biologia

Typ Tytułsortuj malejąco Opis Dziedzina Termin
Lekcja festiwalowa Anatomia radilogiczna ptaków i ssaków

Prowadzący przedstawi charakterystyczne cechy budowy wybranych gatunków ssaków i ptaków. Podczas wykładu opisy anatomiczne zostaną podparte zdjęciami uzyskanymi różnymi technikami obrazowymi (m.in RTG, TK, MRI).

  • czw., 2020-09-24 11:00
Lekcja festiwalowa Czym są plazmidy i jaką rolę odgrywają u bakterii?

Problem nabywania oporności na antybiotyki przez bakterie i jej rozprzestrzeniania w środowisku jest w ostatnich latach szczególnie niepokojący. Coraz częściej antybiotyki stosowane do leczenia ludzi są nieskuteczne. Dlaczego bakterie stają się niewrażliwe na antybiotyki i co mają do tego plazmidy? Czym są plazmidy i jaką rolę odgrywają u bakterii te cząsteczki DNA? Na spotkaniu z uczniami szkół średnich odpowiemy na te pytania oraz poruszymy zagadnienie przekazywania plazmidów między komórkami bakterii. Opowiemy też o sposobach, dzięki którym plazmidy nie mogą zostać „zgubione” przez komórkę bakterii, i o tym, co z tego wszystkiego wyniknąć może.

  • pt., 2020-09-25 13:00
Lekcja festiwalowa Diagnostyka molekularna, czyli jak potwierdzić zarażenie SARS-CoV-2

Rozwój nauki i nowoczesnych technologii pozwalają szybko i dokładnie określić, czy człowiek albo zwierzę ma w sobie konkretną bakterię, wirusa, grzyba, czy pasożyta. Testy są coraz dokładniejsze i wiarygodniejsze. Mogą być wykonane w kilka godzin w profesjonalnie wyposażonym laboratorium, a ich dokładność jest praktycznie 100%. Na zajęciach uczestnicy przeprowadzą reakcję diagnostyczną PCR na obecność nieszkodliwej bakterii i zinterpretują wynik reakcji (diagnostyka COVID-19 będzie omówiona tylko teoretycznie, ale zasady diagnostyki są takie same). Omówione zostaną zasady projektowania testów diagnostycznych w oparciu o genetykę i biologię molekularną.

  • wt., 2020-09-22 10:00
Lekcja festiwalowa Ewolucja psa domowego

Pies domowy był pierwszym udomowionym zwierzęciem. Proces udomowienia rozpoczął się prawdopodobnie 30-40 tysięcy lat temu i od tego czasu psy znacznie zmieniły się w porównaniu do swoich przodków między innymi pod względem fizycznym. Współczesne rasy psów zaczęły być tworzone w ciągu ostatnich 200-300 lat, co spowodowało, że obecnie obserwujemy bardzo duże zróżnicowanie wśród tych zwierząt. W trakcie wykładu omówimy proces ewolucji psa oraz różnice anatomiczne pomiędzy psem, innymi ssakami drapieżnymi oraz psowatymi. Uczestnicy wykładu dowiedzą się również o procesie udomowienia, o konsekwencjach chowu wsobnego, który posłużył do stworzenia tak wielu ras psów, oraz o podłożu genetycznym niektórych obserwowanych cech morfologicznych.

  • pon., 2020-09-21 11:00
Lekcja festiwalowa Jak technika i medycyna pomaga pilotom? Wirówka przeciążeniowa

Współczesne samoloty wojskowe wymagają od pilota szczególnych predyspozycji zdrowotnych i wytrzymałościowych. Podczas wykonywania misji bojowych i treningowych organizm pilota poddawany jest oddziaływaniu różnych czynników obciążających. Działania takie niosą ryzyko utraty zdrowia, życia lub bardzo drogiego samolotu. W celu zminimalizowania tych zagrożeń piloci muszą być cyklicznie badani i szkoleni na symulatorach w Wojskowym Instytucie Medycyny Lotniczej. Jednym z takich urządzeń jest wirówka przeciążeniowa – symulator szkoleniowy, który umożliwia wszechstronne odwzorowanie warunków występujących podczas misji lotniczych, a trening w niej pozwala na podniesienie tolerancji przeciążeń, co skutkuje zmniejszeniem ryzyka wystąpienia powyższych zagrożeń. A w myśl starej wojskowej maksymy ,, im wiecej potu wylanego na ćwiczeniach, tym mniej krwi w boju”.

  • czw., 2020-09-24 10:00
Lekcja festiwalowa Jak „zobaczyć” geny plazmidowe u bakterii mlekowych?

Fermentowane artykuły spożywcze, otrzymywane przy udziale bakterii mlekowych, są nie tylko smacznymi produktami odżywczymi, ale mogą korzystnie wpływać na kondycję człowieka. Bakterie te są także źródłem różnych genów i enzymów wykorzystywanych w biotechnologii. Wiele z użytecznych przemysłowo właściwości zapisanych jest w plazmidach. Pokażemy, jak można wykryć obecność bakterii mlekowych i obejrzymy ich komórki. Dowiemy się także, co i w jaki sposób mówią nam o sobie bakterie mlekowe. Zajrzymy do wnętrza komórki bakteryjnej i zobaczymy, jak wygląda ich DNA. Wyizolujemy chromosom bakteryjny oraz DNA plazmidowy i zobaczymy, jak różnią się one między sobą.

  • pt., 2020-09-25 10:00
Lekcja festiwalowa Kampinoskie krajobrazy

Zajęcia warsztatowe w formie wycieczki pieszej na trasie: Sieraków – Łomiankowska Droga – Łąki Sierakowskie – Na Miny - Stary Dąb - Sieraków

Długość trasy: 8 km, czas przejścia 4 godziny, liczba uczestników 25-30 osób

Trasa wycieczki pozwala na poznanie najatrakcyjniejszych przyrodniczo fragmentów wschodniej części Kampinoskiego PN. Prowadzi między innymi skrajem najstarszego i zarazem największego w KPN Obszaru Ochrony Ścisłej – Sieraków. Podczas warsztatów uczestnicy mają możliwość pracy z kartami ćwiczeń.

Omawiane zagadnienia:
- znaczenie obszarów ochrony ścisłej dla zachowania bioróżnorodności,
- przyroda w obliczu antropopresji,
- pozytywne i negatywne skutki ingerencji człowieka w krajobraz,
- elementy składowe krajobrazu i zachodzące między nimi zależności,
- typy krajobrazów: krajobraz pierwotny, naturalny, kulturowy i zdewastowany,
- estetyka i piękno krajobrazu,
- korytarze ekologiczne, ich rola i znaczenie,
- znaczenie terenów otwartych dla zachowania bioróżnorodności oraz walorów krajobrazowych Puszczy Kampinoskiej,

- rozpoznawanie podstawowych gatunków drzew i krzewów,
- typy lasów rosnących na obszarze Puszczy Kampinoskiej,
- łańcuch pokarmowy (przybliżenie pojęć: producent, konsument, destruent, piramida pokarmowa).

  • wt., 2020-09-22 09:00
  • czw., 2020-09-24 09:00
Lekcja festiwalowa Kilka sposobów na to, jak zapobiec kontuzji

Obecny tryb życia predysponuje do coraz wcześniejszego pojawiania się kontuzji u młodych osób podczas uprawiania sportu. Wynika to stąd, że po wielogodzinnym siedzeniu w szkole czy przy lekcjach, stresie z tym związanym, ich organizm nie jest gotowy na ciężką pracę podczas wieczornych treningów. Czy można temu zapobiec? Zdecydowanie tak. Istotnym elementem jest to, aby młody zawodnik zrozumiał, co jest dla niego zagrożeniem i co może być istotnym elementem w prewencji kontuzji. Dlatego nasze zajęcia będą miały następujący przebieg:
1. W pierwszej kolejności opowiem o tym, jakie kontuzje mogą spotkać młodego zawodnika oraz z czego to wynika. Każdy wiek rządzi się swoimi prawami, dlatego w każdej grupie wiekowej czyhają inne zagrożenia i ważne jest, żeby to zrozumieć, bo świadomość jest już połową sukcesu.
2. Następnie przejdziemy do części warsztatowej, gdzie będę wyjaśniała i pokazywała jak można zapobiec kontuzji. W jej skład będzie wchodzić przepracowanie poniższych elementów:
-jak zadbać o elastyczność mięśni,
-jak zadbać o stabilność stawów,
-jak powinna wyglądać prawidłowa rozgrzewka,
-jak powinien wyglądać stretching po aktywności fizycznej,
-kiedy i jak się rolować,
-jakie wady postawy predysponują do powstania kontuzji.
3. Ostatnią częścią będzie czas dla uczestników na zadawanie pytań odnośnie zagrożeń, jakie niosą za sobą uprawiane przez nich dyscypliny sportowe.
Z praktyki fizjoterapeutycznej wiem, że nie da się nauczyć ćwiczeń w teorii, dlatego zajęcia będą miały charakter warsztatowy.

  • pon., 2020-09-21 12:00
  • pon., 2020-09-21 13:30
Lekcja festiwalowa Kodowanie neuronalne, czyli jak mózg zapisuje i przetwarza informacje

Ludzki mózg składa się z kilkudziesięciu miliardów komórek nerwowych – neuronów. Tworzą one gęstą sieć połączeń, która nieustannie przetwarza informacje i w której aktywności zakodowane są wszystkie nasze myśli oraz pamięć. Ponad stuletni okres badań neurobiologicznych nad tymi zagadnieniami pozwolił na zmapowanie mózgu i tym samym wskazanie konkretnych jego części odpowiedzialnych za te procesy. Poznaliśmy również mechanizmy przebudowy sieci neuronalnej, które stoją za tworzeniem się wspomnień.

Obecnie, poprzez badania aktywności neuronalnej staramy się rozszyfrować system kodowania śladów pamięciowych oraz myśli w mózgu. Nowe techniki mikroskopowe i genetyczne pozwalają na obserwację, wygaszanie a nawet tworzenie fałszywych wspomnień i przeżyć.

Podczas wykładu przedstawiona zostanie obecna wiedza na temat mechanizmów kodowania informacji przez mózg oraz nowoczesne techniki eksperymentalne, pozwalające badać te procesy.

  • wt., 2020-09-22 10:00
Lekcja festiwalowa Kto jest wrogiem, a kto przyjacielem? – jak działa układ odpornościowy

Pomiędzy człowiekiem a mikroorganizmami chorobotwórczymi trwa nieustanny wyścig zbrojeń – patogeny ewoluują w sposób umożliwiający im rozprzestrzenianie się w ustroju, a organizm doskonali strategie mające na celu wykrycie i unieszkodliwienie nieproszonych gości. Obronę przed mikroorganizmami chorobotwórczymi zapewnia nam układ odpornościowy, który po wykryciu patogenów uruchamia proces nazywany odpowiedzią zapalną. Poszczególne elementy tego układu mają określone funkcje i współpracują ze sobą, aby jak najskuteczniej zwalczyć zakażenie. Jednak nie wszystkie mikroorganizmy, z którymi mamy kontakt, są dla nas szkodliwe. Wprost przeciwnie, niektóre przyczyniają się do utrzymania naszego dobrego zdrowia. Powierzchnia skóry, jama ustna czy jelita są naturalnym środowiskiem życia różnorodnych mikroorganizmów określanych mianem mikrobiomu. W jelicie żyje kilkaset gatunków bakterii, a jego ostatni odcinek, jelito grube, jest jednym z najbardziej zatłoczonych ekosystemów mikrobiologicznych.  Najnowsze badania dowodzą, że prawidłowa flora jelita nie tylko bierze udział w pozyskiwaniu substancji odżywczych, ale przyczynia się do obrony przed patogenami, a nawet może wpływać na nasz nastrój. Na wykładzie poznacie, jak nasz organizm współpracuje z mikroorganizmami i jak zwalcza patogeny. Co dzieje się w miejscu zakażenia i jak przebiega odpowiedź zapalna? Jaką role w utrzymaniu zdrowia odgrywa prawidłowy mikrobiom i czy warto wspierać jego funkcjonowanie?

  • czw., 2020-09-24 09:00
Lekcja festiwalowa Nanobiotechnologia, czyli nanocząstki w służbie człowieka

Opowiemy, czym są nanocząstki i nanomateriały, oraz wyjaśnimy, co sprawia, że nanobiotechnologia to dzisiaj jedna z najbardziej obiecujących technologii. Dowiecie się, w jakich produktach codziennego użytku możemy znaleźć nanocząstki, które gałęzie przemysłu korzystają ze zdobyczy nanotechnologii, a które dopiero będą z nich korzystać, czyli nad czym pracują naukowcy. Podczas praktycznych warsztatów poznacie metody wytwarzania nanocząstek, m.in. wykorzystując takie produkty jak kawa i herbata – czyli ekologiczną metodę zielonej syntezy. Zobaczycie, jak można zmierzyć nanocząstki. Dowiecie się również, jak prowadzić hodowle mikrobiologiczne, przygotowując posiewy mikroorganizmów z własnych palców, oraz wspólnie z nami zbadacie właściwości antybakteryjne nanocząstek, w tym najpopularniejszych nanocząstek srebra.

W przypadku trudności związanych ze stanem epidemiologicznym, lekcje zostaną przeprowadzone w wersji zmodyfikowanej i skróconej w formie 30-minutowego nagrania on-line.

  • śr., 2020-09-23 09:30
  • śr., 2020-09-23 12:30
  • czw., 2020-09-24 09:30
  • czw., 2020-09-24 12:30
Lekcja festiwalowa Nasz fascynujący mózg – poznaj, jak jest zbudowany i jak działa

Części prezentacji: 1. Ogólne wprowadzenie do budowy mózgu, 2. lokalizacja funkcji mózgu (czucie, ruch, widzenie, mowa, ręczność, myślenie, liczenie itd.) 3. co się dzieje, gdy niektóre części są uszkodzone. Prezentacja oraz pokazanie modelu mózgu.

  • wt., 2020-09-22 09:30
Lekcja festiwalowa Nowe technologie w obrazowaniu żywych tkanek i komórek

Często, żeby zdiagnozować chorobę, określić powodowane przez nią zmiany czy zwyrodnienia, trzeba je po prostu zobaczyć. Wbrew pozorom może stanowić to poważny problem, bo człowiek, w odróżnieniu od kijanki, nie jest przezroczysty, a zmiany zachodzą wewnątrz organizmu. Siłą rzeczy musimy ograniczyć się do takich obiektów, do których  światło może wejść, a potem wydostać się do układu pomiarowego. Jednak i w tym przypadku obraz może być na tyle rozmyty, że staje się praktycznie nieczytelny. Wykład będzie próbą odpowiedzi, jak można sobie z takimi problemami poradzić dzięki równoczesnemu zastosowaniu najnowszej aparatury optycznej i zaawansowanych metod teorii optyki.

  • śr., 2020-09-23 11:00
Lekcja festiwalowa Profilaktyka chorób nowotworowych

Jak możemy zadbać o swoje zdrowie? Czy leczenie chorób nowotworowych ogranicza się jedynie do chemio- i radioterapii? Nad czym naukowcy tak intensywnie pracują w laboratoriach? Podczas zajęć opowiemy w popularnonaukowy sposób o możliwościach w diagnostyce nowotworów i walce z nimi. Zaprezentowane zostaną nowe proponowane formy terapii, zarówno te już wdrażane, jak i pomysły obecne póki co jedynie na papierze.

  • pt., 2020-09-25 12:00
Lekcja festiwalowa Terapeutyczne właściwości nanocząstek Ag i Au oraz ich potencjał antybakteryjny

Nanotechnologia – to ogólna nazwa całego zestawu technik i sposobów tworzenia rozmaitych struktur o rozmiarach nanometrycznych (od 0,1 do 100 nanometrów), czyli na poziomie pojedynczych atomów i cząsteczek. 

     Do struktur nanometrycznych można zaliczyć: druty, kropki kwantowe, tworzywa sztuczne, włókna sztuczne, nanorurki – których struktura jest kontrolowana na poziomie pojedynczych cząsteczek, oraz nanocząstki – materiały rozdrobnione do postaci pyłu o ziarnach będących np. klasterami atomów metalu. Na masową skalę wykorzystywane jest srebro i złoto w tej postaci. W środowisku dominują nanocząstki naturalne, antropogeniczne oraz inżynierskie.

    Nanocząstki (NPs) wytwarzane są metodami chemicznymi, fizycznymi oraz „biologicznymi” (mogą być wytwarzane przez bakterie, grzyby a także niektóre rośliny). Srebro nanocząstkowe jest ponad 100 000 razy czystsze niż srebro jonowe Ag+.

    Nanocząstki mają właściwości charakterystyczne dla metalu szlachetnego oraz dla substancji o dużym rozdrobnieniu. Czym mniejsza nanocząstka, tym większa jej skuteczność? Powierzchnia, z którą oddziałują nanocząstki, w stosunku do ich małego rozmiaru jest ogromna. Wykazują więc one bardzo silną aktywność biologiczną, już nawet w bardzo małych ilościach. W ramach wykładu zostaną przedstawione zastosowania nanocząstek srebra i złota w medycynie, biotechnologii oraz w przemyśle; omówiony zostanie również mechanizm ich działania oraz zastosowanie jako potencjalnych terapeutyków antybakteryjnych. Oprócz nanocząstek metali szlachetnych omówione zostanie zastosowanie nanocząstek tlenku cynku w stomatologii oraz „nanoroboty” w krwioobiegu i inteligentne opatrunki, jako najnowsze zastosowania NPs.

  • wt., 2020-09-22 12:00
Lekcja festiwalowa Układ hormonalny – od teorii do praktyki

Układ hormonalny to nie tylko sprzężenia zwrotne dodatnie i ujemne, nadnercza, przysadka czy tarczyca, o których dokładnie uczymy się w szkole – to szereg wzajemnych zależności wpływających na funkcjonowanie naszego organizmu, jak również na nasze samopoczucie. Na zajęciach poruszymy tematykę mniej znanych i omawianych hormonów takich jak endorfiny – hormony, które wywołują dobre samopoczucie i zadowolenie z siebie, grelina, której wysoki poziom odpowiada za odczuwanie głodu, czy wytwarzanej w podskórnej tkance tłuszczowej leptyny, która z kolei działając na receptory w podwzgórzu, zmniejsza apetyt. Omówimy również zastosowanie hormonów w leczeniu onkologicznym, skupiając się na hormonoterapii stosowanej w raku piersi.

  • czw., 2020-09-24 12:00
Lekcja festiwalowa Zanim powstanie nowa pastylka

XX wiek przyniósł wiele przełomowych odkryć naukowych, ale prawdziwa rewolucja dokonała się w naukach biologicznych. Dynamiczny rozwój technologii spowodował powstanie zupełnie nowej dyscypliny naukowej – biologii molekularnej. Odkrycia i metody rozwijane przez biologów molekularnych znajdują zastosowanie w naukach medycznych, co umożliwia rozwój nowoczesnych metod diagnostycznych i terapeutycznych, opisywanych jako medycyna molekularna.
Wysiłki lekarzy i biologów molekularnych umożliwiły zbadanie i opisanie przyczyn wielu chorób na poziomie molekularnym, czyli cząsteczek i struktur komórkowych. Wiedza ta stała się potężnym orężem w walce z ich skutkami, a często również bezpośrednimi przyczynami. Możemy wykorzystać ją w projektowaniu nowych, wyspecjalizowanych leków.
W naszych wykładach chcielibyśmy przedstawić słuchaczom początkowe etapy tego procesu "od podszewki" z perspektywy wybranych dyscyplin biologii rozwijanych w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie.

W pierwszej części pokażemy, jak badania podstawowe – przede wszystkim z dziedziny biologii strukturalnej oraz bioinformatyki – umożliwiają poznanie molekularnych mechanizmów danej choroby i wyznaczenie celu nowego leku.

W części drugiej przedstawimy generalny plan postępowania przy poszukiwaniu związku wiodącego, czyli związku chemicznego oddziałującego specyficznie z wyznaczonym celem.

W części trzeciej opiszemy eksperymentalne metody weryfikacji wybranych cząsteczek i pokażemy, jak spośród wielu wytypowanych związków chemicznych wybrać te najbardziej obiecujące do dalszych badań.

  • wt., 2020-09-22 13:00
  • śr., 2020-09-23 13:00
  • czw., 2020-09-24 13:00