Wydział Polonistyki UW

Typ Tytułsortuj malejąco Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe Być księżniczką. O feminizmie, emancypacji i Disneyu

Warsztaty o charakterze interaktywnym, podczas których zanalizujemy i zinterpretujemy wzorce kobiecości oraz mity kształtujące pragnienia, potrzeby i oczekiwania kolejnych pokoleń kobiet. Postacie kobiecie obecne w Disneyowskich narracjach o księżniczkach zarówno opisywały i opisują rzeczywistość, jak i tworzyły i tworzą wzorce: wzorce cielesności i wzorce zachowań, postaw i ról społecznych. Dokonamy analizy przykładów od pierwszego filmu pełnometrażowego Królewna śnieżka z 1937 roku do ostatnich realizacji.

By uczynić zajęcia bardziej interaktywnymi, analizować będziemy, poza przykładami ramowymi, przykłady wybrane przez uczestników. Analiza uwzględni kontekst społeczno-kulturowy, współczesne wyobrażenia kobiecości, ideały urody i społeczne status quo. Intencją jest prześledzenie ewolucji postaci kobiecych, które odzwierciedlają proces emancypacji kobiet: od oczekującej na ratunek księżniczki po kobietę, która jest aktywnym aktorem opowieści. Przyjrzymy się także ewolucji narracji pod kątem różnicowania etnicznego kobiecych bohaterek. Zastanowimy się, jakie procesy społeczne stały za ewolucją postaci Dineya oraz w jaki sposób we współczesności współistnieją modele dawne i nowe.   

Nauki humanistyczne
  • czw., 2020-09-24 15:00
Spotkanie festiwalowe Dlaczego jest pies, ale nie ma psa? – o historycznych uwarunkowaniach wyjątków w polszczyźnie

O tym, że polski język trudna język doskonale wiedzą obcokrajowcy próbujący nauczyć się polszczyzny oraz dzieci, które bardzo często podchodzą do języka intuicyjnie i starają się rugować z niego wszelkie wyjątki. Celem wykładu jest odpowiedź na pytanie, skąd wzięły się różnego rodzaju z pozoru nielogiczne wyjątki językowe we współczesnej polszczyźnie. Zajmiemy się przede wszystkim tzw. alternacjami, a zatem odpowiemy na następujące pytania:

  • dlaczego jest pies, ale nie ma psa (a nie piesa),
  • dlaczego serce znajduje się w worku osierdziowym (a nie osercowym),
  • z jakiego powodu idziemy do lasu, ale jesteśmy w lesie (a nie w lasie),
  • dlaczego mała ręka to rączka (a nie rękka), a mała noga to nóżka (a nie nogka)?

Wymienione alternacje są wynikiem różnych procesów zachodzących na gruncie języka prasłowiańskiego (np. palatalizacji), a następnie staropolszczyzny (zanik jerów, przegłos lechicki) i wbrew pozorom pokazują, jak bardzo logiczny i konsekwentny jest język polski. Postaram się do to udowodnić podczas wykładu.

Nauki humanistyczne
  • pt., 2020-09-25 17:00
Spotkanie festiwalowe Gdzie jemy pyry, gdzie grule, a gdzie zajadamy się kartoflą – geograficzne zróżnicowanie polszczyzny

Celem wykładu jest prezentacja najważniejszych faktów dotyczących współczesnego zróżnicowania geograficznego polszczyzny i próba odpowiedzi na pytanie: dlaczego w różnych regionach Polski mówimy nieco inaczej. Podczas wykładu postaram się odpowiedzieć na pytanie o najważniejsze cechy czterech głównych dialektów języka polskiego: mazowieckiego, małopolskiego, wielkopolskiego i śląskiego. Wspólnie zastanowimy się, gdzie idzie się do szkoły, a gdzie do skoły, w których regionach Polski rozmowa to godka i dlaczego na Kurpiach psije się psiwo. Osobne miejsce poświęcę także kaszubszczyźnie i nowym dialektom mieszanym.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2020-09-24 16:30
Spotkanie festiwalowe Język skarbcem kultury. Śladem końskich kopyt w przeszłość polszczyzny

W języku jak w skarbcu przechowują się ślady dawnych czasów i obyczajów, co dobrze widać zwłaszcza w powiedzeniach i skrzydlatych słowach. Wszystko to chcemy pokazać na przykładzie koni, które odcisnęły ślady swoich kopyt bodaj we wszystkich sferach życia codziennego dawnych Polaków, a także w kulturze i sztuce. Konie są również obecne w języku, i to również w tym, którego używamy współcześnie. W czasie wykładu sięgniemy do przeszłości, aby poznać nie tylko powody, dla których konizmy dotrwały do naszych czasów, lecz także aby się dowiedzieć, jakie było ich pierwotne znaczenie i dlaczego w ogóle tak dobrze osadziły się w polszczyźnie.

Nauki humanistyczne
  • wt., 2020-09-22 18:00
Spotkanie festiwalowe Mów do mnie po prostu! Czyli jak?

Tendencją, którą obserwujemy od mniej więcej 10 lat, jest upraszczanie komunikacji w urzędach i firmach. Modne, potrzebne i opłacalne stało się pisanie do klientów prostszym, przyjaźniejszym językiem. Coraz więcej jest instytucji, które podpisały deklarację na rzecz upraszczania języka. Podobnie zresztą dzieje się w języku naukowym czy technicznym. W czasie wykładu opowiemy o ruchu prostego języka na świecie i w Polsce, a przede wszystkim pokażemy na konkretnych przykładach, co można zrobić z tekstem, aby stał się bardziej komunikatywny.

Nauki humanistyczne
  • śr., 2020-09-23 18:00
Lekcja festiwalowa Spotkanie z „Bluszczem”. Początki prasy kobiecej w XIX w.

W czasie spotkania postaram się przybliżyć świat XIX-wiecznego czasopiśmiennictwa społecznego na przykładzie tygodnika kobiecego „Bluszcz”, wydawanego w latach 1865-1939. Skoncentruję się na czasie 2. poł. XIX w., kiedy to czasopismo redagowane przez Marię Ilnicką odgrywało ważną rolę w budowaniu narracji dotyczącej kwestii kobiecej i kształtowania programu emancypacyjnego. Spotkanie rozpocznę od krótkiego wprowadzenia historycznego o czasopiśmiennictwie XIX-wiecznym oraz początkach prasy kobiecej (reprezentowanej głównie przez „Bluszcz” oraz „Tygodnik Mód i Powieści”) w celu zarysowania kontekstu do dalszej części. Podczas części zasadniczej o charakterze warsztatowym uczestnicy spotkania będą analizowali zawartość i treść wybranych numerów czasopisma. Zwrócimy uwagę nie tylko na tematykę artykułów, ale także ich funkcję retoryczną, odwołania do bieżących spraw życia publicznego, politykę redakcyjną, układ materiałów, szatę graficzną. Zastanowimy się, w jakim stopniu „Bluszcz” realizował formułę prasy kobiecej oraz czy odpowiadał oczekiwaniom ówczesnych czytelniczek i czytelników. Lektura tygodnika będzie także okazją do wykorzystania różnych narzędzi pracy z tekstem historycznym, np. metod badań medioznawczych, literaturoznawczych czy socjologicznych. Na zakończenie przewidziana jest dyskusja, w której słuchacze będą mieli okazję ocenić funkcjonalność tego projektu. Spróbujemy także odnieść się do realiów współczesnych w ramach konfrontacji naszych wcześniejszych wniosków i ustaleń z dzisiejszymi wyobrażeniami o prasie kobiecej oraz regułach funkcjonowania czasopisma na rynku wydawniczym.

  • śr., 2020-09-23 09:00
Spotkanie festiwalowe Spotkanie z „Bluszczem”. Początki prasy kobiecej w XIX w.

W czasie spotkania postaram się przybliżyć świat XIX-wiecznego czasopiśmiennictwa społecznego na przykładzie tygodnika kobiecego „Bluszcz” (wydawanego w latach 1865-1939) oraz „Tygodnika Mód i Powieści”. Skoncentruję się na czasie 2. poł. XIX w., kiedy to czasopismo redagowane przez Marię Ilnicką odgrywało ważną rolę w budowaniu narracji dotyczącej kwestii kobiecej i kształtowania programu emancypacyjnego. Spotkanie rozpocznę od krótkiego wprowadzenia historycznego o czasopiśmiennictwie XIX-wiecznym oraz początkach prasy kobiecej (reprezentowanej głównie przez „Bluszcz” oraz „Tygodnik Mód i Powieści”) w celu zarysowania kontekstu do dalszej części. Podczas części zasadniczej o charakterze warsztatowym uczestnicy spotkania będą analizowali zawartość i treść wybranych numerów czasopisma. Zwrócimy uwagę nie tylko na tematykę artykułów, ale także ich funkcję retoryczną, odwołania do bieżących spraw życia publicznego, politykę redakcyjną, układ materiałów, szatę graficzną. Zastanowimy się, w jakim stopniu obydwa tytuły realizowały formułę prasy kobiecej oraz czy odpowiadały oczekiwaniom ówczesnych czytelniczek i czytelników. Lektura tygodników będzie także okazją do wykorzystania różnych narzędzi pracy z tekstem historycznym, np. metod badań medioznawczych, literaturoznawczych czy socjologicznych. Na zakończenie przewidziana jest dyskusja, w której uczestnicy będą mieli okazję ocenić funkcjonalność tego projektu. Spróbujemy także odnieść się do realiów współczesnych w ramach konfrontacji naszych wcześniejszych wniosków i ustaleń z dzisiejszymi wyobrażeniami o prasie kobiecej oraz regułach funkcjonowania czasopism  na rynku wydawniczym.

Nauki humanistyczne
  • wt., 2020-09-22 17:00
Spotkanie festiwalowe „Fala uniesień, powódź uczuć”. Dlaczego we współczesnej sztuce „leje się wodę”?

W centrum spotkania będą role i znaczenia, jakich nabiera woda we współczesnej sztuce. Już Leonardo da Vinci fascynował się strukturą i zastosowaniem wody. Współcześnie woda jako tworzywo jest wykorzystywana w pracach Jeffa Koonsa czy Yayoi Kusamy – najdroższych artystów współczesnych.

W trakcie spotkania zaprezentowane zostaną polskie i zagraniczne projekty artystyczne, w których woda staje się narzędziem wyrażania emocji. Pokazane zostaną zarówno koncepty wirtualne, jak i te realizowane w przestrzeni miejskiej oraz w naturze. Między innymi pojawią się: 1. Antony Gromley i jego rzeźba „Another Place” zainstalowana na plaży w Crosby (2007), projekt „Sinking world” fotografa Andreas Franke i jego galeria pod wodą (2010), „Tężnia Sztuki” tworzona przez Roberta Kuśmirowskiego (2016), projekt amerykańskiej fotografki Rose-Lynn Fisher „Topografia łez” (2017).

Wspólnie spróbujemy ustalić, po co współcześni artyści sięgają po wodę jako narzędzie wyrażania emocji. Zastanowimy się też, ile jest prawdy w tym, że jesteśmy „ciałami wody” oraz przekonamy się, czy we współczesnej kulturze – jak  przekonuje artystka Ewa Partum – „new horizon is a wave”/„nowy horyzont jest falą”?

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 11:00
Spotkanie festiwalowe „Izolacyjka koroniarza”, czyli jak w języku odzwierciedla się epidemia COVID-19

Pandemia COVID-19 wymusiła zmianę wielu zachowań i obyczajów.

Ograniczenie kontaktów towarzyskich, a nawet rodzinnych, dystans społeczny, próba oswojenia nowej sytuacji czy strachu przed chorobą znalazły swoje odzwierciedlenie w języku. Odmienne doświadczenia różnych wspólnot językowych, ale też różnice kulturowe i czysto formalne cechy poszczególnych języków spowodowały, że nawet te same zjawiska zostały różnie odbite w języku.

Przedmiotem wykładu będą przede wszystkim nowe wyrazy, którymi opisujemy zjawiska związane z panującą pandemią. Przeanalizujemy przykłady z różnych języków, przyjrzymy się, do jakich obszarów słownictwa sięgają i jakie skojarzenia przywołują. Spojrzymy też na ich stronę formalną, czyli budowę słowotwórczą, pokażemy, jakie środki zostały wykorzystane oraz po które z nich użytkownicy sięgają częściej, a po które rzadziej.

Przyjrzymy się też określeniom najczęściej występującym w połączeniu z najważniejszymi wyrazami opisującymi epidemię. Tłem dla przykładów współczesnych będą wyrażenia, których używano przed wiekiem, podczas epidemii grypy, tzw. hiszpanki.

Nauki humanistyczne
  • pon., 2020-09-21 17:00
Lekcja festiwalowa „Światło w naukach, pomoc w karności”, czyli oświecenie w Szkole Rycerskiej

Zostań kadetem Szkoły Rycerskiej!

Podczas warsztatów poświęconych gatunkom literackim w XVIII wieku uczniowie poznają nie tylko ówczesny system edukacji, lecz także realia życia epoki stanisławowskiej.

Szkoła Rycerska odegrała ważną rolę w rozwoju polskiego systemu edukacyjnego, wydając na świat wielu późniejszych przywódców czy pisarzy, mi.in. Tadeusza Kościuszkę, Juliana Ursyna Niemcewicza. Punktem wyjścia do rozmowy będzie katechizm kadecki, którym posługiwał się każdy uczeń Szkoły Rycerskiej, od niego zaś zanurzymy się w świat osiemnastowiecznej literatury i życia kulturalnego.

Warsztaty podzielone są na trzy półgodzinne panele tematyczne:

Panel I
Prowadząca: mgr Agnieszka Baran
Tematyka:
- wprowadzenie do tematu (rys historyczny: przybliżenie postaci Stanisława Augusta Poniatowskiego, opis warunków życia i polityki państwowej w drugiej połowie XVIII wieku);
- dzieje Szkoły Rycerskiej: jak można było zostać kadetem, jak wyglądał plan dnia kadetów;
- zapoznanie z katechizmem kadeckim.

Panel II
Prowadząca: mgr Gabriela Pawlak
Tematyka:
- korespondencja w XVIII wieku (zapoznanie z gatunkiem: list);
- dramaty A. Czartoryskiego;
- teatr w XVIII wieku;
- dramat a scenariusz.

Panel III
Prowadząca: mgr Maria Asman
Tematyka:
- dydaktyzm oświeceniowej literatury: I. Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny;
- czego uczą nas bajki? (zapoznanie z gatunkiem na przykładzie wybranych utworów I. Krasickiego);
- dydaktyzm bajek I. Krasickiego a postawa narodu polskiego w drugiej połowie XVIII wieku.

Na zakończenie całych warsztatów uczestnicy otrzymują dyplom kadeta Szkoły Rycerskiej.

  • pt., 2020-09-25 10:00
Lekcja festiwalowa „Światło w naukach, pomoc w karności”, czyli oświecenie w Szkole Rycerskiej

Zostań kadetem Szkoły Rycerskiej!

Podczas warsztatów poświęconych gatunkom literackim XVIII wieku uczniowie poznają nie tylko ówczesny system edukacji, lecz także realia życia epoki stanisławowskiej.

Szkoła Rycerska odegrała ważną rolę w rozwoju polskiego systemu edukacyjnego, wydając na świat wielu późniejszych przywódców czy pisarzy, m.in. Tadeusza Kościuszkę, Juliana Ursyna Niemcewicza. Punktem wyjścia do rozmowy będzie katechizm kadecki, którym posługiwał się każdy uczeń Szkoły Rycerskiej, dalej zaś zanurzymy się w świat osiemnastowiecznej literatury i życia kulturalnego.

Warsztaty podzielone są na trzy półgodzinne panele tematyczne:

Panel I
Prowadząca: mgr Agnieszka Baran
Tematyka:
- wprowadzenie do tematu (rys historyczny: przybliżenie postaci Stanisława Augusta Poniatowskiego, opis warunków życia i polityki państwowej w drugiej połowie XVIII wieku);
- dzieje Szkoły Rycerskiej: jak można było zostać kadetem, jak wyglądał plan dnia kadetów;
- zapoznanie z katechizmem kadeckim.

Panel II
Prowadząca: mgr Gabriela Pawlak
Tematyka:
- korespondencja w XVIII wieku (zapoznanie z gatunkiem: list);
- dramaty A. Czartoryskiego;
- teatr w XVIII wieku;
- dramat a scenariusz.

Panel III
Prowadząca: mgr Maria Asman
Tematyka:
- dydaktyzm oświeceniowej literatury: I. Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny;
- czego uczą nas bajki? (zapoznanie z gatunkiem na przykładzie wybranych utworów I. Krasickiego);
- dydaktyzm bajek I. Krasickiego a postawa narodu polskiego w drugiej połowie XVIII wieku.

Na zakończenie całych warsztatów uczestnicy otrzymują dyplom kadeta Szkoły Rycerskiej.

  • pt., 2020-09-25 10:00