Narodowe Centrum Badań Jądrowych

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe Podróż do świata cząstek elementarnych

Niedawno odkryty bozon Higgsa wymagał konstrukcji skomplikowanych urządzeń badawczych: akceleratora, w którym zderzane są wiązki protonów oraz detektorów, w których rejestrowane są zdarzenia wiązek. Urządzenia te działają w laboratorium CERN w Szwajcarii. Przy akceleratorze LHC, czyli przy Wielkim Zderzaczu Hadronów umieszczony jest miedzy innymi eksperyment CMS. Ten „Kompaktowy Solenoid Mionowy” jest ogromnym mikroskopem, dzięki któremu można oglądać cząstki elementarne. Podczas wykładu opowiem, jak on działa, jakie rekordy ustanowiono, konstruując detektor oraz jak wybierano przypadki, w których pojawił się sygnał nieznanej dotychczas cząstki.

astronomia, fizyka, biofizyka
  • czw., 2017-09-28 17:00
Spotkanie festiwalowe Jak osłonić się przed promieniowaniem?

Doświadczony pracownik NCBJ, z pomocą radiometrów, pokaże zjawisko pochłaniania promieniowania alfa, beta i gamma przez różne przesłony. Zwiedzający dowiedzą się także, jak i kiedy chronić się przed promieniowaniem jonizującym.

astronomia, fizyka, biofizyka
  • ndz., 2017-10-01 10:00
Spotkanie festiwalowe Promieniowanie z natury nieszkodliwe

Doświadczony pracownik NCBJ w fascynujący sposób opowie o promieniotwórczości obecnej w naszym codziennym życiu. Wykorzystując licznik Geigera-Müllera dokona pomiarów promieniowania różnych przedmiotów znanych z codziennego otoczenia, np. soli kuchennej, płyty granitowej, kafelka, elektrody spawalniczej, zegarka. Pokaże również mapę naturalnego promieniowania tła w Polsce i w woj. mazowieckim, a także zmierzy skażenie piasku na butach zwiedzających.

astronomia, fizyka, biofizyka
  • ndz., 2017-10-01 10:00
Spotkanie festiwalowe Symulator reaktora jądrowego

Na udostępnionym stanowisku komputerowym zwiedzający będą mogli skorzystać z aplikacji symulującej sterownię reaktora jądrowego. Symulacji tej używano do szkolenia zawodowych operatorów. Pod opieką doświadczonych pracowników NCBJ zwiedzający przeprowadzą rozruch reaktora i poznają podstawowe zasady jego działania, zobaczą także makiety elementów paliwowych reaktora i innych jego części.

astronomia, fizyka, biofizyka
  • ndz., 2017-10-01 10:00
Spotkanie festiwalowe Szafa mionowa i komora mgłowa

Zaprezentowane zostaną dwa urządzenia. Pierwsze z nich to detektor promieniowania kosmicznego wykrywający i sygnalizujący przelot cząstek wspomnianego promieniowania, głównie mionów. Wyświetlacz detektora będzie wyświetlał trajektorie lotu rejestrowanych cząstek. Drugie z prezentowanych urządzeń to komora mgłowa. Pozwala ona na obserwację śladów, jakie w sztucznie wytworzonej mgle pozostawiają cząstki emitowane przez materiał promieniotwórczy.

astronomia, fizyka, biofizyka
  • ndz., 2017-10-01 10:00
Spotkanie festiwalowe Zdrowa dawka promieniowania

1. Zwiedzający będą mogli wziąć udział w konkurencji polegającej na celowaniu w obszary o podwyższonym promieniowaniu tła (znajdujące się na makiecie z mapą świata) rzutkami na rzepy. Za konkurencję przewidziano nagrody rzeczowe.

2. Na uczestników Pikniku Naukowego będzie czekał zestaw fascynujących ciekawostek naukowych w postaci zagadek ,,prawda czy fałsz" i zagadek dla dzieci sprawdzających ich wiedzę o promieniowaniu. Tutaj również przewidziane są nagrody rzeczowe.

3. Zwiedzający zobaczą plakat edukacyjny zawierający informacje o obszarach podwyższonego naturalnego promieniowania tła i poziomie rocznych dawek (efektywnych) w tych rejonach.

4. Całość aktywności stanowić ma podłoże rozmowy na temat wpływu niskich dawek promieniowania jonizującego na nasz organizm.

astronomia, fizyka, biofizyka
  • ndz., 2017-10-01 10:00
Spotkanie festiwalowe Zdrowa dawka zabawy

Zwiedzający zobaczą kilkanaście zabawek, ozdób i przedmiotów codziennego użytku które zachowują się w zadziwiający sposób, a jednocześnie prezentują ważne zjawiska fizyczne. Prezentowane zabawki to:

- dwustożek na V-szynach (pozornie samodzielnie wjeżdżający pod górę),

- gumowa półkula wyrzucająca piłeczki,

- bączek „tippe top”,

- kamień cektycki,

- miedziana rura spowalniająca przelatującą przez nią magnetyczną kulkę,

- elektromagnes,

- klepsydra z magnesem i opiłkami żelaza,

- kula plazmowa,

- model żyroskopu,

- dysk Eulera,

- mydlane figury,

- wahadło chaotyczne,

- radiometr Crookesa

i inne.

  Prezentacje zabawek opatrzone zostaną naukowymi komentarzami pracownika NCBJ.

astronomia, fizyka, biofizyka
  • ndz., 2017-10-01 10:00
Spotkanie festiwalowe Cyberbezpieczeństwo w obiektach przemysłowych

Cyber ataki na instalacje przemysłowe zdarzają się coraz częściej. W roku 2015 hakerzy przejęli kontrolę nad systemami informatycznymi sieci energetycznych na Ukrainie i zakłócili dostawę energii elektrycznej dla ich odbiorców. W latach 2009-2010 wirus Stuxnet doprowadził do zniszczenia około 20% infrastruktury nuklearnej w Iranie. W zakładach przemysłowych bezpieczeństwo tradycyjnie skupia się na fizycznej ochronie mienia obiektu i personelu. Ze względu na to, że systemy komputerowe są coraz częściej używane do sterowania procesami przemysłowymi, nie jest to już wystarczające. Cyberbezpieczeństwo musi być integralną częścią polityki bezpieczeństwa każdej instalacji przemysłowej. Jest to duże wyzwanie, bo wiele z tych systemów zostało zbudowanych wiele lat temu, przy pomocy niestandardowych technologii. Ich głównym celem jest jak najbardziej efektywne funkcjonowanie tych urządzeń a ich bezpieczeństwo ma być zapewnione przez fizyczną ochronę obiektu oraz ich odseparowanie od sieci komputerowych. 

Plany cyberbezpieczeństwa w obiekcie przemysłowym muszą wziąć pod uwagę zarówno ataki, których bezpośrednim celem są systemy komputerowe i informacje przechowywane na nich jak i takie ataki, w których systemy komputerowe są środkami do realizacji ataków fizycznych na te obiekty. Tworzenie i realizacja tych planów powinna oprzeć się na metodologii podobnej do tej jaka jest używana w tworzeniu pozostałych elementów planów bezpieczeństwa (obrona w głąb, analiza zagrożeń i ocena skutków, stopniowe podejście do bezpieczeństwa).

Przedstawię podstawowe elementy bezpieczeństwa komputerowego, zasady tworzenia planów cyberbezpieczeństwa w obiektach przemysłowych oraz podobieństwa i różnice między cyber-ochroną systemów biurowych i przemysłowych.

matematyka i informatyka
  • ndz., 2017-10-01 10:30
Spotkanie festiwalowe Jak złapać cząstki widma, czyli pułapki na neutrina

Wykład będzie dotyczył jednego z najmniejszych składników materii - 
cząstek zwanych neutrinami. Neutrina prawie nie mają masy i bardzo 
trudno jest je złapać pomimo tego, że w każdej sekundzie przez 1cm2 
naszego ciała przenika 100 miliardów neutrin. Pokazane zostanie jakie 
pułapki wymyślili naukowcy, żeby móc te tajemnicze cząstki badać. Jedna 
z takich pułapek - detektorów - znajduje się we wnetrzu góry w Alpach 
Japońskich. W przeprowadzanym tam doświadczeniu naukowym nasza polska 
grupa bierze czynny udział i chcielibyśmy przybliżyć, czym się tam 
zajmujemy i dlaczego neutrina są dla nas takie fascynujące.

 

astronomia, fizyka, biofizyka
  • ndz., 2017-10-01 12:00
Spotkanie festiwalowe Promieniowanie jonizujące jest cool

Powszechna obawa przed promieniowaniem jonizującym bierze się z niewiedzy o tym, jak działa to promieniowanie na organizm. Tymczasem już zastosowanie promieniowania jonizującego w medycynie pokazuje jego przyjacielską naturę. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z bardzo częstego zastosowania tego promieniowania w naszym życiu. Pominę znaczenie jego odkrycia dla rozwoju naszej wiedzy o świecie, ale spróbuję przekonać słuchaczy, że opanowanie własności promieniowania jonizującego przyczyniło się do rozwoju cywilizacyjnego, w tym wydłużenia życia ludzkiego.

astronomia, fizyka, biofizyka
  • ndz., 2017-10-01 13:30
Spotkanie festiwalowe Jak się bada plazmę kwarkowo-gluonową?

Gdy Wszechświat był bardzo młody, wypełniała go materia w postaci plazmy kwarkowo-gluonowej. Przypuszcza się, że ten szczególny rodzaj materii jądrowej, będący bardzo gorącą i gęstą mieszanką kwarków i gluonów, występował krótko po Wielkim Wybuchu. Kwarki i gluony to składniki cząstek elementarnych, określanych mianem hadronów, podlegających tzw. oddziaływaniom silnym. Hadronami są między innymi nukleony (proton i neutron), z których zbudowane są jądra atomowe. Poprzez zderzanie ze sobą ciężkich jąder atomowych, tak szybkich niemal jak światło, możliwe jest wytworzenie kropel plazmy kwarkowo-gluonowej w warunkach laboratoryjnych. W czasie wykładu przedstawione zostaną wyniki badań tego typu zderzeń, otrzymane przez eksperymenty znajdujące się m. in. w ośrodku CERN pod Genewą.

astronomia, fizyka, biofizyka
  • ndz., 2017-10-01 15:00