Uniwersytet Warszawski

Spotkanie zawiera w sobie wstęp dotyczący podstaw lingwistyki korpusowej, analizy tekstów przez oprogramowanie, zapoznaje z pojeciami stylometrii i modalności i wyjasnia praktyczne zastosowania dla tego typu badań. Dalej nastąpi prezentacja wyników analiz różnorodnych tekstów od muzyki countru poprzez blogi i literature piękną do przemowień, artykułów naukowych i tekstów prasowych oraz tekstów generowanych przez sztuczną inteligencję.

Które media są bardziej ekspresyjne? Jaka moda króluje w amerykańskim rapie? Co jest lepsze: hip-hop czy disco polo? Które przemówienia są treściwe i przyjemne w odbiorze? No i jak odróżnić teksty ludzi o generowanych komputerowo. Badania korpusowe w praktyce dla każdego wraz z garścią wskazówek do samodzielnego stosowania.

Jak sztuczna inteligencja może wspomóc firmy z branży handlowej w relacjach z klientami, optymalizacji łańcucha dostaw, zarządzaniu wiedzą?

Obecnie przedsiębiorstwa w Unii Europejskiej wykazują bardzo niski wskaźnik wdrażania nowoczesnych technologii cyfrowych, takich jak sztuczna inteligencja. Tymczasem globalny rynek sztucznej inteligencji w handlu detalicznym ma rosnąć o średnio 35% rocznie w ciągu najbliższych pięciu lat. Jak jest teraz? Jaki obraz widać, gdy spojrzy się na sektor z bliska? W trakcie wykładu przyjrzymy się temu w kontekście wyników badań międzynarodowego projektu INAIR - INcreasing the uptake of AI technology in Retail. W ramach tego badania w ciągu ostatnich kilku miesięcy analizowaliśmy bardzo zróżnicowane dane (w tym np. tysiące ofert pracy z kilku krajów europejskich), rozmawialiśmy z ekspertami z branży, właścicielami i menedżerami sklepów, osobami wdrażającymi technologie AI dla firm zajmujących się handlem. Na bazie tych badań opowiemy m.in. o tym jaki potencjał widzą w AI ludzie pracujący w branży lub wspierający detalistów we wdrażaniu różnych rozwiązań takich jak np. chatboty, wirtualni asystenci czy narzędzia do optymalizacji zamówień czy prognozowania popytu, jak postrzegają szanse, bariery i zagrożenia, ale też proces wdrażania technologii w małych firmach.

Celem projektu INAIR jest zmniejszenie luki kompetencyjnej związanej z technologiami AI w europejskich mikro, małych i średnich firmach zajmujących się sprzedażą detaliczną. Wykorzystanie AI ma pomóc im w bardziej ekologicznymi prowadzeniu biznesu oraz podnoszeniu konkurencyjności na rynku globalnym i zachęcamy przy okazji do odwiedzenia strony projektu: https://www.ai4retail.eu/pl/ żeby dowiedzieć się więcej.

During the course of this lecture, the audience will have the opportunity to interact with copies of different objects from ancient Egypt.

The goal of this lecture is to introduce people to the concepts of ‘talking objects’ from ancient Egypt, that is the idea that all archaeological finds ‘speak for themselves’ if one lets them. The notion of how they could possibly ‘speak’ to ancient Egyptians will also be demonstrated through explaining the ancient settings of the objects.

Special attention will be paid to the material the objects are made out of, as these give a great detail of information about the intentions of Egyptians about the purpose of the objects.

Do polskich szkół uczęszcza co raz więcej dzieci migranckich. Ich liczba zauważalnie wzrosła po ataku Rosji na Ukrainę w 2022 roku, gdy polskie szkoły przyjęły licznych uczniów uciekających przed wojną. Już od 2010 roku w systemie oświaty funkcjonuje rola pomocy nauczyciela, a od roku szkolnego 2024/25 Prawo oświatowe uwzględnia również rolę asystenta międzykulturowego, choć nazwa ta funkcjonuje w polskiej oświacie już od kilku lat. W ubiegłych dwóch latach szkolnych w polskich szkołach pracowało około tysiąca osób zatrudnionych jako asystenci międzykulturowi, przede wszystkim pochodzący z Ukrainy ale nie tylko. Najważniejszą kwalifikacją do podjęcia tej funkcji jest umiejętność posługiwania się językiem kraju pochodzenia uczniów. Na Uniwersytecie Warszawskim zarówno prowadzimy badania dotyczące funkcjonowania asystentury międzykulturowej w szkołach jak i prowadzimy kształcenie asystentów i asystentek wspierając ich w pracy zawodowej. Podczas wykładu pokażemy polską szkołę z perspektywy jej uczniów i pracowników, którzy pochodzą z innych krajów. Opowiemy o wyzwaniach, przed którymi stają uczniowie migranci, szkoła i system oświaty jako całość. Pokażemy jak asystenci pośredniczą w kontaktach ze społecznością migrancką, pomagają opanowywać język polski, pomagają w nauce, odciążają kadrę szkoły, wyjaśniają pojawiające się różnice kulturowe, rozwiązują sytuacje konfliktowe i reagują na sytuacje gorszego traktowania, wspierają w procesie adaptacji oraz stają się wzorami (role models) dla dzieci i młodzieży.

Z pewnością nie podoba Wam się, że w społeczeństwie „równych szans” tak niewielu może dojść do prawdziwego bogactwa, a tak wielu zmagać się musi z rzeczywistym ubóstwem. I nieraz zastanawialiście się jakie są przyczyny tej rażącej nierówności, sądząc, że znacie wszystkie jej konsekwencje. Czy jednak kiedykolwiek zadaliście sobie pytanie, co właściwie oznacza być bogatym a co biednym? Czy ogólnie przyjęte wskaźniki odpowiadają doświadczanej na co dzień rzeczywistości czy raczej same okazują się zarazem zbyt bogate i zbyt ubogie? A może nadmiar ma też swoje niedobory, a brak okazuje się zbytkiem?

Buen vivir, czyli dobre życie, to idea wywodząca się tradycji rdzennych mieszkańców_ek Ameryki Łacińskiej. Zyskuje coraz szerszą popularność jako alternatywna wizja rozwoju lub wręcz alternatywa dla rozwoju, m.in. zapisano ją w konstytucjach Boliwii i Ekwadoru.

Podczas naszego spotkania spróbujemy odpowiedzieć na pytania: Co oznacza „dobre życie”? Jakie relacje pomiędzy człowiekiem a przyrodą zakłada? Na czym polega taka koncepcja równowagi środowiskowej? Jaki ma potencjał we współczesnym świecie, stojącym w obliczu katastrofy klimatycznej?

Wykład jest organizowany w ramach projektu "Idee postępu i rozwoju w kontekście kryzysu klimatycznego w filozofii peryferyjnej w XXI wieku", Narodowe Centrum Nauki, nr projektu 2021/43/B/HS1/03354.

Chemiczny plac zabaw to niezwykłe doświadczenia chemiczne wykonywane przez najmłodszych z asystą opiekuna. Adresatami są dzieci w wieku 4-8 lat. Eksperymenty w ramach proponowanych warsztatów dopasowane są do wiedzy i umiejętności uczestników. W trakcie zajęć wykorzystane zostaną w pełni  bezpieczne odczynniki i materiały, głównie artykuły gospodarstwa domowego. Podczas warsztatów dzieci zapoznają się z niezwykłym światem chemii. Samodzielnie będą wykonywać eksperymenty, które przybliżą im tajemnice otaczającego nas świata. Podczas zajęć będą miały możliwość stworzenia sztucznego śniegu, sensorycznej masy plastycznej, kolorowej „magmy”, oraz "skaczącej kukurydzy". Bawiąc się,  poznają podstawowe prawa nauk ścisłych. Chemiczny plac zabaw to doskonały sposób na poszerzenie wiedzy i zainteresowań, rozbudzenie pasji do nauki a jednocześnie wyśmienitą zabawę. 

Słowo karnawał najczęściej przywołuje obrazy żywiołowych parad, tak charakterystycznych dla Wenecji i Rio-de-Janeiro. Zapomina się przy tym, że karnawał był i jest świętowany także w Polsce. W Wielkopolsce, na Śląsku, Kujawach czy Mazowszu przetrwały tradycje obchodów karnawałowych i zwyczaje zapustne.

Zapraszam na wykład o karnawale na Kujawach. Opowiemm o swoich badaniach terenowych w okolicach Włocławka i Brześcia Kujawskiego w latach 2021-2024. Były one prowadzone we współpracy ze studentami IEiAK UW i z panią doktor Katarzyną Waszczyńską. Ich owocem jest książka „Zapusty na Kujawach. Szkice etnograficzne” (2023).

W badanym terenie świętowanie zapustów związane jest z chodzeniem z kozą oraz zabawą – podkoziołkiem. Najbardziej widowiskowe są jednak grupy zapustne, które odwiedzają domy i instytucje. Kozy jest główną postacią w badanych grupach przebierańców i co ciekawe jej wygląd nie zmienił się w stosunku do tego opisanego przez Oskara Kolberga w 1867 r. Do podstawowego składu grupy zapustnej należą również: bocian, koń, Siora (Żydówka), Żyd i państwo młodzi. Z czasem dołączyli do nich Cygan, postać dwoista, czyli żywy na umarłym (albo chłop na babie), a w niektórych miejscowościach także niedźwiedź, śmierć, diabeł, kominiarz i policjant. Poszerzanie składu grupy zapustnej, zwanej kozą – tak samo jak główna postać, o nowe figury oraz zwielokrotnianie już tych obecnych, np. liczby Żydów, diabłów, dowodzi inwencji twórczej osób zaangażowanych w chodzenie z kozą, ale także zmian w postrzeganiu roli zapustników.

Ważnym wydarzeniem dla zwyczajów zapustnych na Kujawach był wpis „Tradycji chodzenia z Kozą na Kujawach” na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w 2020 r. Taki wpis dowodzi, że dane zjawisko kulturowe jest żywe, a co więcej, zgłoszenia mogą dokonać tylko osoby bezpośrednio z nim związane i uważające je za istotne dla swojego poczucia tożsamości. W czasie wykładu zastanowimy się nad kwestiami żywotności niematerialnego dziedzictwa kulturowego na przykładzie karnawału na Kujawach.

Tematem będą tradycje żywieniowe w Turcji. Omówione zostaną posiłki (śniadanie, obiad, kolacja) i potrawy (zupy, mięsa, przystawki, słodycze), których spożywanie i przyrządzanie stanowi podstawową wiedzę wyniesioną z domu. 

Oddzielny temat stanowić będą napoje, głównie kawa i herbata, których przygotowanie jest podstawową umiejętnością kobiety tureckiej. Odpowiednie parzenie i serwowanie tych napojów towarzyszy wszystkim istotnym ceremoniom, a także obyczajowości dnia codziennego i stanowi istotny element kultury tureckiej.

Wspomniana również będzie kultura spożywania napojów alkoholowych - lokale, sposób serwowania.

Muzyka i język charakteryzują się określoną strukturą, posiadają rytm oraz oparte są na zbiorze zasad. Obydwa systemy zależą też od przetwarzania neuronowego w obrębie kory słuchowej. Chociaż organizacja struktur dźwiękowych w muzyce nie może być porównywana w stosunku jeden do jednego z hierarchią jednostek w języku, to wykorzystanie podobieństw może okazać się pomocne na zajęciach języków obcych. Muzyka nie jest w dostatecznym stopniu wykorzystywana na zajęciach językowych, a jej wartość edukacyjna jest niedoceniania. Pierwszy powód determinują, często nieuzasadnione, obawy nauczycieli co do poprawności warstwy leksykalnej, na przykład w piosenkach. . Drugi argument jest niejednokrotnie podnoszony w kontekście ograniczonego czasu przeznaczonego na zajęcia i braku przekonania, czy ten cenny czas powinien być przeznaczony na wykorzystanie muzyki –narzędzia dydaktycznego, co do wartości którego nauczyciele nie mają pełnego przekonania. Z pomocą mogą przyjść badania neurolingwistyczne i neurokognitywne, którym przyjrzymy się podczas wykładu interaktywnego i postaramy się przełożyć ich wyniki na praktykę językową.

Spotkanie poświęcone jest problemom językowych na Ukrainie oraz Ukraińców mieszkających w Polsce. Prowadzące opowiedzą krótko o sytuacji językowej na Ukrainie, wyjaśnią, czemu w dalszym ciągu z ust Ukraińców tak często słyszy się język rosyjski.

Pokażą, czym jest surżyk i jak sobie z nim radzić.

Opowiedzą też o różnicach między rosyjskim na poziomie fonetycznym, graficznym, leksycznym. Spotkanie będzie też okazją do zapoznania się z cyrylicą, tak by móc zacząć czytać po ukraińsku, a także poznania podstawowych słów w języku ukraińskim.

Powszechnym i słusznym oczekiwaniem obywateli jest prowadzenie polityki opartej na wiedzy. Szczególnie staje się to oczywiste, gdy mowa o kwestiach, przy których bez nauki nie mielibyśmy jasnego obrazu problemu, któremu chcemy sprostać, i bylibyśmy bezradni, jeśli chodzi o konieczne do przedsięwzięcia środki. Przypadkami takich zjawisk mogą być globalne ocieplenie i pandemia COVID-19. Czy rozwiązaniem problemów współczesnego świata byłoby oddanie sterów w ręce ekspertów? Jakie wiążą się z tym zagrożenia? Dlaczego nauka jest postrzegana przez wielu jako równie stronnicza jak polityka? W swoim wykładzie przedstawię napięcia, które rodzą się między ekspertami, politykami i opinią publiczną, oraz wyjaśnię ich źródła.

Na zajęciach sprawdzimy czy reklamy środków codziennego użytku, z którymi powszechnie spotykamy się w mediach, są prawdziwe. Zastanowimy się czy ich działanie i skuteczność została prawidłowo przedstawiona w przekazie medialnym, a następnie zweryfikujemy swoje hipotezy z zastosowaniem metody naukowej.

Przesypiamy prawie jedną trzecią naszego życia. Lecz nie jest to czas zmarnowany. Wykorzystujemy go m.in. na regenerację fizyczną, regulację nastroju oraz regenerację mózgu i konsolidację pamięci. Zbyt krótki czas snu lub jego zaburzenia wpływają negatywnie nie tylko na funkcje poznawcze i naszą wydajność, ale także na zachorowalność i śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych. Istnieje coraz więcej dowodów na to, że osoby, które śpią zbyt krótko lub zaburzają swoje rytmy dobowe mają również większe ryzyko zwiększania masy ciała i rozwoju otyłości. Wykład podsumowuje dotychczasową wiedzę naukową na temat zależności między długością/jakością snu a rozwojem otyłości.

Zwierzęta niebędące ludźmi są w Polsce chronione na trzy sposoby: humanitarnie (ze względu na ich inherentną wartość etyczną), gatunkowo (ze względu na potrzebę konserwacji przyrody i zachowanie bioróżnorodności) i użytkowo (ze względu na korzyści dla człowieka). W konsekwencji refleksja nad prawem zwierząt odnosi się zazwyczaj do skuteczności przepisów wyznaczających wymienione formy ochrony, ewentualnie do ich aksjologicznej sprzeczności. Wydaje się jednak, że w pierwszym rzędzie należałoby się zastanowić, czy zwierzę może i powinno być podmiotem prawa (skoro już rozpoznaliśmy jego podmiotowość etyczną), a jeśli tak – to czy ma to być każde zwierzę oraz jak ułożyć relacje pomiędzy ludźmi a zwierzętami. Etyka, prawo i polityka wyznaczają tym samym ramy sprawiedliwości międzygatunkowej, o której opowie dr hab. Cezary Błaszczyk z Centrum Prawa Ochrony Zwierząt i Przyrody WPiA UW.

W debacie tej zmierzą się filozofowie reprezentujący różne podejścia. Będą argumentować (i zbijać argumenty swoich adwersarzy), próbując przekonać nas, jak odpowiedzieć na pytanie o początek i koniec życia. Uwzględnią m.in. zagadnienie, czy jest to kwestia faktów, czy konwencji. Zobaczymy też, czy ograniczą się do pytania o życie jako fakt biologiczny, czy pytanie to potraktują znacznie szerzej... Serdecznie zapraszamy!

Finlandia od lat wygrywa w rankingu na najszczęśliwszy kraj świata – w 2024 roku zdobyła ten tytuł po raz siódmy z rzędu. Na wykładzie odpowiemy sobie na pytanie, co to jest World Happiness Report i co bada, a także co sprawia, że Finowie czują się szczęśliwi i mają poczucie sensu życia. Omówimy także najważniejsze wartości i sposób życia Finów. Dowiemy się, jak kanadyjska dziennikarka odnalazła w Finlandii utracone szczęście, co to jest sisu, i dlaczego jest nazywane fińską sztuką życia przez Emilię Lahti. Poznamy także, jak definiuje szczęście i sens życia fiński filozof i badacz szczęścia Frank Martela. Na końcu spróbujemy zdefiniować, czym jest szczęście, odwołując się do słów fińskiego pisarza Petriego Tamminena.

Zwoje malarskie w sztuce buddyjskiej Tybetu i Mongolii zajmują szczególne miejsce. Przekazują to, co może wyrazić także rzeźba lub architektura, w tym przewodnią ideę buddyzmu dążenia do stanu oświecenia (oświecenie oznacza wydostanie się ze świata, który zasadza się na postrzeganiu za pomocą naszych zmysłów, w tym zmysłu dotyku). Oferują jednak znacznie więcej niż inne środki wyrazu artystycznego, głównie dzięki niemal nieograniczonym możliwościom narracyjnym. 

Buddyści doszli do perfekcji opowiadania - z pomocą zmysłów - o tym, co zmysłom umyka. Zapraszam zatem do opowieści o zapierających dech w piersiach arcydziełach sztuki tybetańskiej i mongolskiej, ale i do opowieści o narracjach, które są ich przedmiotem. Dotkniemy wspólnie niedotykalnego!

Skąd wiemy, że świat materialny jest zbudowany z atomów, a nie z czegoś ciągłego, co starożytni nazwali żywiołami? Wbrew nazwie, oznaczającej coś niepodzielnego, atomy są bardzo złożonymi tworami, które wciąż staramy się lepiej zrozumieć. Jest też we wszechświecie całkiem sporo obiektów, które nie są zbudowane z atomów. Naszymi opowieściami i pokazami spróbujemy nieco przybliżyć tę tematykę.

Zajęcia dla dzieci z klas 1-3 w czasie których uczestnicy zbudują proste układy elektroniczne z wykorzystaniem diod LED, czujników, brzęczka czy potencjometru. Dzieci pracują na specjalnie przygotowanych płytkach, na których zostały już wpięte pewne elementy. Na zajęciach dowiedzą się co to jest prąd i do czego służy oraz jak można go wykorzystać w rożnych układach elektronicznych. Dzieci uczą się poprzez zabawę oraz nabywają nowe doświadczenia i umiejętności.

Białka są składnikami wszystkich żywych komórek, a ich nieustanna praca zapewnia prawidłowe funkcjonowanie całych organizmów. Naukowcy starają się zgłębić tajniki białek, aby jak najlepiej zrozumieć mechanizmy komórkowe, w tym te odpowiedzialne za procesy chorobowe. Z drugiej strony, białka są wykorzystywane jako leki (np. insulina), a dzięki swoim zróżnicowanym właściwościom znajdują zastosowanie także w przemyśle, np. spożywczym i chemicznym. Zarówno niektóre cele badawcze (coraz lepsze poznawanie białek), jak i praktyczne zastosowania przemysłowe wymagają uzyskania wyizolowanych białek, oczyszczonych od innych składników komórkowych. W trakcie zajęć opowiemy o tym, jak skłonić bakterie, by produkowały dowolne (nawet ludzkie) białko oraz zaprezentujemy wybrane metody, które naukowcy stosują na co dzień do otrzymywania białek, ich oczyszczania i podstawowej analizy. W trakcie lekcji  uczniowie będą również mogli w kilkuosobowych zespołach własnoręcznie przeprowadzić prostą procedurę eksperymentalną

Jednorożce, hipogryfy, syreny, smoki i wiele innych – wszystkie one zamieszkują karty kilkusetletnich ksiąg i czekają na odkrycie przez młodych czytelników. Zapraszamy na magiczną przygodę, podczas której uczestnicy będą poszukiwać w starych drukach istot, które znają np. z książek J. K. Rowling, C. S. Lewisa czy J. R. R. Tolkiena, ale też z popularnych filmów i seriali. Podczas zajęć–warsztatów dzieci będą oglądać kilkusetletnie księgi, rozpoznawać przedstawione na ilustracjach magiczne zwierzęta, a także samodzielnie tworzyć fantastyczne hybrydy w oparciu o materiały bazujące na oglądanych ilustracjach. Lekcja ma na celu pobudzenie ciekawości poznawczej i wyobraźni najmłodszych czytelników, promocję czytelnictwa oraz zachęcenie do kolejnych wizyt w bibliotekach i muzeach. 

Jesteś ekspertem od zadawania pytań, na które nie ma łatwych odpowiedzi? Uchodzisz za znawcę myśli filozoficznej? A może dopiero rozpoczynasz swoją przygodę z filozofią? Niezależnie od stopnia zaawansowania – wszystkich miłośników myślenia zapraszamy do udziału w Filozoficznej Grze Terenowej. W niecodzienny, aktywny sposób będziecie mogli poszerzyć swoją wiedzę filozoficzną oraz sprawdzić się w logicznym myśleniu i argumentacji. Podzieleni na drużyny odkryjecie zakamarki Kampusu Głównego Uniwersytetu Warszawskiego, spotykając po drodze filozofów z różnych epok i mierząc się z rozmaitymi filozoficznymi wyzwaniami.

Jak co roku, start i zakończenie - na Małym Dziedzińcu UW (po przejściu przez Bramę Główną UW, skręcamy w małą bramę po prawej).

Lekcja, w formie interaktywnego - w miarę możliwości - wykładu przedstawia sposoby wykorzystania fotografii w badaniach geologicznych, począwszy od pierwszych fotografii i dagerotypów do dnia dzisiejszego.