Litewski dokument aktu unii lubelskiej z 1569 r. i jego pieczęcie

Litewski dokument aktu unii lubelskiej jest nie tylko niezwykle ważnym i istotnym dokumentem państwowym, politycznym i ustrojowym, lecz także przykładem zapomnianej już dziś umiejętności (można by nawet powiedzieć – sztuki) wystawiania dokumentów z wieloma pieczęciami. Pod dokumentem jest podwieszonych 78 pieczęci woskowych, choć profesorowie: W. A. Semkowicz i S. Kutrzeba w publikacji źródłowej Akta unji Polski z Litwą 1385–1791 wydanej przez PAU w Krakowie w 1932 r. doliczyli się tylko 77 pieczęci. Oczywiście także strona polska (w imieniu Korony Królestwa Polskiego) wystawiła swój dokument, który się do dziś nie zachował. Jeszcze przed II wojną światową wyżej wspomniani Wydawcy mogli wydać jego treść wraz z opisami pieczęci. Pod dokumentem strony polskiej podwieszono aż 140 pieczęci.

Przystawienie pieczęci było niezwykle istotne, gdyż stanowiło widoczny osobisty znak potwierdzania, czyli zgody, na treść czy postanowienia zawarte w opieczętowanym dokumencie. Wymiana opieczętowanych przez posłów i senatorów obu stron dokumentów stanowiła potwierdzenie zawartej, wynegocjowanej unii, a także była zobowiązaniem do jej przestrzegania. Co istotne, pod tymi dokumentami nie było pieczęci królewskiej. Nie była konieczna, ponieważ to stany umawiały się między sobą i zawierały unię. Król Zygmunt August 4 lipca wydał własny, osobny dokument potwierdzający unię i kilka dni później – dokumenty ją ogłaszające.

Kiedy patrzymy na ten dokument o wymiarach 72 na 45 cm (oraz 10 cm zakładki służącej do podtrzymania pieczęci) przechowywany w Archiwum Głównym Akt Dawnych (Zbiór dokumentów pergaminowych, sygn. 5627), od razu rzucają się w oczy owe pieczęcie, a dokładniej trzy ich grupy.