Program - spotkania

Czym polecimy na Marsa? Jakie będą pierwsze działania ludzi po wylądowaniu na Czerwonej Planecie? Czy udział w misji da prawo własności do części planety? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w trakcie debaty z ekspertami.

Wydaje się, że pomysł kolonizacji Marsa wszedł już w fazę realizacji. Zasadne są więc pytania czym polecimy na Marsa? Ile czasu będzie trwał lot na Czerwoną Plantę? Co będą robić ludzie podczas lotu? Czy Księżyc to stacja przesiadkowa? Jakie będą pierwsze działania ludzi po wylądowaniu na czerwonej planecie? Czy i jakie rośliny będziemy tam uprawiać? Jakie są potencjalne źródła energii pozwalające na rozwój cywilizacji na Marsie - energia słoneczna, energia jądrowa? Jakie są wizje finansowania misji marsjańskiej – przez państwa, firmy, organizacje ponadnarodowe? Czy założenie stacji marsjańskiej oznaczać będzie uzyskanie prawa własności odpowiedniej części planety? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w trakcie debaty z ekspertami.

dr Natalia Zalewska - Zespół Eksploracji Marsa, Centrum Badań Kosmicznych PAN
prof. Katarzyna Myszona-Kostrzewa - Zakład Międzynarodowego Prawa Lotniczego i Kosmicznego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
dr hab. Grzegorz Brona - Prezes Zarządu firmy Creotech
prof. Jan Kondracki - Zakład Silników Lotniczych, Instytut Techniki Cieplnej Politechnika Warszawska

Debata odbędzie się pod Patronatem Dr Ireny Eris S.A.

Już wiemy, że zagrożenie dla naszej planety związane z ociepleniem klimatu wymaga radykalnych zmian w procesach wytwarzania żywności. Utrzymanie obecnych przyzwyczajeń
żywieniowych do 2050 r. wymagałoby przeznaczenia 95% powierzchni lądowej na rolnictwo. Przemysł rolno-spożywczy staje zatem przed koniecznością transformacji. Aby sprostać
pojawiającym się wyzwaniom, potrzebne są istotne zmiany w podejściu do produkcji i dystrybucji żywności w całym łańcuchu żywnościowym. Negatywny wpływ na środowisko i
zasoby naturalne, przejawiające się również poprzez wysokie marnotrawstwo żywności, muszą zostać ograniczone. 

Równocześnie, jesteśmy świadkami czwartej rewolucji przemysłowej, zwanej przemysłem 4.0, która rewolucjonizuje automatyzację, monitorowanie i analizę łańcuchów dostaw za pomocą inteligentnych technologii. Kluczową rolę w usprawnieniu procesów produkcyjnych, redukcji marnotrawstwa i optymalizacji łańcuchów dostaw mogą odgrywać innowacje technologiczne, sztuczna inteligencja, robotyka i internet rzeczy. 

Obecnie przemysł rolno-spożywczy już reaguje na pojawiające się wyzwania. Wdrażane są praktyki zrównoważonego i precyzyjnego rolnictwa, zwiększa się asortyment żywności roślinnej. Rozwijają się również sposoby wytwarzania alternatywnych źródeł białka, a także upowszechnia się trend polegający na wykorzystywaniu produktów ubocznych i odpadów do produkcji nowych rodzajów produktów, w duchu gospodarki cyrkularnej. 

Debata nad przyszłością produkcji żywności będzie przedstawieniem aktualnych wyzwań związanych z koniecznością produkcji żywności dla coraz liczniejszej populacji w taki sposób, aby równocześnie była ona przyjazna dla środowiska. Ponadto, spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, jakie są możliwe kierunki rozwoju, czyli jak będzie wyglądała żywność za kilka-kilkanaście lat. Czy będzie to żywność 4.0?

Moderatorka:

dr hab. Anna Jupowicz-Ginalska, prof. ucz. (Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski)

Uczestnicy:

• dr Katarzyna Bąkowicz (SWPS)
• dr hab. Tomasz Słomka, prof. UW (Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW)
• red. Agnieszka Gozdyra (Polsat News)
• red. Jacek Prusinowski - Radio Puls, Super Express

Żyjemy w trudnych czasach. Nie jest przesadą stwierdzenie, że od 2020 roku nie wychodzimy z kryzysu. Pandemia, wojna w Ukrainie, inflacja czy działania polityków to oczywiste przykłady, a przecież nie sposób pominąć także i innych zjawisk – np. zagrożeń natury ekologicznej, uwikłania w świat cyfrowy, brutalizacji życia codziennego czy zapaści opieki zdrowotnej. Te wszystkie zjawiska oddziałują na nas na wielu poziomach i obejmują każdą ze sfer życia społecznego.

Czy tak trudne i niestabilne czasy nie osłabiają ról, jakie mają pełnić media? Czy dzisiaj można jeszcze mówić o obiektywizmie, odpowiedzialności, rzetelności, wiarygodności, prawdzie, edukowaniu i kształtowaniu prospołecznych postaw? Wszak środki przekazu też borykają się z problemami: z jednej strony infodemią, dezinformacją, fake newsami, i coraz potężniejszą sztuczną inteligencją, z drugiej – konkurencją rynkową i zmiennością preferencji odbiorców. W tym wszystkim dziennikarze, często stojący/rozpostarci pomiędzy ekonomią a etyką, muszą dokonywać naprawdę trudnych wyborów. Czy zatem zmiana, jaka nastąpiła w ich zawodzie, wpływa na jakość mediów? Jak powstanie organizacji fact checkingowych może wspierać współczesne dziennikarstwo? Jak w czasach pogoni za reklamodawcą i użytkownikiem nie ulec tabloidyzacji i sensacjonizmowi, a w dobie wszechogarniającej polaryzacji uniknąć polityzacji? Czy jest to możliwe, a może – czy jest to w ogóle potrzebne?

Naszą debatę, w której udział wezmą przedstawiciele mediów o zróżnicowanym światopoglądzie, rozpoczniemy od przypomnienia przejmujących przykładów odpowiedzialności i nieodpowiedzialności środków przekazu. Będą one przyczynkiem do dyskusji nad rolą dziennikarzy we współczesnym świecie. Zastanowimy się też nad kształtem mediów XXI wieku: czy powinny się one drastycznie zmienić czy może jedynie skorygować? Dzięki odniesieniu się do trudnych tematów omówimy blaski i cienie zawodu dziennikarskiego, zastanawiając się wspólnie, czy w przyszłości jest w nim miejsce dla szeroko rozumianej odpowiedzialności społecznej.

Biologia ma różne oblicza – od skali mikro do skali makro, wszystkie fascynujące w swojej różnorodności. W trakcie wydarzenia będzie można wysłuchać trzech prezentacji
trzech badaczy zajmujących się biologią – o genetyce nowotworów, strategiach rozrodczych pająków oraz tym jak neuronauka widzi wpływ społeczny na indywidualne
zachowania. Całość przygotowana dla uhonorowania biolożki, niestrudzonej popularyzatorki nauki i wieloletniej Przewodniczącej Rady Programowej i wice-dyrektorki Festiwalu Nauki w Warszawie – Profesor Magdaleny Fikus.

dr Paula Dobosz - Uniwersytet Warszawski
prof. dr hab. Marek Żabka - Instytut Nauk Biologicznych Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
dr Alicja Puścian - Pracownia Neurobiologii Emocji, IBD PAN

W 550. rocznicę urodzin Kopernika i w 45. rocznicę pierwszego lotu Polaka w kosmos – zapraszamy na spotkanie pełne astronomii i astronautyki. Polscy następcy Kopernika i gen. Hermaszewskiego są dookoła nas, również w Warszawie! Co roku jest ich coraz więcej, a nowe projekty badawcze i inżynierskie, również studenckie są powszechnie doceniane na świecie.

Czy słyszeliście o planowanej polskiej misji księżycowej? A może o badaniach Ziemi z Kosmosu przez polskie firmy albo o polskich naukowcach badających w pionierski sposób kosmos np. w projekcie OGLE? 

Panel dyskusyjny, połączony z prezentacją i sesją Q&A pozwoli poznać Polki i Polaków związanych z szeroko pojętym kosmosem, polskie badania oraz misje kosmiczne, które śmiało można nazwać „polskimi”! Dzięki spotkaniu dowiecie się tego, że Polska to ważne miejsce na mapie badań astronomicznych i mapie wiodących firm sektora kosmicznego.

Prelegenci:

Mateusz Józefowicz (Europejska Fundacja Kosmiczna) - Polska misja księżycowa

Mariusz Słonina (Sybilla Technologies) - O astronautach i bezpieczeństwie kosmicznym

Milena Ratajczak (Fundacja New Space, Obserwatorium Astronomiczne UW) - Polska astronomia pół wieku po Koperniku

Spotkanie poprowadzi Kacper Lawera z Fundacji New Space.

W trakcie wykładu autor zajmie się analizą możliwości wykorzystania antropologii i innych nauk społecznych w konfliktach zbrojnych. Jak sam pisze: „Interesuje mnie historia zaangażowania badaczy społecznych oraz współczesna praktyka wykorzystania wiedzy o kulturze i społeczeństwie dla w prowadzenie działań wojennych. Antropologiczna analiza zjawiska wojny polega między innymi na zrozumienia swojego wroga i wykorzystania tej wiedzy dla jego pokonania, co często jest opisywane jako zdobycie serc i umysłów przeciwnika. Współczesne wojny, w tym przede wszystkim wojna na Ukrainie, zmuszają do postawienia pytania zdecydowanie wykraczającego poza rozwiązanie militarne”

Jakie zmiany społeczne i jakie konflikty wewnętrzne mogą być zaakceptowane przez uczestników wojny? Okazuje się bowiem, że ludzie z walczącego społeczeństwa (walczących społeczeństw) bardzo idealizują obraz sytuacji, jaka ma nastać „po wojnie”!

Dr hab. Michał Kowalski – pracownik Wydziału Socjologii UW - jest autorem książki „Antropolodzy na wojnie. O „brudnej” użyteczności nauk społecznych, Wydawnictwo UW, Warszawa 2015

Celem szkolenia jest pokazanie jak zwiększyć efektywność procesu wyszukiwania informacji, głównie w Internecie. Obok elementów teorii część szkolenia obejmuje warsztaty, w ramach których uczestnik otrzymuje wskazówki do wykorzystania w praktyce.  Szkolenie przeznaczone jest dla osób, które chcą lepiej wykorzystywać zasoby Internetu, zarówno w pracy, jak i w szkole

Seria czterech wykładów i godzinna sesja pytań i odpowiedzi oraz prezentacji członków Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii. Forma hybrydowa, wykłady na żywo w sali wykładowej CAMK i jednocześnie transmitowane na platformie Zoom i YouTube. Udział na platformie Zoom będzie wymagał wcześniejszej rejestracji.

Tematy wykładów i informacje o dostępie internetowym zostaną podane na stronie CAMK www.camk.edu.pl na początku września.

Piknik rodzinny z Gwidonem w Muzeum Ziemi staje się już tradycją. W tym roku podczas spotkań organizowanych pod logiem Gwidona - słonia leśnego odnalezionego w Warszawie przy ulicy Leszno - będziemy poznawać tajemnice wielkich ssaków plejstocenu i środowiska ich życia. 

Podczas Pikniku dowiemy się o życiu plejstoceńskich drapieżników: wielkich kotowatych (takich jak lwy jaskiniowe czy pantery) i wielkich niedźwiedziach stepowych, które niegdyś występowały na ternach naszego kraju. Ważnymi drapieżcami plejstocenu byli także przedstawiciele rodzaju Homo. Opowiemy zatem także o tym, jak polowali neandertalczycy i kromaniończycy - nasi bezpośredni przodkowie!

Na Pikniku czeka na Was wiele stoisk i aktywności, m.in.:

• Plejstoceński detektyw / rozpoznawanie tropów zwierząt
• Puzzle przeszłości / odkrywanie i rekonstrukcja szkieletów zwierząt plejstoceńskich
• Barwy plejstocenu / malowanie na ceramice
• Spotkanie z drapieżnikami plejstocenu
• Wystawa megafauny plejstoceńskiej
• Pokazy wytwarzania narzędzi kamiennych oraz rozniecania ognia
• Pokaz filmu

Plejstocen był to epoką czwartorzędu poprzedzającą holocen, w którym żyjemy. Plejstocen jest nazywany epoką lodowcową, co doprowadziło do przekonania, że w tym czasie na Ziemi panował zimny klimat, związany z występowaniem lądolodów. Jest to błędne uogólnienie. Klimat plejstocenu ulegał cyklicznym wahaniom, a okresy zimne (zlodowacenia), były oddzielone okresami ciepłymi (interglacjałami), których klimat bywał porównywalny do dzisiejszego. Można wyobrazić sobie, jak różnorodne było środowisko plejstocenu - w jego zimnych przedziałach lasy były nieliczne, a flora zdominowana przez krzewy, karłowate drzewa i byliny, które tworzyły charakterystyczne dla zlodowaceń zbiorowiska stepo-tundry. Podczas ciepłych interglacjałów znaczne obszary porośnięte były przez lasy liściaste. Za zmianami klimatu i szaty roślinnej następowały również zmiany fauny. W plejstocenie rozkwitała tak zwana megafauna, czyli zwierzęta wyróżniające się rozmiarem i masą. W czasie zlodowaceń, tereny o chłodnym klimacie zamieszkiwały zwierzęta tolerujące zimno, natomiast podczas interglacjałów gatunki te wycofywały się na północ wraz z cofającym się lądolodem, ustępując miejsca zwierzętom ciepłolubnym. Oczywiście, zarówno w świecie zwierząt, jak i roślin występowały także gatunki, które utrzymywały się na tych samych obszarach tak podczas zlodowaceń, jak i interglacjaów.

W ramach warsztatów będzie można zapoznać się ze współczesnymi urządzeniami służącymi do treningu pilotów. Prezentowany będzie symulator śmigłowca SW-4 lub samolotu pasażerskiego Boeing 737 MAX (w zależności od postępu prac modernizacyjnych). Szczegółowe informacje zamieścimy około miesiąca przed imprezą. Prosimy o śledzenie mediów społecznościowych Wydziału MEiL. Specjaliści z Zakładu Automatyki i Osprzętu Lotniczego Wydziału MEiL Politechniki Warszawskiej zapoznają uczestników z zasadami budowy i wykorzystania symulatorów w treningu pilotów.

Zapraszamy w godzinach od 10 do 14 do spróbowania swych sił w symulatorze.

Symulatory coraz częściej spotykane są w różnych dziedzinach życia. Szkolą się na nich kierowcy, operatorzy elektrowni, personel latający, czy też maszyniści. Często zapomina się jednak o szybownictwie, które stanowi esencje całego lotnictwa. To dzięki niemu wielu ludzi pierwszy raz może oderwać się od ziemi.

Symulator szybowca - SyMELator 2 uświadamia, jak istotne w lotnictwie są koncentracja oraz refleks. Uczeń pilot może pod okiem instruktora poznać swoje możliwości, ograniczenia i niedociągnięcia. Warsztaty mają charakter indywidualny - uczestnicy mają możliwość osobiście polatać na symulatorze.

Zapraszamy w godzinach od 10 do 15 do spróbowania swych sił w symulatorze.

W niedzielę 24 września będziemy obchodzić 26. Urodziny dinozaura Dyzia, czyli rekonstrukcji dinozaura z rodzaju Dilophosaurus wetherilli, który zamieszkał w Muzeum Geologicznym PIG – PIB ponad ćwierć wieku temu.

Z tej okazji zapraszamy na Piknik Rodzinny pod znakiem geologii, podczas którego będzie można dowiedzieć się wielu ciekawych rzeczy na temat naszej planety, jej historii i życia na niej, a także wziąć udział w licznych warsztatach, grach i zabawach. Nie zabraknie też tradycyjnego odśpiewania Dyziowi 100 lat oraz zdmuchiwania świeczek z urodzinowego tortu.

Zapraszamy wszystkich na wielką przygodę z Geologią.

Podczas licznych warsztatów poznamy budowę Ziemi, zbudujemy jej model, nauczymy się rozpoznawać podstawowe typy skał i zajrzymy do ich wnętrza. Zobaczymy czego nie widać gołym okiem i będziemy podziwiać ciekawe skalne obrazy.

Dowiemy się czy w Polsce występują wulkany i jak je znaleźć. Zastanowimy się dlaczego wulkany wybuchają i przeprowadzimy kontrolowane wybuchy.

Sprawdzimy jak szybko mogą rosnąć kryształy i dlaczego wyglądają tak różnie.

Odwiedzimy jubilera i dowiemy się jakie minerały i surowce wykorzystuje się w tej branży.

Poznamy prehistoryczne organizmy i środowiska ich życia.

Dowiemy się czym jest bursztyn, jakie ma właściwości i jak zastygło w nim życie.

Sprawdzimy co jest najbrudniejsze i dowiemy się co wspólnego mają bakterie i geologia.

Te i wiele innych tajemnic geologii odkryjemy podczas warsztatów i pokazów.

Podczas wykładu zademonstrujemy różnorodne reakcje chemiczne i pokażemy towarzyszące im zaskakujące efekty: zmiany barwy, objętości, temperatury itp. Spróbujemy poradzić sobie z zadaniem alchemika z przed wielu wieków. Postaramy się w przystępny sposób wyjaśnić, jak nauka tłumaczy zaprezentowane interesujące przemiany. Przeprowadzimy również konkurs z magicznymi chemicznymi zagadkami, które uważni słuchacze powinni rozwiązać bez trudu.

W trakcie zajęć uczestnicy nabędą wiedzę na temat budowy, preparowania i etykietowania postaci imaginalnych owadów. Samodzielnie spreparują, oznaczą i zaetykietują jeden okaz chrząszcza. W efekcie posiądą umiejętność zakładania i prowadzenia entomologicznych kolekcji naukowych.

Wykład przybliży bogactwo gatunkowe ssaków bytujących w polskich lasach, przedstawione zostaną podstawowe elementy biologii i ekologii gatunków

Zapraszamy na wykład z warsztatami prowadzone przez konserwatorkę Martę Zaborowską, w trakcie którego poznamy wyzwania z jakimi mierzy się muzealny konserwator malarstwa.

Spotkanie z ppłk dr Bartoszem Kozickim, adiunktem w Instytucie Logistyki Wydziału Bezpieczeństwa Logistyki i Zarządzania Wojskowej Akademii Technicznej,  którego osiągnięcia naukowe zostały zauważone i docenione nie tylko w kraju, ale również za granicą. Podczas spotkania zaprezentuje swój profil naukowy w uczelnianym Repozytorium Baza Wiedzy Wojskowej Akademii Technicznej. Na podstawie własnych doświadczeń dr Kozicki opowie o tym, jak wygląda praca naukowca, jaką trzeba pokonać drogę by móc piąć się po ścieżkach kariery naukowej, jakich wymaga to umiejętności i dlaczego warto? i czy naukę da się lubić?

Celem wycieczki jest przedstawienie roli biblioteki jako instytucji popularyzującej naukę oraz pokazanie jak zmienił się zawód bibliotekarza, na przykładzie Biblioteki Głównej Wojskowej Akademii Technicznej. Kolejnym celem wycieczki jest wskazanie zmian w architekturze i funkcjonalności pomieszczeń nowoczesnej biblioteki ukierunkowanej na potrzeby czytelnika, również jako miejsca spotkań, a także realizowania wspólnych projektów, zadań oraz pasji. Nadrzędnym celem jest prezentacja działań biblioteki, służących popularyzacji nauki oraz wskazanie korzyści jakie można osiągnąć uczestnicząc w tych przedsięwzięciach

Zapraszamy młodych badaczy w wieku od 8 do 14 lat do udziału w warsztatach pod tytułem "Zadziwiający świat kryształów". Podczas warsztatów dowiecie się, że otaczający Was świat składa się z atomów. Ale czym właściwie jest atom? Nauczymy Was o tym podstawowym budulcu materii. Będziemy również badać budowę atomową wybranych pierwiastków chemicznych, dowiadując się o ilości protonów, neutronów i elektronów w ich strukturze. Zrozumiecie, jak ciała stałe, ciecze i gazy różnią się od siebie pod względem budowy. Poznacie różne rodzaje struktur krystalicznych węgla i będziecie mieli okazję samodzielnie budować te struktury z pomocą klocków magnetycznych geomag. To nie tylko świetna zabawa, ale także nauka poprzez doświadczenie.

Na tych warsztatach przybliżymy Wam również sylwetkę wybitnego polskiego naukowca Jana Czochralskiego i jego związki z kryształami. Przygotowaliśmy dla Was wiele interesujących informacji na ten temat.

Jeśli jesteście zainteresowani uczestnictwem w warsztatach "Zadziwiający świat kryształów", prosimy o wcześniejsze zapisy na adres mailowy brodo@ifpan.edu.pl.

Znajomość struktury przestrzennej białek pozwala zrozumieć procesy biologiczne, na najbardziej podstawowym, atomowym poziomie: sposób w jaki przebiegają reakcje katalizowane przez enzymy; sposób w jaki białka oddziałują z innymi białkami i małymi cząsteczkami; itp. Znajomość struktury, miejsc aktywnych lub wiążących w białkach, pozwala na zrozumienie ich specyficzności substratowej i zaprojektowanie cząsteczek lepiej z nimi oddziałujących, np. potencjalnych leków.

W krystalografii rentgenowskiej białek największym wyzwaniem jest pierwszy etap na drodze do uzyskania struktury, czyli otrzymanie dobrze rozpraszającego kryształu białka, co będzie tematem poniższych ćwiczeń.

Powszechnie uważa się, że filozofia narodziła się w starożytnej Grecji i była zjawiskiem obecnym wyłącznie na Zachodzie. Jednak liczni myśliciele Indii i Chin przez stulecia podejmowali przecież niemal te same problemy i stawiali pytania, na które często do dzisiaj nie potrafimy znaleźć dobrych odpowiedzi... A zatem czy filozofowie obcych, dalekich od nas w czasie i przestrzeni, kultur starożytnej Grecji, Indii i Chin mają nam do powiedzenia coś wartościowego na temat celów i dążeń współczesnego człowieka oraz jego miejsca w świecie? Zdaniem Sokratesa, jednego z najbardziej wpływowych greckich filozofów, człowiek powinien dążyć do poznania samego siebie, poszukiwać prawdy i stale poddawać pod wątpliwość obiegowe sądy i opinie. Konfucjusz, największy myśliciel chiński, wskazywał na wartość tradycji, nauki i na konieczność tworzenia właściwych relacji międzyludzkich. Budda natomiast ukazywał człowieka w jeszcze szerszej perspektywie stawiając mu za cel osiągnięcie nirwany – całkowitego wyzwolenia z kołowrotu wcieleń. Czy któraś z tych perspektyw przedstawia życiowe cele człowieka w sposób najtrafniejszy? A może wchodzą one ze sobą w dialog i wzajemnie się uzupełniają? Celem wykładu będzie właśnie krótkie przedstawienie tych trzech sposobów myślenia o człowieku i próba pokazania aktualności koncepcji filozoficznych powstałych w starożytności, zarówno na Zachodzie jak i na Wschodzie.
 

Pewnie mało kto nie grał kiedyś w kalambury, ale czy wiele osób zastanawiało się, co mają one wspólnego z filozofią języka Augustyna z Hippony? W dialogu O nauczycielu ten „najbardziej grzeszny ze świętych” rozmawia ze swym synem Adeodatem właśnie o języku i w pewnym sensie gra z nim w „otwarte kalambury”. Wyjaśnia bowiem, dlaczego niektóre słowa bardzo trudno pokazać czy wyjaśnić. Razem z Augustynem przyjrzymy się tym trudnościom, postaramy się odgadnąć, czym właściwie są saraballe i rozegramy kalambury z filozofią starożytną w tle.

Filozofowie XVII i XVIII wieku wiele uwagi poświęcali uczuciom czy, jak byśmy dzisiaj powiedzieli, emocjom. Jednocześnie, raczej nie traktowali teorii uczuć jako całkiem odrębnej problematyki. Rozwijali ją w szerszym kontekście, na przykład w obrębie rozważań dotyczących wiary i nawrócenia (Pascal) lub moralności (Hume, Spinoza). Te odległe próby ujęcia natury emocji – proponowane na długo przed powstaniem współczesnych nauk kognitywnych – okazują się zaskakująco przekonujące i trafne z perspektywy współczesnej filozofii umysłu i psychologii poznawczej. W wykładzie naświetlam te podobieństwa i próbuję odpowiedzieć na pytanie o ich źródło.