wykład

Krótko omówione zostały najdawniejsze poszukiwania złota na obszarze Karkonoszy przez ludność celtycką oraz w średniowieczu – przez napływowych poszukiwaczy z obszaru Walonii, północnych Włoch i Niemiec. Załączono mapę geologiczną Dolnego Śląska z zaznaczonymi miejscami dawnego wydobycia złota rodzimego. Potem przedstawiono zwięzłą charakterystykę pegmatytów występujących w granicie intruzji karkonoskiej, a następnie omówiono nowe znaleziska złota na tym obszarze. Scharakteryzowany został każdy znaleziony okaz ze względu na domieszki innych, poza złotem, pierwiastków, a także, jeśli możliwe było uzyskanie odpowiednich danych – warunki krystalizacji złota w poszczególnych wystąpieniach.

Mokradła powstają w różny sposób i mają różny żywot – co do długości oraz ciągłości występowania (okresowe i mniej więcej stałe). Jednak wśród turystów nie cieszą się na ogół uznaniem, że nieładne, że komary. A to jeden z najcenniejszych i niestety niedocenianych składników środowiska naturalnego. Bo: magazynują wodę, regulują temperaturę otoczenia (chłodzą w czasie upałów, ogrzewają gdy zimno), dają trwałą wilgotność powietrza, są środowiskiem życia i rozmnażania dla wielu płazów i innych zwierząt, w osadzie magazynują substancję obumarłych roślin, nie dopuszczając do jej szybkiego powrotu jako dwutlenku węgla do atmosfery... No i poją sarny, dziki... Proponujemy jeszcze obejrzenie innych osobliwości: rudy żelaza na mokradłach, solanki przybywającej z głębokości 1600 m lub stalaktytów, powstających w Warszawie. Gdzie? Na przykład na stacji metra.

Very late in 2019 Western intelligence began to have insight that an epidemic was forming in central China, Hubei Province, Wuhan City. Because China was uncooperative, it remained unclear what the significance of this disease would be until very early in 2020 when China cordoned off Wuhan and other parts of Hubei Province. President Donald J. Trump then closed America to non-American arrivals from china, followed by non-American arrivals from many locations. As many states in the United States began to enforce isolation, American and other Western governments began to investigate the source of what became designated as the COVID-19, or Coronavirus Disease 2019. This investigation continues, with France and the United Kingdom demanding answers from China to questions of security at its P-4 high security virology laboratories situated nearby the epicenter of this pandemic. Derivative questions emerged when ventilators, personal protective equipment (PPE) and other emergency resources including testing kits coming from China arrived late, were over-priced, failed to work. An important question follows: what must the United States and other Western countries including Poland do in future to be more fully prepared for this sort of pandemic?

Nanotechnologia jest bez wątpienia naukowym hasłem ostatnich lat. Zapewne uczniowie potrafią jako przykłady materiałów niskowymiarowych wymienić przykłady nanocząstek, czy też grafen. Ale czy jest coś więcej? Celem proponowanej lekcji będzie zapoznanie uczniów z chemią w rozmiarze 2D. Opowiem parę słów o przykładach materiałów dwuwymiarowych i sposobach chemicznej modyfikacji powierzchni. Przybliżę uczniom informacje o wybranych narzędziach pomiarowych, które pozwalają nam mieć oko na ten chemiczny nanoświat.

Układ hormonalny to nie tylko sprzężenia zwrotne dodatnie i ujemne, nadnercza, przysadka czy tarczyca, o których dokładnie uczymy się w szkole – to szereg wzajemnych zależności wpływających na funkcjonowanie naszego organizmu, jak również na nasze samopoczucie. Na zajęciach poruszymy tematykę mniej znanych i omawianych hormonów takich jak endorfiny – hormony, które wywołują dobre samopoczucie i zadowolenie z siebie, grelina, której wysoki poziom odpowiada za odczuwanie głodu, czy wytwarzanej w podskórnej tkance tłuszczowej leptyny, która z kolei działając na receptory w podwzgórzu, zmniejsza apetyt. Omówimy również zastosowanie hormonów w leczeniu onkologicznym, skupiając się na hormonoterapii stosowanej w raku piersi.

XX wiek przyniósł wiele przełomowych odkryć naukowych, ale prawdziwa rewolucja dokonała się w naukach biologicznych. Dynamiczny rozwój technologii spowodował powstanie zupełnie nowej dyscypliny naukowej – biologii molekularnej. Odkrycia i metody rozwijane przez biologów molekularnych znajdują zastosowanie w naukach medycznych, co umożliwia rozwój nowoczesnych metod diagnostycznych i terapeutycznych, opisywanych jako medycyna molekularna.
Wysiłki lekarzy i biologów molekularnych umożliwiły zbadanie i opisanie przyczyn wielu chorób na poziomie molekularnym, czyli cząsteczek i struktur komórkowych. Wiedza ta stała się potężnym orężem w walce z ich skutkami, a często również bezpośrednimi przyczynami. Możemy wykorzystać ją w projektowaniu nowych, wyspecjalizowanych leków.
W naszych wykładach chcielibyśmy przedstawić słuchaczom początkowe etapy tego procesu "od podszewki" z perspektywy wybranych dyscyplin biologii rozwijanych w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie.

W pierwszej części pokażemy, jak badania podstawowe – przede wszystkim z dziedziny biologii strukturalnej oraz bioinformatyki – umożliwiają poznanie molekularnych mechanizmów danej choroby i wyznaczenie celu nowego leku.

W części drugiej przedstawimy generalny plan postępowania przy poszukiwaniu związku wiodącego, czyli związku chemicznego oddziałującego specyficznie z wyznaczonym celem.

W części trzeciej opiszemy eksperymentalne metody weryfikacji wybranych cząsteczek i pokażemy, jak spośród wielu wytypowanych związków chemicznych wybrać te najbardziej obiecujące do dalszych badań.

Mauzoleum Walki i Męczeństwa Al. Szucha 25 to autentyczne zachowane wnętrze tzw. Aresztu domowego w latach 1939-1945. W części przyziemia budynku przedwojennego budynku Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (dziś Ministerstwa Edukacji Narodowej) okupant urządził areszt dla więźniów przywożonych z miasta lub więzienia na Pawiaku, w którym oczekiwali na przesłuchania. Elżbieta Krajewska była dwudziestoletnią dziewczyną – żołnierzem Akcji „N”. Złapana w czasie przerzucania ulotek do jednostki wojskowej na ul. Wiśniowej. Poddana ciężkiemu przesłuchaniu trafiła do szpitala więziennego na Pawiaku. Tam pisze rozważania „Drogi Krzyżowej”, które w formie grypsów trafiają do więźniów i za mur więzienny. Jesienią 1943 r. zostaje wywieziona do Auschwitz, gdzie w styczniu 1949 r. umiera na tyfus.

Chcesz założyć swoją firmę lub start-up? Ustalenie właściwych poziomów cen oraz, co za tym idzie, marż potrafi zawrócić w głowie. Wykład pomoże Ci zgłębić tajniki wykorzystania progu rentowności w procesie oceny przedsięwzięć.

Na zajęcia przygotuj arkusz kalkulacyjny Excel lub kartkę papieru, długopis i kalkulator!

Pokazane zostały pozostałości po wulkanach w zachodniej części Dolnego Śląska jako wystąpienia przykładowe dla aktywności erupcyjnej dolnopaleozoicznej, permskiej oraz paleogeńskiej obszaru dolnośląskiego. Powstały wówczas skały wylewne o składzie bazaltoidów oraz ryolitu – ogólnie scharakteryzowany został także ich skład. Omówione zostały także cechy mechaniczne tych skał – oddzielność słupowa i skorupowa, twardość, podatność na ścieranie i wynikające stąd zastosowania praktyczne. Zwrócono uwagę na oddziaływanie termiczne na skały ościenne. Wskazana została przyczyna wulkanizmu paleogeńskiego i jego zaniknięcia, związana z migracją płyt skorupy ziemskiej i rozbudową dna Oceanu Atlantyckiego.

Następne zagadnienie geologiczne „w zasięgu ręki” to rzeki i ich źródła. W miejscowości położonej nad rzeką wystarczy pójść nad nią i nie wzdychać „Jak pięknie!”, ale obserwować. Zobaczymy zróżnicowane brzegi doliny rzecznej, ślady poszerzania przez rzekę owej doliny, pozostawione przez nią starorzecza, meandry, może jej roztokowy charakter i skomplikowany przepływ wody, niekiedy z prądem płynącym „pod górę”, ślady zmiany poziomu przepływającej wody, zmarszczki prądowe na piasku, odmienne przy spokojnym i burzliwym przepływie wody... Może dotrzemy do strumienia znikającego w piaskach – jak na pustyni. No i dowiemy się, że w ciągu ostatnich około 600 lat Wisła odsunęła się od Czerska ku wschodowi o 4 kilometry.

Cały otaczający nas świat, żywy i nieżywy, jest związany włóknami. Te, które występują w świecie żywym, roślinnym i zwierzęcym, wiążą komórki. Różny sposób ich połączenia powoduje, że z małych komórek tworzy się albo rozwielitka, albo płetwal błękitny. Albo dąb „Bartek”. To wszystko dzięki nanowłóknom łączącym komórki, umożliwiającym komunikację, dającym wytrzymałość mechaniczną. Takim właśnie włóknom poświęcona będzie prelekcja, zaś podczas pokazu laboratoryjnego będzie się można przekonać, jak łatwo otrzymać takie włókna. Omówię praktyczne zastosowania takich włókien w medycynie. Będzie można zobaczyć tworzenie takich mikro- i nanowłókien.

Lekcja odbędzie się on-line

Czym są odpady promieniotwórcze? Czy wszystkie składujemy i zabezpieczamy w ten sam sposób? Jak to jest w końcu
ze świeżym i wypalonym paliwem jądrowym?

W trakcie wykładu zostaną omówione różne rodzaje promieniowania jonizującego oraz sposoby jego oddziaływania z materią. Prześledzimy cykl paliwowy uranu od skał zawierających minerały uranonośne po przetworzenie i składowanie wypalonego paliwa jądrowego.

Wykład będzie połączony z pokazami detekcji różnego rodzaju promieniowania jonizującego, a także chemicznych sposobów separacji pierwiastków ważnych
w energetyce jądrowej.

Lekcja z pokazami i eksperymentami wykonywanymi [również] przez uczestników. Będziemy opowiadać o świetle, dlaczego widzimy niebieskie niebo i czerwone zachody słońca, ale również zastanowimy się, jak badać coś, czego bezpośrednio nie możemy zobaczyć. Czy uzyskane w wyniku analizy rentgenowskiej obrazy cząsteczek przedstawiają rzeczywiste obiekty? Czy możemy użyć innych zmysłów np węchu, żeby 'zobaczyć' budowę cząsteczki? Przyjrzymy się też prymitywnym oczom pewnego morskiego głowonoga o wdzięcznej nazwie Nautilus, a stamtąd przeniesiemy się w kosmos, do laboratoriów fizyków i do pracowni fotografów.

Prezentacja omawia wybrane przykłady wizji sennych z Pieśni Ognia i Lodu  George’a R. R. Martina na tle średniowiecznych koncepcji i teorii wyjaśniających ich znaczenie i implikacje. Ogólnie celem spotkania jest prześledzenie, jak ten konkretny aspekt intelektualnej kultury średniowiecza, zakorzeniony głęboko w kulturze i literaturze wieków średnich, wykorzystany został w najlepszym, współczesnym dziele wysokiej fantastyki.

Wywód rozpoczyna się od nawiązania do najbardziej wpływowych wczesnośredniowiecznych klasyfikacji doświadczenia sennego zawartych w dziełach Makrobiusza i Kalcydiusza, a następnie krótko omawia ich ewolucję od późnego średniowiecza, kiedy to myśl filozoficzna epoki podlegała zwiększonemu wpływowi arystotelesowskiego racjonalizmu, reprezentowanego głównie przez św. Tomasza z Akwinu.

Na tym tle kulturowym przeanalizujemy następnie kilka z kluczowych scen z dzieła Martina, gdzie motyw wizji sennej jest szczególnie istotny i gdzie średniowieczny kontekst kulturowy pozwala nam wzbogacić interpretację tego współczesnego tekstu.

W toku prezentacji omówione zostaną, między innymi, profetyczne wizje Brana Starka i Jojena Reeda, senne reminiscencje Eddarda Starka i Jaime’go Lannistera przywołujące wydarzenia z okresu Rebelii Roberta, wilcze sny Johna Snowa czy smocze sny Daenerys.

Prezentacja pozwoli dostrzec, jak średniowieczne terminy, takie jak insomnium, visum, somnium, visio, admonition, oracumlum, czy revelatio pozwalają wydobyć wiele nowych znaczeń z bogactwa opowieści Martina.

Podczas zajęć zostanie omówiony zarys historii biopolityki. Poza nakreśleniem znaczenia tego pojęcia, które jest wielorako interpretowane przez znawców, oraz podstawowych założeń tej problematyki, zostaną przedstawieni kluczowi dla jej rozwoju „projektanci”, tacy jak Claude-Nicolas Ledaux, Pierre le Play, Thomas Malthus, czy Herbert Spencer. Wraz z opisem rozwoju narzędzi biopolitycznych zostaną poruszone takie zagadnienia jak zarządzanie przestrzenią i projektowanie miast w dobie Oświecenia, walka z epidemiami (np. dżumą), dbanie o higienę i czystość, dostępność pożywienia, modele rodziny, zasady eugeniki i funkcje panoptykonu. Ta ostatnia koncepcja, nakreślona w oparciu o pojęcia norm i dyscypliny przez Michela Foucaulta, posłuży zrozumieniu roli nowoczesnych armii, szpitali, więzień i szkół.

Cała opowieść zostanie oparta na obrazach – rycinach, projektach architektonicznych, malowidłach, rysunkach i zdjęciach. Zostaną przedstawione przede wszystkim rysunki architektoniczne miast oświeceniowych, budynków użyteczności publicznej, a także urządzeń, takich jak choćby panoptykon.

Uczeń po wzięciu udziału w zajęciach będzie potrafił odpowiedzieć na pytanie, czym jest biopolityka, w jaki sposób rozwijała się przez ostatnie stulecia oraz w jaki sposób służy władzy do kontroli populacji, zwiększania efektywności i sprawowania nadzoru. Celem lekcji będzie także próba odpowiedzi na pytanie, na ile w dzisiejszym świecie jesteśmy odlegli od dawnych rozwiązań, a na ile doświadczamy ich kolejnych wersji. Lekcja ma za zadanie uwrażliwić młodych obywateli na ograniczanie przez władzę prywatności w imię bezpieczeństwa, ciche pozbawianie praw politycznych i obywatelskich.

Etyka w badaniach społecznych ma nieoczywisty rodowód. Podczas spotkania porozmawiamy o mrocznych wątkach historii socjologii i antropologii, o pochodzeniu kodeksów etycznych dla tych dyscyplin oraz o tym, czy takie kodeksy rzeczywiście są nam potrzebne. Zadamy sobie także pytania: Przed jakimi dylematami etycznymi stoją badacze i badaczki społeczne? Na jakie pytania warto sobie odpowiedzieć, żeby takie dylematy rozwiązać? Czy warto takie pytania stawiać sobie także w codziennym życiu? Spotkanie poprowadzi doktorantka w Instytucie Socjologii UW, współorganizatorka Spotkań Badaczek poświęconych etycznym problemom w badaniach.

Pierwsze doniesienia na temat badań eksperymentalnych na zwierzętach datuje się na ok. 305-245 rok p.n.e., kiedy to grecki lekarz Erasistratos z Keos, przeprowadzając wiwisekcję zwierząt, eksperymentalnie dowiódł istnienia węzłów chłonnych i krążenia krwi. W kolejnych wiekach naszej ery obserwowaliśmy intensywny rozwój nauki oraz medycyny, który pozwolił opanować wiedzę z zakresu anatomii i fizjologii zwierząt i ludzi.
Pomimo intensywnego rozwoju technologii medycznych, badania na zwierzętach są w dalszym ciągu niezastąpionym „narzędziem” do opracowywania nowych metod diagnostycznych, terapii oraz leków dla ludzi. Najbardziej znanymi modelami zwierzęcymi są gryzonie, jednak w ostatnich latach coraz większe uznanie w badaniach przedklinicznych zdobywają modele zwierząt gospodarskich, takich jak świnia. 
Badania przedkliniczne mają na celu potwierdzenie skuteczności i bezpieczeństwa badanej substancji przed rozpoczęciem badań klinicznych z udziałem człowieka. Pozwalają one również poznać mechanizmy molekularne powodujące daną jednostkę chorobową. Rozwój przedkliniczny wymaga zatem opracowania modelu zwierzęcego, który będzie odzwierciedlał funkcje biologiczne i fizjologiczne organizmu badanego, a także uwzględniał podobieństwa i różnice międzygatunkowe, zwłaszcza w kontekście toksyczności i farmakokinetyki przyszłego produktu leczniczego. 
Badania kliniczne z udziałem ludzi można rozpocząć po charakterystyce profilu bezpieczeństwa cząsteczki „kandydującej”. Określa się go w nieklinicznych badaniach toksyczności w odniesieniu do narządów docelowych, w zależności od dawki oraz potencjalnej odwracalności. Ten etap pozwala zdefiniować potencjalne działania niepożądane, których ryzyko wystąpienia mogłoby przewyższyć zaplanowane korzyści dla docelowych pacjentów.

Wielu z nas fascynują owady społeczne, zachwycają kilkunastometrowe termitiery, wielomilionowe mrowiska, czy rozmawiające poprzez taniec pszczoły. Owady te znamy już dosyć dobrze. Co wiemy jednak o żyjących w drewnie i uprawiających grzyby chrząszczach ambrozjowych, co o australijskich wciornastkach z kastą żołnierzy, a co o żyjących w galasach mszycach bawełnicowatych. Jeżeli niewiele, to zapraszam na wykład, gdzie spróbuję Was przekonać, że eusocjalność, to nie tylko domena błonkówek i termitów.

Początek życia jest intrygującym i wciąż intensywnie badanym zagadnieniem. Część badaczy, rozważając pochodzenie związków organicznych niezbędnych do życia na Ziemi, postuluje, że powstały one w przestrzeni kosmicznej i pojawiły się na naszej planecie wraz z meteorytami. Badaniami takich scenariuszy zajmuje się właśnie stosunkowo nowa dziedzina nauki – astrobiologia, którą NASA ogłosiła jedną z najważniejszych nauk XXI wieku! To jednak nie wszystko, czym zajmują się astrobiolodzy. W czasach, gdy ludzie, a wraz z nimi organizmy modelowe służące badaniom naukowym, przebywają stale na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, planowane jest rozpoczęcie stałej obecności na Księżycu, a budowanie kolonii na Marsie przestaje być tylko mrzonką z zakresu science-fiction, a jest realnym celem prac naukowców z całego świata, pytań dotyczących funkcjonowania organizmów w warunkach mikrograwitacji jest coraz więcej. Wykład będzie aktualnym przeglądem ostatnich osiągnięć astrobiologii.

Wykład przedstawi najnowsze wyniki naukowe dotyczące wpływu tylakoidów - błon zawartych w zielonych częściach warzyw - na rozwój niektórych chorób nowotworowych.

Czynniki żywieniowe odgrywają ważną rolę w rozwoju różnych chorób metabolicznych. Dieta oparta na liściach zielonych warzyw, bogata w specjalne błony zwane „tylakoidami”, może pełnić rolę ochronną przed niektórymi nowotworami. Badania nad chemicznym składem szpinaku wykazały wysoki poziom niektórych związków żywieniowych, w tym witamin, kwasów tłuszczowych oraz minerałów, istotnych w leczeniu wielu problemów zdrowotnych, w tym chorób nowotworowych

Żywieniu kobiet ciężarnych i karmiących przypisuje się kluczowe znaczenie dla zapewnienia prawidłowego stanu zdrowia ich potomstwa w okresie dziecięcym, jak również w życiu dorosłym. Koncepcja „programowania rozwojowego” (ang. developmental programming) zakłada, że ekspozycja na określony bodziec działający podczas krytycznych faz rozwoju (życia zarodkowego i płodowego) wprowadza długotrwałe zmiany rozwojowe, fizjologiczne i metaboliczne w głównych tkankach i narządach organizmu. Specyficzne środowisko życia płodowego, kształtowane między innymi przez styl życia i sposób żywienia matki, modyfikuje ekspresje wielu genów u ich potomstwa i w sposób trwały wpływa na budowę i funkcje narządów i tkanek, a przez to na podatność na rozwój chorób metabolicznych. Dieta matki jest uważana za najważniejszy czynnik wpływający na rozwój i metabolizm płodu. Zarówno wyniki badań epidemiologicznych i populacyjnych, jak i eksperymentów na zwierzętach potwierdziły, że ekspozycja żywieniowa w krytycznych okresach rozwoju wpływa na epigenetyczne mechanizmy regulacyjne i tym samym łączy żywienie we wczesnym okresie życia z podatnością na choroby przewlekłe w wieku dorosłym. 
Podczas wykładu przedstawiony zostanie rys historyczny i główne założenia koncepcji programowania żywieniowego, omówione zostaną wyniki badań dotyczące zapadalności na najczęściej występujące choroby cywilizacyjne a także zaprezentowane zostaną wyniki badań własnych dotyczących konsekwencji metabolicznych spożywania przez matkę wybranej grupy kwasów tłuszczowych. Poruszone zostaną także zagadnienia dotyczące czynników związanych ze stylem życia ojców i ich wpływem na zdrowie potomstwa. Na zakończenie wykładu przewidziana jest dyskusja. 

Z dobrodziejstw natury człowiek korzysta od bardzo dawna. Często nieświadomie, na podstawie wieloletnich doświadczeń sięga po rośliny przyprawowe i lecznicze. Większość roślin można wykorzystać do pozyskania ekstraktów, które stanowią kompozycję lotnych i nielotnych składników smakowo-zapachowych, barwników, żywic i tłuszczów. Natomiast olejki eteryczne charakteryzują się zapachem zbliżonym do surowców, ale nie zawierają składników nielotnych. Zarówno olejki, jak i ekstrakty cenione są ze względu na swoje właściwości przeciwdrobnoustrojowe i przeciwutleniające. Podczas wykładu zostaną przedstawione metody pozyskiwania ekstraktów i olejków oraz zastosowanie wybranych olejków w żywności, medycynie i kosmetyce.

Intensywny rozwój miast oraz dużych projektów geoinżynieryjnych, zwłaszcza w Chinach, Indiach i Afryce, spowodował zwiększenie zużycia piasku, który jest niezbędnym składnikiem betonu i szkła. Jednak nie każdy piasek nadaje się do wykorzystanie przez przemysł budowlany. Ten, którego mamy najwięcej - piasek z pustyń - ma zbyt wygładzone ziarenka. Dlatego przemysł budowlany eksploatuje piasek rzeczny i morski, w ilościach szacowanych nawet na 50 miliardów ton rocznie. Przy tym zapotrzebowaniu piasek jest eksploatowany dużo szybciej niż jest w stanie odtworzyć się dzięki naturalnym procesom erozji. Ceny piasku rosną, w wielu rejonach eksploatacja piasku odbywa się nielegalnie, a nadzorują ją mafie piaskowe.  Na skutek rabunkowej eksploatacji niszczone są koryta rzeczne, wybrzeża morskie i istniejące w ich obrębie ekosystemy. Ludzie pracują ponad siły, często w warunkach niebezpiecznych dla zdrowia, a nadmierną dociekliwość w sprawie funkcjonowania legalnych i nielegalnych piaskarni można przypłacić życiem. Czy mamy jeszcze szansę, aby powstrzymać te procesy?

Ogromnym zaskoczeniem dla świata nauki było odkrycie na początku XX wieku u niektórych gatunków z rodziny obrazkowatych (Araceae) istnienia osobliwego oddychania związanego z podgrzewaniem kwiatostanów. Badania wykazały, że termogeneza jest możliwa dzięki wysokiej aktywności małego mitochondrialnego białka  - oksydazy alternatywnej. Badając obrazkowate, zaobserwowano, że cyjanek nie ma u nich wpływu na oddychanie komórkowe. Zupełnie inaczej niż u zwierząt, dla których cyjanek jest śmiertelną trucizną już w stosunkowo niewielkiej dawce. Obecnie wiadomo, że oddychanie odporne na cyjanek jest powszechne w świecie roślin. Wykład będzie poświęcony odpowiedzi na następujące pytania: Po co roślinom oddychanie odporne na cyjanek? Czy oksydaza alternatywna bierze także udział w oddychaniu, na przykład w liściach? Czy ciepło wydzielane przy udziale oksydazy alternatywnej może zwiększać temperaturę roślin, kiedy dookoła jest zimno?