Program - spotkania

Żywienie czy odżywianie? Dieta czy styl życia? Co z metabolicznego punktu widzenia jest najważniejsze i ma najlepszy wpływ na nasze zdrowie? Podstawową rolą żywienia jest dostarczanie ludzkiemu organizmowi odpowiednich pokarmów zapewniających utrzymanie jego podstawowych procesów życiowych. Celem prawidłowego odżywiania zdrowego, dorosłego człowieka powinno być spożywanie takiej ilości określonych pokarmów, które zapewnią równowagę metaboliczną. Czy zatem stosowanie diet ma uzasadnienie naukowe? Czy każda dieta jest rzeczywiście zdrowa? Na te i inne pytanie znajdziecie Państwo odpowiedź w tym krótkim wykładzie, w którym zajrzymy w głąb i niekiedy do sensu życia człowieka czyli żywienia. Od czego zależy trawienia, co jest kluczowe do prawidłowego funkcjonowania układu trawiennego dzieci i dorosłych, jaka jest w tym wszystkim rola snu i układu hormonalnego -  dostarczymy wielu dowodów naukowych potwierdzających kluczową rolę zdrowego stylu życia i prawidłowego odżywiania w dobrym samopoczuciu człowieka. W podsumowaniu opowiem Państwu o roli prawidłowego odżywiania w okresie rekonwalescencji.

3 lata temu ktoś zapytany na ulicy: „Czym zajmują się biolodzy molekularni?” prawdopodobnie miałby pewną swoją mniejszą (częściej) lub większą wizję laboratorium. Jaki obraz pojawiłby się w głowie? U każdego inny. Wszystkie zebrane odpowiedzi na tak zadane pytanie łączyło by jedno: wyobrażenie. Śmiechem-żartem: jeśli wydawało Ci się, że wiesz, czym zajmuje się biolog molekularny, to miałeś rację - wydawało Ci się. A dziś? Czy w kontekście naszych wyobrażeń po epidemii COVID-19 świat wygląda tak samo? Dziś świat oczywiście odpowiada, że nic już nie będzie wyglądało tak samo. Ale świat mówił podobnie, gdy umarł Rysiek z „Klanu”. Dziś przede wszystkim inna jest nasza świadomość. Dziś większość z nas wie, czym jest „ten” RT-PCR i poruszone podczas wykładu wątki będą dla większości tylko przypomnieniem. Dziś droga z laboratorium pod strzechy jest krótsza, niż spodziewali się specjaliści od promocji. Dziś nadzieja przekuwa się w praktykę na naszych oczach. Ale jak to jest z tą naszą wiedzą zdobytą z konieczności? Czy na pewno wszyscy rozumiemy już ten dotąd obcy, a tak bliski otaczający nas molekularny świat? Czy może strach pozostał, wątpliwości się rodzą a mitologia zwycięża? Zacznijmy więc od Adama i Ewy, czyli po krótce czym jest SARS-CoV-2. Przypomnijmy sobie, na jakim etapie można identyfikować wirus testem genetycznym. O czym czarno na białym świadczy wynik badania molekularnego? Wynik pozytywny czy negatywny? A może fałszywie negatywny, fałszywie pozytywny? To w końcu jest wirus czy go nie ma i co tu może pójść nie tak? Jakie jest słowo-klucz sprawiające, że test przeznaczony do badań naukowych można stosować do celów diagnostycznych? Jeśli dodatkowo chcesz się dowiedzieć, co ma wspólnego PCR z malarstwem Kazimierza Malewicza – przyjdź i posłuchaj.

Ciemno, mokro, tłoczno, duszno i gorąco. W takich warunkach żyją setki gatunków bakterii i innych mikroorganizmów zasiedlających jelita człowiek. Podczas wykładu zaprezentowane zostaną wybrane grupy drobnoustrojów zasiedlających przewód pokarmowy człowieka.

W trakcie bogato ilustrowanego wykładu przedstawione zostaną odpowiedzi na pytania:

•           Skąd biorą się mikroorganizmy w jelicie?

•           Jak skład mikroflory jelitowej zmienia się w ciągu życia człowieka?

•           W jaki sposób to co jemy i pijemy wpływa na mikrobiom jelitowy?

•           Jakie znaczenie mają drobnoustroje przewodu pokarmowego w codziennym funkcjonowaniu człowieka?

Ponadto wyjaśnione zostaną pojęcia: prebiotyki, probiotyki, synbiotyki, postbiotyki oraz omówiona zostanie rola mikroorganizmów chorobotwórczych odpowiedzialnych za zakażenia i zatrucia pokarmowe.

Miejsce detencji prewencyjnej, gdzie pozbawiamy ludzi wolności po odbyciu kary dlatego, że sąd uznał je za stwarzające bardzo wysokie zagrożenie dla społeczeństwa, istnieje w Polsce od 2014 r. O nim i problemach z perspektywy poszanowania praw człowieka, oczekiwanych wyrokach ETPC w tej sprawie, opowie dr Ewa Dawidziuk. Jest to temat z zakresu prawa, psychologii, psychiatrii i seksuologii, bo wszystkie te środowiska są włączone w proces umieszczania w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym.

Państwo Polskie różnymi metodami próbuje kształtować historię na nowo. Dotyczy to  różnych wydarzeń historycznych, szczególnie historii najnowszej (Polskiego Państwa Podziemnego, tzw. żołnierzy wyklętych, Zagłady Żydów, ruchu Solidarności).

Kształtowanie polityki historycznej odbywa się też różnymi metodami (zmiany w programach szkolnych, powoływanie specjalnych instytucji obok już istniejących, a nawet wprowadzaniem przepisów karnych). Państwo odnosi sukcesy w dziedzinie kształtowania świadomości historycznej. Ze szkodą dla prawdy i szkodą dla młodego pokolenia Polaków.

Zapoznanie z podstawowymi informacjami dotyczącymi oceny lasu i zasad interpretacji środowiska przyrodniczego na podstawie zdjeć lotniczych. Przykłady wykorzystania zdjeć w ocenie stanu zdrowotnego lasu oraz próba oceny zmian w czasie.

Dla laika nauka to pasmo sukcesów, droga ciągłego postępu prowadzącego od odkrycia do odkrycia czy od jednej błyskotliwej tezy do drugiej. Gdy przyjrzymy się jednak codziennym praktykom badaczy, to otrzymamy obraz znacznie bardziej złożony. Nauka jest miejscem intensywnych interakcji, często także kontrowersji i polemik oraz poszukiwania chwiejnego konsensusu. Sprawa jest jeszcze bardziej skomplikowana w wypadku humanistyki, szczególnie w momencie, gdy jej przedstawiciele stawiają pytania o fundamenty, które z natury rzeczy pozostają kwestią sporną i nierozstrzygalną raz na zawsze.

Redakcje czasopism naukowych muszą godzić sprzeczne oczekiwania. Z jednej strony, dopuszczać do publikacji jedynie artykuły dobrze uzasadnione i osadzone w dotychczasowej wiedzy i interpretacjach. Z drugiej strony, powinny przynosić odważne tezy i nowe perspektywy, przekraczające dominujące sposoby myślenia. W trakcie spotkania przyjrzymy się procesowi redakcyjnemu, szczególnie omawiając recenzowanie tekstów przez specjalistów z danej dziedziny nauki (tzw. peer review). Zastanowimy się nad różnymi modelami recenzowania i ich ograniczeniami. Ponadto pokażemy, w jaki sposób publikacje w czasopismach budują prestiż autorów oraz jakie strategie stosują czasopisma, aby budować swoją pozycję na rynku wydawniczym.

Klasa średnia pozostaje jednym z najważniejszych tematów polskiej sfery publicznej. Stawanie się klasą średnią w czasach transformacji było zarazem obietnicą i obowiązkiem. Klasa średnia miała żyć wedle wzorców nowoczesnego społeczeństwa – zorientowana na dobrobyt, status i konsumpcję. Miała też charakteryzować się pożądanymi w nowej, rynkowej gospodarce cechami – elastycznością i chęcią ciągłego podnoszenia kwalifikacji. Klasa średnia wpisała się w wyobrażenia współczesnej Polski jako siła społeczna: politycy walczą o jej głosy, media zabiegają o jej zainteresowanie, a banki oferują jej kredyt. Powtarzające się spory o klasę średnią w debacie publicznej pokazują jednak, że uczestnikom debaty trudno wskazać taką jej definicję, którą można uczynić wspólną.

Socjologia od dawna toczy spór o klasę średnią, pytając o jej granice, charakter, a nawet o to, czy klasa średnia w ogóle istnieje. Wykład będzie krótkim wprowadzeniem do tych sporów z licznymi nawiązaniami do współczesności. Czy da się z pożytkiem stosować tak wieloznaczne pojęcie?

Film „Droga do Itaki” (reż. Dorota Migas-Mazur) ukazuje w jaki sposób możemy pracować́ włączająco z seniorami, aktywizując to środowisko w sposób różnorodny i partnerski. Głównym założeniem prac dokumentalnych jest ukazanie dialogu międzypokoleniowego pomiędzy starszą i młodszą społecznością̨. Nakładające się̨ na siebie obecnie kryzysy starzenia się̨  społeczeństwa, ekosystemu, gospodarki, społecznego zaufania i solidarności, które z rożną intensywnością̨ dotykają̨ nie tylko Polski, ale całego świata, stawiają̨ przed nami szczególne wyznania.

Uważamy, że odpowiedź, na to co się̨ dzieje, nie może polegać́ jedynie na minimalizowaniu strat, ale powinna stanowić́ konstruktywną wizję budowania nowej, otwartej i demokratycznej wspólnoty i regeneracji sfery publicznej.

Dehumanizacja polega na odmawianiu ludziom człowieczeństwa. W wystąpieniu omówię psychologiczne aspekty dehumanizacji, dlaczego dochodzi do tego procesu, jakie ma funkcje oraz mechanizmy działania. Poruszę także kwestie konsekwencji dehumanizacji dla jej sprawców, ofiar oraz szerszego kontekstu społecznego, a także sposoby przeciwdziałania dehumanizacji.

W latach 60 XX wieku nastąpił początek światowej rewolucji laserowej. Szybki rozwój techniki laserowej zaowocował znaczną poprawą wydajności oraz miniaturyzacją laserów. Jednym z głównych kierunków rozwoju techniki laserowej jest zwiększanie mocy średniej lasera. Obecnie takie urządzenia o mocy rzędu kilowatów najczęściej używane są do laserowej obróbki materiałów oraz od niedawna w celach militarnych jako broń skierowanej energii.  Na spotkaniu omówiona zostanie zasada działania lasera oraz demonstracja efektora laserowego dużej mocy.

Zainspirowani akwarelami prezentowanymi na wystawie czasowej “Ogród mój botaniczny.” Akwarele Diany Długosz-Jasińskiej, podejmiemy próbę stworzenia własnych akwareli botanicznych. Warsztat poprowadzi autorka prac prezentowanych na wystawie czasowej - Diana Długosz-Jasińska – konserwatorka papieru, sprawująca opiekę nad najcenniejszymi zabytkami w Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie.

Projekt Joanny Rajkowskiej „SORRY” to rzeźba - betonowy mur pokryty odłamkami szkła na szczycie, jaki znamy z terenów przygranicznych lub dobrze strzeżonych. Na pierwszy rzut oka mur ma dziwną formę labiryntu, która na wysokości wzroku człowieka jest nieczytelna, stanowi jednak fizyczną barierę nie do pokonania. Dopiero z perspektywy lotu ptaka (np. z drona) lub z okien okolicznych budynków okazuje się, że mur układa się w litery angielskiego słowa „przepraszam” – „SORRY”.

„SORRY” ma być zatem lustrem i pracą sumienia. Jest okrutnym projektem o tym, że społeczeństwa Zachodu (w tym Polska) od pokoleń żyją na kredyt środowiska, innych kultur i przyszłych generacji. I o tym, że nasz model świata obarczony jest fundamentalnym błędem, który zakłada nieustający postęp w środowisku nieograniczonych zasobów. W rezultacie nasz styl życia generuje stan głębokich kryzysów: ekologicznego, ekonomicznego i migracyjnego, których nie da się już powstrzymać.

W czasie warsztatów omówimy różne rodzaje chmur, jakie można obserwować na niebie. Na koniec uczestnicy będą mogli sami wykonać chmurę z waty cukrowej, a następnie ją zjeść

W laboratorium fotoniki kwantowej skupiamy się na kształtowaniu kwantowych impulsów światła w dziedzinie czasu i długości fali. Wykorzystujemy w tym celu materiały, które zmieniają swój współczynnik załamania światła pod wpływem przyłożonego napięcia lub zależnie od natężenia światła, aby w ten sposób umożliwić efektywną transmisję informacji kwantowej, współpracę urządzeń kwantowych czy podnieść dokładność pomiarów optycznych.

Korzystamy z nich codziennie i często nieświadomie - żeby przytwierdzić notatki do lodówki, zamknąć szafkę lub zapisać zdjęcia na dysku twardym. Mowa o magnesach. Istnieje duża różnorodność materiałów magnetycznych, a wśród nich są również antyferromagnetyki, które do niedawna nie wzbudzały dużego zainteresowania naukowców i wydawały się bezużyteczne.

Naukaoklimacie.pl to tworzona we współpracy z naukowcami strona popularyzująca wiedzę o klimacie. Podczas Festiwalu Nauki jej twórcy zapraszają do udziału w quizach z nagrodami. To okazja, żeby poznać różnicę pomiędzy pogodą i klimatem, dowiedzieć się, jakie zjawiska kształtują klimat Ziemi i dlaczego mamy obecnie do czynienia z globalnym ociepleniem.

Wykład z pokazami. Naczynie z woda na obrotowym stole – symulacja zjawisk w atmosferze i oceanie.

W czasie wykładu przedstawione będą unikatowe wyniki badań higroskopijności aerozolu w Polsce. Efekt ten jest związany z kondensacją pary wodnej na aerozolu w warunkach wysokiej wilgotności względnej powietrza i zależy od składu chemicznego cząstek.

W czasie wykładu w przystępny i ciekawy sposób omówiony zostanie cały proces technologiczny, dzięki któremu kawałek niepozornego krzemu  można zmienić w potężne urządzenie obliczeniowe, czyli mikroprocesor. Jego składowe elementy mają rozmiary mniejsze, niż długość fali światła użytego do ich wytworzenia.

Wyjazd do astronomicznej stacji obserwacyjnej w Ostrowiku pod Warszawą. Na miejscu będzie można zobaczyć teleskop, posłuchać popularyzujących wykładów na tematy astronomiczne, popatrzeć w niebo i posilić się przy ognisku.

Opowiemy o budowie, zasadzie działania i zastosowaniach reaktorów jądrowych. Reaktory energetyczne zostaną omówione z wykorzystaniem aplikacji komputerowej prezentującej działanie elektrowni jądrowej. Goście, w ramach wstępu do rozmowy o energetyce jądrowej, będą mogli wygenerować prąd siłą mięśni swoich nóg. Wytworzona energia oraz moc generowanego prądu zostaną poddane szacunkowej analizie i porównane z zapotrzebowaniem Polski na energię elektryczną. Na przykładzie polskiego reaktora MARIA omówione zostaną zastosowania reaktorów badawczych. Przy okazji goście będą mogli wczuć się w rolę pracownika takiego reaktora - spakują radioizotopy do pojemników transportowych korzystając z manipulatora i komory gorącej (wykorzystując, oczywiście, modelowe odpowiedniki wspomnianych elementów). Mówiąc o kwestii bezpieczeństwa takiego pracownika zademonstrujemy skuteczność różnego rodzaju osłon chroniących przed promieniowaniem, a także zaproponujemy gościom zbadanie dłoni na bramce radiometrycznej. Jako trzeci rodzaj reaktorów omówimy wysokotemperaturowe reaktory chłodzone gazem. Omówimy plany wdrożenia takich reaktorów do polskiego przemysłu – rolą tych reaktorów ma być dostarczanie zakładom ciepła procesowego.

Neutrina to cząstki elementarne o wielu ciekawych właściwościach. Jedną z właściwości cząstek elementarnych, między innymi również neutrin jest to, że się "wiercą". Oczywiście fizycy opisując neutrina nie mówią, że one "się wiercą", ale że mają specjalną własność kwantową zwaną spinem. Na wykładzie opowiem Państwu na czym to polega, oraz przedstawię różne symetrie występujące w świecie neutrin. Wszystko to ma na celu pokazanie Państwu czym się na co dzień zajmujemy w międzynarodowych eksperymentach neutrinowych w Japonii, w których grupy polskie biorą od wielu lat udział. Mam tu namyśli eksperymenty T2K oraz Super-Kamiokande zlokalizowane na wyspie Honsiu w Japonii, które dostarczyły wiele ciekawych wyników na temat przemiany neutrin różnego rodzaju. Kilka słów będzie również powiedziane o przyszłym planowanym eksperymencie Hyper-Kamiokande, w którym Polacy również biorą udział.

Dzieci poznają zasady komponowania zdrowego posiłku oraz budowy Piramidy i Talerza Zdrowego Żywienia. W części praktycznej dzieci stworzą zbilansowany talerz, przyporządkują produkty do odpowiednich stopni piramidy żywieniowej oraz będą rozpoznawać owoce i warzywa ukryte w skrzyniach.