Instytut Nauk Prawnych PAN

Zjawisko korupcji może występować w różnych obszarach, jednym z nich jest sektor publiczny. Korupcja osób pełniących funkcje publiczne niesie ze sobą negatywne konsekwencje zarówno dla państw, w których osoby te piastują swoje funkcję, jak i dla państw, do których przenoszą dochody z korupcji. W prawie Unii Europejskiej pojęcie osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne jest szeroko rozumiane, a część środków tzw. bezpieczeństwa finansowego znajduje zastosowanie również wobec członków rodzin oraz osób znanych jako bliscy współpracownicy osób zajmujących eksponowane stanowiska polityczne. Zjawisko korupcji może być zwalczane między innymi za pomocą instrumentów prawnych mających na celu pozbawianie korzyści majątkowych powiązanych z przestępczością korupcyjną. Służą temu instrumenty prawne przewidziane w prawie karnym, jak również instrumenty prawne nie mające charakteru karnego. W tym celu rozwijane są rozmaite koncepcje pozbawiania nielegalnych aktywów poza sferą karnoprawną, w tym koncepcja tzw. „niewyjaśnionego bogactwa”. Z jednej strony oferują one pewne ułatwienia proceduralne, na przykład pozwalają zastosować środki majątkowe wobec posiadaczy nielegalnych aktywów bez opierania się na wyroku skazującym. Z drugiej strony budzą wątpliwości w zakresie respektowania praw człowieka. Wyzwaniem dla strategii zwalczania korupcji jest zrównoważenie efektywności pozbawiania związanych z nią dochodów z zapewnieniem odpowiedniego poziomu ochrony praw człowieka. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane częściowe wyniki badań w tym zakresie.