historia

Typ Tytułsortuj malejąco Opis Dziedzina Termin
Lekcja festiwalowa Archiwum ważniejsze niż życie

Celem tej lekcji jest próba przybliżenia historii członków grupy Oneg Szabat mieszkańców warszawskiego getta, którzy w czasie niemieckiej okupacji stworzyli najważniejsze archiwum II wojny światowej, Podziemne Archiwum Getta Warszawy.

Spotkanie organizowane w ramach funduszu EOG przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię.

  • czw., 2020-09-24 10:00
Lekcja festiwalowa Czy inskrypcje mogą być dowodem zbrodni? - czyli o piwnicach w kamienicy przy ulicy Strzeleckiej 8

W czasie lekcji uczniowie przy pomocy zachowanych inskrypcji poznają historię zwyczajnej kamienicy z niezwyczajną przeszłością.  

  • pon., 2020-09-21 10:00
  • wt., 2020-09-22 10:00
  • śr., 2020-09-23 10:00
Lekcja festiwalowa Egzamin z dojrzałości – matura na Pawiaku (1940 r.)

1 września 2015 r. zmarła Danuta Brzosko-Mędryk – była więźniarka Pawiaka i Szucha, działaczka społeczna, pisarka.

Urodziła się 4 sierpnia 1921 r. w Pułtusku. We wrześniu 1939 r. była uczennicą X Gimnazjum i Liceum im. Królowej Jadwigi w Warszawie. Potem uczestniczyła w tajnym nauczaniu, działała w tajnym harcerstwie i ZWZ. 17 lipca 1940 r. przystąpiła do zdawania konspiracyjnej matury w prywatnym mieszkaniu przy ul. Śniadeckich. W czasie trwania egzaminu do mieszkania wtargnęli Niemcy, aresztując grono pedagogiczne i uczennice. Tego samego dnia wieczorem po wstępnym przesłuchaniu wszyscy  zostali przewiezieni z Szucha na Pawiak.  Nauczycielki  i uczennice osadzono w budynku  kobiecym na „Serbii”.  O pierwszych dniach pobytu na Pawiaku Danuta Brzosko-Mędryk wspominała: Po dwóch dniach nauczycielki postanowiły w warunkach więziennych kontynuować egzaminy, bo groziło nam wywiezienie do Niemiec. Uważały, że wojna potrwa rok, dwa, a nam ciężko będzie później odnawiać wiadomości, by zdać maturę. Po około trzech tygodniach dziewczęta zostały zwolnione. Danuta Brzosko, dojrzalsza o nowe doświadczenia,  zaangażowała się w działalność konspiracyjną. W ZWZ była kolporterką i łączniczką. W mieszkaniu rodziców przy ul. Mokotowskiej 65 jej matka Maria Brzosko zorganizowała punkt przerzutowy dla oficerów i podchorążych oraz udostępniała je na potrzeby tajnego nauczania. W nocy z 14 na 15 sierpnia 1942 r. gestapo po dokonaniu rewizji w mieszkaniu Brzosków ponownie aresztowało Danutę. Po pięciomiesięcznym pobycie na Pawiaku 17 stycznia 1943 r. Danuta Brzosko została wysłana pierwszym transportem z Pawiaka do KL Lublin.

  • czw., 2020-09-24 10:00
Lekcja festiwalowa Elżbieta Krajewska – „Mała Święta”

Mauzoleum Walki i Męczeństwa Al. Szucha 25 to autentyczne zachowane wnętrze tzw. Aresztu domowego w latach 1939-1945. W części przyziemia budynku przedwojennego budynku Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (dziś Ministerstwa Edukacji Narodowej) okupant urządził areszt dla więźniów przywożonych z miasta lub więzienia na Pawiaku, w którym oczekiwali na przesłuchania. Elżbieta Krajewska była dwudziestoletnią dziewczyną – żołnierzem Akcji „N”. Złapana w czasie przerzucania ulotek do jednostki wojskowej na ul. Wiśniowej. Poddana ciężkiemu przesłuchaniu trafiła do szpitala więziennego na Pawiaku. Tam pisze rozważania „Drogi Krzyżowej”, które w formie grypsów trafiają do więźniów i za mur więzienny. Jesienią 1943 r. zostaje wywieziona do Auschwitz, gdzie w styczniu 1949 r. umiera na tyfus.

  • czw., 2020-09-24 11:00
Lekcja festiwalowa Jak odtworzyć zaginione fragmenty historii rodzinnych ?

Od 25 lat Dział Genealogii ŻIH zajmuje się historią rodzin żydowskich w Polsce. Pomagają odtworzyć zaginione fragmenty historii rodzinnych, odnaleźć ślady rodziny, a także połączyć krewnych, żyjących dzisiaj w różnych stronach świata. Podczas wykładu Dział Genealogii podpowie jak stawiać pierwsze kroki w szukaniu swoich żydowskich korzeni. Od czego zacząć, gdzie szukać pomocy, jakie źródła opowiedzą nam więcej o naszych przodkach. Spośród tych kontaktujących się z Działem, większość to Żydzi z różnych stron świata, którzy pewni są swojej żydowskiej tożsamości. Szukają informacji o przeszłości, próbując uzupełnić luki w przekazach rodzinnych. Chcą dowiedzieć się więcej na temat kraju swojego pochodzenia, zdobyć informacje o dalszych krewnych. Mają nadzieję na odnalezienie żyjących krewnych, których jeszcze nie poznali.

Kontaktują się z nami też osoby mieszkające w Polsce, które chcą odnaleźć lub potwierdzić żydowskie korzenie. Początki ich poszukiwań są różnorodne: brak przekazu o wcześniejszych pokoleniach, fotografie nieznanych ludzi w rodzinnym albumie, dokumenty znalezione po śmierci babci, w których pojawiają się nieznane i obco brzmiące imiona. Zdarza się, że argumentem jest stale powtarzający się sen, przeczucie, potrzeba określenia swojej tożsamości, czy też zwykła ciekawość. 

Część nigdy nie odnajdzie Żydów wśród swoich przodków. Sprawdzić jednak zawsze warto. Inni faktycznie odkrywają, że są Żydami lub mają żydowskie korzenie. Co to oznacza? Postaramy się odpowiedzieć na te i inne pytania dotyczące poszukiwań rodzinnych. 

  • śr., 2020-09-23 12:00
Lekcja festiwalowa Tajemnice Warszawskiej Cytadeli

Zbudowana po upadku Powstania Listopadowego Cytadela pełniła – obok wojskowych – także funkcję straszaka skierowanego przeciwko „buntowniczemu” miastu. W jednym z pawilonów wchodzących w skład twierdzy z rozkazu namiestnika Iwana Paskiewicza urządzono więzienie śledcze dla Polaków podejrzewanych o antycarską działalność polityczną. Przez osiemdziesiąt lat mury X Pawilonu były dla wielu setek osób ostatnim miejscem pobytu przed Sybirem bądź szubienicą. Pośród aresztantów Cytadeli odnajdujemy tak wyjątkowe postacie jak: Karol Levittoux, ks. Piotr Ściegienny, bł. Honorat Koźmiński, Bronisław Szwarce, Aleksander Sochaczewski, Adam Asnyk, Jarosław Dąbrowski, Romuald Traugutt, Ludwik Waryński, Maria Bohuszewiczówna, Jan Ludwik Popławski, Roman Dmowski, Józef Piłsudski, Marcin Kasprzak, Feliks Dzierżyński, Róża Luksemburg, Stefania Sempołowska, Stefan Starzyński czy Natalia Gąsiorowska. Zmagania osadzonych z więzienną codziennością, oryginalne wnętrza (cele, korytarze, miejsce przesłuchań, podziemny karcer) oraz liczne, związane zarówno z X Pawilonem, jak i z Cytadelą ciekawostki złożą się na barwną opowieść o fascynującym miejscu na mapie Warszawy.

  • pt., 2020-09-25 11:00
Lekcja festiwalowa Władysław Łokietek Instaurator Regni Poloniae

W 2020 r. przypada 700-lecie koronacji Władysława Łokietka, który w dziele zjednoczenia państwa polskiego odegrał doniosłą rolę. Władca ten, określany w historiografii jako „Odnowiciel Królestwa Polskiego”, cieszy się do dzisiaj w społeczeństwie polskim powszechnym i zasłużonym uznaniem. Dlatego z tej okazji Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie przygotowało wystawę archiwalną pt: WŁADYSŁAW ŁOKIETEK „INSTAURATOR REGNI POLONIAE”, której  celem jest przybliżenie postaci jednego z najwybitniejszych władców Polski. Ekspozycja prezentuje w układzie chronologicznym oryginalne dokumenty i pieczęcie z XIII i XIV w. z zasobu AGAD, ze szczególnym uwzględnieniem okresu panowania Władysława Łokietka. Oprócz dokumentów i zabytków sfragistycznych znajdują się na wystawie tablice genealogiczne oraz wybrane fragmenty z kronik i roczników. Przygotowana wystawa prezentuje postać  Władysława Łokietka i jego najbliższej rodziny na tle ważnych wydarzeń politycznych, ekonomicznych i społecznych w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej w XIII –XIV w. Organizatorzy wystawy pragną  nie tylko upamiętnić 700-lecie koronacji Władysława Łokietka, lecz również pobudzić społeczeństwo do większego zainteresowania dziejami naszej ojczyzny w okresie panowania ostatnich Piastów. 

Wystwie dokumentów archiwalnych z epoki piastowskiej towarzyszyć będzie fachowy komentarz, ukazujący w formie połaczonego pokzu i wykładu działania władców mających na celu zjednoczenie terytoriów i odzystkanie tytułu królewskiego i ich dynastyczne powiązania. 

  • wt., 2020-09-22 11:00
Lekcja festiwalowa XIX-wieczna Warszawa – miasto czterech narodów

XIX-wieczna Warszawa była skupiskiem ludzkim zróżnicowanym pod względem narodowym i wyznaniowym. Obok dominujących liczebnie Polaków, w ogromnej większości wyznających rzymski katolicyzm, funkcjonowała duża społeczność żydowska. Znaczącą grupę tworzyli ewangelicy pochodzący głównie z Niemiec, a także ze Szwajcarii, Czech, Holandii i Francji. Natomiast liczba prawosławnych, przeważnie Rosjan, była niewielka. Wspólnoty narodowe i wyznaniowe pozostawały światami równoległymi, ale ich członkowie tworzyli jednocześnie wielkomiejską społeczność, rywalizowali ze sobą lub współpracowali w wielu dziedzinach aktywności. Wszystko to budziło duże zainteresowanie odwiedzających Warszawę cudzoziemców, czego najciekawszym przejawem są dwa niemieckie opisy miasta: Carla Goehringa (Karla Göhringa) z 1844 r. i Fritza Wernicka z 1876 r.

  • pt., 2020-09-25 10:00
Lekcja festiwalowa „Wasserzupki”, „żabki”, „rozwałki” – okupacyjny dzień powszedni Pawiaka

Spotkanie z młodzieżą będzie poświęcone historii Pawiaka starego warszawskiego więzienia, zlokalizowanego dawniej przy ul. Dzielnej. Szczególną uwagę pragniemy poświęcić okupacyjnej codzienności i warunkom bytowania Więźniów w murach aresztu śledczego gestapo, urządzonego tu w latach 1939-1944. Podczas spotkania młodzież będzie miała okazję zwiedzić odtworzony fragment dawnego oddziału VII oraz zapoznać się z najciekawszymi pamiątkami – przedmiotami wykonanymi w konspiracji przez Osadzonych, wyposażeniem medycznym oraz nielicznymi zachowanymi fotografiami z tamtego okresu. Ze względu na charakter miejsca oraz poruszaną tematykę wspomniana lekcja, uzupełniona krótką prezentacją multimedialną, jest przeznaczona dla uczniów szkół średnich, względnie dla uczniów ostatnich klas (klasy 7,8) szkół podstawowych.

  • pt., 2020-09-25 10:00