Szkoła podstawowa 7-8

Krótko omówione zostały najdawniejsze poszukiwania złota na obszarze Karkonoszy przez ludność celtycką oraz w średniowieczu – przez napływowych poszukiwaczy z obszaru Walonii, północnych Włoch i Niemiec. Załączono mapę geologiczną Dolnego Śląska z zaznaczonymi miejscami dawnego wydobycia złota rodzimego. Potem przedstawiono zwięzłą charakterystykę pegmatytów występujących w granicie intruzji karkonoskiej, a następnie omówiono nowe znaleziska złota na tym obszarze. Scharakteryzowany został każdy znaleziony okaz ze względu na domieszki innych, poza złotem, pierwiastków, a także, jeśli możliwe było uzyskanie odpowiednich danych – warunki krystalizacji złota w poszczególnych wystąpieniach.

Spitsbergen jest największą wyspą należącego do Norwegii archipelagu Svalbard, który rozdziela Morze Grenlandzkie od Morza Barentsa. W południowo-zachodniej części wyspy nad fiordem Hornsund znajduje się Polska Stacja Polarna im. Stanisława Siedleckiego. Opowiemy o Stacji, jej historii i organizacji wypraw, życiu codziennym i pracy ich uczestników, rytmie pór roku – lato i jesień (dzień polarny), zima (noc polarna), wiosna. Przyjrzymy się gospodarzom tego wspaniałego zakątka świata – niedźwiedziom polarnym, reniferom, lisom
i stadom gniazdujących na wybrzeżu ptaków. Będziemy podziwiać barwny świat tundry rozkwitającej w czasie trwających zaledwie kilka tygodni wiosny i lata.

Czas trwania zajęć: 45-minutowa prelekcja i 15 minut na pytania.

W trakcie zajęć uczestnicy dowiedzą się, jak zbudowana jest zapora wodna, poznają największe i najstarsze tego typu obiekty w Polsce i na świecie. Zobaczą, jak przebiegały różne katastrofy zapór. 

Podczas lekcji uczniowie dowiedzą się, co to jest geoinformacja, w jaki sposób korzystać z geowyszukiwarek i geoportali. Podczas lekcji zostanie przeprowadzony konkurs polegający na odgadnięciu miejsca przedstawionego na zdjęciu lotniczym lub satelitarnym. Lekcja może odbyć się w systemie zdalnym.

Chojnowski park krajobrazowy to obszar występowania wielu oczek wodnych (naturalnych i w wyrobiskach, np. piaskowni), mokradeł, tarasów zalewowych. Pokazana została schematycznie budowa geologiczna podłoża, pozwalająca na tworzenie się tych form gromadzenia się wody. Zwrócono uwagę na nawarstwianie się w nich obumarłych roślin, a także na zmiany zbiorników, zarówno ich zanikanie, jak powstawanie i powiększanie, co ma istotne skutki dla środowiska. Ponadto dano przykłady estetycznych walorów krajobrazowych zarówno stawów, jak i mokradeł. Naprawdę warto odwiedzić.

Podczas zajęć uczniowie samodzielnie przeanalizują różne pokarmy pod kątem zawartości w nich skrobi. Dowiedzą się, jak skrobia zawarta w pożywieniu wpływa na nasz organizm.

Internet jest pełen informacji i użytecznych narzędzi. Jeśli dopiero zaczynacie z niego korzystać, zaprezentujemy wam wybór, moim zdaniem, szczególnie godnych uwagi aplikacji. Wszystkie z nich mają nieograniczone czasowo wersje bezpłatne, są dostępne przez internet, ale nie wszystkie wymagają stałego połączenia z nim. O wielu z nich mogliście słyszeć, część możecie już znać. Na tej prezentacji opowiem, czemu warto je bliżej poznać, dostosować do swoich potrzeb i wypróbować.

Lekcja organizowana w ramach Festiwalu Nauki w IPPT PAN ma charakter lekcji z przyrody i ma dwa wątki przewodnie.

Wątek teoretyczny obejmuje fascynujące zagadnienie różnych ośrodków porowatych, z pustkami występującymi w różnych skalach. Dotyczy to zarówno ośrodków spotykanych w naturze – np. drewno i kości, jak i w technice – np. sztuczne nanostrukury oraz powszechnie znany i stosowany beton. Omówiona zostaje technologia, historia i zastosowanie betonu jako podstawowego materiału konstrukcyjnego współczesności.

Pokaz praktyczny obejmuje dynamiczne badanie wytrzymałości mechanicznej materiałów – na przykładzie doświadczenia z uderzeniem wysokoenergetycznej fali mechanicznej w próbkę. Część doświadczalna jest uzupełniona krótkim wprowadzeniem do zagadnienia.

Czy wiesz, na którym palcu chodzi koń i dlaczego może spać na stojąco?  Prowadząca zajęcia przedstawi charakterystyczne cechy budowy konia, ze szczególnym uwzględnieniem morfologii aparatu ruchu. Zajęcia odbędą się w Muzeum Osteologicznym.

Chcesz poznać szlaki wielkich odkrywców geograficznych krok po kroku? Jak stworzyć mapę, która dodatkowo opowiada historię? Dołącz do historycznych podróżników, wykorzystując do tego nowoczesne narzędzia StoryMaps.

Gdzie woda jest bardziej słona – w Morzu Bałtyckim czy w rzece Wiśle na wysokości Krakowa? Dzisiaj takie pytanie wydaje się pytaniem retorycznym, ale kilkadziesiąt lat temu wcale takim nie było. Co więcej, pod koniec lat 80-tych to Wisła w Krakowie niosła bardziej słoną wodę niż wody Bałtyku. W czasach schyłku PRL Polska była krajem katastrofy ekologicznej. Skażenie środowiska miało ogromne skutki społeczne, gospodarcze i ekologiczne. Dominacja ciężkiego przemysłu i absolutny brak uwzględnienia interesu środowiska i społeczeństwa w polityce gospodarczej doprowadziły do ogromnego skażenia wody, do zniszczenia lasów oraz zanieczyszczenia powietrza i gleb. W ciągu 30 lat wolnej Polski od podstaw stworzono w Polsce politykę i system ochrony środowiska. W trakcie zajęć zostaną przedstawione kluczowe dokonania i wyzwania ochrony środowiska w Polsce po 30 latach od przełomu 1989 roku. Uczniowie poznają historię tworzenia systemu ochrony środowiska oraz osiągnięcia poszczególnych polityk z zakresu polityki ochrony środowiska (np. ochrony wód, powietrza, klimatu czy przyrody), a także wyzwania stojące obecnie przed nami. Zajęcia będą również służyły odpowiedzi na pytanie o to, jak można działać na rzecz poprawy ochrony środowiska naturalnego w Polsce. Uczniowie poznają popularne mity wokół skuteczności działań proekologicznych i poznają szereg wartościowych inicjatyw, które warto podejmować zarówno w duchu indywidualnych działań na rzecz ochrony środowiska, jak i działań o charakterze zmiany systemowej.

Las najlepiej poznaje się… w lesie. Dlatego chodźmy na wspólny spacer! Zabierzemy was na wędrówkę, podczas której postaramy się spojrzeć na to wyjątkowe miejsce z trochę innej perspektywy. Czy dacie się namówić na spacer z głową w chmurach? Czy odważycie się podążać w głąb lasu za dźwiękiem? Las to dużo więcej niż drzewa, a własne obserwacje jego mieszkańców mogą być niesamowitą przygodą. Spróbujemy poczuć go wszystkimi zmysłami. Przyroda ma nam mnóstwo do zaoferowania, w tym również wiele zabawy, jednak w zamian powinniśmy okazać jej szacunek i zapewnić ochronę. Zastanowimy się, co zawdzięczamy lasom, za co możemy je polubić i jak powinniśmy o nie dbać.

Przebieg trasy: Truskaw - Truskawska Droga - Zaborów Leśny - Kręta Droga - Karczmisko - Paśniki - Truskaw.
Długość trasy: 9,5 km. Czas przejścia: ok. 4 godzin, liczba uczestników 25-30 osób.
Trasa wycieczki wiedzie m. in. przez OOŚ Zaborów Leśny i skraj OOŚ Cyganka, ukazując jedne z najciekawszych obszarów leśnych wschodniej części Puszczy Kampinoskiej.

Omawiane zagadnienia:
- czym jest las? - próba odpowiedzi na pytanie,
- rozpoznawanie podstawowych gatunków drzew i krzewów,
- typy lasów rosnących na obszarze Puszczy Kampinoskiej,
- działania ochronne prowadzone w lasach (nasadzenia, przebudowa drzewostanów) - ochrona częściowa,
- znaczenie obszarów ochrony ścisłej,
- zagrożenia lasów KPN (pożary, wiatrołomy, susze, gatunki obce, gradacje owadów),
- łańcuch pokarmowy (przybliżenie pojęć: producent, konsument, destruent, piramida pokarmowa),
- piętra roślinności w lesie i ich mieszkańcy,
- rola lasów w gospodarce i życiu człowieka,
- pozaprodukcyjne funkcje lasu.

Cały otaczający nas świat, żywy i nieżywy, jest związany włóknami. Te, które występują w świecie żywym, roślinnym i zwierzęcym, wiążą komórki. Różny sposób ich połączenia powoduje, że z małych komórek tworzy się albo rozwielitka, albo płetwal błękitny. Albo dąb „Bartek”. To wszystko dzięki nanowłóknom łączącym komórki, umożliwiającym komunikację, dającym wytrzymałość mechaniczną. Takim właśnie włóknom poświęcona będzie prelekcja, zaś podczas pokazu laboratoryjnego będzie się można przekonać, jak łatwo otrzymać takie włókna. Omówię praktyczne zastosowania takich włókien w medycynie. Będzie można zobaczyć tworzenie takich mikro- i nanowłókien.

Lekcja odbędzie się on-line

Impreza przybliży dzieciom fascynujący świat białek – molekuł, które laikom kojarzą się z jednym białkiem – jaja kurzego. Tymczasem każdy organizm zawiera ich tysiące. Są także w wirusach, a więc też w znajdującym się ostatnio w centrum uwagi świata koronowirusie SARS-CoV-2.  Białka mają unikalną strukturę przestrzenną, która umożliwia im pełnienie różnorodnych funkcji (np. transportu innych molekuł, budowanie naszego ciała,  przyspieszania reakcji chemicznych, a w przypadku wirusów – także dostanie się do wnętrza komórek zakażanego organizmu).  Wyznaczenie struktury białek stało się możliwe dzięki rozwojowi nowoczesnych technik biofizycznych.  Podczas warsztatów dzieci dowiedzą się, czym są białka dla biofizyków, czego chcieliby, a czego mogą dowiedzieć się o ich strukturze, jak wrażliwa na czynniki fizyczne (np. temperaturę, pH) jest struktura białek i poznają świecące na zielono białko, które umożliwia biologom oświetlenie wnętrza komórek, oraz białko S koronawirusa SARS-CoV-2, które odgrywa kluczową rolę w procesie wnikania wirusa do komórek gospodarza.

Pokazane są typowe kształty i barwy kryształów kalcytu i jego właściwość optyczna – dwójłomność. Zaprezentowano skały kalcytowe czyli wapienie, w tym powstające dzięki nagromadzeniu kalcytowych szkieletów i pancerzy zwierząt wodnych. Zwrócono uwagę, że ptaki wykorzystują kalcyt jako osłonę jajek. Pokrótce scharakteryzowano zjawiska krasowe, a także wykazano obecność w wodzie wodociągowej węglanu wapnia, krystalizującego jako kalcyt. Wskazano na skały kalcytowe jako surowiec do otrzymywania wapna palonego i cementu, a także jako materiał rzeźbiarski. Podkreślono rolę wapnia dla wzrostu roślin i działania organizmu człowieka.

Cele lekcji: a) zapoznanie uczniów z różnicami jakościowymi między światłem niekoherentnym a spójnym światłem laserowym; b) przedstawienie możliwości i zastosowań różnych rodzajów laserów; c) uświadomienie zakresu długości fali światła widzialnego oraz powszechnie występującego w przypadku laserów światła podczerwonego oraz omówienie zagrożeń z nim związanych.

Uczniowie zapoznają się z mechanizmami powstawania światła z uwzględnieniem różnic między promieniowaniem termicznym a laserowym (spójnym). Posłuży temu analogia między zależnościami w fali generowanej przez standardowe źródło i laser a falami dźwiękowymi powstającymi przy uderzaniu w bęben i w strunę gitary. Następnie zaznaczona zostanie funkcja rezonatora w laserze (na podstawie analogii do rezonatora w gitarze). Istotne będzie także zwrócenie uwagi na spójność fali laserowej oraz jej monochromatyczność. Czynniki te umożliwiają uzyskanie kierunkowości emitowanej wiązki oraz ogniskowanie przez soczewki. Zademonstrujemy uczniom wiązkę lasera półprzewodnika oraz manipulację jej położeniem za pomocą zwierciadeł i siatki dyfrakcyjnej. W tej części lekcji zostanie zaprezentowany także dalmierz laserowy. Następnie przybliżymy uczniom ideę uzyskiwania impulsów o wysokiej mocy przez skrócenie czasu trwania impulsu nawet o niezbyt wysokiej energii. Na koniec zademonstrujemy działanie pompy optycznej lasera Nd:YAG pompowanego za pomocą lamp błyskowych, efekty plazmowe wytworzone przez lasery nanosekundowe (tylko w IFPiLM) oraz niszczące działanie laserów półprzewodnikowych (pęknięcie balonika). Pokaz będzie punktem wyjścia do dyskusji o bezpieczeństwie pracy z laserami. Lekcja będzie połączona ze zwiedzaniem Pracowni Spektroskopii Plazmy Wzbudzonej Laserem oraz pozostałych laboratoriów w IFPiLM.

Uczestnicy lekcji dowiedzą się, z czego składa się krew i jaka jest jej rola w organizmie, zobaczą preparaty krwi różnych gatunków zwierząt oraz dowiedzą się, jakie są trudności w wyprodukowaniu sztucznej krwi.

Położna podstawowej opieki zdrowotnej w systemie opieki zdrowotnej w Polsce funkcjonuje od wielu lat, ale mało osób zna jej wszystkie kompetencje. Oprócz wizyt patronażowych po porodzie oraz opieki nad noworodkiem, zajmuje się ona także diagnostyką oraz edukacją kobiet na każdym etapie życia. Podczas spotkania chcemy zapoznać  i przybliżyć uczniom rolę i zadania położnej POZ.

W czasie symulacji prostej rozprawy sądowej uczniowie wcielają się w rolę sędziów, świadków, oskarżonych i pokrzywdzonych, osobiście doświadczając tego, na czym polega praca sędziego szukającego odpowiedzi na pytanie o to, co się zdarzyło i co zaszło między stronami. Prawo i proces karny w praktyce i w pigułce.

W ramach zajęć będzie możliwość poznania poszczególnych etapów tworzenia ortofotomapy ze zdjęć z drona, począwszy od pozyskania zdjęć aż do ich przetworzenia na mapę. Będą też przedstawione możliwości wykorzystania zdjęć satelitarnych do oceny wegetacji roślin na wybranym obszarze.

Omówiony został kalcyt, jako główny minerał budujący wapienie, następnie przedstawiono chemiczny przebieg procesu krasowego. Wskazano źródła dwutlenku węgla, oprócz wody głównego czynnika, powodującego kras. Przedstawione zostały formy krasowe, zarówno erozyjne, jak i naciekowe, w tym efektowne ostańce z Jury Krakowsko-Wieluńskiej. Zwrócono także uwagę na inne, poza dwutlenkiem węgla, czynniki biorące udział w procesie krasowym: jon azotanowy, fluorkowy, kwasy organiczne. Pokazane zostały przykłady roślin, dobrze znoszących wysoką zawartość wapnia w glebie. Na końcu umieszczono schemat obiegu wapnia w środowiskach hipergenicznych.

Uczenie się, jak również nauczanie języków obcych to bardzo złożone procesy wymagające interdyscyplinarnego podejścia, w tym zrozumienia funkcji i roli mózgu. Tytuł tego interaktywnego wykładu sugeruje, że poznanie języka obcego wymaga zaangażowania dwóch stron, nauczyciela i ucznia. Dlatego też w czasie spotkanie przyjrzymy się, w jaki sposób najważniejsze osiągnięcia neuronauki przyczyniają się do dydaktyki języków obcych i wspomagają zarówno nauczycieli, jak i uczniów. Postaramy się również odpowiedzieć na następujące pytania: Czy uczenie się i nauczanie języków obcych mogą być przyjazne mózgowi?  Co najbardziej lubi mózg, kiedy uczymy (się), jak mówić, rozumieć, pisać, czytać w języku obcym? W jaki sposób należy uczyć (się)  poprawnej wymowy, gramatyki i słownictwa języka obcego tak, aby było to  kompatybilne z naturalnym sposobem funkcjonowania mózgu?

Na początku uczestnikom zostanie przedstawiona krótka historia fotografii tradycyjnej od pierwszych powstałych zdjęć do najnowszych materiałów fotograficznych. Uczestnicy zostaną zapoznani z zasadami tworzenia odbitek i wykorzystywaniu negatywów w cyjanotypii. Druga, dłuższa część będzie poświęcona warsztatom z wcześniej przedstawionej techniki fotografii tradycyjnej. W pomieszczeniu z ograniczonym dostępem do światła zostanie naniesiona na papier światłoczuła emulsja. Następnie na przygotowany papier będzie nałożona folia z negatywem i przygotowany materiał będzie naświetlany na słońcu lub w przypadku niepogody pod lampami UV. Zdjęcia do naświetlenia będą dostępne, wcześniej przygotowane przez członków koła. Zachęcamy jednak do przesłania tydzień przed zajęciami zdjęć wybranych przez uczestników (2 zdjęcia na osobę), aby mogły być przygotowane do obróbki, wtedy uczestnicy będą mogli wywołać własne zdjęcia.

Używane odczynniki są w pełni bezpieczne i doświadczenia będą przeprowadzane pod czujnym okiem członków Koła Naukowego Inżynierii Chemicznej i Procesowej. 

Którędy przebiegają granice państw i organizacji ponadpaństwowych? Czy zawsze wyglądały tak jak dziś i co z tego dla NAS wynika?

Ta lekcja z elementami grywalizacji ma na celu ukazanie, jak zmienia się przebieg granic państwowych. Mimo że nie są wieczne, mają wpływ na to, co myślimy o świecie i ludziach. W czasie lekcji poszerzycie Waszą wiedzę na temat granic, a następnie zbadacie konsekwencje ich istnienia i zmiany ich przebiegu.

Szczegółowy przebieg lekcji:

1. Wykład "Czy granice są wieczne?" (20 minut) - na przykładzie Polski i krajów sąsiedzkich opowiemy Wam, jak w przeszłości zmieniał się przebieg granic i kształt państw, jak jedne państwa się rozpadały, a w ich miejsce pojawiały nowe. (20 minut)
2. Badanie "Współczesne granice w Europie" (30 minut) - zajęcia w podgrupach. W trzech grupach zajmiecie się samodzielnymi badaniami na jeden z trzech tematów ("Brexit", "Granica polska i migracje ze wschodu" oraz "Co stało się z granicami w Unii Europejskiej podczas pandemii Covid-19?"). Będziecie mogli skorzystać z materiałów, które dla Was przygotujemy, naszej wiedzy eksperckiej oraz źródeł internetowych. Każda z grup następnie zaprezentuje wyniki swojego badania pozostałym uczniom.
3. Przerwa (10 minut)
4. Mini-wykłady (30 min) - każda z trzech podgrup przez dziesięć minut będzie uczyć pozostałe grupy tematu, który zbadała podczas części drugiej.
5. GRA-nica (10 minut) - quiz, podczas którego sprawdzicie wiedzę zdobytą na lekcjach.