język polski

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Lekcja festiwalowa ODWOŁANE_„Każdy może świętym być” – droga średniowiecznych mężczyzn i kobiet do świętości

Kiedy myślimy o średniowiecznych świętych zazwyczaj na myśl nasuwają się nam dwaj męczennicy i patroni Polski, a mianowicie św. Wojciech i św. Stanisław. Gdy głębiej poszukamy, może jeszcze wskażemy św. Jadwigę Andegaweńską i Kazimierza Jagiellończyka, albo starszą od nich św. Kingę czy Jacka Odrowąża. Tymczasem grupa świętych i błogosławionych polskiego średniowiecza liczy sobie blisko 40 osób, a ich drogą do świętości nie było tylko męczeństwo. W proponowanym wykładzie pragniemy wskazać na różne modele dochodzenia do świętości, jak asceza, eremityzm, rekluzja, działalność charytatywna i fundacyjna, łączenie życia kontemplacyjnego z działalnością praktyczną. Chcemy również dowieść, że nie był to tytuł zarezerwowany tylko dla królów i biskupów, ale również dla ludzi niższego stanu. I jak na ową bardzo „niedemokratyczną” epokę był bardzo „demokratyczny”. Pragniemy się przyjrzeć sylwetkom nie tylko najbardziej znanych świętych, ale również tych mniej znanych, jak np. Pięciu Braci Męczenników, Andrzej Świerad i Benedykt, Benigna z Wrocławia, Czesław Odrowąż, Juta z Chełmży, Sadok i 48 towarzyszy, Jan Łobdowa, Salomea, Jolenta Helena, Ofka Raciborska, Dorota z Mątowów, czy sześciu błogosławionych, określanych mianem felix saeculum Cracoviae. Każda z tych postaci reprezentuje odrębną historię życia, ciekawą tak, jak ciekawe jest życie każdego człowieka. Nie zamierzamy jednak przedstawiać pełnych biografii, a jedynie najbardziej kluczowe wiadomości i wszelkiego rodzaju ciekawostki. Przykładem niech będzie np. legenda związana z św. Kingą, która opuszczając Węgry nie chciała w wianie złota ani kosztowności, bo niosą za sobą pot i łzy. Nie chciała też służby, uważając ją za symbol pychy. Poprosiła jednak o kopalnię soli. Biorąc ją w posiadanie, wrzuciła do niej pierścień zaręczynowy, a jadąc do Polski wzięła ze sobą górników węgierskich. W Polsce kazała im szukać soli. W pierwszej bryle znaleźli pierścień Kingi. Do wykładu dołączony będzie pokaz slajdów.
  • wt., 2021-09-21 10:00
Lekcja festiwalowa Europejskie podróże polskich modernistów

Tematem warsztatów będą podróże europejskie odbywane przez polskich pisarzy modernistycznych. Na podstawie fragmentów listów i dzienników zawierających relacje z dziewiętnastowiecznych peregrynacji zastanowimy się wspólnie, jakie znaczenie miało podróżowanie dla indywidualnej i zbiorowej świadomości.

Prześledzimy trasy i kierunki europejskich wojaży oraz podejmiemy refleksję nad tym, jakie maski i role przyjmowali polscy dziewiętnastowieczni turyści. Czy podróż stanowiła dla nich jedynie obowiązek oświeconego uczestnika i współtwórcy cywilizacji europejskiej? Z jakimi uczuciami się wiązała? Lękiem, fascynacją, ekscytacją, niechęcią, zwątpieniem w wartość własnej kultury? Odpowiedzi na te pytania poszukamy wraz z uczestnikami warsztatów podczas analizy fragmentów listów i dzienników, wykorzystując narzędzia interpretacyjne, których opanowanie może okazać się pomocne na kolejnych etapach edukacji.

Wspólnie stworzymy także mapy podróży wybranych polskich pisarzy doby modernizmu. Postaramy się podążać ich śladem i wykorzystując nowe technologie sprawdzić, jak wyglądają obecnie najchętniej odwiedzane przez nich miejsca.

Dyskusja o podróżach będzie również okazją do refleksji nad rolą rozwoju kolei i masowego transportu w kształtowaniu się nowoczesnej podmiotowości. Porozmawiamy o tym, jak kolej przeorganizowała przestrzeń i czas. Postawimy pytanie: czy jakieś współczesne zjawisko można przyrównać do tej rewolucji?
  • wt., 2021-09-21 13:00
Lekcja festiwalowa Nowa Panorama Literatury Polskiej – multimedialne podróże

Interaktywny spacer po Pałacyku Sienkiewicza w Oblęgorku, wideoprzewodnik po różnych odsłonach Warszawy Prusa, a wreszcie zmapowani romantycy, których śladem możemy zdalnie podążać. Dzięki multimedialnej platformie Nowa Panorama Literatury Polskiej, odnosząc się do naukowych opracowań oraz możliwości cyfrowych narracji, możemy udać się w podróż do świata znamienitych polskich twórców XVIII i XIX wieku. Kolekcje Sienkiewicz Ponowoczesny, Prus Plus oraz Atlas Polskiego Romantyzmu łącząc teksty, obrazy, mapy oraz nagrania wideo stanowią wartościowe, atrakcyjne wizualnie oraz inspirujące zasoby. Prezentacja w formie banku pomysłów umożliwia ich poznanie oraz wykorzystanie w ramach angażującej lekcji.
  • śr., 2021-09-22 10:00
Lekcja festiwalowa Tajemnicza semiotyka – poznajmy się!

Semiotyka nie jest powszechnie uznawana za dyscyplinę naukową, jest to raczej tradycja teoretyczna zwana definicyjnie ogólną teorią znaków. Często zdarza mi się odpowiadać na pytanie – a czym właściwie jest semiotyka? Nazwa ta pojawia się w naszej przestrzeni informacyjnej coraz częściej i to w rozmaitych, nienaukowych obszarach jak reklama, marketing czy kultura. Dlatego warto przyjrzeć się tej tajemniczej teorii, która obejmuje niezwykle szeroki zakres zjawisk – od języka (znaki językowe), poprzez znaki drogowe, symbole, ikony, indeksy aż po symbole religijne, poezję, kino i … kuchnię, która też stanowi system znakowy odzwierciedlający określoną kulturę. Jak pisał znakomity semiotyk i pisarz Umberto Eco: „w kręgu zainteresowań semiotyki znajduje się wszystko, co może być potraktowane jako znak”, a znaki mogą przybierać formę słów, obrazów, dźwięków, gestów czy przedmiotów. Współcześni semiotycy patrzą też na znaki szerzej – analizują je w kontekście całych systemów semiotycznych, którymi mogą być przykładowo media, film, reklama, język poezji czy całe kultury. Interesują ich zwłaszcza procesy tworzenia znaczeń i przedstawiania rzeczywistości. To właśnie dzięki semiotyce dowiadujemy się, że żyjemy w świecie znaków i że znaki te, jak i kody, które tworzą, są niezbędne dla procesu rozumienia świata, który nas otacza.
  • czw., 2021-09-23 10:00
Lekcja festiwalowa Język nasz powszedni – czy jesteśmy świadomi czym jest?

Język, którego używamy na co dzień jest czymś tak powszednim, jak powietrze, którym oddychamy. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, że jest to skomplikowany system znakowy, bez którego nasza komunikacja byłaby praktycznie niemożliwa, albo sprowadzałaby się do pary tylko gestów i nieartykułowanych dźwięków. Bez języka nie istnieje kultura, a zatem jakość języka, sposób jego używania determinuje naszą kulturę. Czy mamy zatem świadomość, że język nie tylko odzwierciedla rzeczywistość, ale wręcz ją konstruuje. Językiem możemy posłużyć się, aby mówić zarówno o tym, co istnieje, jak i o tym, co nie istnieje. A ponieważ poznajemy świat poprzez pryzmat języka, jaki od urodzenia nas otacza, można stwierdzić, iż to nasz język kształtuje rzeczywistość, a nie odwrotnie. Dlatego warto wiedzieć, jakie funkcje pełni język, jakie daje możliwości, i wreszcie, czy słowem rzeczywiście można zabić …..
  • czw., 2021-09-23 11:00
Lekcja festiwalowa Stanisław Lem jako pisarz paradoksów wiedzy i wyobraźni

Wykład wzbogacony o prezentację multimedialną będzie sposobem „odnotowania” w ramach Festiwalu Nauki setnej rocznicy urodzin Lema. Będzie odniesieniem do wcześniejszych wystąpień prowadzącego na ten temat, wygłoszonych w Instytucie Polskim przy Ambasadzie RP w Moskwie (akcentującym popularność Lema w rosyjskojęzycznym kręgu językowym, a także jego kontakty z szeroko pojmowanym Wschodem, m. in. związki z mało dziś znanym radzieckim programem kosmicznym). Korespondował będzie także z wystąpieniami dr. hab. Marka Pąkcińskiego na antenie 3 Programu Polskiego Radia, skupionych na kwestiach genealogii i zasięgu twórczości Lema i jego silnych związkach z technologicznym aspektem nowoczesności; wpływie doświadczeń biograficznych na twórczość pisarza; najważniejszych i powracających tematach jego pisarstwa, podejmowanych przez Lema problemach filozoficznych, alegoryczności wielu fabuł tego pisarza i problemie wielostronności form wypowiedzi autora Fiaska. Wykład będzie poświęcony także prezentacji Lema jako pisarza ze skomplikowaną biografią, która okazała się „darem” dla jego czytelników i wielbicieli SF. To właśnie dzięki „pseudonimowaniu” własnej biografii w losach licznych bohaterów podróżujących przez Kosmos twórczość ta ma charakter wyjątkowy na tle fantastyki naukowej i literatury w ogóle.
  • czw., 2021-09-23 12:00