wykład

Jan Długosz rozpoczął pisanie monumentalnego dzieła "Roczniki, czyli kroniki słynnego Królewstwa Polskiego" w 1455 roku, a obejmują one okres od 1038 do 1480 roku. Jako duchowny, a następnie pełnomocnik króla KAzimierza Jagiellończyka miał dostęp do źródeł do których inni kronikarze nie mieli dostępu, m. in. do kancelarii królewskiej, Czy jednak Jan Długosz mógł tworzyć kroniki obiektywnie, bez odnoszenia się do aktualnej sytuacji? Jaki obraz Polski wyłania się z jego dzieła?

Prelekcja poświęcona będzie największym podwodnym odkryciom archeologicznym na Morzu Bałtyckim. Odżyją wspomnienia tak wspaniałych odkryć wraków szwedzkich okrętów, jak  galeon "Wasa", który zatonął w rok po bitwie oliwskiej, a o przyczyny jego katastrofy do dziś spierają się badacze czy blisko pół wieku późniejszy "Kronan". Podjęty będzie także temat nowych odkryć, doskonale zachowanych wraków znajdujących się na dużych głębokościach: XVI w. "Mars" czy tajemniczy wrak Karlso. Nie zabraknie wątków polskich, w tym tajemniczego XVIII w. wraku wiozącego ładunek szwedzkich dział. Prelegent spróbuje wskazać perspektywy, jakie niosą ze sobą badania na Bałtyku.

Historia ujarzmiania ognia przez człowieka, jako jedna z najważniejszych rewolucji technologicznych w dziejach ludzkości. Jak człowiekowi udało sie panować ogień - kto to był, gdzie, jak rozniecano, czym, jakimi sposobami? Rola, znaczenie oraz wierzenia związane z ogniem. Uczestnicy podejmą próbę rozniecenia ognia pradziejowymi technikami.

Opowieść o życiu Wandy z Bagińskich Pisarkowej- Chaciewiczowej "Tamary", żołnierza Polskiej Organizacji Wojskowej, gorącej patriotki, odznaczającej się niezwykłym bohaterstwem i poświęceniem oraz członków jej najbliższej rodziny, na tle tragicznych losów Rzeczypospolitej, Historia oparta jest na rękopiśmiennych wspomnieniach z okresu I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej oraz opowieściach rodzinnych.

Uczestnicy zajęć poznają realia początków II wojny światowej, które zostaną przybliżone z wykorzystaniem gier edukacyjnych IPN (m. in. Pamięć 39, 111), prezentacji multimedialnej i środków audiowizualnych. Uczniowie dowiedzą się jak wyglądał początek II wojny światowej. Informacje będą przekazane z pomocą prezentacji multimedialnej. Aby utrwalić informacje, uczniowie zagrają w grę edukacyjną IPN typu memory - Pamięć '39, która w przystępny dla młodego ucznia sposób pozwala poszerzyć wiedzę o kampanii wrześniowej. Uczniowie dowiedzą się również o Brygadzie Pościgowej, która broniła nieba nad Warszawą w pierwszych dniach wojny i zagrają w grę 111, inspirowaną walkiami 111 Eskadry Pościgowej.

 Zajęcia dotyczące ostatniej dekady PRL-u w formie przystępnej dla młodego uczestnika. Przybliżą ważne wydarzenia i postaci historyczne lat 80., uczestnicy dowiedzą się na czym polegała gospodarka socjalistyczna, jak wyglądało życie codzienne tamtego okresu. Będą mieli okazję zagrać w planszowe gry historyczne wydnae przez IPN: Kolejkę i Reglamentację. Zajęcia będa przeprowadzone z użyciem prezentacji multimedialnej i materiałów audiowizualnych.

Wykład pokazuje powstawanie i funkcjonowanie w dawnej Rzeczypospolitej legend o mordzie rytualnym – rzekomych zbrodniach dokonywanych przez Żydów na chrześcijanach. Legendy takie posiadały podobny schemat i podobne treści symboliczne, często także były wręcz powieleniem wcześniejszych opowieści. Legendy o mordach rytualnych stanowiły ważny wątek literatury antyżydowskiej, powstającej głównie w kręgach mieszczańskich i kościelnych. Na przykładzie Gabriela Zabłudowskiego, ofiary rzekomego mordu rytualnego z końca XVII wieku i późniejszego świętego, wykład pokazuje także utrzymywanie się pozostałości takich legend do dnia dzisiejszego.

Jak wyglądało życie codzienne ludzi w środkowej epoce kamienia (mezolicie). Jak wówczas zdobywano żywność, na jaką zwierzynę polowano, jaką posługiwano się bronią, z czego była wykonywana, jak łowiono ryby, przy pomocy jakich sprzętów, co to jest więcierz, do czego służył harpun a także co to jest magia myśliwska odpowiedzi na te i inne problemy bedzie można poznać podczas zajęć.

Twórcy filmowi często odżegnują się od jakiegokolwiek zaangażowania politycznego, utrzymując, że filmowiec-artysta zajmuje się wyłącznie sztuką, która rządzi się własnymi prawami. Wykład/Warsztat ma na celu ukazanie, często nieoczywistych, związków między filmem a polityką oraz zwrócenie uwagi na to, w jaki sposób twórcy filmowi przyczyniają się do powielania określonych wizji przeszłości danego narodu lub kraju. W trakcie zajęć postaramy się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób oficjalna rosyjska polityka pamięci wpływa na kształt niektórych obrazów filmowych. Przyjrzymy się filmom nakręconym po 2000 roku. Omówimy przykłady filmów historycznych, problematyzujących zamierzchłą przeszłość w sposób na wpół baśniowy (m.in. Kniaź Włodzimierz, Taras Bulba, 1612) oraz tych skupiających się na historii XX wieku (m.in. Twierdza brzeska, Mecz, Kandahar). Spróbujemy określić wyłaniający się z nich obraz Rosji.

Wykład poświęcony jest operze na głosy chłopięce Benjamina Brittena „The Golden Vanity” jako przykładowi utworu kultury wysokiej inspirowanego folklorem. Punktem wyjścia będzie omówienie ballady jako gatunku i jej miejsca w dziejach kultury angielskiej, ilustrowane różnorodnymi wersjami i wykonaniami ballady „The Golden Vanity”, która była źródłem inspiracji dla kompozytora. Przedstawiona zostanie analiza prawdopodobnych źródeł historycznych przedstawionych w niej wydarzeń. Omówiona zostanie sama opera, jej kompozytor i autor libretta, a także możliwe interpretacje i jej miejsce w twórczości Brittena, w tym działalność edukacyjna kompozytora. W szerszym kontekście wykład poświęcony będzie związkom kultury popularnej i wysokiej w dziejach kultury brytyjskiej. Utwór ze słyszenia jest na pewno znany wielu Polakom, niezależnie od wieku i muzycznych upodobań.

CIA Ministerstwem Kultury? Tak właśnie, cokolwiek cynicznie, określił rolę jaką amerykańska agencja wywiadowcza odgrywała w propagandowej walce między Wschodem a Zachodem, George Kennan, „ojciec chrzestny” sponsorowanego przez CIA Komitetu Wolnej Europy (The National Committee for a Free Europe/Free Europe Committee), zimnowojennej organizacji nadzorującej m.in. działalność Radia Wolna Europa (Free Europe Radio) oraz Wydawnictwa Wolna Europa (Free Europe Press). CIA, jak i finansowane przez nią quasi pozarządowe fundacje i wydawnictwa, miała niejawny, lecz istotny wpływ na to, jaką literaturę tłumaczono z języka polskiego i wydawano w angielskim i innych językach zachodnich w latach 1945-1989. W „ostoi wolnego słowa”, jaką oficjalnie mianowała się Ameryka, tajne finansowanie przekładów antykomunistycznej polskiej literatury często szło w parze z niejawną cenzurą, polegającą na usuwaniu „niewygodnych” fragmentów z przekładanych dzieł w ich nowej, zachodniojęzycznej wersji, lub na zawężaniu antytotalitarnej wymowy utworów do ich jednoznacznej, antykomunistycznej interpretacji. 

Wykład poświęcony omenom, niezwykłym zjawiskom obserwowanym na niebie i ziemi, którym w dawnej kulturze przypisywano pochodzenie nadprzyrodzone i w których doszukiwano się ukrytych znaczeń. Ich rolę często odgrywały najróżniejsze zwierzęta z racji ich związków ze światem niewidzialnym.

Pamięć to jedna z najważniejszych cech naszego intelektu. Zdolność do zapamiętywania osób, informacji, sytuacji i zdarzeń  decyduje o  sukcesie w szkole, w pracy, w kontaktach z ludźmi. Zawartość naszej pamięci – nasze wspomnienia – są najważniejszą cechą, która identyfikujeczłowieka, mnie – jako – mnie.

Każde wspomnienie zostawia w mózgu ślad. Coraz skuteczniej potrafimy go odnajdywać. Potrafimy nawet  zrobić w laboratorium  sztuczny ślad pamięciowy; wspomnienie o zdarzeniu, którego nie było. Czy, w  normalnym życiu,  wspominamy zdarzenia, których nie było?  Jakie procesy neuronalne leżą u podłoża takich zjawisk?

Czy zniekształcenia tego typu dotyczą tylko jednostek, czy może także grup? Kulturoznawcy, socjolodzy, historycy potwierdzają dziś, że społeczeństwa również mają zdolność zapamiętywania, a co za tym idzie mogą pamiętać „dobrze” i „źle”, mogą też zapominać.  Co więcej, specjaliści ci twierdzą, że nasza własna, prywatna pamięć jest w znacznej mierze społecznie kształtowana.

O istocie pamięci i zapominania także w kontekście polsko-żydowskiej historii dyskutować będą: neurobiolog dr hab. Katarzyna Radwańska, biochemik prof. Jerzy Vetulani, historyk prof. Marcin Kula i kulturoznawca prof. Katarzyna Kaniowska.

Fascynujące  legendy i dramatyczne wydarzenia w pięknych i egzotycznych krajobrazach - tym charakteryzuje się historia i rzeczywistość Filipin. Od czasu odkrycia archipelagu przez Hiszpanów, losy kraju i jego mieszkańców to ciąg wydarzeń i procesów, z których każde miało swoją niepowtarzalną dramaturgię i dynamikę i mogłoby dostarczyć scenariusza do wspaniałego filmu przygodowego. Dzisiejsze Filipiny wchodzą na ścieżkę  dynamicznego rozwoju, goniąc swoich sąsiadów i stwarzając możliwości dla handlu i inwestycji. Otwierają się na rozwój współpracy międzynarodowej i turystyki. Muszą jednak równocześnie stawiać czoła różnicom w dochodach, wielkiej biedzie części ludności, terroryzmowi islamskiemu i katastrofom naturalnym. Pomimo odległości geograficznej wiele jest elementów podobnych między Polską a Filipinami - żarliwa wiara katolicka większości narodu, wielkie nadzieje obudzone potężnymi ruchami społecznymi - dziś gasnące, potężni, asertywni  i trudno przewidywalni sąsiedzi, i na koniec ci sami  wszechpotężni Wielcy Bracia zza oceanu, ingerujący wszędzie i we wszystko. Nie ma ciekawszego  kraju azjatyckiego dla nas Polaków.

Wyład w ramach cyklu: SPOTKANIA AZJATYCKIE

Spotkanie dotyczyć będzie fotografii utrwalonej na szklanych negatywach. Zaprezentowane zostaną najstarsze zbiory fotograficzne z kolekcji PME, na ich przykładzie zostanie omówiona historia fotografii. Wspólnie z uczestnikami będziemy zastanawiać się nad możliwościami dokumentacyjnymi fotografii (dawniej i dziś), rozważać, jakim rodzajem dokumentu, źródłem są fotografie o tematyce etnograficznej. Poruszymy także problematykę fotografii jako warsztatu badawczego etnografa. Spotkanie będzie zachęcać uczestników do prowadzenia własnych notatek wizualnych, tworzenia dokumentów fotograficznych.

Z ponad 280 języków mniejszościowych starego kontynentu tylko 80 ma status oficjalny, a 100 jest poważnie zagrożonych. Wraz z globalizacją, industrializacją, nowymi mediami i zmianą stylu życia, a także w konsekwencji dyskryminacji i panujących ideologii, przekaz międzypokoleniowy języków mniejszościowych został osłabiony lub zahamowany. Jednocześnie wiele z tych języków jest obecnie nauczanych w szkołach, funkcjonuje w mediach i przestrzeni publicznej. Młode pokolenie podchodzi do nich ambiwalentnie: większość nie nauczyła się ich w domu, nieliczni po kursach szkolnych są w stanie ich używać, niewielu widzi sens ich istnienia w świecie, w którym liczy się przede wszystkim język angielski. Są jednak także tacy, których można nazwać „nowomówcami” [new-speakers]: którzy nauczyli się języków mniejszościowych, używają ich i walczą o ich przetrwanie. Kim są dziś młodzi użytkownicy języków mniejszościowych? Jakie podejmują działania na rzecz kultur i języków mniejszościowych? Jakie mają strategie identyfikacyjne? Kwestie te zostaną omówione na przykładzie czterech mniejszości językowych Europy: kaszubskiej, łużyckiej, bretońskiej i walijskiej.

Polacy czytali o zbrodniach Rozpruwacza w 1888 r. i nadal się nimi interesują – w ub. roku ukazały się „Pozdrowienia z Londynu”, poznaliśmy też nową teorię o Kubie-naszym rodaku. Nie wiem, kto był zabójcą, ale znam kilka faktów i mitów.

Serdecznie zapraszamy wszystkich chętnych na sesję informacyjną, którą poprowadzą doradcy edukacyjni z Centrum EducationUSA przy Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta w Warszawie. Jeśli chcecie dowiedzieć się jak wyglądają studia I stopnia (undergraduate) w USA, jak aplikować i jak sfinansować naukę, zapraszamy o godzinie 16:00 na Kampus Główny Uniwersytetu Warszawskiego.

Podczas wykładu zostanie omówiona tematyka kobiecego doświadczenia wewnętrznego na przykładzie twórczości Debory Vogel i Zuzanny Ginczanki. Awangardowa metoda montażu stosowana przez Vogel była literackim eksperymentem polegającym na próbie przedstawienia polifoniczności życia w oddzieleniu od sfery emocjonalnej. W poezji Ginczanki sensualne doświadczenie świata prowadziło do odkrycia fizyczności słów, a tym samym do poczucia mistycznej kompletności. Zarówno Vogel, jak i Ginczanka stawiały ważne pytania o kształt życia i twórczości, która miała je wyrażać.

Wykład będzie poświęcony prezentacji grantowego projektu badawczego zatytułowanego Idee wędrowne na słowiańskich Bałkanach, który jest finansowany przez NCN i  realizowany w Instytucie Slawistyki IS PAN. Celem projektu jest uchwycenie skomplikowanych procesów migracji idei oświeceniowych i modernizacyjnych na słowiańskich Bałkanach od połowy XVIII do końca XX wieku. W centrum uwagi badaczy znajdują się m.in. problemy geografii kulturowej (w tym szlaków transmisji nowinek),  problemy adaptacji do lokalnych warunków kulturowych wybranych idei (jak np. postęp, oświecenie, ewolucja, tradycja, nowoczesność, racjonalizm), problemy mediacji międzykulturowej (przekładu, personalizacji, falsyfikacji). Zderzenie obiektów transferu kulturowego z lokalną semiosferą z reguły prowadzi do hybrydyzacji badanych idei, a w efekcie do wyłaniania  się nowych znaczeń i kategorii myślowych. Podczas wykładu założenia badawcze projektu zostaną zaprezentowane na przykładzie  hasła „oświecenie”.  

Historia Stanów Zjednoczonych pełna jest teorii spiskowych. Obywatele tego kraju z lubością wydają się wyszukiwać zmowy oraz rzekome działania sekretnych sił. Niniejszy wykład pokrótce przedstawi nie tylko najbardziej wpływowe teorie, jakie pojawiły się przez prawie dwa i pół wieku istnienia USA, ale i zademonstruje, jak odzwierciedlały one ewolucję tego kraju, obawy i nadzieje jego obywateli. Od Wojny o Niepodległość po Zamachy z 11 września 2001 roku teorie spiskowe dzieliły, ale też jednoczyły Amerykanów, stając się narzędziem zarówno ekstremistów, jak i Białego Domu. Wiara w teorie spiskowe, choć często wyśmiewana i ignorowana, nierzadko ma silny wpływ na bieg historii. e amerykańskiej. 

Czy masz dobrą intuicję językową? Sprawdź! Zmierz się z dawną polszczyzną!

Słownikarze z pracowni leksykograficznej IBL odsłonią tajniki swego warsztatu – ujawnią jakie pułapki zastawili na nas szesnastowieczni pisarze. Każdy uczestnik spotkania będzie mógł zmierzyć się z tekstem dawnym i i odpowiedzieć sobie na pytanie, czym nasz język różni się od języka epoki Jana Kochanowskiego.

W jednym ze swoich esejów z lat 80. Josif Brodski pisał: „(…) istnieje podejrzenie, że Rosja może opuścić XX stulecie, nie pozostawiając za sobą wielkiej prozy”. W pierwszej części wykładu i dyskusji zastanowimy się czy to podejrzenie się sprawdziło, czy też rosyjska literatura XX wieku wciąż zasługuje na miano „wielkiej”, a jeśli tak, to dlaczego. W drugiej części skupimy się na najnowszej literaturze rosyjskiej, a więc tej pisanej i wydawanej od 2000 roku aż do dziś. Postaramy się odnaleźć dominujące w niej tendencje, opowiemy o tematach poruszanych przez najmłodsze pokolenie pisarzy. W ostatniej części skupimy się na nurcie nowego rosyjskiego realizmu, a więc na nowym nurcie literackim, który podejmuje szeroko zakrojoną próbę zmarginalizowania dotychczas dominującego postmodernizmu oraz ponownego włączenia rosyjskiej literatury w polityczny dialog ze społeczeństwem. Postaramy się także opowiedzieć o samej relacji estetyki i polityki w kontekście literatury.