Gdzie wzrok nie sięga - nowoczesne mikroskopy w naukach biomedycznych
Mikroskop to jeden z najważniejszych wynalazków naszych czasów. Zanim go skonstruowano nasze wyobrażenie o świecie ograniczało się do tego, co można zobaczyć gołym okiem lub za pomocą prostych soczewek skupiających. Mikroskop otworzył przed ludzkim wzrokiem zupełnie nową rzeczywistość. Pierwsze mikroskopy powstały u schyłku XVI w., a do celów naukowych zaczęto je używać nieco później. Dzięki genialnym pomysłom, przez następne 200 lat przesuwano granice poznania. Jednak nieubłagane prawa fizyki wynikające z właściwości falowych światła zatrzymały postęp pod koniec XIX wieku.
Dziś mikroskopia świetlna przeżywa swój renesans. Wzrost popularności tej techniki wiąże się z powstaniem mikroskopii fluorescencyjnej. Nastąpił znaczący rozwój technik przygotowania preparatów w oparciu o znaczniki fluoroscencyjne. Kolejnym sukcesem był równoległy rozwój samych urządzeń optycznych do wizualizacji preparatów barwionych fluorochromami, prowadzący do powstania mikroskopu konfokalnego. Laserowa mikroskopia konfokalna jest jedną z najnowszych modyfikacji mikroskopii świetlnej, wykorzystującą elementy mikroskopii fluorescencyjnej. Obrazy otrzymane z użyciem takiego układu optycznego mają lepszą rozdzielczość i kontrast niż obrazy uzyskane w najlepszych mikroskopach klasycznych. Możliwa jest analiza cienkich warstw (przekrojów optycznych) położonych na powierzchni oraz w głębi grubych preparatów, co umożliwia rekonstrukcję trójwymiarowych obrazów badanych obiektów.
Ostatnio pokonano ograniczenia dyfrakcyjne i zbudowano przyrządy super-rozdzielcze pozwalające zobaczyć w komórkach małe struktury lub pojedyncze cząsteczki. Nowe techniki obrazowania przyspieszyły rozwój biologii medycznej w badaniach podstawowych i klinicznych, co zilustrujemy obrazami i filmami.