wykład

Sylwetka twórcy sieci kanalizacji i wodociągów warszawskich. Pierwsza woda oczyszczona w zbudowanej według jego projektu stacji filtrów popłynęła do mieszkańców Warszawy w 1886 roku.Materiały dotyczące powstania tej inwestycji zachowały się w spuściżnie inż. Adama Majewskiego, członka komitetu nadzorującego jej budowę - przechowywanej w zasobie PAN Archiwum w Warszawie

"Co wolno, a czego nie wypada reklamować? Jak zwrócić uwagę konsumenta na oferowany towar? Jak rozbudzić w nim żądzę posiadania? I jak przekonać go do kupna? Czy w reklamie można kłamać? - takie pytania zadawano sobie od dawna. Około stu lat temu wydrukowano pierwsze polskie podręczniki do reklamy, które zawierały kwintesencję wiedzy o sposobach promowania towarów i usług. Wiedza w nich zawarta jest ciągle aktualna, a współczesne reklamy nie szczególnie odbiegają od schematów wówczas wykorzystywanych. By kompetentnie ocenić wartość współczesnych zabiegów marketingowych i lepiej się na nie uodpornić warto przyjrzeć się kampaniom reklamowym prowadzonym za czasów naszych pradziadków."

Uczestnicy zajęć poznają realia początków II wojny światowej, które zostaną przybliżone z wykorzystaniem gier edukacyjnych IPN (m. in. Pamięć 39, 111), prezentacji multimedialnej i środków audiowizualnych. Uczniowie dowiedzą się jak wyglądał początek II wojny światowej. Informacje będą przekazane z pomocą prezentacji multimedialnej. Aby utrwalić informacje, uczniowie zagrają w grę edukacyjną IPN typu memory - Pamięć '39, która w przystępny dla młodego ucznia sposób pozwala poszerzyć wiedzę o kampanii wrześniowej. Uczniowie dowiedzą się również o Brygadzie Pościgowej, która broniła nieba nad Warszawą w pierwszych dniach wojny i zagrają w grę 111, inspirowaną walkiami 111 Eskadry Pościgowej.

 Zajęcia dotyczące ostatniej dekady PRL-u w formie przystępnej dla młodego uczestnika. Przybliżą ważne wydarzenia i postaci historyczne lat 80., uczestnicy dowiedzą się na czym polegała gospodarka socjalistyczna, jak wyglądało życie codzienne tamtego okresu. Będą mieli okazję zagrać w planszowe gry historyczne wydnae przez IPN: Kolejkę i Reglamentację. Zajęcia będa przeprowadzone z użyciem prezentacji multimedialnej i materiałów audiowizualnych.

Najstarszy pochówek człowieka z epoki mezolitu na Mazowszu, z Janisławic k. Skierniewic. Omówienie znalezisk archeologicznych, historii odkrycia, rezultatach badań interdyscyplinarnych i o odsłanianiu kolejnych tajemnic prehistorycznego myśliwego. Przybliżenie życia codziennego społeczności zbieracko-myśliwskich środkowej epoki kamienia na Mazowszu na podstawie źródeł archeologicznych. 

Transatlantyk MS Piłsudski czyli polski Titanic kursujący w okresie II Rzeczypospolitej. Jak wyglądał? Dlaczego nazywano go "pływającym salonem"? Dokąd pływał i co się z nim stało?
 

Prezentacja sylwetek osób, które przewidziały wybuch największego konfliku w dziejach ludzkości. Od europejskich mężów stanu i polityków, po wróżbitów i jasnowidzów

Z historii wiemy, że "Imperium Zła" były hitlerowskie Niemcy i stalinowski Związek Radziecki. Czy dziś też istnieje jakieś Imperium Zła, a może się rodzi? Rosja? Państwo Islamskie? Czy może zupełnie ktoś inny? Temu będzie poświęcony wykład w PISM.

Przedstawienie dzieł i warsztatu naukowego autora m. inn.: Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae (Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego), Banderia Prutenorum (Sztandary wojsk krzyżackich z Prus), Insignia seu clenodia Regni Poloniae (Znaki i klejnoty Królestwa Polskiego) oraz Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis (Księga uposażeń diecezji krakowskiej).

Zostaną zaprezentowanie i omówione nie tylko same publikacje, ale także będą pokazanie późniejsze rękopiśmienne odpisy i przykładowe ówczesne dokumenty o których Jan Długosz się odwoływał.

Każdy zdaje sobie sprawę, że aby zostać tłumaczem trzeba na wysokim poziomie opanować (przynajmniej jeden) język obcy i swój język rodzimy. Prawie każdy zdaje sobie rownież sprawę, że trzeba nauczyć się czegoś jeszcze. Na spotkaniu chciałabym krótko opowiedzieć i zilustrować przykładami, czego oprócz języka należy się nauczyć, aby z powodzeniem zajmować się zawodowo różnymi rodzajami przekładu – pisemnym i ustnym, użytkowym i literackim, naukowym i prawniczym. 

Motywem przewodnim będzie rozszerzone porównanie kilku wystąpień, m.in. W. Szymborskiej podczas wręczenia Nagrody Nobla i L. Wałęsy w Kongresie USA. Pierwsza część poświęcona będzie retoryce jako narzędziu tworzenia i analizowania wystąpień publicznych. Druga - przygotowaniu i sposobie wygłaszania mowy, natomiast trzecia część wykładu zawierać będzie omówienie analizy tekstów wykonywanej przez program, czyli służyć będzie pokazaniu, co komputer może „zobaczyć” w tekście.

Spotkanie będzie miało formę interaktywnej prezentacji i dyskusji o tożsamości rasowej w społeczeństwie amerykańskim. Na podstawie zdjęć, fragmentów filmów i książek porozmawiamy o bardzo paradoksalnych sytuacjach wynikających ze specyficznego podejścia do rasy w Stanach Zjednoczonych, które często jest szokujące dla osób z innych krajów. Głównym tematem będzie kwestia tożsamości afroamerykańskiej. Osoby biorące w spotkaniu udział dowiedzą się na przykład, dlaczego osoby o blond włosach i niebieskich oczach mogły być klasyfikowane, jako  Afroamerykanie oraz co tak fascynowało czytelników w sentymentalnych powieściach o mulatkach. Omawiane przykłady zilustrują kulturową i historyczną zmienność pojęcia rasy.

Polacy czytali o zbrodniach Rozpruwacza w 1888 r. i nadal się nimi interesują – w ub. roku ukazały się „Pozdrowienia z Londynu”, poznaliśmy też nową teorię o Kubie-naszym rodaku. Nie wiem, kto był zabójcą, ale znam kilka faktów i mitów.

Antropologowie kultury w ostatnich latach opisali muzykę nie tylko jako świadectwo talentu wykonawców, ale również nośnik kulturowych znaczeń i środek budowania hierarchii społecznych. Dr Piotr Cichocki podczas wykładu opowie o odkryciach antropologii kulturowej w tym zakresie i omówi podejścia do muzyki: romantyczne, konstruktywistyczne i post-konstruktywistyczne. Pierwsze wiąże się z pojęciem "ducha" i "geniuszu", drugie koncentruje się na klasowym aspekcie estetyki, wreszcie trzecie spostrzega muzykę jako potężny obiekt. Wszystkie trzy perspektywy dr Cichocki omówi na przykładach praktycznych.

Wykład będzie poświęcony prezentacji grantowego projektu badawczego zatytułowanego Idee wędrowne na słowiańskich Bałkanach, który jest finansowany przez NCN i  realizowany w Instytucie Slawistyki IS PAN. Celem projektu jest uchwycenie skomplikowanych procesów migracji idei oświeceniowych i modernizacyjnych na słowiańskich Bałkanach od połowy XVIII do końca XX wieku. W centrum uwagi badaczy znajdują się m.in. problemy geografii kulturowej (w tym szlaków transmisji nowinek),  problemy adaptacji do lokalnych warunków kulturowych wybranych idei (jak np. postęp, oświecenie, ewolucja, tradycja, nowoczesność, racjonalizm), problemy mediacji międzykulturowej (przekładu, personalizacji, falsyfikacji). Zderzenie obiektów transferu kulturowego z lokalną semiosferą z reguły prowadzi do hybrydyzacji badanych idei, a w efekcie do wyłaniania  się nowych znaczeń i kategorii myślowych. Podczas wykładu założenia badawcze projektu zostaną zaprezentowane na przykładzie  hasła „oświecenie”.  

Historia Stanów Zjednoczonych pełna jest teorii spiskowych. Obywatele tego kraju z lubością wydają się wyszukiwać zmowy oraz rzekome działania sekretnych sił. Niniejszy wykład pokrótce przedstawi nie tylko najbardziej wpływowe teorie, jakie pojawiły się przez prawie dwa i pół wieku istnienia USA, ale i zademonstruje, jak odzwierciedlały one ewolucję tego kraju, obawy i nadzieje jego obywateli. Od Wojny o Niepodległość po Zamachy z 11 września 2001 roku teorie spiskowe dzieliły, ale też jednoczyły Amerykanów, stając się narzędziem zarówno ekstremistów, jak i Białego Domu. Wiara w teorie spiskowe, choć często wyśmiewana i ignorowana, nierzadko ma silny wpływ na bieg historii. e amerykańskiej. 

Cykl wykładów (z prezentacjami multimedialnymi) ma na celu przybliżenie słuchaczom epoki oświecenia (ramy czasowe, podstawy filozoficzne, kontekst społeczno-polityczny, osiągnięcia w zakresie kultury ze szczególnym uwzględnieniem literatury oraz sztuk pięknych) w krajach Europy Zachodniej (cz. I) i w Rosji (cz. II). Kryterium doboru materiału egzemplifikacyjnego (traktaty filozoficzne, literatura piękna, ikonografia) stanowi obecność w nim obrazu „światła” (opozycji „światło – mrok”), uznanego za fundament myślowy epoki.

Problematyka wykładu „Europa wieku świateł: fundamenty”:

1. Ramy czasowe oświecenia zachodnioeuropejskiego. Oświecenie a wiek XVIII.
2. Co to jest Oświecenie? – rozprawa Immanuela Kanta.
3. Oświecenie – rycina Daniela Chodowieckiego.
4. Nazwa epoki w różnych językach europejskich.
5. Podstawy filozoficzne oraz konteksty społeczno-polityczne i kulturowe oświecenia europejskiego.  
6. Oświecenie i my. Co zawdzięczamy epoce oświecenia?

Problematyka wykładu „Europa wieku świateł: oblicze rosyjskie”:

1. Oświecenie w Rosji – ramy czasowe, ośrodki kulturalne, zjawiska i tendencje, przedstawiciele.
2. Oświeceni Rosjanie w Europie Zachodniej. Recepcja kultury zachodnioeuropejskiej w Rosji XVIII wieku.

Obraz „światła” oraz opozycja „światło – mrok” w społecznie zaangażowanej literaturze rosyjskiej XVIII wieku (na przykładzie Podróży z Petersburga do Moskwy Aleksandra Radiszczewa). Opozycje „światło – mrok” oraz „widzenie – ślepota” w utworze Radiszczewa a twórczość F. Fénelona i J.F. Marmontela.

W jednym ze swoich esejów z lat 80. Josif Brodski pisał: „(…) istnieje podejrzenie, że Rosja może opuścić XX stulecie, nie pozostawiając za sobą wielkiej prozy”. W pierwszej części wykładu i dyskusji zastanowimy się czy to podejrzenie się sprawdziło, czy też rosyjska literatura XX wieku wciąż zasługuje na miano „wielkiej”, a jeśli tak, to dlaczego. W drugiej części skupimy się na najnowszej literaturze rosyjskiej, a więc tej pisanej i wydawanej od 2000 roku aż do dziś. Postaramy się odnaleźć dominujące w niej tendencje, opowiemy o tematach poruszanych przez najmłodsze pokolenie pisarzy. W ostatniej części skupimy się na nurcie nowego rosyjskiego realizmu, a więc na nowym nurcie literackim, który podejmuje szeroko zakrojoną próbę zmarginalizowania dotychczas dominującego postmodernizmu oraz ponownego włączenia rosyjskiej literatury w polityczny dialog ze społeczeństwem. Postaramy się także opowiedzieć o samej relacji estetyki i polityki w kontekście literatury.

Niewystarczająco w Polsce znany i ceniony dramat Henrika Ibsena (1828 – 1906) Peer Gynt (1867) należy do ścisłej czołówki najwybitniejszych dramatów XIX wieku. Jego zadziwiający bohater tytułowy jest niezwykłą zapowiedzią i głęboką analizą człowieka szeroko pojętej nowoczesności, a także człowieka XXI wieku. Wybitny norweski antropolog społeczny Tomas Hylland Eriksen, znany w Polsce przede wszystkim jako autor książki Tyrania chwili. Szybko i wolno płynący czas w erze informacji (Warszawa 2003) w swojej książce o tożsamości nowoczesnej nazywa bohatera Ibsenowskiego dramatu „dzieckiem czasów nowoczesnych, uwielbiającym wolny wybór i wolność indywiduum” (T. H. Eriksen, Røtter og føtter. Identitet i en omskiftelig tid, Oslo 2004, s. 115).  Peer pragnie życia podporządkowanego przyjemności, mądrość życiowa, którą nabywa już jako młody człowiek sprowadza się do życia beztroskiego i obcego wszelkim zobowiązaniom i wszelkiej stałości. Jego Gyntowskie „ja”, które sobie bardzo ceni, jest czysto popędowe i poddane kaprysom jego woli i sytuacji zewnętrznej. Jedyny porządek, jaki można w owym „ja” odnaleźć to chronologia doświadczeń życiowych. Jako stary człowiek w akcie V budzi się do świadomości prawdy o swoim życiu, ale go zmienić przecież już nie może.

Wykład w ramach cyklu: CZŁOWIEK 2.0

Celem wykładu będzie wprowadzenie do tematu wpływu kultury na relacje międzynarodowe, wskazanie głównych różnic między sposobami komunikowania się w kulturze polskiej i francuskiej, uwydatnienie podobieństw i różnic między Francuzami a Polakami w sferze biznesowej, jak również prywatnej;

W czasie wykładu przedstawimy JASNOPIS, czyli program komputerowy, który pomaga ocenić, czy tekst poddany analizie jest trudny pod względem językowym. Pokażemy działanie Jasnopisu na przykładzie różnorodnych tekstów. Zaprezentujemy też działanie dodatkowych funkcji, dostępnych w wersji dla zaawansowanych użytkowników. Przedstawimy zasadę działania programu i wyniki badań oraz eksperymentów, które doprowadziły do powstania Jasnopisu. Omówimy cechy językowe tekstu, które utrudniają jego rozumienie. Pokażemy, co należy w tekście zmieniać, by stawał się on łatwiejszy w odbiorze, nie tracąc przy tym nic ze swego znaczenia.  Po wykładzie zaproponujemy chętnym warsztaty, w czasie których można będzie samodzielnie pracować z Jasnopisem.

Wykład w ramach cyklu: CZŁOWIEK 2.0

Lata 20. XX wieku są szczególnym okresem w historii. Rozpowszechniły się samochody i telefony, a ludzie plotkowali na temat Hollywoodzkich gwiazd. Radio zwiastowało początek mass mediów. Starsze pokolenia z przerażeniem patrzyły jak młode kobiety pokazywały nie tylko kostki, ale również kolana. Młodzi, uznając, że stare zwyczaje dotyczące związków damsko-męskich nie pasują do nowych czasów, wymyślili nową formę zalotów: randki. Wykład ten skupi się na tych, i wielu innych, zmianiach w życiu codziennym amerykanów jakie zaszły w trakcie tej dekady. Po wykładzie zapraszam uczestników do dyskusji o tym, czy można  zaryzykowac stwierdzenie, że to właśnie w tej epoce wiek ten zyskał dojrzałość.

        Cykl wykładów (z prezentacjami multimedialnymi) ma na celu przybliżenie słuchaczom najważniejszych polsko-rosyjskich stereotypów  (przyczyny i mechanizmy ich powstawania, ich siła i wydźwięk, próba ich przezwyciężenia). Wykład będzie się opierał na materiałach z lat 1795-1918 (cz. I) i 1918-2015 (cz. II).

Problematyka wykładu „Polsko-rosyjskie stereotypy w XIX wieku”:

1. W świecie imagologii
2. Jak powstają stereotypy.
3. Najpopularniejsze stereotypy Polaka w Rosji w XIX w.
4. Najpopularniejsze stereotypy Rosjanina wśród Polaków w XIX w.

Problematyka wykładu „Polsko-rosyjskie stereotypy w XX-XXI wieku”:

1. Stereotyp i autostereotyp.
2. Czy polsko-rosyjskie stereotypy z XIX w. funkcjonowały w wieku XX i XXI
3. Stereotyp Polaka w Związku Sowieckim
4. Stereotyp Rosjanina i człowieka sowieckiego w PRL
5. Stereotypy w XXI wieku.

Każda z części cyklu stanowi zamkniętą całość. Istnieje możliwość wysłuchania obu części lub jednej z nich. Przewidziana jest dyskusja. Wykłady w sposób pośredni (metaforyczny) wpisują się w obchody „Roku Światła”