Instytut Biologii Doświadczalnej PAN im. M. Nenckiego
Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
---|---|---|---|---|
Spotkanie festiwalowe | Co ma wspólnego genomika regulacji z pismem węzełkowym i hyperlinkami? |
Mechanikę regulacji ekspresji genów można porównać do odczytywania opowieści zapisanych za pomocą pisma węzełkowego Inków. Opowieści te są przechowywane jedna za drugą, w postaci bardzo długich zwojów, w przypadku pisma Inków – sznurka, a w przypadku komórki – tworzącego chromosomy włókna, zwanego chromatyną, zbudowanego z DNA i białek. Prawidłowa interpretacja opowieści wymaga przeczytania – zbliżenia do siebie – fragmentów zwojów położonych w znacznej odległości od siebie. Mechanizm odnajdywania się odległych obszarów regulatorowych przypomina funkcjonowanie internetowych hyperlinków i jest powiązany z trójwymiarową strukturą chromatyny |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Komórka w ruchu |
Wykład opisujący zagadnienie ruchu pojedynczych komórek, leżące u jego podłoża mechanizmy molekularne i sposoby ich regulacji |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Mózg używany, to mózg wiecznie młody |
Choroby neurozwyrodnieniowe przebiegające z otępieniem są ważnym problemem społeczno-medycznym, dotyczą bowiem znacznej części społeczeństwa w wieku podeszłym i są, ze względu na starzenie się społeczeństwa i przedłużanie średniej przeżycia, zjawiskiem nasilającym się. Zmiany neurodegeneracyjne w komórkach nerwowych są częstym objawem wielu chorób ośrodkowego układu nerwowego, takich jak choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, stwardnienie zanikowe boczne (ALS), tauopatie, urazy i udary mózgu oraz epilepsja, w których głównym czynnikiem ryzyka jest wiek. Schorzenia te są bardzo wyniszczające dla organizmu i często kończą się śmiercią pacjentów, są też bardzo kosztowne w leczeniu. Celem wykładu jest zastanowienie się, czy mózg może starzeć się dobrze lub źle, jakie są „biologiczne” mity starzenia się i czy fizjologiczne i patologiczne starzenie się układu nerwowego to dwa odrębne procesy. Będzie też próbą odpowiedzieć na szereg kolejnych pytań: jakie są główne zmiany związane z wiekiem w fizjologii układu nerwowego i czym różnią się od zmian strukturalnych i czynnościowych w stanach chorobowych, czy proces starzenia się mózgu jest wynikiem zaburzenia komunikacji wewnątrz neuronów, jak proces starzenia się mózgu upośledza nasze zdolności poznawcze, czy możemy liczyć na dobroczynne działanie substancji własnych mózgu w procesie starzenia się, czy mózg zawiera rezerwy czynnościowe mogące chronić nas przed patologicznym starzeniem się, co do poznania i zrozumienia procesów starzenia się mózgu wnoszą badania na zwierzętach. I wreszcie najważniejsze, co możemy zrobić, aby utrzymać nasze zdolności intelektualne mimo starzenia się oraz jaka jest teraźniejszość i przyszłość terapii wówczas, gdy jednak dochodzi do rozwoju chorób otępiennych? |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Naukobzdury i pseudomedycyna - jak rozpoznać wroga |
Nauka to najlepsze co przydarzyło się ludzkości. Z niej wyrosła współczesna medycyna, która przedłuża i ratuje ludzkie życie. Naukowcom i lekarzom zdarza się czasem błądzić – w końcu to tylko ludzie – ale oparta na nauce medycyna działa. Jednak nie wszyscy jej ufają. Na rynku usług pseudomedycznych, który rozkwita w Polsce, znajdziemy wiele bzdurnych terapii i maszyn, które nie mają nic wspólnego z prawdziwą medycyną. Jak się bronić przed nieświadomym zbłądzeniem na manowce i jak rozpoznać, kiedy wróg celowo wciąga nas w bagienko pseudonauki? Trzeba oczywiście zachować czujność i krytycyzm, a także znać jego taktykę |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Neurony w walce z czasem, czyli o tym jak starzenie zmienia układ nerwowy |
Starzenie się to proces dotyczący wszystkich narządów, który skutkuje pogorszeniem funkcjonowania całego naszego organizmu. Proces ten nie oszczędza również mózgu, który jest jednym z najważniejszych organów organizmu, gdyż steruje skomplikowanymi reakcjami i procesami życiowymi. Starzenie się mózgu i całego układu nerwowego to proces skomplikowany i postępujący, prowadzący ostatecznie do spadku funkcji ruchowych, czuciowych oraz poznawczych człowieka. Pomimo przytaczanego często w literaturze stwierdzenia, że deficyty poznawcze ujawniają się dopiero po 60-tym roku życia, wiele wyników eksperymentalnych wskazuje, że w rzeczywistości zaczynają się one o wiele wcześniej, niektóre nawet w okolicach 40-go roku życia. Przebieg procesu starzenia się układu nerwowego jest wypadkową programu genetycznego i uwarunkowanych środowiskowo wielokierunkowych zmian na poziomie molekularnym. Zmiany anatomiczne i funkcjonalne, które możemy obserwować w starzejącym się mózgu, są niejednorodne i specyficzne dla poszczególnych jego obszarów. Dotyczą one m.in. objętości tkanki mózgu, gęstości i liczby komórek nerwowych, a także ich morfologii; liczby połączeń między komórkami nerwowymi oraz efektywności komunikacji pomiędzy nimi. W czasie wykładu przeanalizujemy zmiany jakie obserwowujemy w starzejącym sie układzie nerwowym i ich konsekwencje. Zadamy równiez pytania: czy są one nieuchronne? Czy w jakiś sposób możemy pracować nad sprawnością i efektywnością starzejącego się układu nerwowego |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Noc biologa |
Świecący świat Zjawisko fluorescencji i właściwości cieczy nienewtonowskiej Neuron Tajniki przekaźnictwa pomiędzy neuronami i organizację układu nerwowego. Poukładaj swój Mózg Trójwymiarowy model mózgu, funkcje jakie pełnią jego elementy.
Wykrywanie śladów Procedura zbierania śladów biologicznych: pobieranie DNA, wykrywanie moczu. Biologia od kuchni: dlaczego szczur jest szczurem a nie bananem? Izolacja DNA z banana. Jak rozdzielić DNA? Próbki z DNA na żelu i rozdzielanie DNA (transiluminatora UV). Jaki jest Twój niepowtarzalny wzór? Identyfikacja osobnika przy pomocy wyizolowanego DNA. Przeźrocza z wynikami analizy . Jak rozpoznać zaginionego osobnika? Za pomocą przeźrocza ze wzorem genetycznym poszukamy zagubionego szczura. Nagroda za dopasowanie
Różne gatunki mrówek w gniazdach obserwacyjnych i poznanie interakcji społecznych. Struktura i funkcjonowanie mrowiska. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | O chorobach psychicznych, alkoholu i myszach |
Do niedawna większość badań nad biologicznym podłożem uzależnień prowadzonych na zwierzętach, skupiała się na jednym, wybranym aspekcie zachowania związanego z zażywaniem substancji uzależniającej. W ostatnich latach pojawiły się kompleksowe, tzn. uwzględniające różne aspekty choroby, zwierzęce modele uzależnienia. W czasie wykładu zostanie wyjaśnione, z czego wynika konieczność stosowania modeli zwierzęcych w badaniach nad biologicznymi przyczynami chorób psychicznych. Zostaną także omówione kompleksowe modele uzależnień, w tym model stosowany w naszym laboratorium. Na koniec zostaną przedstawione wyniki badań eksperymentalnych, prowadzonych przy użyciu tego modelu, nad biologicznym podłożem uzależnienia od alkoholu |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Regulacja transkrypcji |
Parafrazując Bukę można powiedzieć, że DNA jest jak otwarta księga, ale o fizyce kwantowej i po chińsku. Niełatwo jest więc ją czytać, a jeszcze trudniej jest zastosować odczytane informacje w praktyce. DNA zawiera zapis informacji niezbędnych do życia, ale przecież żadna księga nie jest w stanie robić nic użytecznego sama z siebie. Zawarte w niej informacje muszą być odczytane i właściwie zinterpretowane. Komórki żywe posiadają w tym celu odpowiednie mechanizmy, a najważniejszym z nich są czynniki transkrypcyjne. Są to białka rozpoznające różne regiony DNA i podejmujące decyzje, który odcinek DNA będzie odczytywany, kiedy i w jakich okolicznościach. Takie mechanizmy będą przedmiotem niniejszego wykładu |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Tajniki budowy komórki |
60 lat temu dzięki nowoczesnej aparaturze zaczęto poznawać świat przyrody pod olbrzymim powiększeniem w mikroskopach elektronowych. Odkryto np. rybosomy, gdzie odbywa się biosynteza białka i mitochondria produkujące energię w każdej żywej komórce. Uczestnicy zajęć dowiedzą się, jak wygladają osłonki mielinowe i co się dzieje, gdy są one uszkodzone oraz czy można ’zobaczyć’ skutki mutacji prowadzące do różnych schorzeń |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Zabawa z mózgiem |
Świecący świat Podczas zabawy ze świecącą cieczą nienewtonowską odwiedzający dowiedzą się na czym polega zjawisko fluorescencji. Dodatkowo zobaczą w jakich organizmach to zjawisko występuje naturalnie – bakterie fluorescencyjne oraz meduzy Aequorea victoria, z której wyizolowano pierwsze białko zielonej fluorescencji szeroko stosowane w badaniach naukowych. Neuron Przy użyciu interaktywnego modelu uczestnicy będą mieli okazje poznać tajniki przekaźnictwa pomiędzy neuronami. Animatorzy będą wyjaśniać także sposób organizacji układu nerwowego za pomocą zdjęć preparatów barwionych fluorescencyjnie. Poukładaj swój Mózg Zwiedzający będą mieli okazję dowiedzieć się w jaki sposób prawidłowo złożyć trójwymiarowy model mózgu i dowiedzieć się jakie funkcje pełnią poszczególne jego elementy. Ochotnicy otrzymają Mózgowe Czapeczki z zarysem poszczególnych struktur mózgu. Czarodziejskie eliksiry Najmłodsi będą mieli okazję zmienić się w chemików pracujących w laboratorium. Za pomocą kolorowych roztworów oraz suchego lodu będą tworzyć parujące mikstury.
|
biologia |
|