Instytut Badań Literackich PAN

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe O różnicach między mową a pismem. Waltera Onga psychodynamika oralności

Na warsztatach zastanowimy się na podstawie konkretnych przykładów nad różnicami między oralnym i piśmiennym sposobem porozumiewania się. Czy tekst pisany jest tylko utrwaleniem mowy? Okazuje się, że wybór środka przekazu narzuca sposób myślenia, a nawet kompleksową wizję świata. Postaramy się scharakteryzować, na czym polega umysł piśmienny, a następnie spróbujemy zrekonstruować światopogląd przedstawiciela kultury oralnej. Jeśli starczy czasu, uzyskane wnioski zastosujemy do interpretacji języka mediów elektronicznych, które, jak zauważył już Marshall McLuhan, umożliwiły renesans oralności.

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-19 11:00
Spotkanie festiwalowe O kochankach nieprawych, czyli do czego może służyć Słownik polszczyzny XVI

Czy masz dobrą intuicję językową? Sprawdź! Zmierz się z dawną polszczyzną!

Słownikarze z pracowni leksykograficznej IBL odsłonią tajniki swego warsztatu – ujawnią jakie pułapki zastawili na nas szesnastowieczni pisarze. Każdy uczestnik spotkania będzie mógł zmierzyć się z tekstem dawnym i i odpowiedzieć sobie na pytanie, czym nasz język różni się od języka epoki Jana Kochanowskiego.

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-19 12:00
Spotkanie festiwalowe Lutnie na wierzbach - harfy na topolach. Dylematy przekładu Psalmu 137

Wykład dotyczy problematyki rozumienia tekstu i czynników determinujących odwzorowanie treści wypowiedzi w przekładzie. Złożoność operacji interpretacyjnych dokonywanych przez tłumacza ukazana zostanie na materiale różnych wersji przekładowych początkowego fragmentu psalmu 137 (136). Rozważana będzie kwestia, dlaczego w różnych dawnych i współczesnych  przekładach tego psalmu, dokonywanych niewątpliwie z wielkim pietyzmem, pojawiają się różne drzewa i instrumenty. Przywołane zostaną motywacje  dotyczące  zarówno okoliczności powstania psalmu, jak i sytuacji kulturowej, w jakiej powstawały jego przekłady. M.in. brany będzie pod uwagę walor symboliczny poszczególnych motywów występujących w analizowanym fragmencie - instrumentów muzycznych i drzew.

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-19 13:00
Spotkanie festiwalowe Zbrodnia w stylu retro. Wiek XIX we współczesnej kulturze popularnej.

Zajęcia pokazują na wybranych przykładach, zaczerpniętych z nurtu „kryminału retro”, (literatura i film) a także ekranizacji klasycznych opowieści detektywistycznych oraz materiałów o charakterze zbeletryzowanych dokumentów – współczesne, potoczne wyobrażenia na temat pewnej specyficznej sfery wieku XIX. Oprócz mody na seriale kryminalne w klimacie retro (brytyjskie, kanadyjskie czy amerykańskie, jak np. „Ripper Street”, „Museum Eden”, „Murdoch Mysteries”, „Suspicions of Mr Whicher”, „Copper”) omówione zostaną również postaci historyczne i fikcyjne, które funkcjonują już jako swoiste, rozpoznawalne  znaki kulturowe (np. Kuba Rozpruwacz, Sherlock Holmes i jego liczne rzeczywiste pierwowzory).

Podczas zajęć zostaną poddane oglądowi zarówno rażące anachronizmy, dotyczące sfery kultury materialnej czy języka (będące wynikiem niewiedzy autorów powieści czy scenariuszy lub – w przypadku obcojęzycznych tekstów kultury – również tłumaczy, niezorientowanych w niuansach stylistycznych pewnych terminów), jak i zaskakujące elementy, które są niezgodne ze stereotypową wizją tej epoki – a jednak odzwierciedlają prawdę historyczną. Interaktywny charakter zajęć, polegający m. in. na odwoływaniu się do „wiedzy codziennej” odbiorców w formie prostego quizu (prawda czy fałsz?), ma w założeniu podważyć schematy oraz w przystępny sposób ukazać niejednoznaczność i bogactwo XIX stulecia.

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-19 14:00
Spotkanie festiwalowe Od książki do kolekcji cyfrowej. Przekazywanie poważnej wiedzy w Internecie

Zespół Nowej Panoramy Literatury Polskiej opowie o tworzeniu dwóch premierowych kolekcji cyfrowych: PrusPlus (dotyczącej Bolesława Prusa oraz "Lalki") oraz Atlasu Romantyzmu Polskiego (przedstawiającej polski Romantyzm w ujęciu przestrzennym). Przedstawione zostaną założenia, które przyświecały twórcom, a także szczegółowe rozwiązania, które zastosowano, by zaprezentować treści naukowe w nowoczesnej, multimedialnej formie.

 

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-19 15:00
Spotkanie festiwalowe Psychoanaliza wobec tajemnicy snów proroczych. Proroczy sen Mickiewicza

Po śmierci żony, Celiny z Szymanowskich, Mickiewicz opowiedział przyjaciołom (a oni to zapisali) sen, który przyśnił mu się wiele lat wcześniej, podczas pobytu w Petersburgu, gdy bywał stałym gościem salonu Marii Szymanowskiej. Uznał teraz, że był to sen proroczy, dotyczący jego przyszłego małżeństwa z  młodziutką wówczas córką Marii Szymanowskiej. Dotychczasowi badacze literatury nie poradzili sobie z interpretacją tego snu.  Na jego zrozumienie pozwala natomiast psychoanalityczna wiedza dotycząca praw psychiki ludzkiej, budowy znaczeniowej snów i metod docierania do ich ukrytych, istotnych treści. Wiedza ta pozwala wyjaśnić, skąd bierze się charakter niektórych snów, które skłonni jesteśmy uznawać za prorocze.  I  pozwala głębiej wniknąć w   życie psychiczne Mickiewicza.

wiedza o języku i kulturze
  • czw., 2015-09-24 18:00
Spotkanie festiwalowe Olimpiada Literatury i Języka Polskiego - konsultacje dla nauczycieli

Od kilku lat organizatorzy Olimpiady Literatury i Języka Polskiego spotykają się z coraz większą liczbą pytań ze strony nauczycieli. Obok pytań dotyczących szczegółów pracy z uczniem nad wybranym tematem coraz częściej pojawiają się pytania bardziej ogólnej natury, dotyczące wymagań stawianych pracom w formie rozprawki, reguł analizy i interpretacji dzieła literackiego czy w ogólności sposobu prowadzenia szczególnie zdolnego ucznia podczas Olimpiady. Chcąc wyjść naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom nauczycieli, Komitet Główny OLiJP zaprasza wszystkich zainteresowanych na spotkanie konsultacyjne podczas Festiwalu Nauki. Będzie składać się ono z czterech części: trzech krótkich (ok. 30 min.) prelekcji dotyczących analizy dzieła literackiego, zagadnień językoznawczych i pracy nauczyciela z uczniem szczególnie zdolnym, prezentowanych przez doświadczonych jurorów Olimpiady oraz nauczycieli, którzy dochowali się licznej grupy laureatów oraz części otwartej, polegającej na konsultacjach indywidualnych z prelegentami. 

wiedza o języku i kulturze
  • sob., 2015-09-26 13:00