeczne, kulturowe i ekonomiczne procesów demograficznych w Europie, w tym zmiany stylu życia, modelu rodziny, wzorów dzietności, sytuacji gospodarczej, modeli polityki rodzinnej. Jak te procesy zachodzą w państwach europejskich? Czy w Polsce mamy do czynienia z zapaścią demograficzną? Jakie są konsekwencje tych zmian, jakie prognozy?

Migracje zagraniczne to jeden z procesów społecznych, z którym wiąże się niezwykle wiele mitów i stereotypów. Powszechnie uważamy, że migracje są masowym procesem (stąd „zalew” imigrantów), a przybysze stanowią zagrożenie dla systemów ekonomicznych i społecznych krajów wysoko rozwiniętych. Argumenty typu „imigranci kradną nasze miejsca pracy” czy „cudzoziemcy żyją naszym kosztem, korzystając ze świadczeń społecznych” to nie tylko składnik programów politycznych skrajnych ugrupowań. Wydarzenia ostatnich lat – w szczególności zaś referendum w Wielkiej Brytanii i proces wychodzenia tego kraju z Unii Europejskiej – wskazują wyraźnie, że mogą mieć też wymierny wpływ na realne procesy polityczne, społeczne i ekonomiczne.

Ile jest w nich prawdy? Co tak naprawdę wiemy o migracjach? Jakich kryteriów używać, by oceniać ich efekty? Na te i inne pytania odpowiemy w trakcie spotkania, którego celem będzie zderzenie najbardziej powszechnych stereotypów związanych z migracjami z rzetelną i sprawdzoną wiedzą naukową. Naszym celem nie jest prezentowanie wyidealizowanego obrazu migracji, ale wskazanie, że – jak każdy proces społeczny – wymaga on zniuansowanego podejścia opartego na faktach a nie mitach.

W wykładzie przedstawione zostaną drogi wiodące do zbiorowej przemocy, omówione zostaną wybrane przypadki z XXI wieku (Papua Zachodnia, Birma, Darfur) oraz przedstawione zostaną wybrane scenariusze przyszłości (w tym prawdopodobieństwo ludobójstwa klimatycznego).

Szczegółowe zagadnienia:

- sprawcy zbiorowej przemocy jako osoby normalne i moralne;

- dyskursy ideologiczne mobilizujące do zbiorowej przemocy, w tym ludobójstw;

- ideologiczny model kozła ofiarnego Petera Glicka;

- przemoc wobec Papuasów (Papua Zachodnia); znaczenie korporacji dla przemocy;

- czystka etniczna w Birmie (Mjanmie) wymierzona w lud Rohingya;

- nowe wojny i decentralizacja przemocy;

- Darfur – pierwsza wojna klimatyczna?;

- ryzyko wystąpienia ludobójstwa klimatycznego.

Pierwszy rok życia to okres najbardziej spektakularnego rozwoju dzieci. Bardzo szybko nabywają wiedzę o skomplikowanych sprawach już w okresie, kiedy nie potrafią nawet siedzieć bez podparcia (np. jakie właściwości mają przedmioty albo co znaczą poszczególne słowa). U podstaw tych zmian leży dynamiczny rozwój struktury i funkcji ich mózgu. O tym, co wiedzą niemowlęta i w jaki sposób to badamy, opowiem w czasie wykładu.

Każdego dnia komunikatom o pogodzie towarzyszy informacja skierowana do meteoropatów ostrzegająca ich przed możliwym niekorzystnym wpływem pogody na ich
samopoczucie. Z drugiej strony, skargi pacjentów na pogorszenie samopoczucia czy zaostrzenie objawów istniejących chorób w odpowiedzi na zmiany pogody są przez
lekarzy często ignorowane albo przynajmniej nie traktowane poważnie. Wpływ pogody na stan zdrowia człowieka jest uznawany nie tylko przez lekarzy jako swoisty mit.

Tymczasem, w ostatnich latach pojawiło się wiele publikacji wskazujących na rzeczywisty związek klimatu (np. powodzi czy huraganów) oraz pogody (np. wysokich
temperatur, dużego zachmurzenia czy wilgotności) z samopoczuciem ludzi. W czasie wykładu przedstawię hipotetyczny mechanizm wiążący zmiany pogody ze stanem
zdrowia człowieka oraz wyniki pierwszych z Polsce i jednych z nielicznych do tej pory na świecie badań psychologicznych nad meteoropatami oraz psychologicznymi
czynnikami ich wrażliwości na pogodę, głównie kobiet, które zwykle silniej reagują na zmiany pogody w porównaniu z mężczyznami.

Współczesne światowe przemiany implikują coraz intensywniejsze wzajemne oddziaływania między globalnymi siłami polityczno-ekonomicznymi a lokalnymi strukturami społecznymi. Debata nad możliwymi drogami rozwoju wobec wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi, wzrastającymi nierównościami i konkurencyjnością, intensyfikacją migracji, indywidualizacją życia, dotyka również społeczności lokalne, często odcięte od światowego przepływu informacji, jednakże o wiele bardziej podatne na występowanie różnorodnych ryzyk, środowiskowych jak i ekonomicznych.

Naszym zamiarem jest przedstawienie prowadzonych obecnie badań i rozważań nad rozwojem w Ameryce Łacińskiej przez zespół naukowców z Polski, Kostaryki i Francjiw ramach grantu "Dyskursy i dylematy rozwojowe lokalnych społeczności Ameryki Środkowej" finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.

Epidemia COVID-19 stała się okazją do ogólnonarodowej dyskusji o regułach rejestrowania przyczyn zgonu i chorób współistniejących. Reguły te, określone przez polskiego ustawodawcę na podstawie zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia, często pozostają niejasne nawet dla praktykujących lekarzy. Celem niniejszego wykładu jest przedstawienie tych zasad, a także praktyki zbierania i sprawdzania danych o przyczynach zgonu i chorobach współistniejących w Polsce, od momentu wystawienia karty zgonu przez lekarza stwierdzającego zgon do momentu publikacji Rocznika Demograficznego. Ważnym punktem wykładu i dyskusji z uczestnikami będzie niska jakość danych o przyczynach zgonu, jej zróżnicowanie regionalne w Polsce oraz okoliczności, które sprzyjają rejestrowaniu wiarygodnych informacji o umieralności. Wykład będzie też unikalną okazją do zapoznania się z danymi o chorobach współistniejących w Polsce: zazwyczaj dane o tych chorobach nie są zachowywane dla celów publikacyjnych, jednak raz, na prośbę badaczy Uniwersytetu Warszawskiego, Główny Urząd Statystyczny udostępnił jednostkowy (choć oczywiście anonimowy) zbiór zawierający zgony z roku 2013 według przyczyn i chorób współistniejących. Chociaż za wcześnie na rzetelne dane, dyskusja może też dotyczyć naszych przewidywań dotyczących konsekwencji epidemii COVID-19 dla umieralności w Polsce: wpływu na przeciętne dalsze trwanie życia, liczbę zgonów, liczbę zgonów z innych (niż COVID) przyczyn.

Spotkanie jest przeznaczone dla wszystkich osób zainteresowanych procesami ludnościowymi w Polsce, a wykształcenie i wiedza medyczna nie są niezbędne do zrozumienia treści wykładu.

Współcześnie coraz częściej się mówi o rosnącej roli emocji w stosunkach międzynarodowych. Za przykład podaje się aktywność prezydenta USA Donalda Trumpa lub innych polityków często identyfikowanych jako populistów. Polityka zagraniczna miała być wcześniej profesjonalna, wyzbyta zbędnych emocji. Czy jednak na pewno? Politolodzy zajmują się problematyką emocji w stosunkach międzynarodowych od blisko trzydziestu lat. Historycy wskazywali na rolę czynników nieobiektywnych jeszcze wcześniej. Czy zatem polityka zagraniczna może być wolna od emocji?

Kapitalizm rozumie się czasem jako bezduszny system ekonomiczny oparty na dążeniu do akumulacji i czysto racjonalnym rachunku zysków i strat. Nauki społeczne od dawna pokazują, że nawet jeśli jest to prawda, to dalece niekompletna. Wpływ kapitalizmu na życie społeczne nie ogranicza się ani do rachunku ekonomicznego, ani nawet do sfery pracy. Kapitalizm potrzebuje swoich mitów założycielskich, „kruczków teologicznych”, kultów. Potrzebuje wizji dobrego człowieka i szczęśliwego życia. Podczas wykładu przedstawiony zostanie przegląd najważniejszych koncepcji z obszaru nauk społecznych, które pokazują, jak kapitalizm kształtuje nasze postrzeganie siebie i jak zaczarowuje świat społeczny. Przywołane zostaną analizy fetyszyzmu towarowego i mitu akumulacji pierwotnej (Karl Marx), „ducha kapitalizmu” (Max Weber), kapitalizmu jako religii (Walter Benjamin), a także współczesne dyskusje o neoliberalnej podmiotowości (Michel Foucault) i ideologicznej roli długu.

Badania nad kłamaniem mają bardzo długą historię, jednak wciąż mamy spore problemy z jego wykrywaniem. Metaanalizy pokazują, że ludzie (nawet specjalnie wytrenowani!) rozpoznają kłamstwo ze skutecznością niewiele wyższą niż 50%. W trakcie wykładu spróbuję wyjaśnić, dlaczego tak się dzieje i dlaczego niektóre osoby są świetnymi kłamcami, a innym nie wierzymy, nawet kiedy mówią prawdę. Skupię się przede wszystkim na cechach wypowiedzi dobrych i złych kłamców, zaprezentuję wyniki badań dotyczących analizy tekstu i możliwości, jakie daje taka analiza w wykrywaniu kłamania. Szczególną uwagę zwrócę na to, czym warto się kierować, oceniając, czy czyjaś wypowiedź jest prawdziwa lub czy czytana przez nas informacja nie jest fake newsem. Pod koniec sprawdzę, czy mi się to udało i poproszę uczestników wykładu o ocenę, czy teksty, które będę im prezentować, są prawdziwe czy fałszywe i czy radzą sobie z tym zadaniem lepiej niż modele komputerowe.

Mimo że badacze podkreślają złożoność i wielowymiarowość procesów prowadzących do przemocy międzygrupowej – czyli np. bójek pomiędzy kibicami różnych klubów
sportowych czy napadów członków jednego gangu na członków innego gangu – sama przemoc jest traktowana raczej jednowymiarowo. Tymczasem, chociażby analiza
wydarzeń historycznych pokazuje, że pojedyncze zdarzenia często znacząco różnią się między sobą. Zachowania wobec grupy obcej nie tylko nie raz przyjmują różne formy,
ale również spełniają różne funkcje. Zarówno badania psychologiczne, jak i analizy danych historycznych pokazują, że 1) przemoc zbiorowa ma wielowymiarowy
charakter, 2) jest uwarunkowana strukturalnie — w zależności od relacji między grupami przyjmuje inny charakter, a także 3) ma zróżnicowane funkcje.

Populizm penalny jest zjawiskiem polegającym na takim kształtowaniu przepisów karnych, w których udział ekspertów jest ograniczony, a przy uchwalaniu przepisów dużą rolę odgrywają emocje, przekonania polityczne, doznania, czy też chwilowa potrzeba. Często ma też miejsce kształtowanie przepisów w ujęciu konieczności, czy swego rodzaju obowiązku celem przypodobania się społeczeństwu wsparte „medialnymi doniesieniami” na temat określonej kategorii przestępstw. W ostatnich latach przejawy te (poza tym że są bardzo niebezpieczne dla obywatela) dostrzegane są na wielu płaszczyznach, wspomnieć można chociażby o tzw. „ustawie o bestiach” pisanej na kolanie i w chwilowej potrzebie bez w zasadzie głębszej refleksji i dyskusji w szerokim gronie naukowców, czy też podwyższaniem odpowiedzialności karnej za przestępstwa związane z wolnością seksualną i obyczajnością, a także wprowadzeniem tzw. „Rejestru Pedofilów”. Najbardziej widoczne i skrajne przejawy populizmu penalnego obserwujemy w obszarze nowelizacyjnym przygotowanym „pod płaszczykiem” walki z pandemią koronawirusa. W związku z nią wprowadzone zostają przepisy które nie mają nic wspólnego z ową pandemią, a dodatkowo wcześniej zostały skierowane przez Prezydenta do Trybunału Konstytucyjnego jako budzące w jego ocenie wątpliwości w ujęciu legislacyjnym. Te same przepisy już wprowadzone tarczami antykryzysowymi - Prezydenta wątpliwości nie budziły (!). Spróbujemy opowiedzieć o tym, gdzie jest granica pomiędzy populizmem penalnym, politycznymi celami, a zwyczajną dobrą legislacją karną.