Nauki humanistyczne

Moda i Druk .1918 rok"  Radość z odzyskania Niepodległości, z odbudowy państwowowści Polskiej zaowocowały  ożywieniem w wielu sferach politycznych, gospodarczych  społecznych , kulturowych :także w konsekwencji ożywienia życia towarzyskiego - wzrostem zainteresowania modnymi ubiorami . Zmiany w ubiorach szczególnie kobiecych wi ązały sie z emancypacja ,podjeciem  aktywnośći zawodowej ,społecznej  i politycznej a także sportowej . Stroje uległy  ogromnej transformacji - stały sie prostsze,wygodniejsze. Nauczycielki,ekspedientki, urzedniczki potrzebowały wygodnych i jednocześnie eleganckich ubiorów do pracy .Salony, Domy Mody lub projektanci ubrań wydawali własne ilustrowane czasopisma lub publikowali reklamy w wydawanej prasie kobiecej ( Bluszcz, Pani, Kłosy) Muzeu drukarstwa przygotowało pokaz ulotek reklamowych i reklam  z czasopism z własnej kolekcji. Prezentacja stanowi inspiracje do warsztatów  graficznych kaligraficznego zaprojektowania reklamy czy wykonanie linorytu inspirowanego pokazem reklam.  

• Czy J. R. R. Tolkien, J. K. Rowling i G. R. R. Martin rzeczywiście wymyślili nowe uniwersa?
• Co łączy Sama Tarly’ego z Jasiem Fasolą?
• Dlaczego Hermiona Granger zawsze szuka odpowiedzi w bibliotece, skoro mogłaby skorzystać z Internetu?
• Co łączy książkę z kołem?
• Czy Inkunabuł jest bohaterem na miarę XXI wieku?
• Dlaczego stare książki pełnią ważne role w literaturze, filmach i serialach, mimo że na oko wydają się bezużyteczne?

Podczas warsztatów padną odpowiedzi na te i inne pytania. Uczestnicy otrzymają możliwość zapoznania się z magicznymi przedmiotami minionych epok. Prym będą wiodły stare druki (czyli nawet pięćsetletnie książki!), które, choć często nie zdajemy sobie z tego sprawy, od wieków towarzyszą człowiekowi w życiu codziennym, zmieniając jedynie swoje oblicza i dostosowując się do odbiorcy. Wbrew pozorom spotykamy je nie tylko w antykwariatach i bibliotekach, gdzie teoretycznie jest ich miejsce. Spoglądają na nas milcząco z kinowego ekranu, wpraszają się na wieczory z Netflixem, HBO GO, TVP czy YouTube’em. Podczas spotkania uczestnik - współczesny człowiek, dla którego podstawowym narzędziem komunikacji, nośnikiem informacji i bohaterem dnia codziennego jest smartphone, dowie się, że, czy tego chce czy nie, stare książki i tak mają spory udział w jego życiu, bowiem inteligentnie się do niego prześlizgnęły dzięki pomocy kilku znanych osób. Porozmawiamy o woluminach droższych od IPhone’a, starszych od Draculi i rzadszych od smoków. Niektóre nawet zaszczycą nas swoją obecnością. 

Wykład o wandalskich wojownikach, w trakcie którego uczestnicy dowiedzą się jakimi rodzajami broni posługiwali się dawni mieszkańcy dzisiejszej Polski, jakie techniki walki były im bliskie oraz jakim dysponowali wyposażeniem i czym charakteryzował się ich ubiór. Przybliżona zostanie wiedza o roli wojowników w społeczności kultury przeworskiej dwa tysiące lat temu, o ich pozycji politycznej i ekonomicznej. Ponadto prelegent  przedstawi wierzenia i zwyczaje wojowników w świetle znalezisk archeologicznych oraz przekazów antycznych. Spotkanie będzie wzbogacone udziałem rekonstruktora oraz możliwością zwiedzenia stałej wystawy Przedświt - Mazowieckie centrum metalurgiczne z przełomu er".

Litewski dokument aktu unii lubelskiej jest nie tylko niezwykle ważnym i istotnym dokumentem państwowym, politycznym i ustrojowym, lecz także przykładem zapomnianej już dziś umiejętności (można by nawet powiedzieć – sztuki) wystawiania dokumentów z wieloma pieczęciami. Pod dokumentem jest podwieszonych 78 pieczęci woskowych, choć profesorowie: W. A. Semkowicz i S. Kutrzeba w publikacji źródłowej Akta unji Polski z Litwą 1385–1791 wydanej przez PAU w Krakowie w 1932 r. doliczyli się tylko 77 pieczęci. Oczywiście także strona polska (w imieniu Korony Królestwa Polskiego) wystawiła swój dokument, który się do dziś nie zachował. Jeszcze przed II wojną światową wyżej wspomniani Wydawcy mogli wydać jego treść wraz z opisami pieczęci. Pod dokumentem strony polskiej podwieszono aż 140 pieczęci.

Przystawienie pieczęci było niezwykle istotne, gdyż stanowiło widoczny osobisty znak potwierdzania, czyli zgody, na treść czy postanowienia zawarte w opieczętowanym dokumencie. Wymiana opieczętowanych przez posłów i senatorów obu stron dokumentów stanowiła potwierdzenie zawartej, wynegocjowanej unii, a także była zobowiązaniem do jej przestrzegania. Co istotne, pod tymi dokumentami nie było pieczęci królewskiej. Nie była konieczna, ponieważ to stany umawiały się między sobą i zawierały unię. Król Zygmunt August 4 lipca wydał własny, osobny dokument potwierdzający unię i kilka dni później – dokumenty ją ogłaszające.

Kiedy patrzymy na ten dokument o wymiarach 72 na 45 cm (oraz 10 cm zakładki służącej do podtrzymania pieczęci) przechowywany w Archiwum Głównym Akt Dawnych (Zbiór dokumentów pergaminowych, sygn. 5627), od razu rzucają się w oczy owe pieczęcie, a dokładniej trzy ich grupy.

Prawo do ochrony zdrowia jest prawem człowieka. Konstytucja RP gwarantuje wszystkim obywatelom „równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych”. Równości w tym zakresie strzegą przepisy unijne. W praktyce jednak kobiety, mniejszości seksualne, migranci i migrantki czy przedstawiciele i przedstawicielki mniejszości religijnych i kulturowych wciąż spotykają się z nierównym traktowaniem i dyskryminacją w swoich kontaktach z instytucjami ochrony zdrowia. Czy można mówić o równym dostępie do opieki zdrowotnej, gdy lekarz zasłania się klauzulą sumienia i odmawia pacjentce recepty na środki antykoncepcyjne? Gdy niemówiący/a po polsku pacjent/ka nie może porozumieć się z personelem szpitala? Gdy osobę niebinarną klasyfikuje się jako mężczyznę lub kobietę? Gdy niepełnosprawna dziewczyna nie może wejść na fotel ginekologiczny?

O formach dyskryminacji w dostępie do opieki zdrowotnej opowie prof. dr hab. Magdalena Środa (IF UW). Po wykładzie odbędzie się panel dyskusyjny z udziałem badaczy i badaczek tego zagadnienia.

Wydarzenie jest organizowane w ramach projektu „Opieka zdrowotna jako przestrzeń publiczna: integracja i różnorodność społeczna w kontekście dostępu do opieki zdrowotnej w Europie” finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki i HERA – Humanities in the European Research Area (http://heranet.info) Public Spaces w ramach programu finansowania badań naukowych i innowacji Unii Europejskiej „Horyzont 2020”; umowa nr 649307.

Celem warsztatów jest rozwijanie umiejętności publicznego występowania i atrakcyjnego przekazywania treści. Podstawową część zajęć stanowić będą  krótkie wystąpienia uczestników, ćwiczenia i dyskusje.

Warsztaty przeznaczone są dla wszystkich, którzy chcą poznać oraz poćwiczyć stosowanie najważniejszych zasad efektywnego komunikowania się z odbiorcami przez mowę oraz elementy języka niewerbalnego, takie jak kontakt wzrokowy, gestykulacja czy postawa ciała.

Białoruś dla wielu Polaków wciąż pozostaję terra incognita. Bardzo rzadko ten kraj jest wybierany jako kierunek podróży. Wiedza o Białorusi i Białorusinach wśród Polaków jest uformowana głównie na stereotypach i najczęściej kojarzona jest z prezydentem tego kraju i panującym w nim systemem politycznym. Od niedawna Białorusią interesuje się kilkoro vlogerów młodego pokolenia. Ich podróże porównywane są z tak egzotycznymi krajami jak Vanuatu, Uganda czy Galapagos, choć Białoruś znajduje się raptem 260 km od stolicy Polski.

Spotkanie będzie poświęcone podróżom na Białoruś oraz tematom, które w swoich relacjach poruszają youtuberzy z Polski. Jednym z prowadzących spotkanie będzie vloger Ablert – podróżnik, pasjonat Białorusi. Youtuber podzieli się swoimi doświadczeniami i spostrzeżeniami na temat tego kraju, kultury i historii.

Spotkanie ma na celu zapoznać młodzież z najbliższym sąsiadem Polski – Ukrainą. Dzieci będą mogły dowiedzieć się więcej przede wszystkim o  języku, kulturze, współpracy polsko-ukraińskiej. Dodatkowym celem spotkania jest uwrażliwić na obecność osób z Ukrainy w naszym społeczeństwie, a także nauczenie tolerancji i szacunku dla inności.

W czasie spotkania pokazane będą mapy i zdjęcia – zabytków, ciekawostek, tego, co kojarzy się z Ukrainą oraz tego, o czym ludzie nie wiedzą. Zaprezentowana zostanie też współczesna kultura (głównie muzyka). 

Poza tym uczestnicy będą mieli możliwość nauczyć się kilku słów po ukraińsku, zagrać w grę, której celem będzie pokazane podobieństw z językiem polskim oraz „oswoić” się z alfabetem.

W czasie dyskusji prowadzący będą starali się odpowiedzieć z uczniami na pytanie o przyczyny przyjazdów ludzi z Ukrainy do Polski, o to, jakie problemy mogą napotkać ich rówieśnicy, a także jak można im pomóc poczuć się w Polsce jak w domu.

Spotkanie ma na celu zapoznać młodzież z najbliższym sąsiadem Polski – Ukrainą. Dzieci będą mogły dowiedzieć się więcej przede wszystkim o  języku, kulturze, współpracy polsko-ukraińskiej. Dodatkowym celem spotkania jest uwrażliwić na obecność osób z Ukrainy w naszym społeczeństwie, a także nauczenie tolerancji i szacunku dla inności.

W czasie spotkania pokazane będą mapy i zdjęcia – zabytków, ciekawostek, tego, co kojarzy się z Ukrainą oraz tego, o czym ludzie nie wiedzą. Zaprezentowana zostanie też współczesna kultura (głównie muzyka). 

Poza tym uczestnicy będą mieli możliwość nauczyć się kilku słów po ukraińsku, zagrać w grę, której celem będzie pokazane podobieństw z językiem polskim oraz „oswoić” się z alfabetem.

W czasie dyskusji prowadzący będą starali się odpowiedzieć z uczniami na pytanie o przyczyny przyjazdów ludzi z Ukrainy do Polski, o to, jakie problemy mogą napotkać ich rówieśnicy, a także jak można im pomóc poczuć się w Polsce jak w domu.

Wykład przedstawia praktycznie nieznanego w Polsce współczesnego pisarza rosyjskiego Aleksandra Tierechowa oraz dwie jego najbardziej znane powieści – Kamienny most (Каменный мост) i Niemcy (Немцы). Stanowią one swoisty fenomen, ponieważ obie są trudne w odbiorze ze względu na objętość i specyfikę stylu pisarskiego autora – połączenie realistycznego przekazu z modernistycznym strumieniem świadomości. Ponadto znakiem firmowym autora jest duża dawka cynizmu i jadowitej ironii, co zdecydowanie wpływa na ich odbiór. Lecz mimo to obie powieści zostały docenione przez rosyjskojęzycznych czytelników i krytyków oraz zdobyły nagrody literackie – pierwsza otrzymała nagrodę w konkursie „Wielka książka” w roku 2009, druga – „Narodowy bestseller” w 2012. Pierwsza powieść jest napisana w konwencji śledztwa dziennikarskiego i dotyczy tragicznego wydarzenia z lat 40. XX wieku, czyli tzw. czasów stalinowskich. Drugą można w pewnym sensie nazwać pastiszem powieści środowiskowej i krytycznym spojrzeniem na korupcję i funkcjonowanie aparatu urzędniczego współczesnej Rosji. Głównym celem wykładu jest przestawienie pewnego rodzaju fenomenu, polegającego na tym, że istnieją takie książki, które mogą być jednocześnie wciągające i nieprzyjemne.

Wykład będzie poświęcony najważniejszym zjawiskom w teatrze rosyjskim. Zaprezentowane zostaną fragmenty spektakli, najważniejsze dzieła i tendencje rozwojowe. W czasie wykładu omówiony zostanie również proces rozwojowy teatru rosyjskiego.

Od kiedy Polacy noszą nazwiska? Jak się one zmieniały przez wieki? Czy i co mówią o noszących je osobach?

W wykładzie, w sposób syntetyczny, chcę zwrócić uwagę, w jaki sposób zmiany cywilizacyjne na świecie – w tym, głównie, rozwój środków komunikacji – wpływają na kontakty między językami. Jednym z głównych, chociaż nie jedynym, skutkiem tych kontaktów jest przenikanie zapożyczeń obcojęzycznych do systemów terminologicznych języków narodowych. Wykład oparty jest na wnioskach z przeprowadzonych przeze mnie badań nad anglojęzycznymi zapożyczeniami terminologicznymi w języku rosyjskim. Na ich podstawie ustaliłam m.in., że zmiany w języku i terminologii mają głęboki i zróżnicowany charakter. Zobrazowaniu tego służy m.in. podział na kontakty inter- i intralingwalne, co pokazuje, że proces zapożyczeń może zachodzić nie tylko między językami narodowymi, ale i w obrębie jednego języka, np. z jednego języka specjalistycznego do drugiego, z języka specjalistycznego do języka ogólnoliterackiego i vice versa. Wykład jest prowadzony w formie prezentacji, zawierającej materiał przykładowy.

Wykład dotyczyć będzie genezy i powstawania "czarnej" i "białej legendy" w polskiej historiografii. Głównych autorów i  prac oraz wątków tematycznych (w tym biograficznych) w tym zakresie. W dalszej części ukazane zostaną przemiany obu wspomnianych zjawisk i nowsze konteksty badań. Wreszcie na koniec postulaty badawcze.

Przestrzeń publiczna coraz częściej rezonuje informacjami związanymi z tajemniczymi i groźnie brzmiącymi doniesieniami z pogranicza świata medycyny i etyki. Szczury z komórkami ludzi, ludzie z maszynami zamiast narządów, XYZ przestało być chorobą i jest normą. Wszystkie te rzeczy, choć rzeczywiście się dzieją, nie zawsze są tak straszne i niezrozumiałe, jakby się mogło wydawać z przekazu medialnego.

Bioetyka to dyscyplina akademicka, która próbuje narzędziami filozofii i nauk biomedycznych uporządkować ten obszar rzeczywistości. Wbrew pozorom, rzadko mówi natomiast co jest słuszne, a co nie. Celem wykładu będzie ekspresowe zapoznanie słuchaczy z zarysem zagadnień, podejść i problemów współczesnej bioetyki akademickiej i rozjaśnienie wielu mitów związanych z tą dziedziną.

W roku 1839 po raz pierwszy oficjalnie zaprezentowano wynalazek fotografii. Technika masowej reprodukcji obrazów wpłynęła na nasze postrzeganie rzeczywistości. W tym kontekście mówi się o zwrocie wizualnym, a czasem nawet na wyrost o „cywilizacji wizualnej”. Paradoksalnie jednak, mimo swojej powszechności, medium fotografii pozostaje na marginesie refleksji zarówno w sferze publicznej, w systemie edukacji jak i naukach społecznych.

            Warsztaty rozpoczną się od krótkiego wprowadzenia podejmującego temat historii fotografii w kontekście jej społecznego oddziaływania i synergii z rozwojem mediów masowych. W czasie warsztatów przyjrzymy się również zdjęciom przyniesionym przez uczestników. Zwrócimy uwagę nie tylko na aspekt techniczny czy kompozycyjny, ale podejmiemy próbę refleksji nad znaczeniem fotografii, jej ograniczeń, czy wreszcie kwestią subiektywizmu spojrzenia i roli samego fotografa. Zastanowimy się jak na nasze postrzeganie zdjęć wpływają wszędobylskie reklamy, powszechna dostępność aparatów w postaci smarfonów, czy fenomen Instagrama, na którym konto ma już ponad miliard użytkowników, w tym ponad 20 procent Polaków powyżej 13 roku życia.

Na spotkaniu przedstawiona zostanie krótka historia wody. Od Talesa i innych starożytnych filozofów, którzy uważali, że woda zapoczątkowała istnienie całego wszechświata, przez odkrycia XVIII wieku, kiedy to filozofowie przyrody - ku zdziwieniu całego świata - odkryli, że woda nie jest substancją niepodzielną. Okazało się bowiem, że składa się z cząsteczek. To rewolucyjne odkrycie było możliwe dzięki wcześniejszemu odkryciu tlenu. Nowa wiedza na temat wody sprawiła, że zaczęto wykorzystywać ją w kurortach leczniczych na nowe sposoby – na większą skalę zaczęto wyjeżdżać do spa, modne stały się terapie wodą. To był czas pierwszych kąpieli w morzu i spożywania wody ze względu na jej prozdrowotne właściwości (nawet jeśli zapach i kolor na to nie wskazywały). Opowieść zakończy się na czasach współczesnych i dylematach związanych z jakością wody butelkowej i kranowej. Na koniec porozmawiamy także o zasobach wody i ich ograniczeniach. Każdy z nas jest w zbudowany przede wszystkim z wody. Odkrywanie tajemnic wody, to zatem poznawanie siebie.

Kwestie wschodniej zajmowały istotne miejsce w polityce II RP. Szczególnego znaczenia nabrały obchody 350. rocznicy Unii Lubelskiej przypadające w pierwszym roku niepodległego bytu. Miały one charakter polityczny z uwagi na toczący się konflikt dyplomatyczny i militarny z Litwą. Nawiązanie do tradycji Rzeczypospolitej Obojga Narodów było utrwaleniem pamięci o potędze państwa polskiego. Upamiętniono też rocznicę unii w Horodle, a ponadto z dużym rozmachem obchodzono kolejne rocznice zwycięstwa pod Grunwaldem. Obchody wpisały się w budowanie świadomości historycznej społeczeństwa odradzającej się Polski, a tradycja grunwaldzka zajmowała istotne miejsce w edukacji patriotycznej.

Co sprawia nam trudność w odmianie nazwisk? Jakie błędy popełniamy najczęściej przy odmianie nazwisk żeńskich? Jak sobie radzić z innymi, codziennymi problemami poprawnościowymi? Na te i wiele innych pytań związanych z poprawnością językową odpowiemy podczas naszego spotkania. Wyjaśnimy i rozwiejemy wszelkie wątpliwości.

Proponujemy sptkanie poświęcone archiwom rodzinnym, w trakcie którego powiemy, czym jest archiwum rodzinne, jakie materiały w nim się znajdują, kto nam może pomóc w stworzeniu archiwum rodzinnego, jak można zabezpieczać dokumenty rodzinne przed zniszczeniem. Przybliżymy rówież źródła do dziejów rodzinnych, m.in. akta stanu cywilnego, ewidencję ludności, akta szkolne, akta wymiaru sprawiedliwości. Udzielimy rad, jak można prowadzić poszukiwania genealogiczne (w archiwach państwowych i kościelnych oraz w Internecie). Powiemy też, jak należy zbudować drzewo genealogiczne i czym ono się różni od tablic genealogicznych.

Na spotkaniu przedstawione zostaną wyniki badań nad postrzeganiem gestów przez Polaków. Przeprowadzimy też razem eksperyment i sprawdzimy, które gesty najbardziej przykuwają uwagę uczestników spotkania.

Zróżnicowanie językowe to niewątpliwie wielkie bogactwo ludzkości, może jednak stanowić trudność w porozumieniu np. między osobami różnej narodowości. Różni wizjonerzy próbowali temu zaradzić tworząc sztuczne języki pomocnicze – narzędzia komunikacji międzynarodowej – takie jak np. esperanto. Szczególnie interesującą ich podgrupą są pozbawione warstwy dźwiękowej pomocnicze pisma ideograficzne (np. bliss, picto i pictopen), które, przynajmniej w zamierzeniach ich twórców, każdy mógłby czytać w swoim własnym języku. Na warsztatach będziemy mogli wspólnie przekonać się, na ile wymyślone przez nich znaki są czytelne, względnie łatwe do przyswojenia.

Wykład dotyczy gamelanu - tradycyjnej muzyki indonezyjskiej, wywodzącej się z pałaców środkowej Jawy. Gamelan to duży zespół muzyczny złożony z metalofonów, czyli wykonanych z brązu rozmaitych gongów i instrumentów sztabkowych, jak również bębnów, instrumentów strunowych i fletów. Gamelan często towarzyszy tradycyjnym tańcom oraz teatrowi cieni. Muzyka gamelanu obejmuje również kompozycje eksperymentalne oraz utwory związane z islamem i religią chrześcijańską.  

Dopełnieniem wykładu będzie koncert muzyki indonezyjskiej w wykonaniu zespołu Warsaw Gamelan Group. Prezentowane utwory to tradycyjne lub bazujące na tradycyjnych kompozycje wykonywane współcześnie w Indonezji. 

Wydarzenie współorganizuje Ambasada Republiki Indonezji w Warszawie.