astronomia, fizyka, geofizyka

Tematem wykładu będą fizyczne przyczyny gwałtownych zmian klimatycznych, jakie mają miejsce w ostatnich dziesięcioleciach w obszarach polarnych. Omawiane będą procesy fizyczne zachodzące w atmosferze, hydrosferze oraz kriosferze Arktyki ze szczególnym uwzględnieniem oddziaływań zwanych sprzężeniami zwrotnymi, które odgrywają istotną rolę w zmianach klimatycznych.  Przedstawione będą konsekwencje tych zmian z punktu widzenia Europy oraz całego świata. Wykład będzie bogato ilustrowanych zdjęciami z kampanii pomiarowych jakie prowadziliśmy w ostatnich trzech latach na Spitsbergenie.

Zwiedzanie Środowiskowego Laboratorium Ciężkich Jonów UW i pokaz filmu popularnonaukowego "Tajemniczy Świat Jąder Atomowych"

Zwiedzanie jedynego w Polsce laboratorium dysponującego akceleratorem ciężkich jonów. Wycieczka obejmuje krótkie wprowadzenie do fizyki akceleracji cząstek naładowanych, zapoznanie z zasadą działania cyklotronu, zwiedzenie pomieszczenia akceleratora oraz hali eksperymentalnej, wraz z krótkim omówieniem układów pomiarowych do badań z dziedziny fizyki jądrowej. Podczas wędrówki zwiedzający dowiadują się także, jakie badania prowadzi Laboratorium oraz jakie są zastosowania tych badań w energetyce jądrowej oraz w medycynie, w tym omówienie zasady działania i zastosowania Pozytonowej Tomografii Emisyjnej (ang. PET). 

Film w prosty sposób wprowadza podstawowe pojęcia z dziedziny fizyki jądrowej oraz opowiada o metodach prowadzenia badań w tej dziedzinie, zabiera widza w podróż od skali galaktycznej do skali mikroświata. Dzięki animacjom komputerowym, na tle muzyki, pokazuje w przystępny sposób, jak odkryto istnienie jądra atomowego i jak badamy jego strukturę za pomocą tak zwanej spektroskopii jądrowej. Film stara się pokazać fascynacje naukowców w odkrywaniu tajemnic wszechświata. Scenariusz i reżyseria Jerzy Grębosz. Film został nagrodzony Grand Prix ("Srebrna Sowa") na III Krakowskim Przeglądzie Filmu Naukowego, Kraków 2001.

Czym się różni obserwatorium astronomiczne od planetarium? Jak powstają obrazy nieba, planet i gwiazdozbiorów pod kopułą planetarium Centrum Nauki Kopernik- Niebie Kopernika? W jaki sposób wyświetlamy film na półsferycznym ekranie, by stworzyć niezwykły świat, który otacza widza obrazem i dźwiękiem ze wszystkich stron? Odpowiedzi na te pytania poznacie oglądając pokaz „Nierówno pod kopułą”. Prezenterzy Nieba Kopernika pokażą Wam planetarium od środka i opowiedzą o kulisach swojej pracy.

Będzie można zobaczyć, jak 16 komputerów tworzy obraz o rozdzielczości ponad 4 tysięcy pikseli, dowiedzieć się, jak pokazywać płaski obraz na okrągłym ekranie i dlaczego prawdziwe gwiazdozbiory nie przypominają tego, co widzimy gołym okiem patrząc w niebo. Nasi prezenterzy rozpędzą Was do ogromnej prędkości (bez wstawania z foteli) i pokażą zakamarki Drogi Mlecznej.

Liczba miejsc ograniczona. Obowiązuje wcześniejsza rezerwacja drogą mailową pod adresem: festiwalnauki@kopernik.org.pl

Komety to fascynujące obiekty, kryjące szereg tajemnic i zagadek. Badanie komety 67P/CHURYUMOW-GERASIMENKO jest celem misji "Rosetta". Podczas wykladu przedstawimy wyniki niezwykle ciekawych obserwacji i odkryć tej misji.

W ramach pokazu zaprezentujemy niektóre z metod syntezy grafenu, również przy użyciu metod
i materiałów dostępnych w każdym domu. Pokażemy jak można grafen znaleźć i zidentyfikować
za pomocą nowoczesnych technologii - spektroskopii ramanowskiej.

Doświadczony pracownik NCBJ w fascynujący sposób opowie o promieniotwórczości obecnej w naszym codziennym życiu. Wykorzystując licznik Geigera-Müllera dokona pomiarów promieniowania różnych przedmiotów znanych z codziennego otoczenia, np. soli kuchennej, płyty granitowej, kafelka, elektrody spawalniczej, zegarka. Pokaże również mapę naturalnego promieniowania tła w Polsce i w woj. mazowieckim, a także zmierzy skażenie piasku na butach zwiedzających.

Impreza portalu popularno-naukowego naukaoklimacie.pl, którego działalność wspierają i nadzorują naukowcy, między innymi z Instytutu Geofizyki UW. Będzie można wziąć udział w quizie dotyczącym klimatu, zapytać o sprawy związane ze zmianami klimatu, globalnym ociepleniem, rolą ludzi w procesach klimatycznych, obejrzeć najnowsze animacje przedstawiające wyniki pomiarów i obserwacji systemu klimatycznego z całego świata

W czasie zajęć dzieci w wieku 5-10 lat będą mogły stać się prawdziwymi eksperymentatorami. Najpierw opowiemy, co to są ładunki elektryczne i jakie mają własności. Podczas wykonywania doświadczeń fizycznych uczestnicy własnoręcznie naelektryzują różne przedmioty. Porozmawiamy o wyładowaniach elektrycznych, o tym jak powstaje burza. Każde dziecko będzie mogło dotknąć lampy plazmowej i stworzyć swój własny piorun. Dzieci w kilkuosobowych grupkach zbudują ogniwa z cytryn, jabłek i ziemniaków. Ogniwa posłużą do zasilenia diod. Przy okazji dzieci dowiedzą się, co to jest prąd i jak go uzyskujemy. Następnie budując proste układy elektryczne z bateryjkami sprawdzimy, czy każdy materiał przewodzi prąd. Uczestnicy dowiedzą się, co to jest opór elektryczny i czy każdy układ ma opór, oraz czy zawsze w układach elektrycznych wydziela się ciepło (wspomnimy też o nadprzewodnikach).

Dzieci będą mogły poeksperymentować budując własne układy elektryczne.

Na koniec uczestnicy będą mogli zapoznać się z działaniem „pradziadka” silnika elektrycznego (ramka poruszająca się pod wpływem zmian pola elektrycznego i magnetycznego) i dowiedzą się gdzie takie silniki są wykorzystywane.

Wykład pod patronatem Grupy Azoty S.A.

Wykład prof. M. Hellera, laureata nagrody Złotej Róży 2015 r.

"Ciepło - zimno" - wybuchowe zajęcia o temperaturze i ciśnieniu. Na lekcji omówione zostaną podstawowe zagadnienia związane z szeroko pojętą termodynamiką. Uczniowie będą mieli okazję zapoznać się ze "wściekłym" ciekłym azotem i zobaczyć prawdziwą "płonącą dłoń". Każdy z uczestników będzie mógł z bliska obejrzeć przeprowadzane eksperymenty a wybrani śmiałkowie dołączą do eksperymentatorów i przeprowadzą część doświadczeń samodzielnie.

Czym jest kondensacja? Co to słowo może znaczyć dla fizyka? Opowiem o kryjących się za nim tajemnicach w sposób przystępny, choć temat zahacza o najnowsze odkrycia naukowe.

W 2015 roku po raz pierwszy w historii bezpośrednio zarejestrowano promieniowanie grawitacyjne. Czym różni się ono od innych rodzajów promieniowania? Jak się rejestruje fale grawitacyjne i co jest ich źródłem? Odpowiemy na te i inne pytania, a także zastanowimy się co to jest zakrzywienie czasoprzestrzeni i posłuchamy zlewających się czarnych dziur

Co roku odkrywamy kilkadziesiąt komet. Wśród nich są komety krótkookresowe, takie jak odkryte dawno temu 67P/Czuriumow-Gerasimenko czy słynna kometa Halleya. Jednakże mniej więcej połowa z nich okazuje się przybywać do wnętrza Układu Słonecznego z jego najdalszych krańców, gdzie jak się sądzi znajduje się ogromna populacja zawierająca tysiące miliardów ciał skalno-lodowych. Ich okresy orbitalne sięgają nawet milionów lat. Populacja ta tworzy Obłok Oorta. Dowiemy się czym jest Obłok Oorta i jak powstał, a także poznamy najciekawsze obiekty, które najpewniej stamtąd przywędrowały.

Na udostępnionym stanowisku komputerowym zwiedzający będą mogli skorzystać z aplikacji symulującej sterownię reaktora jądrowego. Symulacji tej używano do szkolenia zawodowych operatorów. Pod opieką doświadczonych pracowników NCBJ zwiedzający przeprowadzą rozruch reaktora i poznają podstawowe zasady jego działania, zobaczą także makiety elementów paliwowych reaktora i innych jego części.

Czy przyjęty przez fizyków model czasu i przestrzeni jest wewnętrznie sprzeczny? Omówię w prosty sposób strukturę czasoprzestrzeni zaproponowaną przez Einsteina i wyjaśnię kilka z tzw. "paradoksów" (jak np. tzw. paradoks bliźniąt) które wcale nie są żadnymi paradoksami.

Naukowcy zastanawiają się nad możliwością podjęcia niekonwencjonalnych działań w sytuacji, w której narastające globalne ocieplenie mogłoby doprowadzić do katastrofy. Jakie to działania? Jakie mogą mieć skutki? Czy mają szansę realizacji? Jakie badania w tym celu się prowadzi? O tym wszystkim będzie można dowiedzieć się podczas wykładu.

Kosmiczne malowanki, wyklejanki i puzzle dla najmłodszych. Ponadto
konkurs z nagrodami - rozpoznawanie miejsc na zdjęciach. Do tego
kosmiczny twister i inne gry oraz zabawy będą czekały na wszystkie dzieci.

Zjawiska magnetyczne fascynowały ludzi od zarania dziejów. O cudownych właściwościach pewnych kamieni wiedzieli już starożytni Grecy. Około III w. w Chinach i XIII w. w Europie zauważono, że igła magnetyczna ustawia się w dobrze określonym kierunku, na osi północ- południe. W 1820 roku pokazano związek magnetyzmu z prądem elektrycznym, a dziś już wiemy, że elektryczność i magnetyzm to w istocie dwa oblicza tego samego oddziaływania. 

W trakcie wykładu opowiemy o zjawiskach magnetycznych zachodzących w otaczającym nas świecie i o tym w jaki sposób ludzie wykorzystują je w codziennym życiu.

Spróbujemy pokazać na czym polega magnetyczny czar magnetyzmu. 

Omówione zostaną w ujeciu historycznym obserwacje powierzchni Marsa z Ziemi, a następnie z kosmosu. Jaki jest udział CBK PAN w misjach ExoMars oraz Insight. Więcej czasu zostanie poświęcone Misji ExoMars, w tym metanowi na Marsie.

Codziennie słyszymy o energooszczędnych domach, samochodach, sprzęcie gospodarstwa domowego, ale czy programy komputerowe też mogą być energooszczędne ? Czy można zmniejszyć emisję CO2 związaną z obliczeniami prognozy pogody oraz ... komputerowym modelowaniem klimatu ? Podczas tego wykładu dowiemy się, dlaczego niektóre programy komputerowe są bardziej energooszczędne niż inne, ile energii elektrycznej zużywają superkomputery wykorzystywane do prognozowania pogody oraz jak możemy przyspieszyć obliczenia do prędkości światła.

W czasie lekcji dyskutowane są szanse bramkarza na obronę rzutu karnego w przypadku dwóch dyscyplin: piłki ręcznej i piłki nożnej. W czasie lekcji korzystając z prostych zjawisk fizycznych, mierzy się czas reakcji oraz skoczność uczestników zajęć. W czasie zajęć wykorzystuje się podstawowe wiadomości z kinematyki (ruch jednostajnie przyśpieszony) i dynamiki (energia kinetyczna i potencjalna). Lekcja jest pomyślana jako powtórzenie materiału z I klasy gimnazjum oraz zachęta do praktycznego wykorzystania zdobytej wiedzy.

Jeśli będziemy obserwować w mikroskopie optycznym cząstki materii o rozmiarach nie większych niż 1 mikrometr, zawieszone w wodzie, to bez trudu zauważymy, że wykonują one nieustanne chaotyczne ruchy. Nazwano je ruchami Browna od nazwiska szkockiego botanika, który opisał je w 1827 roku, a stanowią one fizyczny mechanizm leżący u podstaw zjawiska dyfuzji.

Molekuły biologiczne wykorzystują dyfuzję w poszukiwaniach partnerów oddziaływań. Ciekawym przykładem takiego procesu jest ruch cząsteczki białka na DNA, którego celem jest odnalezienie charakterystycznej sekwencji zasad nukleinowych, stanowiącej miejsce wiązania. Ten ruch, obserwowany przez biologów w mikroskopie fluorescencyjnym, wydaje się zachodzić w jednym wymiarze. Opowiemy jak fizycy wykazali, że dyfuzja białek na DNA odbywa się w rzeczywistości po spirali, a białko cały czas jest zwrócone do DNA tą samą stroną.

Podczas pokazu dowiemy się, jak wygląda powstanie krateru uderzeniowego na powierzchni planet. Wrzenie wody w strzykawce w niskim ciśnieniu pomoże zrozumieć nam warunki na Marsie. A najmłodsi "polecą na Marsa" balonową rakietą.

  W prezentacji przedstawione zostaną zagadnienia związane z wykorzystaniem promieniowania jonizującego w medycynie. Zdefiniowane zostanie pojęcie radiofarmaceutyku jako skutecznej broni w terapii i diagnostyce wielu schorzeń. W prosty i przystępny sposób zobrazowany zostanie mechanizm działania tych związków. Podczas wykładu słuchacz dowie się również jak działa gamma kamera, na czym polegają techniki obrazowania izotopowego oraz czym jest PET.