Nauki biologiczne

Wycieczka poświęcona będzie realizacji projektu pt. "Kampinoskie Bagna", finansowanego ze środków Funduszu Life, którego celem jest zapewnienie właściwego stanu siedlisk mokradłowych obszaru Natura 2000 „Puszcza Kampinoska”. W ramach projektu wykonaliśmy około 30 budowli spowalniających odpływ wody. Niektóre z nich zaprezentujemy w czasie spaceru. Ponadto wspomnimy o powstaniu i budowie kampinoskich wydm oraz historii tego terenu.

Trasa wycieczki: przejście żółtym szlakiem (Sejmikowa Droga) do Mogilnego Mostku, następnie czerwonym szlakiem na południe do cmentarza w Palmirach oraz czarnym szlakiem (Graniczną Drogą, a następnie Kościelną Drogą) do parkingu we wsi Palmiry.

Trasa ma kształt pętli, długość około 15 km.

Zapraszam wszystkich, którzy czują się na siłach przejść taki dystans po drogach leśnych.

Celem warsztatów jest zapoznanie uczestników z pracą w laboratorium badawczym oraz z niektórymi metodami biologii molekularnej wykorzystywanymi w badaniu genów. Uczestnicy dowiedzą się, co to jest plazmid, enzymy restrykcyjne, klonowanie genów, oraz że niepozorne drożdże piekarnicze są doskonałym obiektem eksperymentalnym. Podczas warsztatów uczestnicy przeprowadzą także eksperyment z wykorzystaniem trawienia enzymami restrykcyjnymi.

 „ (…) Główne ulice dalekie są od tego, co w Europie nazywają ulicą. Są to raczej aleje pięknego parku. Małe domki z pięknemi portykami porozrzucane są wśród pysznej roślinności (…)” tak o Kolombo na Sri Lance pisał w 1886 r. młody misjonarz, dr teologii, ksiądz Władysław Michał Zaleski (1852‒1925), późniejszy biskup i delegat apostolski, który w Indiach Wschodnich i Azji Południowej spędził blisko 30 lat. Zaleski był nie tylko reformatorem, który miał na uwadze zwłaszcza wychowanie i edukację młodzieży (pisał dla niej bajki, budował seminaria), ale również zajmował się hagiografią i kochał przyrodę, w szczególności rośliny tropikalne. Stąd wielką jego pasją było zbieranie ikonografii botanicznej. Stworzył imponującą kolekcję wizerunków roślin z całego świata: liczący ponad 32 000 sztuk zbiór ilustracji (rycin, druków, fotografii i rysunków). Największą wartość w kolekcji mają ryciny autorstwa brytyjskich ilustratorów, z których najwcześniejsze pochodzą z 2. poł. XVIII w., a najmłodsze z pocz. XX w. Na wykładzie zaprezentowane zostaną najciekawsze ilustracje zarówno pod względem artystycznym, jak i ikonograficznym. Opowiemy także o najbardziej znanych brytyjskich rodzinach ilustratorów, specjalizujących się w ikonografii botanicznej, m.in. o rodzinie Curtisów, Smithów i Hookerów. Obok bogatej prezentacji multimedialnej dla uczestników przewidziany jest także pokaz wybranych oryginalnych egzemplarzy rycin z kolekcji Flore Tropicale.

Wycieczka ornitologiczna o świcie po Ogrodzie Botanicznym to okazja do poznania naszych ptasich sąsiadów - kapturki, szpaka, kosa, kwiczoła i..., Uczestnicy dowiedzą się, jakie gatunki zamieszkują parki i ogrody w Warszawie; czy naszymi sąsiadami są sowy i ptaki drapieżne oraz kto i gdzie gniazdował w Ogrodzie w tym roku. Prosimy o zabranie lornetek.

Spotkanie w formie wycieczki pieszej ukazujące walory przyrodnicze, historyczne i kulturowe Kampinoskiego Parku Narodowego. Uczestnicy spotkania, pod fachowym okiem specjalisty, będą podglądać przyrodę i odkrywać jej tajniki. Ciekawy komentarz oraz wiele ciekawostek z życia zwierząt i roślin przybliżą piękno ojczystej przyrody.

Długość trasy: ok 8 km. Wymogi kondycyjne  - średnie.
Trasa wycieczki prowadzi z Granicy zielonym szlakiem do Dębu Powstańców 1863 r., powrót przez wieś Bieliny do Granicy.
Trasa, urozmaicona pod względem krajobrazowym, wiedzie przez piękne bory sosnowe na południowym pasie wydmowym oraz rozległe tereny nieleśne.

Omawiane są zagadnienia:
- ochrona przyrody w KPN,
- martwe drewno i jego rola w przyrodzie,
- znaczenie terenów otwartych dla zachowania bioróżnorodności oraz walorów krajobrazowych Puszczy Kampinoskiej,
- drzewa i krzewy Puszczy Kampinoskiej,
- ślady i tropy zwierząt,
- pamiątki historii na trasie wycieczki.

Aby z rany powstałej wskutek skaleczenia nie wypłynęło zbyt dużo krwi, w miejscu zranienia powstaje skrzep złożony między innymi z fibryny oraz komórek krwi. Ponieważ skrzep tworzy się w obecności przepływającej krwi, która wywiera na niego ciągły nacisk, musi on posiadać wysoką wytrzymałość oraz elastyczność, aby nie ulec przedwczesnemu zerwaniu. Właściwości te zapewnia skrzepowi obecność w nim sieci fibrynowej. Sieć ta może samoistnie zwiększyć swoją sztywność do tysiąca razy, jeśli zostanie poddana działaniu sił, a jej pojedyncze włókna mogą zostać rozciągnięte czterokrotnie, bez większego uszkodzenia. W trakcie 30 minutowego spotkania zaprezentuję Państwu proces tworzenia sieci fibrynowej w warunkach laboratoryjnych, jej obrazowania mikroskopowego w warunkach statycznych oraz w obecności przepływu, wytłumaczę także mechanizmy, dzięki którym sieć ta jest w stanie wytrzymać nacisk przepływającej krwi.

Czy tlen, którym oddychamy, i środowisko, w którym żyjemy, mają pożyteczny wpływ na nasze zdrowie, czy też nie? Czy przemiany jakie zachodzą w naszym organizmie pod wpływem zaburzeń tlenu mogą mogą mieć pozytywny, czy negatywny charakter dla nas? Czy zmieniony tlen może zaburzać równowagę organizmu, indukując proces stresu oksydacyjnego? Czy powstały stres może prowadzić do powstawania stanów zapalnych w naszych komórkach? A jeśli tak, czy może to mieć wpływ na  nasze życie w postaci tworzenia się zmian przednowotworowych, a jeśli tak, to jakich? Czy powstałe zmiany przednowotworowe mogą przekształcić się w nowotwór? Czy wykorzystując różnorodne metody analizy uszkodzeń struktur komórkowych, w tym naszego własnego DNA, wywołanych tlenem cząsteczkowym w naszym organizmie, jesteśmy w stanie obronić się przed jego negatywnym działaniem? Czy metody te są bezpieczne? A jeśli tak, czy mogą nam pomóc przedłużyć życie? Czy mogą one znaleźć zastosowanie w życiu codziennym? Skoro tlen jest taki toksyczny, to czy możemy także oddychać innymi pierwiastkami?

Aby z rany powstałej wskutek skaleczenia nie wypłynęło zbyt dużo krwi, w miejscu zranienia powstaje skrzep złożony między innymi z fibryny oraz komórek krwi. Ponieważ skrzep tworzy się w obecności przepływającej krwi, która wywiera na niego ciągły nacisk, musi on posiadać wysoką wytrzymałość oraz elastyczność, aby nie ulec przedwczesnemu zerwaniu. Właściwości te zapewnia skrzepowi obecności w nim sieci fibrynowej. Sieć ta może samoistnie zwiększyć swoją sztywność do tysiąca razy, jeśli zostanie poddana działaniu sił, a jej pojedyncze włókna mogą zostać rozciągnięte czterokrotnie, bez większego uszkodzenia. W trakcie 30 minutowego spotkania zaprezentuję Państwu proces tworzenia sieci fibrynowej w warunkach laboratoryjnych, jej obrazowania mikroskopowego w warunkach statycznych oraz w obecności przepływu, wytłumaczę także mechanizmy, dzięki którym sieć ta jest w stanie wytrzymać nacisk przepływającej krwi.

W czasie wykładu zostaną przedstawione badania dotyczące białek obecnych w mitochondriach: kanałów potasowych. Zmiany transportu jonów potasowych przez błony mitochondrialne pozwalają zmienić poziom reaktywnych form tlenu w komórkach. Rezultaty prowadzonych doświadczeń pozwoliły na stworzenie razem z firmą Dr Irena Eris kilku nowych dermokosmetyków, m.in. z serii Pharmaceris V oraz H.

Białka fluorescencyjne, po uprzednim wzbudzeniu, są zdolne do emisji światła o różnych długościach fali, czyli do świecenia w różnych kolorach. Ich wielka kariera rozpoczęła się niepozornie od wyizolowania na początku lat sześćdziesiątych XX w. zielonego białka fluorescencyjnego  (GFP) z komórek stułbiopława Aequorea victoria. Od tego czasu została skonstruowana cała paleta różnokolorowych białek fluorescencyjnych, które stały się potężnym narzędziem w badaniach biologicznych, pozwalająca zobaczyć to, co wcześniej pozostawało niewidoczne. Dziś jednym z podstawowych zastosowań białek fluorescencyjnych jest używanie ich jako świecących znaczników. Dzięki dołączeniu takiego znacznika można analizować inne (nieświecące) białka bezpośrednio w komórkach, czyli tam, gdzie normalnie funkcjonują. W 2008 r. badania nad białkami fluorescencyjnymi zostały uhonorowane Nagrodą Nobla, którą otrzymali Osamu Shimomura, Martin Chalfie i Roger Y. Tsien. Na wykładzie będzie można usłyszeć o historii tych badań, o niezwykłej budowie GFP, która warunkuje jego szczególne właściwości oraz o zastosowaniu białek fluorescencyjnych w badaniach biologicznych na poziomie komórkowym.

Biologia molekularna to dziedzina, która fascynuje wiele osób, ale często jest odbierana jako hermetyczna i trudna do zrozumienia. Problem ten jest szczególnie istotny, gdy weźmie się pod uwagę aparaturę stosowaną w badaniach białek i kwasów nukleinowych, która jest niedostępna w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Proponowany wykład jest zaproszeniem do świata biologii molekularnej – przewodnikami będą nauczyciel akademicki Wydziału Biologii UW i student Wydziału Fizyki UW realizujący badania dotyczące struktury białek w Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych. Poprowadzą oni, krok po kroku, po niezwykłym świecie cząsteczek, które oddziałując ze sobą, czynią komórkę żywą. Podróż rozpocznie się od odczytania informacji genetycznej, a skończy na skomplikowanej sieci oddziaływań między białkami. Na wykładzie zostaną poruszone tematy opisywane w podręcznikach licealnych, ale zostaną one uzupełnione o wyniki najnowszych badań.

Enzymy – biologiczne katalizatory reakcji chemicznych – są niezbędne dla istnienia życia na Ziemi. To dzięki nim, we wszystkich żywych organizmach mogą zachodzić reakcje chemiczne, bez szkody dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Enzymy odpowiadają nie tylko za trawienie pokarmu, ale przede wszystkim biorą udział w neutralizowaniu toksycznych związków czy wytwarzaniu energii. Bardzo wiele enzymów już znamy, ale jeszcze wiele oczekuje na odkrycie. Jedną z takich grup są enzymy sieroce – jedna z największych zagadek współczesnej biochemii. Od lat prowadzone są intensywne badania, których głównym celem jest charakterystyka molekularna (czyli określenie genów) nieznanych nam enzymów. Mimo pracy, jaką do tej pory włożono w rozwikłanie największych zagadek enzymów sierocych, nadal wiele z nich czeka na odkrycie i opisanie. Dopiero niedawny rozwój nowoczesnych technik biologii molekularnej, bioinformatyki i proteomiki (nauki o białkach) przyśpieszył badania nad tymi niezwykłymi enzymami. Dzięki metodom sekwencjonowania białek z wykorzystaniem spektrometrii mas, możliwe stało się dokładne określanie genów kodujących enzymy sieroce. Wszystko to pozwala na badanie enzymów sierocych pod kątem nowoczesnych terapii skierowanych przeciwko chorobom cywilizacyjnym, nowotworom czy – dużo słabiej opisanym – chorobom sierocym. W trakcie wykładu przedstawię Państwu aktualny stan wiedzy w dziedzinie enzymów sierocych, a także przybliżę to, w jaki sposób poszukuje się i rozwiązuje ich zagadki. Co więcej, w trakcie wykładu przewidziany jest pokaz, który pomoże przybliżyć Publiczności, w jaki sposób działają enzymy i dlaczego są one tak istotne dla naszego życia. Wszystko to przedstawię Państwu ja – Biochemiczny Detektyw. Zapraszam każdego, kto jest głodny wiedzy biochemicznej!

Uczestnicy warsztatów będą mieli okazję odwiedzić pracownię hodowli komórek, a także własnoręcznie wykonają doświadczenie z wykorzystaniem komórek macierzystych. 
Na zakończenie przeprowadzimy quiz.

Uczestnicy warsztatów będą mieli okazję odwiedzić pracownię hodowli komórek, a także własnoręcznie wykonają doświadczenie z wykorzystaniem komórek macierzystych. 
Na zakończenie przeprowadzimy quiz.

Transmisja pionowa pasożytów, nazywana również wertykalną, jest zjawiskiem obserwowanym u wielu gatunków zwierząt, w tym u człowieka. Do wrodzonego zarażenia może dochodzić poprzez inwazję pasożyta z matki na potomstwo w trakcie ciąży, podczas porodu bądź laktacji. Możliwym skutkiem są powikłania w przebiegu ciąży, poronienia lub zarażenie rozwijającego się zarodka. Transmisja pionowa pasożytów może również prowadzić do zaburzeń rozwoju oraz wad wrodzonych potomstwa. Drogą wertykalną mogą być przenoszone zarówno wywołujące malarię pierwotniaki z rodzaju Plasmodium, jak i Toxoplasma, dla której nosicielami są koty domowe. Również nicienie (glisty Toxocarai Ascaris, węgorki z rodzaju Strongyloides) zdolne są do zarażenia rozwijającego się płodu. Leczenie matki w trakcie ciąży jak i noworodków bywa problematyczne, z tego względu profilaktyka przeciwpasożytnicza w okresie ciąży ma szczególne znaczenie dla zdrowia zarówno ciężarnej, jak i rozwijającego się dziecka. Podczas wykładu zaprezentowane zostaną przykładowe gatunki pasożytów zdolnych do inwazji płodu, drogi zarażenia oraz proponowane działania mające na celu zapobieganie zarażeniom. 

 D. Goś , P. Dołowy, 28 IX godz. 18, D, P, Wa, W,W, Zw  

Wieczór będzie miał autorski charakter kawiarni naukowych dla dorosłych i dzieci. Formuła ta oparta jest na zajęciach na te same tematy, lecz w różnych, dopasowanych do potrzeb każdej z grup formach.

Uwaga: Zapisy od 17 IX:www.iimcb.gov.pl

Będziemy oglądać z bliska różne gatunki owadów hodowane w laboratorium Zakładu Fizjologii Zwierząt Wydziału Biologii UW, przyjrzymy się pod binokularem sekcji gąsienicy Spodoptera littoralis – sówki bawełnówki egipskiej, a wszystko to będzie  uzupełnione krótką pogadanką na temat anatomii i rozwoju owadów.

Antybiotyki nie tylko zrewolucjonizowały leczenie infekcji bakteryjnych ludzi i zwierząt, lecz także umożliwiły dynamiczny rozwój nowych dziedzin medycyny (np. transplantologii), w dużej mierze przyczyniając się do bezprecedensowego wydłużenia życia ludzi w wieku XX. Wykład przybliży historię badań nad chemioterapeutykami oraz okoliczności odkrycia antybiotyków. Zostaną omówione mechanizmy toksycznego działania tych leków na komórki bakterii oraz procesy nabywania oporności na antybiotyki przez bakterie. Słuchacze będą także mogli poznać korzyści i efekty uboczne stosowania antybiotyków w terapii ludzi.

Zapraszamy na odczyt poświęcony roślinom użytkowym klimatu ciepłego np.: cytrusy, kamelia japońska, wawrzyn szlachetny, rozmaryn lekarski.

Funkcjonowanie naszego umysłu osłabia się z upływem czasu. Czy faktycznie musi tak być? Czy możemy jakoś spowolnić lub zatrzymać zachodzące zmiany? Podczas warsztatu odpowiemy na pytania dotyczące zmian zachodzących w mózgu, a także poznamy mnemotechniki, czyli techniki ułatwiające zapamiętywanie. Po warsztacie każdy uczestnik będzie potrafił zapamiętać kilkadziesiąt wyrazów - to wcale nie jest magia!

Magdalena Przedniczek - Absolwentka Wydziału Psychologii SWPS, obecnie doktorantka ostatniego roku Interdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich Uniwersytetu SWPS. W pracy badawczej zajmuje się tematyką treningów poznawczych. Posiada 10-letnie doświadczenie w prowadzeniu szkoleń i treningów. Od 2013 r. jest właścicielką Szkoły Pamięci i prowadzi szkolenia z zakresu treningu pamięci i metod efektywnego uczenia się z dziećmi, młodzieżą, dorosłymi i seniorami. Od 2005 r. wolontariuszka w Fundacji Mam Marzenie, spełniającej marzenia chorych dzieci, gdzie pełni funkcję Wiceprezesa Zarządu.

Jeśli chcą się Państwo dowiedzieć, co to właściwie jest GMO, porozmawiać o tym, z jakich względów może być pożyteczne, a jakie wiążą się z nim zagrożenia, czy też jaki może mieć wpływ na środowisko i społeczeństwo to zapraszamy serdecznie na kawiarnię naukową z udziałem biologa-genetyka prof. Pawła Golika i antropolożki dr Renaty Hryciuk z Uniwersytetu Warszawskiego. W swobodnej, kawiarnianej atmosferze podzielą się z Państwem swoją wiedzą, a także udzielą odpowiedzi na nurtujące Państwa pytania. Kawiarnia odbywa się w ramach realizowanego w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego projektu Wielki Piknik.
 

Przyjrzymy się miastu jako miejscu życia ludzi, innych zwierząt, roślin. Troje wykładowców wyposażonych w różne narzędzia badawcze spojrzy na miejską przyrodę, każde z innej perspektywy:

1. Ewolucja – jakie cechy zwierząt migrujących do miast i osiedlających się w miastach faworyzuje dobór naturalny?

2. Ekologia – jak działają łąki w mieście? Czy jest tu miejsce dla owadów? 

3. Ochrona – czy dzika przyroda w mieście jest potrzebna człowiekowi? Jak o nią dbać w obliczu presji deweloperów?