wykład

Człowiek ma prawo do zachowania integralności - spójności fizycznej i psychicznej. Oznacza to prawo każdego z nas do ochrony nienaruszalności fizycznej i psychicznej, ale także prawo do dysponowania własnym ciałem. Mamy prawo zadecydować o przeszczepieniu do naszego ciała obcego narządu, mamy także prawo zadecydować o własnej płci. Czy wykonywanie tych uprawnień może prowadzić do naruszenia naszej integralności? Jak daleko posunięta jest swoboda naszych decyzji? Czy transseksualizm oraz ksenotransplantacja mają granice? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w dwóch debatach studenckich „Transseksualizm i swoboda wyboru płci” oraz „Ksenotransplantacja i co dalej”. Zapraszamy!

Celem wykładu jest przybliżenie jego uczestnikom problematyki praw ofiar w kontekście regulacji międzynarodowych,  w tym obowiązującej od 16 listopada 2015 roku Dyrektywy 2012/29/EU Parlamentu Europejskiego i Rady oraz Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej otwartej do podpisu 11 maja 2011 roku.  Temat zostanie przedstawiony w oparciu o materiały ze zorganizowanej przez European Forum for Restorative Justice międzynarodowej konferencji „Access to Mediation for Victims of Domestic Violence” oraz projektu „The Victim’s Directive – Challenges and Opportunity for RJ”. Da to możliwość spojrzenia na prawa ofiar z perspektywy europejskiej. Stworzy też okazję do oceny polskich regulacji prawnych i praktyki w tym temacie, zwłaszcza z perspektywy idei sprawiedliwości naprawczej.  Ofiarą przestępstwa i/lub przemocy domowej może być każdy, warto zatem znać jakie ofiara ma prawa i na jakie może liczyć wsparcie - w teorii i w praktyce.

Wykład w ramach cyklu: PRAWO I ŻYCIE

Hej fani mangi, anime, Tolkiena lub Harry’ego Pottera! Nie tylko kupujecie książki, komiksy i filmy, ale czasem ściągacie z sieci niedostępne lub za drogie produkty. Nie tylko czytacie o swoich ulubionych bohaterach, ale sami tworzycie poświęcone im alternatywne historie. Nie tylko oglądacie filmy, ale czasem przygotowujecie napisy do wersji niedostępnej w języku polskim. Które z waszych działań naruszają, a które nie naruszają prawa? Czy są one legalne w Polsce, USA lub Japonii? Skąd biorą się różnice w regulacjach prawnych?

Obywatel w postępowaniu cywilnym - czyli jakie prawa i obowiązki ma każdy z nas w trakcie procesu cywilnego, jak napisać proste pisma procesowe, gdzie szukać pomocy. Dowiemy sięjak przebiega polskie postępowanie cywilne, jak je zainicjować, kiedy przysługuje nam prawnik z urzędu i jak możemy odwoływać się od orzeczeń sądu oraz do którego sądu skierować postępowanie. 

Obywatel w postępowaniu karnym - to wykład podczas, którego uczestnicy dowiedzą się jakie prawa i obowiązki ma każdy z nas w trakcie procesu karnego, gdzie szukać nieodpłatnej pomocy w sprawach karnych, przebiega polskie postępowanie karne, jak je zainicjować, kiedy przysługuje nam obrońca z urzędu. 

Niemożność posiadania dziecka jest obecnie poważnym problemem – zarówno w perspektywie indywidualnej jak społecznej. Zapłodnienie in vitro to procedura z punktu widzenia medycznego prosta i dość łatwo dostępna. Do dziś w Polsce nie jest ona uregulowana prawnie. W myśl zasady, że co nie zabronione to dozwolone, procedury te są przeprowadzane bez głębszego zastanowienia nad tym, co etyczne. Podobnie jest w wielu innych krajach świata. Przedmiotem rozważań będą kwestie etyczne zapłodnienia in vitro, kwestie prawne związane z rodzicielstwem dziecka powstałego z komórek rozrodczych innych niż osoby poddające się procedurze i kwestie możliwych (pożądanych) ograniczeń dostępności zapłodnienia in vitro, a także stosunek  do matek surogatek i zarodków ludzkich.

Wykład w ramach cyklu: PRAWO I ŻYCIE

Media są podstawowym źródłem, z którego Polacy czerpią wiedzę na temat przestępczości (70% społeczeństwa uzyskuje ją z telewizji, 15% z prasy, a ponad 7% z radia) oraz wymiaru sprawiedliwości. Niewątpliwie środki masowego przekazu bardzo chętnie informują o przestępczości. Przede wszystkim dlatego, że jest to temat atrakcyjny dla odbiorców, emocjonujący, nierzadko sensacyjny i poruszenie go w łatwy sposób przyciąga uwagę czytelników, widzów czy słuchaczy. Badacze twierdzą, że ludzie reagują pozytywnie na wiadomości o czynach zabronionych. Pozwala im to na wzmocnienie we własnych oczach swojego pozytywnego wizerunku przez opozycję do osoby, która łamie zasady współżycia społecznego.

Obraz przestępczości, który ukazują środki masowego przekazu jest zniekształcony i nigdy nie oddaje rzeczywistości. Media informują o pewnych zdarzeniach w sposób wybiórczy lub je nadmiernie nagłaśniają. Sygnalizują fakt popełnienia czynu karalnego, ale znacznie rzadziej (częściej w przypadku bardzo poważnych przestępstw) informują o dalszym postępowaniu czy wyroku sądu. Dziennikarze operują technikami, pozwalającymi przedstawić informację w taki sposób, żeby przyciągnęła uwagę słuchaczy, telewidzów i czytelników.

W wiadomościach dotyczących przestępczości obserwuje się zjawiska przeinformowania i niedoinformowania. Przeinformowanie ma miejsce wtedy, gdy jedno szokujące zdarzenie uruchamia całą lawinę informacji na podobny temat. Przeinformowanie może także kreować tzw. „fale przestępczości”. Pewien temat staje się „modny” w mediach i stale powraca. Wzrost doniesień na temat np. przestępczości nieletnich czy kobiet może powodować wzrost przekonania o „zalewie przestępczości” danego rodzaju, co nie musi być zgodne z prawdą. Niedoinformowanie polega natomiast na zaprzestaniu przekazywania przez media informacji na temat przestępczości lub niektórych ich rodzajów. Może to być świadome postępowanie (jak to miało np. miejsce w czasach komunistycznych) albo wynikać z faktu, że w danej chwili prym wiodą wiadomości dotyczące innego, bardziej atrakcyjnego tematu, bądź że pewne typy przestępczości są rzadko relacjonowane, bo nie wzbudzają żadnych emocji u odbiorców (np. drobne kradzieże sklepowe czy trudne przestępstwa gospodarcze, których istotę niełatwo jest zrozumieć czytelnikowi nastawionemu na bardzo prosty przekaz).

Nic więc dziwnego, że obraz przestępczości pokazywany w mass mediach odbiega istotnie od statystycznego obrazu zjawiska. Wpływa to także na świadomość Polaków co do obrazu przestępczości.

Polacy czytali o zbrodniach Rozpruwacza w 1888 r. i nadal się nimi interesują – w ub. roku ukazały się „Pozdrowienia z Londynu”, poznaliśmy też nową teorię o Kubie-naszym rodaku. Nie wiem, kto był zabójcą, ale znam kilka faktów i mitów.

Uznawanie czegoś za nadające się do jedzenia ma silne uwarunkowania kulturowe. Podobnie jest w przypadku kulinarnego tabu – choć istnieją w tym zakresie normy w zasadzie uniwersalne (tabu kanibalizmu), to jednak większość żywieniowych zakazów jest wyraźnie związana z kulturowym kontekstem. To, co w jednej kulturze uznane jest za niejadalne, w innej może stanowić pożądany rarytas. Co charakterystyczne, zdecydowana większość kulinarnych tabu dotyczy produktów mięsnych. Dlaczego jedne zwierzęta uznajemy za jadalne, a inne nie? Czy można wskazać jakieś generalne zasady w wyznaczanych zakazach? Dlaczego ryba to nie mięso, a niektóre zwierzęta to… owoce morza? Na takie i wiele innych pytań postaramy się odpowiedzieć w czasie wykładu.

Szczególnym przypadkiem tabu kulinarnego jest zwyczaj niezjadania zwierząt towarzyszących. W prawie norma ta jest wywodzona z przepisu zakazującego zabijania zwierząt, który oczywiście przewiduje wyjątki, ale nie ma wśród nich zwierząt domowych. Jednak na terenie Polski jeszcze do niedawna norma ta nie była powszechną, czego potwierdzeniem są liczne procesy toczące się przeciwko osobom produkującym smalec z psów. Przedstawiane kwestie prawne dotyczyć będą tych spraw oraz innych problemów związanych z różnym statusem prawnym zwierząt przeznaczonych do zjadania i zwierząt-przyjaciół człowieka.

Wykład w ramach cyklu: TABU

Wykład poświęcony omenom, niezwykłym zjawiskom obserwowanym na niebie i ziemi, którym w dawnej kulturze przypisywano pochodzenie nadprzyrodzone i w których doszukiwano się ukrytych znaczeń. Ich rolę często odgrywały najróżniejsze zwierzęta z racji ich związków ze światem niewidzialnym.

W czasie spotkania zastanowimy się nad powiązaniami migracji i nowych technologii i nad tym, jak migracja wpływa nad innowacje i zmiany w kraju ojczystym. W jaki sposób nowe media zmieniają doświadczenie wyjeżdżających? Jak używa się Skypa, serwisów społecznościowych i telefonów komórkowych, żeby pozostać w kontakcie z domem? Jak migracja może wpływać na innowacje?

Podczas spotkania obejrzymy film w reż. Heleny Patzer (zdj. Kacper Czubak). Film jest efektem badań terenowych w USA i na Filipinach. Obserwując codzienne rozmowy przez komunikatory internetowe, możemy zobaczyć jak w rodzinie rozdzielonej przez migrację rozumiane są miłość, troska i obowiązek. Śledząc historię wyjazdu jednej kobiety, poznajemy też innych członków rodziny, którzy pragną znaleźć  "lepsze życie" . Ich jedyne marzenie to wyjazd za granicę "tam, gdzie wszystko jest możliwe".

Spotkanie będzie miało formę prezentacji z dyskusją.

Wykład będzie poświęcony prezentacji grantowego projektu badawczego zatytułowanego Idee wędrowne na słowiańskich Bałkanach, który jest finansowany przez NCN i  realizowany w Instytucie Slawistyki IS PAN. Celem projektu jest uchwycenie skomplikowanych procesów migracji idei oświeceniowych i modernizacyjnych na słowiańskich Bałkanach od połowy XVIII do końca XX wieku. W centrum uwagi badaczy znajdują się m.in. problemy geografii kulturowej (w tym szlaków transmisji nowinek),  problemy adaptacji do lokalnych warunków kulturowych wybranych idei (jak np. postęp, oświecenie, ewolucja, tradycja, nowoczesność, racjonalizm), problemy mediacji międzykulturowej (przekładu, personalizacji, falsyfikacji). Zderzenie obiektów transferu kulturowego z lokalną semiosferą z reguły prowadzi do hybrydyzacji badanych idei, a w efekcie do wyłaniania  się nowych znaczeń i kategorii myślowych. Podczas wykładu założenia badawcze projektu zostaną zaprezentowane na przykładzie  hasła „oświecenie”.  

Fascynujące  legendy i dramatyczne wydarzenia w pięknych i egzotycznych krajobrazach - tym charakteryzuje się historia i rzeczywistość Filipin. Od czasu odkrycia archipelagu przez Hiszpanów, losy kraju i jego mieszkańców to ciąg wydarzeń i procesów, z których każde miało swoją niepowtarzalną dramaturgię i dynamikę i mogłoby dostarczyć scenariusza do wspaniałego filmu przygodowego. Dzisiejsze Filipiny wchodzą na ścieżkę  dynamicznego rozwoju, goniąc swoich sąsiadów i stwarzając możliwości dla handlu i inwestycji. Otwierają się na rozwój współpracy międzynarodowej i turystyki. Muszą jednak równocześnie stawiać czoła różnicom w dochodach, wielkiej biedzie części ludności, terroryzmowi islamskiemu i katastrofom naturalnym. Pomimo odległości geograficznej wiele jest elementów podobnych między Polską a Filipinami - żarliwa wiara katolicka większości narodu, wielkie nadzieje obudzone potężnymi ruchami społecznymi - dziś gasnące, potężni, asertywni  i trudno przewidywalni sąsiedzi, i na koniec ci sami  wszechpotężni Wielcy Bracia zza oceanu, ingerujący wszędzie i we wszystko. Nie ma ciekawszego  kraju azjatyckiego dla nas Polaków.

Wyład w ramach cyklu: SPOTKANIA AZJATYCKIE

Wykład poświęcony będzie lekturze George Sand przez polskie pisarki i odpowie na pytanie, czy najbardziej znana francuska pisarka XIX wieku, dziś pamiętana w Polsce tylko ze względu na swój niezwykły styl życia, a z na nowo rozbudzonym zainteresowaniem czytana współcześnie na Zachodzie była dla nich ważna właśnie jako pisarka. 

Jak wyglądają i znaczenie mają porwania kobiet w Kirgistanie? Czy jest to pewna forma obrzędu weselnego czy też dramat kobiety?

Porywanie kobiet (alla kachuu) w Kirgistanie służy zdobyciu żony. Zwyczaj ten opisywany jest

przez niektórych jako pewna formy obrzędu weselnego czy gry, przez innych jako dramat

kobiety, przejaw przemocy łamiącej prawa człowieka.  Kirgizi mówią o nim jako o „tradycji” czy „obyczaju”. Współczesne kirgiskie media

niejednokrotnie opisują porwania, które są skądinąd, przynajmniej oficjalnie, potępiane i

penalizowane przez państwo. Podczas spotkania omówione zostaną pewne aspekty tego kontrowersyjnego zwyczaju – jego

przebieg, znaczenie, rozmaite interpretacje i przemoc. Praktyka ta jest niezwykła ze względu

na częstość występowania; ponadto, choć oceniana negatywnie przez dużą część kobiet, w

skali społecznej należy do akceptowalnych zachowań prowadzących do zawarcia małżeństwa.

Według danych niektórych badaczy regionu, około połowa wszystkich kirgiskich małżeństw

zawierana jest poprzez porwanie. Z tych porwań około dwie trzecie następuje bez zgody

dziewczyny.

Wykład dotyczy problematyki rozumienia tekstu i czynników determinujących odwzorowanie treści wypowiedzi w przekładzie. Złożoność operacji interpretacyjnych dokonywanych przez tłumacza ukazana zostanie na materiale różnych wersji przekładowych początkowego fragmentu psalmu 137 (136). Rozważana będzie kwestia, dlaczego w różnych dawnych i współczesnych  przekładach tego psalmu, dokonywanych niewątpliwie z wielkim pietyzmem, pojawiają się różne drzewa i instrumenty. Przywołane zostaną motywacje  dotyczące  zarówno okoliczności powstania psalmu, jak i sytuacji kulturowej, w jakiej powstawały jego przekłady. M.in. brany będzie pod uwagę walor symboliczny poszczególnych motywów występujących w analizowanym fragmencie - instrumentów muzycznych i drzew.

Lwów wielokulturowy, Lwów unikalny, miasto na skrzyżowaniu kultur, miasto pamięci, nostalgii, wspomnień, wreszcie miasto wielokrotnie opisywane i kreowane w tekstach literackich. Taki mniej więcej obraz Lwowa jest wspólny dla polskiego i ukraińskiego myślenia o tym mieście, choć oczywiście szczegóły oraz wartościowania poszczególnych elementów historii czy tradycji będą odmienne.

Spróbujemy zastanowić się, jakie miejsce w tym obrazie, zarówno polskim, jak i ukraińskim, zajmuje najliczniejsza przedwojenna mniejszość etniczna – Żydzi lwowscy i jaki jest ich własny obraz miasta? Czy zwykły czytelnik, nie specjalista-judaista, ma go w ogóle szansę odnaleźć?

W  formule edukacyjno-pokazowo-warsztatowej zostaną przedstawieni współcześni rzemieślnicy, których śmiało można określić jako mistrzów w swojej dziedzinie.

Spotkaniu towarzyszyć będzie prezentacja fotograficzna oraz fragmenty filmów o współczesnych rzemieślnikach, a na zakończenie uczestnicy zagrają w grę „Rzemieślnicze potyczki”, która powstała jako efekt „Uwolnić projekt” – projektu, w ramach którego na bazie inspiracji muzealnymi obiektami powstały nowe przedmioty, prezentujące tradycyjne wzory we współczesnej odsłonie.

Wśród wielu różnic pomiędzy dwoma głównymi wariantami języka angielskiego, brytyjskim i amerykańskim, najbardziej znaczące są te w wymowie. Osoby uczące się angielskiego często intuicyjnie czują, że ktoś „brzmi po amerykańsku”, jednakże zwykle nie są w stanie określić jak dokładnie różni się ta wymowa od brytyjskiej. Spotkanie ma na celu uświadomienie uczniom różnic fonologicznych pomiędzy tymi dwoma wariantami oraz zachęcić do dążenia do ujednolicenia własnej wymowy według modelu angielskiego lub amerykańskiego. Wspomniane zostaną także różnice leksykalne, semantyczne i ortograficzne.

Przegląd najnowszych produkcji z gatunku westernu zrealizowanych w Azji, Australii i Europie. Dlaczego gatunek, którego śmierć wielokrotnie ogłaszano, robi globalną karierę w nowym milenium?

W  formule edukacyjno-pokazowo-warsztatowej zostaną przedstawieni współcześni rzemieślnicy, których śmiało można określić jako mistrzów w swojej dziedzinie.

Spotkaniu towarzyszyć będzie prezentacja fotograficzna oraz fragmenty filmów o współczesnych rzemieślnikach, a na zakończenie uczestnicy zagrają w grę „Rzemieślnicze potyczki”, która powstała jako efekt „Uwolnić projekt” – projektu, w ramach którego na bazie inspiracji muzealnymi obiektami powstały nowe przedmioty, prezentujące tradycyjne wzory we współczesnej odsłonie.

Druga połowa dwudziestego wieku to czas intensywnego namysłu nad kategorią płci. Do dziś gender jest jednym z podstawowych punktów odniesienia kulturoznawczych debat. Debaty te (często budzące ogromne kontrowersje i wywołujące dużo emocji) znalazły również odzwierciedlenie w sztuce wizualnej. Zapoczątkowała je druga fala feminizmu, a obecnie odniesienia do gender coraz szerzej wykorzystywane są przez artystów kroczących różnymi ścieżkami twórczymi. Festiwalowe spotkanie ma na celu przybliżenie obecności gender w sztuce wizualnej na przykładzie twórczości Cindy Sherman, jednej z najbardziej uznanych współczesnych artystek amerykańskich. Podczas spotkania prezentowane będą liczne prace artystki wraz z ich omówieniem oraz krótkim przedstawieniem zaplecza teoretycznego. Uczestnicy będą mieli możliwość zapoznania się między innymi z jedną z przełomowych prac drugiej fali feminizmu Complete Untitled Film Stills (1977-80) oraz późniejszymi słynnymi pracami Sherman. W końcowej części spotkania uczestnicy będą zaproszeni do wspólnej dyskusji z odniesieniem do wysłuchanej prezentacji, otrzymanych materiałów oraz własnych przemyśleń, spostrzeżeń i wrażeń.  

Każdy zdaje sobie sprawę, że aby zostać tłumaczem trzeba na wysokim poziomie opanować (przynajmniej jeden) język obcy i swój język rodzimy. Prawie każdy zdaje sobie rownież sprawę, że trzeba nauczyć się czegoś jeszcze. Na spotkaniu chciałabym krótko opowiedzieć i zilustrować przykładami, czego oprócz języka należy się nauczyć, aby z powodzeniem zajmować się zawodowo różnymi rodzajami przekładu – pisemnym i ustnym, użytkowym i literackim, naukowym i prawniczym. 

Z ponad 280 języków mniejszościowych starego kontynentu tylko 80 ma status oficjalny, a 100 jest poważnie zagrożonych. Wraz z globalizacją, industrializacją, nowymi mediami i zmianą stylu życia, a także w konsekwencji dyskryminacji i panujących ideologii, przekaz międzypokoleniowy języków mniejszościowych został osłabiony lub zahamowany. Jednocześnie wiele z tych języków jest obecnie nauczanych w szkołach, funkcjonuje w mediach i przestrzeni publicznej. Młode pokolenie podchodzi do nich ambiwalentnie: większość nie nauczyła się ich w domu, nieliczni po kursach szkolnych są w stanie ich używać, niewielu widzi sens ich istnienia w świecie, w którym liczy się przede wszystkim język angielski. Są jednak także tacy, których można nazwać „nowomówcami” [new-speakers]: którzy nauczyli się języków mniejszościowych, używają ich i walczą o ich przetrwanie. Kim są dziś młodzi użytkownicy języków mniejszościowych? Jakie podejmują działania na rzecz kultur i języków mniejszościowych? Jakie mają strategie identyfikacyjne? Kwestie te zostaną omówione na przykładzie czterech mniejszości językowych Europy: kaszubskiej, łużyckiej, bretońskiej i walijskiej.