wykład

Typ Tytuł Opis Dziedzinasortuj malejąco Termin
Lekcja festiwalowa Uroda wody (płynącej i...), ChPK, wycieczka 2

Chojnowski Park Krajobrazowy to także rzeki, przede wszystkim Jeziorka, oraz strumienie. Ponieważ płyną po dość równinnym terenie, mają dużą skłonność do meandrowania, podcinania lokalnych niewielkich wzniesień, tworzenia starorzeczy i tarasów zalewowych, na których rozwijają się mokradła. Na piaszczystych brzegach o małym nachyleniu można odczytać kolejne, coraz niższe poziomy wody. Wiosenne lub wczesnoletnie przybory wód powodują zalanie znacznych przyległych obszarów łąk lub lasów; po nich pozostaje użyźniający osad mułu i iłu.
Poza tym pewne osobliwości lodu – w marcu zamarznięte powierzchnie stawów mogą gościć biegające po nich pająki wałęsaki. Na płytkich oczkach wodnych i przy brzegu rzek po nocnym mrozie powstają ostrza lodu a przy rzece z rozpylonej wody – ostrosłupy lodowe. Na koniec wiadomość do księgi Guinnessa: w dolinie rzeczki Tarczynki znaleziony został płatek śniegu o wielkości 13 cm.

  • pon., 2020-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa Czynnik ludzki w wypadkach lotniczych

Wykład skupia się na problematyce wypadków związanych z lotnictwem, szczególnie zaś z udziałem człowieka – jego funkcjonowania psychologicznego, które w dużym stopniu determinowało to zdarzenie lotnicze.

W wypadkowości lotniczej jest to związane z tzw. czynnikiem ludzkim (Human Factor) determinującym powstanie katastrofy. Czynnik ten nie musi wcale występować podczas czynności związanych z samym działaniem pilotów w kokpicie, ale równie często znajduje się poza nimi i często dużo wcześniej. Analiza każdego zdarzenia lotniczego rozpoczyna się od przeanalizowania czynników ukrytych mogących mieć istotne znaczenie w wyjaśnieniu przyczyn powstania wypadku lotniczego. Idealną teorią wykorzystywaną w tym procesie wnioskowania jest teoria Jamesa REASONA (Swiss cheese). Każda misja lotnicza, jaką załoga statku powietrznego ma do wykonania, obarczona jest ryzykiem. Szacowanie tego ryzyka odbywa się na każdym poziomie podejmowanej decyzji. Mimo tak sformalizowanych procedur dochodzi jednak do wypadków lotniczych. Niektóre czynniki zewnętrze i wewnętrzne, takie jak: pośpiech, rutyna, aprobowanie nadmiernego ryzyka, brak właściwych nawyków i odpowiedniego przeszkolenia, warunki pogodowe, naciski oraz chęć zaimponowania mogą doprowadzić do tragedii. Każde działanie załogi lotniczej obarczone jest ryzykiem popełnienia błędów, gdyż każdy statek powietrzny przemieszcza się w przestrzeni trójwymiarowej. Każda misja lotnicza to nie  tylko praca pilota, ale całego zespołu ludzkiego zabezpieczającego ten lot, dlatego tak ważne jest prowadzenie właściwej profilaktyki, odpowiedniego szkolenia oraz dbanie o komfort psychiczny poszczególnych członków personelu lotniczego w „rodzinie lotniczej".

  • pt., 2020-09-25 11:00
Lekcja festiwalowa Zdrowie czy gospodarka – jak koronawirus wpływa na nas i nasze otoczenie

Zdrowie czy pieniądze? Intuicyjnie niemal każdy z nas odpowie, że zdrowie. Choć w praktyce sami wiemy, jak często poświęcamy je właśnie dla pieniędzy.

Jednak w skali makro gospodarka (pieniądze) i służba zdrowia (zdrowie) są na siebie skazane. Gospodarka potrzebuje ludzi – pracowników i pracodawców, producentów i konsumentów – ludzie natomiast opieki zdrowotnej, a opieka zdrowotna… ludzi i pieniędzy. Jeśli więc, chroniąc zdrowie, zamykamy się w domu, nie kupujemy, nie pracujemy, nie generujemy przychodów ani kosztów (które dla innych są przychodem), narażamy się na zachwianie systemem ochrony zdrowia. Jednym zdaniem – chroniąc zdrowie, równocześnie nim ryzykujemy.

Jak rozwiązać ten dylemat? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć na wykładzie.

  • śr., 2020-09-23 09:00
Lekcja festiwalowa Tajemnice śródbłonka naczyniowego

Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) choroby sercowo-naczyniowe stanowią ogromny problem zdrowotny i są główną przyczyną przedwczesnej śmierci wielu ludzi. Rocznie umiera z tego powodu 17,9 miliona ludzi, co stanowi około 30% wszystkich zgonów na świecie. Uszkodzenie śródbłonka naczyniowego jest uważane za główną przyczynę tych schorzeń. Przez lata uważano, że tkanka ta tworzy jedynie pasywną barierę, coś na kształt folii wyścielającej wnętrze naczyń. Obecnie wiadomo, że komórki te tworzą wyspecjalizowaną warstwę wyścielającą naczynia, przedsionki i komory serca oraz naczynia limfatyczne i stanowiącą skuteczną barierę pomiędzy krążącą krwią a pozostałymi tkankami. Ponadto śródbłonek, obok wątroby, jest największym organem wydzielniczym w organizmie człowieka i wytwarza szereg naczyniowo-aktywnych czynników, w tym tlenek azotu. Oprócz regulowania przepływu krwi i utrzymywania integralności ścian naczynia, komórki śródbłonka aktywnie reagują na czynniki znajdujące się we krwi, w tym czynniki wywołujące stres komórkowy i aktywację stanu zapalnego. Stan zapalny, związany z aktywacją śródbłonka, charakteryzuje zwiększenie wytwarzania reaktywnych form tlenu, które wraz z nieskuteczną ochroną antyoksydacyjną powodują stres oksydacyjny i doprowadzają do powstawania uszkodzeń w komórkach.

Wykład poprowadzi słuchacza przez struktury układu krążenia, przybliżając tajemnicze funkcje i zadania śródbłonka naczyniowego. Prof. William Aird z Harvard Medical School twierdzi wręcz, że nie ma takiej choroby, która by nie dotykała śródbłonka. Zatem, zadamy sobie pytanie, czy funkcjonalność tej niepozornej tkanki może decydować o naszym losie? Czy rzeczywiście śródbłonek może być strażnikiem prawidłowego działania wielu organów? Odpowiedzi poszukamy razem.

  • czw., 2020-09-24 10:00
Lekcja festiwalowa Kreatywność w turystyce dziedzictwa kulturowego

Celami warsztatu są rozumienie przez uczestników pojęć, takich jak: turystyka, turystyka kulturowa, turystyka dziedzictwa kulturowego, dziedzictwo kulturowe, kreatywność w jej różnych odmianach (artystyczna, naukowa, techniczna, społeczna, gospodarcza) oraz rozwój umiejętności współpracy i kreatywności gospodarczej w sektorze turystyki dziedzictwa kulturowego. Metodami wykorzystywanymi podczas warsztatu będą: rozmowa nauczająca, wykład, wspólne ćwiczenia, uczenie się przez współpracę (grupa zadaniowa), case study, dyskusja, burza mózgów.

  • pt., 2020-09-25 10:00
Lekcja festiwalowa Nasze (nie)codzienne minerały – Kalcyt

Pokazane są typowe kształty i barwy kryształów kalcytu i jego właściwość optyczna – dwójłomność. Zaprezentowano skały kalcytowe czyli wapienie, w tym powstające dzięki nagromadzeniu kalcytowych szkieletów i pancerzy zwierząt wodnych. Zwrócono uwagę, że ptaki wykorzystują kalcyt jako osłonę jajek. Pokrótce scharakteryzowano zjawiska krasowe, a także wykazano obecność w wodzie wodociągowej węglanu wapnia, krystalizującego jako kalcyt. Wskazano na skały kalcytowe jako surowiec do otrzymywania wapna palonego i cementu, a także jako materiał rzeźbiarski. Podkreślono rolę wapnia dla wzrostu roślin i działania organizmu człowieka.

  • pon., 2020-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa Ewolucja psa domowego

Pies domowy był pierwszym udomowionym zwierzęciem. Proces udomowienia rozpoczął się prawdopodobnie 30-40 tysięcy lat temu i od tego czasu psy znacznie zmieniły się w porównaniu do swoich przodków między innymi pod względem fizycznym. Współczesne rasy psów zaczęły być tworzone w ciągu ostatnich 200-300 lat, co spowodowało, że obecnie obserwujemy bardzo duże zróżnicowanie wśród tych zwierząt. W trakcie wykładu omówimy proces ewolucji psa oraz różnice anatomiczne pomiędzy psem, innymi ssakami drapieżnymi oraz psowatymi. Uczestnicy wykładu dowiedzą się również o procesie udomowienia, o konsekwencjach chowu wsobnego, który posłużył do stworzenia tak wielu ras psów, oraz o podłożu genetycznym niektórych obserwowanych cech morfologicznych.

  • pon., 2020-09-21 11:00
Lekcja festiwalowa Gips w krajobrazie

Gips zapewne znamy wszyscy – masa do tynkowania wnętrz lub zaklejenia dziur w ścianach. Ale to także składnik skał, utworzonych właśnie z owego dwuwodnego siarczanu wapnia. Przyjrzyjmy się, jak takie skały powstają, jak wygląda krajobraz, utworzony na skałach gipsowych. Poznajmy rozwijające się w tych skałach zjawiska krasowe i ich skutki – jaskinie, leje, uwały, jamy, ostańce. Zobaczmy także kilkumetrowej długości kryształy gipsu, „szable gipsowe”, a także miejsca wydobycia surowca gipsowego.

  • pon., 2020-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa Dlaczego Kardynał Wyszyński będzie beatyfikowany?

Stefan Kardynał Wyszyński, Prymas Tysiąclecia – znany czy zapomniany, zwyczajny czy święty? Co wiesz o Jego życiu, o czasach, w których pełnił posługę biskupa, o przyczynach aresztowania i okolicznościach uwolnienia, czym było Millennium, co znaczy służba Kościołowi i Ojczyźnie, z kim się przyjaźnił Prymas Wyszyński… Czym jest świętość obecnie? Czy Prymas Tysiąclecia jest święty?

80 lat życia, niewola i wolność, cierpienia i radości… Przybliżymy najważniejsze wydarzenia z życia Kardynała Stefana Wyszyńskiego i wspólnie odpowiemy na pytanie: czy Prymas Tysiąclecia jest święty? Ta lekcja to wspólna rozmowa – co wiemy, co znamy, o czym słyszeliśmy – i próba zrozumienie czasów i postawy Kardynała Wyszyńskiego.

  • śr., 2020-09-23 10:00
Lekcja festiwalowa Magiczne ultradźwięki – co możemy nimi zobaczyć, czego nie widać gołym okiem

Ultradźwięki to fale akustyczne o częstotliwości powyżej 20 kHz, które są niesłyszalne dla człowieka. Pomimo że ich nie słyszymy, to możemy za ich pomocą wiele zobaczyć! Ultradźwięki są wykorzystywane do obrazowania w medycynie (aparaty USG) oraz do wizualizacji wad w materiałach (badania nieniszczące). Podstawową techniką jest metoda „echa”, w której wysyłamy krótki impuls fali i mierzymy czas docierającej do nas fali odbitej od obiektu (wady, granicy tkanek, itp.). Metodą echa możemy nie tylko określić odległość od obiektu, ale także jego prędkość – co jest podstawą działania sonaru oraz metod pomiaru przepływu krwi w naczyniach.

Na naszej prezentacji pokażemy, jak falami ultradźwiękowymi możemy zajrzeć do wnętrza obiektów i ukazać ich strukturę. Zaprezentujemy miniaturowe sensory ultradźwiękowe, które pozwalają na określanie odległości od przeszkody i są stosowane w samochodowych systemach do parkowania. Opowiemy także o innych aplikacjach ultradźwięków w medycynie i przemyśle oraz aparaturze elektronicznej stosowanej do prowadzenia badań.

 

 

  • śr., 2020-09-23 13:00
Lekcja festiwalowa On Plain Language – o prostym języku

Ten wykład będzie o prostym języku angielskim (tzw. plain English). W trakcie spotkania dowiesz się, jak pisać po angielsku, aby Twoi odbiorcy rozumieli, co chcesz im przekazać, już po pierwszym przeczytaniu twojego tekstu. Zobaczysz, jak budować zdania, jakiego słownictwa unikać, jak edytować tekst, aby był on jasny, przejrzysty i przystępny dla jego adresatów. Wiele firm, również w Polsce, wybiera ten sposób komunikacji ze swoimi klientami, gdyż prosty język buduje dobre relacje i czyni je przyjaznymi.

  • wt., 2020-09-22 10:00
Lekcja festiwalowa Władysław Łokietek na tle rodzinnego otoczenia

W 2020 r. przypada 700-lecie  koronacji Władysława Łokietka, który w dziele zjednoczenia państwa polskiego odegrał doniosłą rolę. Władca ten, określany w historiografii jako „Odnowiciel Królestwa Polskiego”, cieszy się do dzisiaj w społeczeństwie polskim powszechnym i zasłużonym uznaniem. Dlatego z tej okazji Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie przygotowało wystawę archiwalną pt: WŁADYSŁAW ŁOKIETEK „INSTAURATOR REGNI POLONIAE”, której  celem jest przybliżenie postaci jednego z najwybitniejszych władców Polski. Ekspozycja prezentuje w układzie chronologicznym oryginalne dokumenty i pieczęcie z XIII i XIV w. z zasobu AGAD, ze szczególnym uwzględnieniem okresu panowania Władysława Łokietka. Oprócz dokumentów i zabytków sfragistycznych znajdują się na wystawie tablice genealogiczne oraz wybrane fragmenty z kronik i roczników. Przygotowana wystawa prezentuje postać  Władysława Łokietka i jego najbliższej rodziny na tle ważnych wydarzeń politycznych, ekonomicznych i społecznych w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej w XIII –XIV w. Organizatorzy wystawy pragną  nie tylko upamiętnić 700-lecie koronacji Władysława Łokietka, lecz również pobudzić społeczeństwo do większego zainteresowania dziejami naszej ojczyzny w okresie panowania ostatnich Piastów. 

Wystwie dokumentów archiwalnych z epoki piastowskiej towarzyszyć będzie fachowy komentarz, ukazujący w formie połaczonego pokazu i wykładu działania władców, mających na celu zjednoczenie terytoriów i odzystkanie tytułu królewskiego, i ich dynastyczne powiązania. 

  • wt., 2020-09-22 11:00
Lekcja festiwalowa Rozpoznawanie chmur i praca meteorologa

Chmury będące widzialnym efektem kondensacji lub sublimacji pary wodnej w atmosferze składają się z maleńkich kropelek wody w stanie ciekłym lub stałym. Chmury stale rozwijają się i pojawiają się w ogromnej różnorodności form. Formy te mogą być rozmaite, tak jak rozmaite są procesy ich powstawania oraz okoliczności, w których powstają. Istnieją pewne charakterystyczne formy chmur, które często obserwowane są na całym świecie. Do ich rozpoznania i nazwania stworzono system klasyfikacji. Podczas lekcji zapoznamy się z podziałami chmur w zależności od wysokości na jakiej występują, a także kształtu oraz budowy wewnętrznej. Do lekcji zostaną wykorzystywane materiały przygotowane przez Światową Organizację Meteorologiczną (WMO).

  • śr., 2020-09-23 12:30
Lekcja festiwalowa Nowe technologie w obrazowaniu żywych tkanek i komórek

Często, żeby zdiagnozować chorobę, określić powodowane przez nią zmiany czy zwyrodnienia, trzeba je po prostu zobaczyć. Wbrew pozorom może stanowić to poważny problem, bo człowiek, w odróżnieniu od kijanki, nie jest przezroczysty, a zmiany zachodzą wewnątrz organizmu. Siłą rzeczy musimy ograniczyć się do takich obiektów, do których  światło może wejść, a potem wydostać się do układu pomiarowego. Jednak i w tym przypadku obraz może być na tyle rozmyty, że staje się praktycznie nieczytelny. Wykład będzie próbą odpowiedzi, jak można sobie z takimi problemami poradzić dzięki równoczesnemu zastosowaniu najnowszej aparatury optycznej i zaawansowanych metod teorii optyki.

  • śr., 2020-09-23 11:00
Lekcja festiwalowa Geologia na banknotach, cz. 2: doliny rzek, wodospady, morze

W tej części zebrane zostały banknoty z obrazami dolin rzecznych, od rzek płynących leniwie na obszarach nizinnych po takie, które wcięły się w teren, tworząc niemal pionowe ściany kanionów. Można porównywać również wysokie brzegi rzeczne z przeciwległymi płaskimi, erozję i gromadzenie osadów rzek meandrujących. Pokazane są także wodospady – od niewysokich progów skalnych po największe z nich. Kolejna część to erozja morska: klif, w tym wielopoziomowy, ostańce i zaokrąglone wielotonowe bloki skalne. Dodane są także zdjęcia i odpowiednie schematy.

  • pon., 2020-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa Fuzja jądrowa, czyli krótka historia o tym, jak sprowadzić Słońce na Ziemię

Podczas wykładu uczniowie dowiedzą się, dlaczego w dzisiejszych czasach tak istotnym aspektem jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego. Omówionych zostanie kilka głównych sposobów pozyskiwania energii elektrycznej, do których należą:

  • energetyka odnawialna,
  • energetyka jądrowa,
  • energetyka nieodnawialna oparta na spalaniu paliw kopalnych.

Szerzej przedstawimy alternatywną metodę wytwarzania energii elektrycznej, czyli kontrolowaną reakcję syntezy jądrowej (fuzję jądrową), która w przyszłości może zostać źródłem energii bezpiecznej dla ludności i środowiska. W wyniku reakcji syntezy jądrowej lekkich pierwiastków (np. deuteru i trytu będącymi izotopami wodoru) wyzwalana jest energia, która następnie może zostać praktycznie wykorzystana. Reakcje tego typu mogą zachodzić jedynie w ściśle określonych warunkach podobnych do tych, które występują we wnętrzach gwiazd.

W trakcie wykładu uczniowie dowiedzą się, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby móc przeprowadzić kontrolowaną reakcję syntezy jądrowej w warunkach ziemskich, a także trudności z tym związane.

Podczas wizyty w IFPiLM zaprezentujemy uczniom także ekspozycję upowszechniającą fuzję jądrową oraz odwiedzimy:

  • Laboratorium układu plasma focus PF1000U,
  • Laboratorium Plazmowych Napędów Satelitarnych,
  • Laboratorium Laserów Wielkiej Mocy,
  • Pracownię Spektroskopii Plazmy Wzbudzonej Laserem.
  • śr., 2020-09-23 10:00
Lekcja festiwalowa Uroda wody (niepłynącej), ChPK, wycieczka 1

Chojnowski Park Krajobrazowy to obszar występowania wielu oczek wodnych (naturalnych i w wyrobiskach, np. piaskowni), mokradeł, tarasów zalewowych. Pokazana została schematycznie budowa geologiczna podłoża, pozwalająca na tworzenie się tych form gromadzenia się wody. Zwrócono uwagę na nawarstwianie się w nich obumarłych roślin, a także na zmiany zbiorników, zarówno ich zanikanie, jak i powstawanie i powiększanie, co ma istotne skutki dla środowiska. Ponadto dano przykłady estetycznych walorów krajobrazowych zarówno stawów, jak i mokradeł. Naprawdę warto odwiedzić.

  • pon., 2020-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa U.S. Foreign Policy on Disease

Very late in 2019 Western intelligence began to have insight that an epidemic was forming in central China, Hubei Province, Wuhan City. Because China was uncooperative, it remained unclear what the significance of this disease would be until very early in 2020 when China cordoned off Wuhan and other parts of Hubei Province. President Donald J. Trump then closed America to non-American arrivals from china, followed by non-American arrivals from many locations. As many states in the United States began to enforce isolation, American and other Western governments began to investigate the source of what became designated as the COVID-19, or Coronavirus Disease 2019. This investigation continues, with France and the United Kingdom demanding answers from China to questions of security at its P-4 high security virology laboratories situated nearby the epicenter of this pandemic. Derivative questions emerged when ventilators, personal protective equipment (PPE) and other emergency resources including testing kits coming from China arrived late, were over-priced, failed to work. An important question follows: what must the United States and other Western countries including Poland do in future to be more fully prepared for this sort of pandemic?

  • śr., 2020-09-23 11:30
Lekcja festiwalowa Dlaczego robimy to, co robimy, czyli o sile naszych nawyków

Jak nawyki wpływają na nasze życie? Co wspólnego ma nawyk ścielenia łóżka z zarządzaniem budżetem domowym? W jaki sposób wykorzystują nasze przyzwyczajenia eksperci od marketingu i sprzedaży? Jak i po co budują w nas przekonanie, że nasze decyzje zakupowe to wyłącznie nasze decyzje?

Z wykładu dowiesz się również o mechanizmach nawyków, czy można je zmienić, a także jak zidentyfikować kluczowe nawyki, czyli te, z których wynikają inne.

  • wt., 2020-09-22 10:30
Lekcja festiwalowa O „Peregrynacji Maćkowej”, czyli o staropolskim utworze żartobliwym i śmiesznym

„Peregrynacja Maćkowa”, żartobliwy utwór z pocz. XVII wieku, daje się odczytać jako kpina z ambicji edukacyjnych chłopskich synów, ukazywanych poprzez peregrynację do Krainy Obfitości (Schlaraffenland, Kukania, Kraj Jęczmienny etc), jako potwierdzenie konieczności utrzymania granic systemu stanowego. Autor Peregrynacji Maćkowej „udaje” monolog niepiśmiennego chłopa z wyznaczającym jego status posługiwaniem się gwarą (m.in. z prawie stałym, choć z wieloma niekonsekwencjami, tzw. „mazurzeniem”).

Fantazje dotyczące Krainy Obfitości ukazują stale główne obsesje ludzi cywilizacji agrarnej: lęk przed głodem. Większość z obrazów obecnych w utworze dotyczy doświadczenia głodu, okazuje się, że wszystko, co potrzebne człowiekowi (w szczególności pokarm) zostaje mu dane bez jakiejkolwiek jego zasługi. Praca i własność są zbyteczne w Krainie Obfitości, natomiast konsumpcja i dobra stają się częścią naturalnej cyrkulacji niewyczerpanych zasobów.

Utwór potwierdza, także poprzez przekręcanie słów – jedno z ważniejszych źródeł komizmu – niezdolność chłopskiego syna do uczestnictwa w kulturze wyższej i w edukacji.

Autor Peregrynacji Maćkowej sięga (z intencją parodystyczną) po dobrze znane konwencje średniowiecznego romansu rycerskiego, w którym poszczególne epizody (najczęściej wymienne) pozwalają bohaterowi dowodzić stale swej chwały i rycerskości. Ważnym elementem, z którego korzystał autor Peregrynacji Maćkowej, jest pielgrzymka, a nawet sama idea pielgrzymki duchowej.

Narracja Peregrynacji Maćkowej budowana jest prawie wyłącznie za pomocą tzw.  adynatów, tworząc ciąg następujących po sobie sprzeczności (tkwiący już w samym fakcie peregrynacji pańszczyźnianego chłopa).

  • pt., 2020-09-25 12:00
Lekcja festiwalowa Podatki i opłaty lokalne w Polsce

Rozwiązania podatkowe w zakresie PIT i CIT są raczej szeroko znane. Inaczej może być w przypadku podatków lokalnych, z którymi nie zawsze ma się styczność na początku kariery zawodowej.

W ramach zajęć szczegółowo przedstawione zostaną podatki lokalne, które płaci się na rzecz samorządu gminnego. Podatki na rzecz powiatu i województwa zostaną tylko zasygnalizowane.

Dodatkowo omówione zostaną wybrane opłaty lokalne, ale tylko te uiszczane na rzecz samorządu gminnego, z uwagi na ograniczoną ilość czasu zajęć.

Treść wykładowa będzie prezentowana z perspektywy dochodów własnych jednostki samorządu terytorialnego. Pod koniec zajęć może pojawić się krótkie ćwiczenie dla uczestników.

  • czw., 2020-09-24 10:00
Lekcja festiwalowa Złoto rodzime w pegmatytach karkonoskich

Krótko omówione zostały najdawniejsze poszukiwania złota na obszarze Karkonoszy przez ludność celtycką oraz w średniowieczu – przez napływowych poszukiwaczy z obszaru Walonii, północnych Włoch i Niemiec. Załączono mapę geologiczną Dolnego Śląska z zaznaczonymi miejscami dawnego wydobycia złota rodzimego. Potem przedstawiono zwięzłą charakterystykę pegmatytów występujących w granicie intruzji karkonoskiej, a następnie omówiono nowe znaleziska złota na tym obszarze. Scharakteryzowany został każdy znaleziony okaz ze względu na domieszki innych, poza złotem, pierwiastków, a także, jeśli możliwe było uzyskanie odpowiednich danych – warunki krystalizacji złota w poszczególnych wystąpieniach.

  • pon., 2020-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa Współczesny teatr rosyjski

Wykład będzie poświęcony najważniejszym zjawiskom w teatrze rosyjskim. Zaprezentowane zostaną fragmenty spektakli, najważniejsze dzieła i tendencje rozwojowe. W czasie wykładu omówiony zostanie również proces rozwojowy teatru rosyjskiego.

  • czw., 2020-09-24 12:00
Lekcja festiwalowa geo.weekend.go, cz. 3: mokradła a także...

Mokradła powstają w różny sposób i mają różny żywot – co do długości oraz ciągłości występowania (okresowe i mniej więcej stałe). Jednak wśród turystów nie cieszą się na ogół uznaniem, że nieładne, że komary. A to jeden z najcenniejszych i niestety niedocenianych składników środowiska naturalnego. Bo: magazynują wodę, regulują temperaturę otoczenia (chłodzą w czasie upałów, ogrzewają gdy zimno), dają trwałą wilgotność powietrza, są środowiskiem życia i rozmnażania dla wielu płazów i innych zwierząt, w osadzie magazynują substancję obumarłych roślin, nie dopuszczając do jej szybkiego powrotu jako dwutlenku węgla do atmosfery... No i poją sarny, dziki... Proponujemy jeszcze obejrzenie innych osobliwości: rudy żelaza na mokradłach, solanki przybywającej z głębokości 1600 m lub stalaktytów, powstających w Warszawie. Gdzie? Na przykład na stacji metra.

  • pon., 2020-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa 400 lat od zamachu na Króla Zygmunta III Wazę

Jedyny znany zamach na króla, jedyny „udokumentowany”, jedyny, a jednak nieco zapomniany? Co wiemy? Przyczyny, okoliczności, sprawca, czas i powód?  1620 r. listopad, sejm, droga do świątyni, zemsta, szaleństwo, szlachcic, król, królewicz, dworzanie, torury, sąd …

Przybliżymy przebieg wydarzeń jedynego w historii Polski zamachu na króla Rzeczypospolitej oraz co wydarzyło się potem i jaki los spotkał zamachowca.

Będąc w Muzeum, wejdziemy do tzw. „korytarzyków królewskich”, które umożliwiały przejście z apartamentów królewskich do loży królewskiej w świątyni Jana Chrzciciela. Pokażemy replikę czekana – narzędzia zbrodni, wspólnie zmierzymy się z tekstem opisującym przebieg wydarzeń w relacji naocznego świadka i na tej podstawie zrekonstruujemy przebieg procesji królewskiej do świątyni i poszczególne etapy zamachu, odkryjemy, dlaczego zastosowano tak okrutną formę kary dla zamachowa, oraz co zachowało się do dnia dzisiejszego z wydarzeń sprzed równo 400 laty!

  • wt., 2020-09-22 10:00
Lekcja festiwalowa Elżbieta Krajewska – „Mała Święta”

Mauzoleum Walki i Męczeństwa Al. Szucha 25 to autentyczne zachowane wnętrze tzw. Aresztu domowego w latach 1939-1945. W części przyziemia budynku przedwojennego budynku Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (dziś Ministerstwa Edukacji Narodowej) okupant urządził areszt dla więźniów przywożonych z miasta lub więzienia na Pawiaku, w którym oczekiwali na przesłuchania. Elżbieta Krajewska była dwudziestoletnią dziewczyną – żołnierzem Akcji „N”. Złapana w czasie przerzucania ulotek do jednostki wojskowej na ul. Wiśniowej. Poddana ciężkiemu przesłuchaniu trafiła do szpitala więziennego na Pawiaku. Tam pisze rozważania „Drogi Krzyżowej”, które w formie grypsów trafiają do więźniów i za mur więzienny. Jesienią 1943 r. zostaje wywieziona do Auschwitz, gdzie w styczniu 1949 r. umiera na tyfus.

  • czw., 2020-09-24 11:00
Lekcja festiwalowa Mity i fakty migracyjne

Migracje zagraniczne to jeden z procesów społecznych, z którym wiąże się niezwykle wiele mitów i stereotypów. Powszechnie uważamy, że migracje są masowym procesem (stąd „zalew” imigrantów), a przybysze stanowią zagrożenie dla systemów ekonomicznych i społecznych krajów wysoko rozwiniętych. Argumenty typu „imigranci kradną nasze miejsca pracy” czy „cudzoziemcy żyją naszym kosztem, korzystając ze świadczeń społecznych” to nie tylko składnik programów politycznych skrajnych ugrupowań. Wydarzenia ostatnich lat – w szczególności zaś referendum w Wielkiej Brytanii i proces wychodzenia tego kraju z Unii Europejskiej – wskazują wyraźnie, że mogą mieć też wymierny wpływ na realne procesy polityczne, społeczne i ekonomiczne.

Ile jest w nich prawdy? Co tak naprawdę wiemy o migracjach? Jakich kryteriów używać, by oceniać ich efekty? Na te i inne pytania odpowiemy w trakcie spotkania, którego celem będzie zderzenie najbardziej powszechnych stereotypów związanych z migracjami z rzetelną i sprawdzoną wiedzą naukową. Naszym celem nie jest prezentowanie wyidealizowanego obrazu migracji, ale wskazanie, że – jak każdy proces społeczny – wymaga on zniuansowanego podejścia opartego na faktach a nie mitach.

  • pt., 2020-09-25 09:00
Lekcja festiwalowa Chemia 2D

Nanotechnologia jest bez wątpienia naukowym hasłem ostatnich lat. Zapewne uczniowie potrafią jako przykłady materiałów niskowymiarowych wymienić przykłady nanocząstek, czy też grafen. Ale czy jest coś więcej? Celem proponowanej lekcji będzie zapoznanie uczniów z chemią w rozmiarze 2D. Opowiem parę słów o przykładach materiałów dwuwymiarowych i sposobach chemicznej modyfikacji powierzchni. Przybliżę uczniom informacje o wybranych narzędziach pomiarowych, które pozwalają nam mieć oko na ten chemiczny nanoświat.

  • śr., 2020-09-23 13:00
  • pt., 2020-09-25 13:00
Lekcja festiwalowa Najdziwniejsze zwierzęta Arktyki

Czy w Arktyce spotkamy papugi, czy można jeść arbuzowy śnieg i czym pachnie piżmowół, „kolega” mamuta? Poznaj zwierzęta z północnych regionów polarnych, których niezwykłe cechy wynikają z przystosowań do surowych warunków klimatycznych. Zajrzyj do wnętrza alaskańskich lodowców, zanurkuj w Oceanie Arktycznym i przespaceruj się po tundrze. Zajęcia w formie interaktywnej, quiz z nagrodami, układanie puzzli polarnych na czas, możliwość zrobienia zdjęcia z niedźwiedziem polarnym i lisem polarnym (foto-standy).

  • śr., 2020-09-23 09:00
Lekcja festiwalowa Układ hormonalny – od teorii do praktyki

Układ hormonalny to nie tylko sprzężenia zwrotne dodatnie i ujemne, nadnercza, przysadka czy tarczyca, o których dokładnie uczymy się w szkole – to szereg wzajemnych zależności wpływających na funkcjonowanie naszego organizmu, jak również na nasze samopoczucie. Na zajęciach poruszymy tematykę mniej znanych i omawianych hormonów takich jak endorfiny – hormony, które wywołują dobre samopoczucie i zadowolenie z siebie, grelina, której wysoki poziom odpowiada za odczuwanie głodu, czy wytwarzanej w podskórnej tkance tłuszczowej leptyny, która z kolei działając na receptory w podwzgórzu, zmniejsza apetyt. Omówimy również zastosowanie hormonów w leczeniu onkologicznym, skupiając się na hormonoterapii stosowanej w raku piersi.

  • czw., 2020-09-24 12:00
Lekcja festiwalowa Geologia na banknotach, cz. 1: erozja górska, ostańce

Każdy kraj emituje banknoty i ozdabia je często bardzo dobrymi rysunkami. Wśród owych rysunków jest pewna liczba podobizn interesujących obiektów geologicznych. W tej prezentacji zebrane zostały takie, które pokazują skutki erozji, głównie górskiej, oraz jeden z jej efektownych wyników – ostańce. Przegląd obejmuje obiekty z wielu części świata. Uzupełnienie to schematy mechanizmów erozji oraz zdjęcia interesujących form, nie pokazanych na banknotach.

  • pon., 2020-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa Zanim powstanie nowa pastylka

XX wiek przyniósł wiele przełomowych odkryć naukowych, ale prawdziwa rewolucja dokonała się w naukach biologicznych. Dynamiczny rozwój technologii spowodował powstanie zupełnie nowej dyscypliny naukowej – biologii molekularnej. Odkrycia i metody rozwijane przez biologów molekularnych znajdują zastosowanie w naukach medycznych, co umożliwia rozwój nowoczesnych metod diagnostycznych i terapeutycznych, opisywanych jako medycyna molekularna.
Wysiłki lekarzy i biologów molekularnych umożliwiły zbadanie i opisanie przyczyn wielu chorób na poziomie molekularnym, czyli cząsteczek i struktur komórkowych. Wiedza ta stała się potężnym orężem w walce z ich skutkami, a często również bezpośrednimi przyczynami. Możemy wykorzystać ją w projektowaniu nowych, wyspecjalizowanych leków.
W naszych wykładach chcielibyśmy przedstawić słuchaczom początkowe etapy tego procesu "od podszewki" z perspektywy wybranych dyscyplin biologii rozwijanych w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie.

W pierwszej części pokażemy, jak badania podstawowe – przede wszystkim z dziedziny biologii strukturalnej oraz bioinformatyki – umożliwiają poznanie molekularnych mechanizmów danej choroby i wyznaczenie celu nowego leku.

W części drugiej przedstawimy generalny plan postępowania przy poszukiwaniu związku wiodącego, czyli związku chemicznego oddziałującego specyficznie z wyznaczonym celem.

W części trzeciej opiszemy eksperymentalne metody weryfikacji wybranych cząsteczek i pokażemy, jak spośród wielu wytypowanych związków chemicznych wybrać te najbardziej obiecujące do dalszych badań.

  • wt., 2020-09-22 13:00
  • śr., 2020-09-23 13:00
  • czw., 2020-09-24 13:00
Lekcja festiwalowa Niekredowe skały kredowe

Erozja, jeden z silnie działających procesów na powierzchni Ziemi, jest często powodem powstawania niezwykłych ostańcowych form skalnych. Prezentacja pokazuje skutki erozji piaskowca, powstałego w później kredzie (ok. 100 mln lat temu), który poddawany jest erozji przez ostatnie około 60 mln lat (z różną intensywnością). Piaskowiec ten występuje na Dolnym Śląsku i na przyległych terenach Czech. Erozja była ułatwiana pionowymi spękaniami skały oraz granicami między warstwami skalnymi. Dzięki temu częste są pionowe płyty i kolumny piaskowca, formy grzybów, stołów na jednej nodze, stopni skalnych, a także spotyka się formy bardzo niezwykłe. Pokazana jest budowa geologiczna oraz schemat wietrzenia formacji piaskowcowej.

  • pon., 2020-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa Nitki wiążące życie

Cały otaczający nas świat, żywy i nieżywy, jest związany włóknami. Te, które występują w świecie żywym, roślinnym i zwierzęcym, wiążą komórki. Różny sposób ich połączenia powoduje, że z małych komórek tworzy się albo rozwielitka, albo płetwal błękitny. Albo dąb „Bartek”. To wszystko dzięki nanowłóknom łączącym komórki, umożliwiającym komunikację, dającym wytrzymałość mechaniczną. Takim właśnie włóknom poświęcona będzie prelekcja, zaś podczas pokazu laboratoryjnego będzie się można przekonać, jak łatwo otrzymać takie włókna. Omówię praktyczne zastosowania takich włókien w medycynie. Będzie można zobaczyć tworzenie takich mikro- i nanowłókien.

 

Lekcja odbędzie się on-line

  • pon., 2020-09-21 11:00
Lekcja festiwalowa E-logistyka – dostosowujemy się do innowacji szybciej niż inne branże

E-poczta, e-handel, e-szkoła  magiczna literka "e" coraz częściej pojawia się jako przedrostek różnych nazw, nadając znanym od wieków słowom nowy wymiar. Powstała również e-logistyka wykorzystująca wszystkie możliwe rozwiązania informatyczne do rozwijania i usprawniania procesów logistycznych. Od CRM przez EDI, Internet Rzeczy i Cloud Computing po Big Data z tymi skrótami i nazwami na co dzień spotykają się nie tylko logistycy, ale też pracownicy różnych branż. M.in. te innowacje sprawiają, że logistyka i logistycy coraz ściślej współpracują na co dzień ze światem informatyki. Podczas wykładu przedstawione zostaną zagadnienia z zakresu e-logistyki w kontakście technologi informatycznej.

  • pon., 2020-09-21 10:30
Lekcja festiwalowa Jak wystartować z własnym biznesem? Analiza progu rentowności

Chcesz założyć swoją firmę lub start-up? Ustalenie właściwych poziomów cen oraz, co za tym idzie, marż potrafi zawrócić w głowie. Wykład pomoże Ci zgłębić tajniki wykorzystania progu rentowności w procesie oceny przedsięwzięć.

Na zajęcia przygotuj arkusz kalkulacyjny Excel lub kartkę papieru, długopis i kalkulator!

  • śr., 2020-09-23 10:00
Lekcja festiwalowa Jak kreatywnie rozwiązywać problemy? Wprowadzenie do technik kreatywnych i Design Thinking

Głównym celem warsztatów jest zwiększenie kreatywności uczniów, odkrycie własnego potencjału, zapoznanie z najskuteczniejszymi narzędziami generowania nowych pomysłów oraz rozwój postawy proinnowacyjnej. Podczas warsztatu uczestnicy poznają narzędzia myślenia projektowego (design thinking), nauczą się technik generowania pomysłów oraz będą tworzyć oraz rozwijać produkty i usługi.

Uczniowie będą mieli możliwość przetestowania w praktyce narzędzi i metody kreatywnego rozwiązywania problemów, aby zweryfikować, które z nich w największym stopniu odpowiadają ich indywidualnym upodobaniom.

Projektowania Innowacji z Design Thinking to:

1.         poznanie szybkich technik wspierania twórczości,

2.         grupowa innowacja produktowa – praca w zespołach projektowych nad stworzeniem nowych produktów i usług,

3.         praca zespołowa nad rozwiązywaniem problemów,

4.         budowanie pewności kreatywnej i postawy proinnowacyjnej poprzez zabawę.

  • śr., 2020-09-23 10:00
Lekcja festiwalowa Czy wulkan wybuchnie na Dolnym Śląsku?

Pokazane zostały pozostałości po wulkanach w zachodniej części Dolnego Śląska jako wystąpienia przykładowe dla aktywności erupcyjnej dolnopaleozoicznej, permskiej oraz paleogeńskiej obszaru dolnośląskiego. Powstały wówczas skały wylewne o składzie bazaltoidów oraz ryolitu – ogólnie scharakteryzowany został także ich skład. Omówione zostały także cechy mechaniczne tych skał – oddzielność słupowa i skorupowa, twardość, podatność na ścieranie i wynikające stąd zastosowania praktyczne. Zwrócono uwagę na oddziaływanie termiczne na skały ościenne. Wskazana została przyczyna wulkanizmu paleogeńskiego i jego zaniknięcia, związana z migracją płyt skorupy ziemskiej i rozbudową dna Oceanu Atlantyckiego.

  • pon., 2020-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa Czy wystarczy znać 1000 słówek? Ilościowe aspekty znajomości słownictwa języka obcego

Wszyscy, którzy uczyli się kiedykolwiek języka obcego, przyznają, że bardzo ważną – jeśli nie najważniejszą – umiejętnością jest znajomość słownictwa. To ono pozwala przekazać to, co chcemy powiedzieć, i choć nie można pominąć znaczenia innych elementów wiedzy językowej (gramatyki czy wymowy), to bez wyrazów nie ma komunikacji. To dlatego naukę języka obcego zaczynamy najczęściej od zakupu słownika.

Jednak większość z nas nie zdaje sobie sprawy z ilościowych aspektów znajomości słownictwa języka obcego. A przecież mierząc się z nowym zadaniem, warto zdawać sobie sprawę z jego rozmiaru. Celem tego spotkania jest przedstawienie faktów, które zdemistyfikują wyzwanie, przed którym staje każdy z nas, rozpoczynając naukę. Podczas wykładu uczestnicy poznają odpowiedzi na następujące pytania:

  1. Ile wyrazów jest w języku polskim i angielskim?
  2. Ile wyrazów w języku polskim znają uczestnicy wykładu?
  3. Ile wyrazów zna przeciętny użytkownik języka angielskiego?
  4. Ile wyrazów trzeba znać w języku angielskim, aby swobodnie rozmawiać, czytać i pisać w tym języku?
  5. W jaki sposób mierzy się te wartości?

Spotkanie będzie miało charakter wykładu z elementami warsztatu. Uczestnicy będą zachęcani do uczestnictwa we wspólnym poszukiwaniu odpowiedzi na wymienione powyżej pytania.

  • czw., 2020-09-24 09:30
Lekcja festiwalowa geo.weekend.go, cz. 2: rzeki, źródła

Następne zagadnienie geologiczne „w zasięgu ręki” to rzeki i ich źródła. W miejscowości położonej nad rzeką wystarczy pójść nad nią i nie wzdychać „Jak pięknie!”, ale obserwować. Zobaczymy zróżnicowane brzegi doliny rzecznej, ślady poszerzania przez rzekę owej doliny, pozostawione przez nią starorzecza, meandry, może jej roztokowy charakter i skomplikowany przepływ wody, niekiedy z prądem płynącym „pod górę”, ślady zmiany poziomu przepływającej wody, zmarszczki prądowe na piasku, odmienne przy spokojnym i burzliwym przepływie wody... Może dotrzemy do strumienia znikającego w piaskach – jak na pustyni. No i dowiemy się, że w ciągu ostatnich około 600 lat Wisła odsunęła się od Czerska ku wschodowi o 4 kilometry.

  • pon., 2020-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa CIEKAWI ŚWIATA…, czyli co można pokazać na mapie?

Podczas zajęć zaprezentowany zostanie szeroki wachlarz map, które na co dzień używane są przez ludzi. Od mapy dla dziecka, ucznia, mieszkańca miasta, kierowcy i turysty aż po mapy stanowiące elementy dekoracji. Uczniowie będą mogli poznać różne formy i zastosowania map, zarówno te klasyczne, papierowe, jak i te, które wyświetlane są na ekranach komputerów lub smartfonów. Po co nam mapy? Do czego służą? Czym różnią się od innych środków przekazywania informacji? Jak sprawnie i efektywnie można je wykorzystać?

  • pon., 2020-09-21 14:00
Lekcja festiwalowa Dylematy etyczne w badaniach społecznych i w życiu

Etyka w badaniach społecznych ma nieoczywisty rodowód. Podczas spotkania porozmawiamy o mrocznych wątkach historii socjologii i antropologii, o pochodzeniu kodeksów etycznych dla tych dyscyplin oraz o tym, czy takie kodeksy rzeczywiście są nam potrzebne. Zadamy sobie także pytania: Przed jakimi dylematami etycznymi stoją badacze i badaczki społeczne? Na jakie pytania warto sobie odpowiedzieć, żeby takie dylematy rozwiązać? Czy warto takie pytania stawiać sobie także w codziennym życiu? Spotkanie poprowadzi doktorantka w Instytucie Socjologii UW, współorganizatorka Spotkań Badaczek poświęconych etycznym problemom w badaniach.

  • czw., 2020-09-24 13:00
Lekcja festiwalowa Jak powstają, czy są groźne i jak możemy przetwarzać odpady promieniotwórcze

Czym są odpady promieniotwórcze? Czy wszystkie składujemy i zabezpieczamy w ten sam sposób? Jak to jest w końcu
ze świeżym i wypalonym paliwem jądrowym?

W trakcie wykładu zostaną omówione różne rodzaje promieniowania jonizującego oraz sposoby jego oddziaływania z materią. Prześledzimy cykl paliwowy uranu od skał zawierających minerały uranonośne po przetworzenie i składowanie wypalonego paliwa jądrowego.

Wykład będzie połączony z pokazami detekcji różnego rodzaju promieniowania jonizującego, a także chemicznych sposobów separacji pierwiastków ważnych
w energetyce jądrowej.

  • pon., 2020-09-21 09:00
  • pt., 2020-09-25 09:00
Lekcja festiwalowa Unia Europejska: fakty i mity

Polska jest państwem członkowskim Unii Europejskiej od 2004 roku. Od tego czasu narosło wiele mitów dotyczących Wspólnoty Europejskiej. W trakcie wykładu przybliżę strukturę instytucjonalną i funkcjonowanie UE. Wskażę także różnice między budżetem Wspólnoty a wieloletnimi ramami finansowania, przedstawiając źródła dochodów i cele wydatkowe.

W każdej sytuacji kryzysowej pojawia się tendencja do poszukiwania kozła ofiarnego, na którego można zrzucić winę. Tak dzieje się w odniesieniu do Unii. W ostatnich miesiącach w trakcie pandemii koronawirusa pojawiło się wiele wątpliwości i fake newsów dotyczących reakcji UE na kryzys związany z COVID-19, które postaram się obalić.

  • czw., 2020-09-24 10:00
Lekcja festiwalowa Po co biologowi fizykochemia, czyli jak fizyk i chemik patrzą na życie

Lekcja z pokazami i eksperymentami wykonywanymi [również] przez uczestników. Będziemy opowiadać o świetle, dlaczego widzimy niebieskie niebo i czerwone zachody słońca, ale również zastanowimy się, jak badać coś, czego bezpośrednio nie możemy zobaczyć. Czy uzyskane w wyniku analizy rentgenowskiej obrazy cząsteczek przedstawiają rzeczywiste obiekty? Czy możemy użyć innych zmysłów np węchu, żeby 'zobaczyć' budowę cząsteczki? Przyjrzymy się też prymitywnym oczom pewnego morskiego głowonoga o wdzięcznej nazwie Nautilus, a stamtąd przeniesiemy się w kosmos, do laboratoriów fizyków i do pracowni fotografów.

  • pon., 2020-09-21 11:00
Lekcja festiwalowa Czy allanit to allanit?

Allanit, należący do nadgrupy krzemianowej epidotu, jest jednym z minerałów najtrudniejszych do badań. Wynika to z jego bardzo zmiennego składu i wzajemnego zastępowania się licznych pierwiastków w jego strukturze. Ogólny wzór chemiczny wygląda prosto: A2M3Si3O12[OH]. Jednak pod znakiem A ukrywać się może wapń, stront, różne pierwiastki ziem rzadkich, a pod znakiem M – Al3+, Fe3+, Mn3+, Fe2+ i Mg2+; ponadto pojawiać się mogą różne, niekiedy znaczne ilości Th, U, Be, Zr, P, Ba, V, Cr i B, As, F, Cl. Poza tym kryształy allanitu często mają strefowość składu chemicznego – koncentryczną lub blokową. Co więcej, izotopy radioaktywne toru, uranu i pierwiastków ziem rzadkich powodują zaburzenia, a w końcu rozpad struktury kryształu – jest to tzw. proces metamiktyzacji. Allanit metamiktyczny jest podatny na zmiany składu chemicznego, które nie muszą zachodzić równocześnie w całym ziarnie. Ta zmienność i różnorodność składu chemicznego powodowała, że w przeszłości nadano mu około 20 różnych nazw jako odrębnym minerałom. Obecnie wyróżnia się cztery odrębne minerały o nazwie głównej „allanit”: allanit-(Ce), allanit-(La), allanit-(Nd), and allanit-(Y); prócz tego wydzielono ferriallanit. Film pokazuje allanit (i pokrewny mu epidot) z 12 wystąpień z polskiej części intruzji karkonoskiej; skład tego allanitu jest także bardzo zmienny.

  • pon., 2020-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa Średniowieczna tradycja wizji sennych w Pieśni Ognia i Lodu George’a R. R. Martina

Prezentacja omawia wybrane przykłady wizji sennych z Pieśni Ognia i Lodu  George’a R. R. Martina na tle średniowiecznych koncepcji i teorii wyjaśniających ich znaczenie i implikacje. Ogólnie celem spotkania jest prześledzenie, jak ten konkretny aspekt intelektualnej kultury średniowiecza, zakorzeniony głęboko w kulturze i literaturze wieków średnich, wykorzystany został w najlepszym, współczesnym dziele wysokiej fantastyki.

Wywód rozpoczyna się od nawiązania do najbardziej wpływowych wczesnośredniowiecznych klasyfikacji doświadczenia sennego zawartych w dziełach Makrobiusza i Kalcydiusza, a następnie krótko omawia ich ewolucję od późnego średniowiecza, kiedy to myśl filozoficzna epoki podlegała zwiększonemu wpływowi arystotelesowskiego racjonalizmu, reprezentowanego głównie przez św. Tomasza z Akwinu.

Na tym tle kulturowym przeanalizujemy następnie kilka z kluczowych scen z dzieła Martina, gdzie motyw wizji sennej jest szczególnie istotny i gdzie średniowieczny kontekst kulturowy pozwala nam wzbogacić interpretację tego współczesnego tekstu.

W toku prezentacji omówione zostaną, między innymi, profetyczne wizje Brana Starka i Jojena Reeda, senne reminiscencje Eddarda Starka i Jaime’go Lannistera przywołujące wydarzenia z okresu Rebelii Roberta, wilcze sny Johna Snowa czy smocze sny Daenerys.

Prezentacja pozwoli dostrzec, jak średniowieczne terminy, takie jak insomnium, visum, somnium, visio, admonition, oracumlum, czy revelatio pozwalają wydobyć wiele nowych znaczeń z bogactwa opowieści Martina.

  • pon., 2020-09-21 10:30
Lekcja festiwalowa Jak woda zjada skały wapienne

Omówiony został kalcyt, jako główny minerał budujący wapienie, następnie przedstawiono chemiczny przebieg procesu krasowego. Wskazano źródła dwutlenku węgla, oprócz wody głównego czynnika powodującego kras. Przedstawione zostały formy krasowe zarówno erozyjne, jak i naciekowe, w tym efektowne ostańce z Jury Krakowsko-Wieluńskiej. Zwrócono także uwagę na inne, poza dwutlenkiem węgla, czynniki biorące udział w procesie krasowym: jon azotanowy, fluorkowy, kwasy organiczne. Pokazane zostały przykłady roślin dobrze znoszących wysoką zawartość wapnia w glebie. Na końcu umieszczono schemat obiegu wapnia w środowiskach hipergenicznych.

  • pon., 2020-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa Historia biopolityki – jak władza przez stulecia projektowała szczegóły ludzkiego życia

Podczas zajęć zostanie omówiony zarys historii biopolityki. Poza nakreśleniem znaczenia tego pojęcia, które jest wielorako interpretowane przez znawców, oraz podstawowych założeń tej problematyki, zostaną przedstawieni kluczowi dla jej rozwoju „projektanci”, tacy jak Claude-Nicolas Ledaux, Pierre le Play, Thomas Malthus, czy Herbert Spencer. Wraz z opisem rozwoju narzędzi biopolitycznych zostaną poruszone takie zagadnienia jak zarządzanie przestrzenią i projektowanie miast w dobie Oświecenia, walka z epidemiami (np. dżumą), dbanie o higienę i czystość, dostępność pożywienia, modele rodziny, zasady eugeniki i funkcje panoptykonu. Ta ostatnia koncepcja, nakreślona w oparciu o pojęcia norm i dyscypliny przez Michela Foucaulta, posłuży zrozumieniu roli nowoczesnych armii, szpitali, więzień i szkół.

Cała opowieść zostanie oparta na obrazach – rycinach, projektach architektonicznych, malowidłach, rysunkach i zdjęciach. Zostaną przedstawione przede wszystkim rysunki architektoniczne miast oświeceniowych, budynków użyteczności publicznej, a także urządzeń, takich jak choćby panoptykon.

Uczeń po wzięciu udziału w zajęciach będzie potrafił odpowiedzieć na pytanie, czym jest biopolityka, w jaki sposób rozwijała się przez ostatnie stulecia oraz w jaki sposób służy władzy do kontroli populacji, zwiększania efektywności i sprawowania nadzoru. Celem lekcji będzie także próba odpowiedzi na pytanie, na ile w dzisiejszym świecie jesteśmy odlegli od dawnych rozwiązań, a na ile doświadczamy ich kolejnych wersji. Lekcja ma za zadanie uwrażliwić młodych obywateli na ograniczanie przez władzę prywatności w imię bezpieczeństwa, ciche pozbawianie praw politycznych i obywatelskich.

  • pt., 2020-09-25 13:00
Lekcja festiwalowa Porowata przyroda – od nanoporów do kości i betonu

Lekcja organizowana w ramach Festiwalu Nauki w IPPT PAN ma charakter lekcji z przyrody i ma dwa wątki przewodnie.

Wątek teoretyczny obejmuje fascynujące zagadnienie różnych ośrodków porowatych, z pustkami występującymi w różnych skalach. Dotyczy to zarówno ośrodków spotykanych w naturze np. drewno i kości, jak i w technice – np. sztuczne nanostrukury oraz powszechnie znany i stosowany beton. Omówiona zostaje technologia, historia i zastosowanie betonu jako podstawowego materiału konstrukcyjnego współczesności.

Pokaz praktyczny obejmuje dynamiczne badanie wytrzymałości mechanicznej materiałów – na przykładzie doświadczenia z uderzeniem wysokoenergetycznej fali mechanicznej w próbkę. Część doświadczalna jest uzupełniona krótkim wprowadzeniem do zagadnienia.

  • czw., 2020-09-24 10:00